Bijencahier 2010

More documents

Recommendations

Info

Het imkerjaar De honingbij is het best onderzochte insect op aarde. Jaarlijks verschijnen honderden wetenschappelijke publicaties over allerlei verschillende aspecten van het bijenleven. Vaak zijn het algemene studies over bijvoorbeeld fysiologie van insecten, leervermogen of vertaling van genen naar gedrag. De honingbij wordt namelijk al eeuwen gebruikt als modelinsect. Dit komt omdat ze makkelijk bij het laboratorium te kweken zijn en omdat ze vroeger als een van de zeer weinige nuttige insecten werden gezien. Bovendien zijn ze extra interessant omdat we naast de individuele bijen ook het superorganisme kunnen bestuderen, dat wil zeggen: de sociale processen in het bijenvolk. Al die kennis is bijzonder handig voor imkers. Ze hebben een flinke gereedschapskist vol met praktische en wetenschappelijke kennis. Het beheersen van de zwerm Al die kennis komt vooral van pas om het zwermen te beheersen. In het voorjaar beginnen de bijenvolken druk te foerageren en ontwikkelen ze zich snel. Tussen begin mei en eind juni worden de volken zo groot dat ze zich willen splitsen. Dit is de eigenlijke voortplanting van het bijenvolk. Er worden jonge koninginnen gekweekt en voordat deze jonge koninginnen uit hun pop kruipen vliegt de oude koningin met ongeveer de helft van de bijen het nest uit op zoek naar een nieuwe nestplaats: de voorzwerm. Als het achtergebleven volk met jonge koninginnen groot genoeg is kunnen nog één of meerdere nazwermen uit het oude nest vertrekken, waarin jonge koninginnen meevliegen. Deze natuurlijke voortplanting van bijenvolken is noodzakelijk om niet uit te sterven. Voor de imker is het niet erg praktisch. Die loopt het risico een groot deel van zijn bijen te verliezen. Imkers proberen het zwermen daarom voor te zijn en splitsen het volk liever zelf. De rest van het jaar: op je handen zitten De rest van het jaar moet de imker de bijen vooral hun gang laten gaan, behalve als het om bestrijding van de varroamijt gaat. Deze mijt is een betrekkelijk nieuwe plaag in onze westerse honingbijen. Oorspronkelijk parasiteerde deze mijt alleen honingbijen in Azië. Die kunnen er inmiddels aardig tegen, maar onze bijenvolken lopen een groot risico om te sterven door varroa (zie hoofdstuk 7). Imkers moeten daarom regelmatig de mijt bestrijden. Dat gaat vooral goed als er geen bijenbroed in het volk zit, waarin de mijten zich voortplanten. Zonder broed zitten alle mijten op de volwassen bijen. Zij kunnen bijvoorbeeld door het vernevelen van een oxaalzuuroplossing effectief worden bestreden. Slimme imkers combineren de bestrijding van varroamijten met zwermverhindering, omdat door het splitsen van het bijenvolk een periode zonder bijenbroed kan ontstaan. Selectie haalt weinig uit Net als bij huisdieren wordt ook geprobeerd de honingbij naar onze eigen inzichten te verbeteren. Er lopen bijvoorbeeld selectieprogramma’s die gericht zijn op hogere honingopbrengsten, zachtaardiger bijen of om honingbijen minder gevoelig 20 kwartaal 4 december <strong>2010</strong> bijen
antwoord 1 Imkers proberen te allen tijde te voorkomen dat hun volken gaan zwermen (gravure ca. 1650). Binnen een bijenvolk geldt een ver doorgevoerde taakverdeling. Bovendien geldt de survival of the fittest op het niveau van een heel bijenvolk. Een genetische voorsprong of achterstand bevoordeelt of benadeelt in één keer een heel volk. antwoord 2 Bijvoorbeeld afweer tegen ziektekiemen, en een spijsverteringssysteem zitten wel in een bijenvolk. Het brein is een belangrijk orgaan dat geen equivalent heeft in een bijenvolk. voor varroamijten te maken. Daarbij worden geavanceerde technieken gebruikt, zoals kunstmatige inseminatie van koninginnen. Ondanks die techniek heeft deze poging tot veredeling nog geen spectaculaire verbeteringen opgeleverd. De honingbij is eigenlijk nog een wild dier en dat komt de bijenhouder nog goed uit ook. Bijenvolken zijn bij uitstek door de natuur geselecteerd om momenten waarin zeer veel nectar aanwezig is goed te kunnen benutten. In een beperkt aantal weken kunnen ze zoveel voedsel verzamelen en opslaan dat ze daar de rest van het jaar mee verder kunnen. Deze eigenschap benut de imker, die een deel van de honingvoorraad kan oogsten. Het blijkt moeilijk om zelf beter te selecteren dan de natuur. antwoord 3 Net als in een bijenvolk, kennen mensen ook een hoge mate van specialisatie. Door sommige biologen wordt ‘altruisme’ ook gezien als een bewijs dat individuele mensen – en ook andere dieren, zoals verschillende apen en dolfijnen – in bepaalde gevallen meer oog hebben voor het welzijn van de groep dan voor het individu. kwartaal 4 december <strong>2010</strong> bijen 21
Page 1 and 2: Fascinerend, essentieel en bedreigd
Page 3 and 4: Inhoud Voorwoord 2 1 In den beginne
Page 5 and 6: Bijen zorgen voor de bestuiving van
Page 7 and 8: 1 In den beginne was er de honingbi
Page 9 and 10: ten zich op grootschalig, massaal b
Page 11 and 12: van komen ongeveer 350 soorten voor
Page 13 and 14: Ook de solitaire bijen zijn kwetsba
Page 15 and 16: 2 Eén voor allen, allen voor één
Page 17 and 18: aandrukken om de warmte uit de spie
Page 19 and 20: Vele werksters verdelen de taken in
Page 21: Feromonen (geur en smaakstoffen met
Page 25 and 26: 3 De evolutie van bloemetjes en bij
Page 27 and 28: De bij moet wel stuifmeel komen hal
Page 29 and 30: pakketjes stuifmeel van de bloem me
Page 31 and 32: alternatieven. Zulk exploratief ged
Page 33 and 34: ook andere insecten zoals hommels,
Page 35 and 36: 4 Mag ik deze dans van u Het leven
Page 37 and 38: Dansen in dialect Als bijendans ‘
Page 39 and 40: het zogenoemde zwermen. Een groep v
Page 41 and 42: gebruikt wordt bij de huizenjacht.
Page 43 and 44: vertrekken ze in een rechte lijn. M
Page 45 and 46: 5 Brood met honing vraag 1 Behalve
Page 47 and 48: Het ene stuifmeel is het andere nie
Page 49 and 50: apis en Nosema ceranae (eencellige
Page 51 and 52: giftig is. Dat komt door de nectar
Page 53 and 54: 6 De genen van de bij Het wordt let
Page 55 and 56: hoofdrol in de communicatie tussen
Page 57 and 58: Herkomst en verspreiding via geneti
Page 59 and 60: geografische gebieden, West- en Noo
Page 61 and 62: Fruitvliegjes op een grapefruit. ge
Page 63 and 64: men is dus van groot belang voor de
Page 65 and 66: palen cellen in de raat terecht kom
Page 67 and 68: 7 Bedreigde bijen Bijen zijn belang
Page 69 and 70: Soms blijven dode bijen in de korf
Page 71 and 72: industrieterreinen en wegen, gaat h
Page 73 and 74:
3. Andere parasieten Naast varroa h
Page 75 and 76:
De amandelteelt is afhankelijk van
Page 77 and 78:
ied voor bijen beperken. Sommige pa
Page 79 and 80:
zijn. Dat geldt voor de risico’s
Page 81 and 82:
Als de hobbyimkers verdwijnen, neme
Page 83 and 84:
Nectar Planten maken nectar in hun
Page 85 and 86:
Auteurs Dit cahier is samengesteld
Page 87 and 88:
De inhoud van dit cahier is slechts
show all

Bijencahier 2010

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?