Bijencahier 2010

vraag 3
Waarom is een tuin in
een woonwijk aantrekkelijker
voor solitaire
bijen dan een agrarisch
gebied
Voor den beginne was er de solitaire bij
Al met al is en was de honingbij van groot belang
in onze cultuur en ook in de natuur. Toch kunnen
entomologen (biologen die zich bezighouden met
insecten) als door een bij gestoken reageren als
een gesprek over bijen alleen maar over de honingbij
gaat. Al ver voor de mens enig benul had van
bijen, honing of was, vlogen er letterlijk duizenden
verschillende soorten bijen op aarde rond.
De dierenklasse van de insecten is door biologen
ingedeeld in diverse zogenoemde ordes. Eén daarvan
wordt gevormd door de vliesvleugeligen (de
Hymenoptera). De bijen vallen samen met de wespen
en mieren onder die orde. Over de hele wereld
zijn maar liefst 20.000 soorten bijen bekend. Daar-
De bijensteek
Bijen verdedigen zichzelf
en hun volk door te steken.
Bijengif is een potent
gif, maar je lichaam kan
er ook aan wennen. De
meeste imkers hebben
na enige tijd met bijen te
hebben gewerkt geen last
meer van een bijensteek,
al zullen ze meestal wel
met een kap op werken
om hun gezicht en
ogen te beschermen.
De steek van een bij kan
gevaarlijk zijn wanneer
er een heftige allergische
reactie optreedt. Omdat
er weerhaakjes zitten
aan de angel van een bij,
blijft de angel met de
gifblaas in je huid achter
wanneer je door een bij
wordt gestoken. De bij
overleeft dat niet. Bijen
reageren ook op elkaar,
wanneer een ‘vijand’
wordt aangevallen. Dat
verklaart de verhalen van
hele zwermen dolle bijen.
Als bijen wespen steken,
of bijen uit een naburig
volk, kunnen ze hun angel
wel ongeschonden terugtrekken.
Onder de verschillende
ondersoorten van de
honingbij is er verschil in
de mate van agressie. Op
Schiermonnikoog wordt
bijvoorbeeld, onder de
min of meer quarantaineomstandigheden
van
een afgelegen eiland, het
ras carnica gekweekt. Dat
zou een minder steeklustig
ras zijn. Het andere
uiterste wordt gevormd
door de kruising van de
Afrikaanse honingbij
(Apis mellifera scutellata)
met verschillende
Europese ondersoorten.
Die ‘geafrikaniseerde
honingbij’ wordt vanwege
Als een bij een mens steekt
blijft de angel met de gifblaas
in de huid achter.
zijn relatieve agressie ook
wel killer bee genoemd.
Doet het altijd goed in
Hollywood.
Er zijn ook claims dat
bijensteken genezend
kunnen zijn, onder andere
voor patiënten met Multiple
Sclerose (MS) of artritis.
De schaarse pogingen
om deze claims op een
deugdelijke manier te
onderzoeken hebben
echter nooit solide bewijs
geleverd.
8
kwartaal 4 december 2010 bijen