Nano Marinus Cube 30 - Dennerle

Nano Marinus
Zeewater-aquaristiek in het allerkleinste formaat
Eenvoudig fascinerend
- fascinerend eenvoudig
Onderhoudsarme mini-riffen voor in huis
Natuur beleven

2
Fascinatie
Nano-zeewateraquariums
Ontdek de fascinerende wereld van de nieuwe nano-zeewateraquariums –
breng de betovering van tropische koraalriffen in uw woonkamer!
Een aquarium met dieren van het koraalrif hoeft niet groot en gecompliceerd
te zijn. En ook niet duur. Als u zich houdt aan het Dennerle Nano
Marinussysteem en dit volgt, is het allemaal heel erg eenvoudig.
Op de volgende pagina's verklappen we, wat u moet weten voor een geslaagde
start. Dan kunt u weldra achterover leunen en ontspannen genieten van uw
eigen kleine stukje zee.

Een oude regel zegt: hoe groter een zeewateraquarium is, hoe groter ook zijn
belastbaarheid en biologische stabiliteit.
Maar dat betekent niet, dat kleine aquariums onvermijdelijk instabiel zijn.
Integendeel: met de juiste techniek en de juiste dierenbezetting kunnen
tegenwoordig ook nano-aquariums met 30 tot 60 liter waterinhoud langdurig
biologisch stabiel blijven.
Veel dieren hebben een groot zeewateraquarium nodig voor hun welzijn,
maar sommige kleine rifbewoners ontwikkelen zich duidelijk beter in een
kleine bak. Deze qua uiterlijk en gedrag zeer spannende nano-rifbewoners
leven in de natuur vaak stationair, bijv. in of bij een kleine grot, en hebben
een slechts zeer beperkte actieradius. Zij zijn in grote aquariums nauwelijks
te zien en worden snel opgegeten door vissen. Voor hen is een Nano Cube
ideaal!
Nano opent zelfs voor ervaren zeewater-aquarianen een geheel nieuwe
wereld.
Wat heeft u nodig voor een nano-zeewateraquarium?
Basisuitrusting
■ Nano Marinus Cube
■ Bodembeschermingsplaat
■ Stromingspomp
■ Verwarming
■ Verlichting
■ Bodemgrond
■ Thermometer
■ Zeezout
■ Densitometer (areometer)
■ Sporenelementen
■ Voer voor de verschillende rifbewoners
Deze basisuitrusting werd kant-en-klaar samengesteld en onderling optimaal
afgestemd in de complete set Nano Marinus Cube Complete Plus van
Dennerle.
Accessoires
■ Tijdschakelklok
■ Lang pincet (bij voorkeur van kunststof)
■ Ruitenreiniger (reiniger met magneet of mesje)
■ Maatbeker 1-2 liter met schaalverdeling
■ Schone emmer
■ Startbacteriën
3

4
Waarom is het nieuwe Dennerle
Nano Marinus Systeem zo bijzonder?
Tot nu bestonden er veel reserves tegen zeewateraquariums. Ze werden
beschouwd als veeleisend en duur, de vereiste aquariumtechniek als te
ingewikkeld en de dieren als te kwetsbaar.
Dennerle heeft een volledig nieuw concept voor het thema zeewater in het
nano-segment ontwikkeld. Het resultaat is een eenvoudig, onderling optimaal
afgestemd systeem met:
■ Veilige werking
■ Weinig verzorging en
■ Lage instapprijs
Daarbij heeft Dennerle zich altijd op de natuur gericht.
Wat hebben
zeewaterorganismen nodig?
■ Ideale waterstroming
■ Geschikt licht voor de fotosynthese
■ Kalkhoudend vestigingssubstraat
■ Stabiele waterwaarden in een bij de soort passende omgeving
■ Essentiële mineralen en sporenelementen
■ Als gezelschap geschikte medebewoners
■ Passende voeding voor beweeglijke dieren en filterdieren

1
2
3
4
5
6
7
Het Dennerle Easy Care System voor functionerende nano-zeewateraquariums
bestaat uit zeven elementen, die in talrijke praktijktesten optimaal op
elkaar werden afgestemd:
Nano Marinus Reef Sand
Natuurlijke, kalkhoudende bodemgrond met optimale korrelgrootte
van 0,7–1,2 mm. Ideale omgeving voor filterbacteriën en
alle dieren uit de zandzone.
Nano Marinus Reef Salt
Speciaal zeezout voor nano-zeewateraquariums met nauwkeurig
uitgebalanceerde sporenelementen voor gezonde groei en
prachtige kleuren.
Nano Marinus Bio-Circulator 4 in 1
Het hart van het Dennerle Easy Care concept: stroming,
oppervlaktereiniging, filtering en 24 uursvoeding van de filterdieren.
Nano Marinus Reef Light
De zon voor het nano-rif, met krachtig licht en optimaal
afgestemd kleurenspectrum voor de van licht houdende koralen.
Nano ThermoConstant 25°
De elektronisch geregelde, volledig automatische miniverwarming
voor de optimale, behaaglijke temperatuur van 25°C.
Regelmatige waterwisseling: Een gedeeltelijke waterverversing
van 10–15% per week verwijdert ongewenste afvalstoffen en
voegt verse mineralen toe. Verbruikte sporenelementen worden
aangevuld met Nano Marinus Reef Elements.
Levend steen en een aangepast aantal dieren
Gezond levend gesteente uit de zee en op een nano-aquarium
afgestemde dierenbezetting zorgen voor een langdurig stabiel biosysteem,
waarin koralen optimaal kunnen groeien.
Wanneer u zich daaraan houdt, functioneert het!
5

6
De juiste standplaats
Kies een relatief donkere standplaats, bijvoorbeeld in een hoek van de
kamer. Direct zonlicht moet vermeden worden, omdat daardoor algenvorming
en oververhitting kunnen ontstaan.
Voordat u begint, spoelt u het aquarium schoon met warm leidingwater
(zonder reinigingsmiddelen). De achterzijde van de Nano Cube kan
met de bijgeleverde zwarte decoratiefolie worden beplakt.
Zet het aquarium vervolgens met de veiligheidsonderlegger op een
glad, horizontaal en voldoende belastbaar oppervlak. Totaalgewicht
van het gevulde aquarium: ca. 40 kg (Cube 30) resp. 75 kg (Cube 60).
Inrichting en ingebruikname –
Zo eenvoudig is het!
De snelstartmethode – slechts 60 minuten!
De Nano Cube kan met deze methode direct compleet ingericht worden en
is, zo leert de ervaring, van het begin af aan biologisch stabiel.
U heeft daarvoor uit een goed functionerend koraalrifaquarium nodig:
■ Biologisch gerijpt aquariumwater en bodemgrond
■ Levend steen: ca. 4 kg (Cube 30) resp. 8 kg (Cube 60).
�
�
Bodembeschermingsplaat inleggen.
Gerijpte en niet gereinigde bodemgrond 2-3 cm
dik aanbrengen.
Gerijpt zeewater bij het vullen voorzichtig over een
bord laten lopen, om de bodem niet op te woelen.

�
�
�
Verwarming en stromingspomp installeren.
Levend steen en macroalgen plaatsen.
Lamp en afdekplaat installeren en de techniek in
werking stellen.
Verlichtingstijd: de 1e week 8 uur/dag
vanaf de 2e week 10 uur/dag
Dat was het al, en in de komende dagen kunt
u observeren, welke kleine dieren samen met
het gesteente al in uw Nano Cube-aquarium
terecht zijn gekomen.
Na een week zet u de eerste kleine en sterke zachte koralen in de bak, na
de tweede week kunt u daar nog meer zeedieren bij plaatsen, zoals heremietkreeften
of garnalen.
Door de levende bodemgrond, die vele filterbacteriën en sedimenten bevat
en waarin ontelbare kleine levende zeewezentjes als krabbetjes en wormpjes
leven, zal het gewenste biologische evenwicht zich snel ontwikkelen.
Om deze belangrijke kleine organismen niet te verwijderen moet de bodemgrond
voor het aanbrengen niet of slechts zeer voorzichtig met wat aquariumwater
worden uitgespoeld.
In het begin kan het aquariumwater iets vertroebeld zijn door sediment, maar
zal binnen enkele dagen weer helder zijn.
7

8
De stapsgewijze methode
Het biologische evenwicht in de Nano Cube wordt in meerdere stappen opgebouwd.
Na 8-10 weken kunnen meer kwetsbare zeedieren worden geplaatst.
�
Dag
1
�
�
Dag
7
�
42
Dag
�
56
Dag
Bodembeschermingsplaat inleggen.
Nano Marinus Reef Sand wassen en 2-3 cm dik
aanbrengen. Het in een apart reservoir bereide
zeewater toevoegen.
Stromingspomp en verwarming installeren en in
werking stellen.
Omdat het vers aangemaakte zoute water in het
begin voor veel kleine organismen chemisch te
agressief is, moeten we nu eerst even afwachten.
Na een week ca. 4 kg (Cube 30) resp.
8 kg (Cube 60) levend steen en indien mogelijk
een handvol levende bodemgrond uit een goed
werkend rifaquarium plaatsen.
Daarnaast moet u nu een bosje macroalgen plaatsen,
bij voorkeur de groene draadalg Chaetomorpha
linum.
Verlichting inschakelen: de 1e-2e week 6 uur/dag
de 3e–4e week 8 uur/dag
vanaf de 5e week 10 uur/dag
Na de rijpingsfase van 6 weken, als water en
bodemgrond biologisch actief zijn en de bruine
kiezelalgaanslag met zuurstofblaasjes verdwenen is,
kunnen er sterke zachte koralen worden geplaatst.
Na 8-10 weken kunnen er meer zeebewoners,
zoals garnalen of heremietkreeften in de bak gezet
worden. Klein blijvende en stationair levende
nano-vissen mogen ten vroegste na 14-16 weken
in de bak gezet worden, en ook niet meer dan
twee exemplaren voor een Cube 30.

TIP:
Om de gewenningsfase veiliger te laten verlopen, kunt u Nano
Marinus FB7 BactoClean filterbacteriën voor helder water
gebruiken!
De gewenningsfase
In de gewenningsfase zullen talrijke algen om de heerschappij in uw aquarium
vechten en zich sterk vermeerderen. Dat zal ertoe leiden, dat het er in deze
tijd soms niet echt fraai uitziet. Maak u daarover geen zorgen, want dit is
normaal.
Vooral kiezelalgen, die bruinachtige, vette aanslag produceren, manifesteren
zich meestal al heel snel. Op bodemgrond en levend steen is een bruine laag
met daarop vastzittende zuurstofbelletjes zichtbaar. In deze fase zijn de condities
voor koralen en ander ongewervelden heel slecht. Ze zullen niet wennen,
maar meestal direct te gronde gaan.
Deze algen gebruiken voor hun groei echter veel kiezelzuur. Zodra dit verbruikt
is, worden het er vanzelf weer minder. Daarbij helpt ook de macroalg die u
geplaatst hebt, want deze concurreert met de ongewenste microalgen. Als
de algaanslag te dik wordt, moet deze tijdens de wekelijkse, gedeeltelijke
waterverversing met een dunne slang worden weggezogen of mechanisch
verwijderd worden.
Tijdens de gewenningsfase zijn kiezelalgen normaal.
Nu is een beetje geduld nodig, tot een
biologisch evenwicht is bereikt.
9

10
Een paar tips
Zeewater mengen
Gebruik voor het mengen van het zeewater zo zuiver mogelijk water. Het
beste is water uit een installatie voor omgekeerde osmose of gedestilleerd
water. Leidingwater kunt u alleen gebruiken, als het gegarandeerd geen
schadelijke stoffen bevat (koper, nitraat, fosfaat, etc.).
Het water mag bij het mengen niet te koud zijn, maar moet ongeveer op
kamertemperatuur zijn, zodat er later op de wand van de emmer geen
kalkafzetting wordt gevormd.
40 g = 1 licht opgehoopte doseerlepel Nano Marinus Reef Salt per liter
produceert zeewater met een dichtheid van 1,023 (bij 25°C). Zodra alle zoutdeeltjes
zijn opgelost en het water helder is, is het klaar voor gebruik. Eerst
echter altijd de dichtheid controleren met de densitometer. Bij een te lage
dichtheid wordt nog wat zout toegevoegd, bij een te hoge dichtheid wat
water.
Doe zeezout nooit rechtstreeks in het aquarium!
Nano Marinus Reef Salt
Speciaal zeezout voor kleine zeewateraquariums
■ Bevat alle hoofd- en sporenelementen van tropisch zeewater in de
natuurlijke verhouding
■ Optimale kwaliteit, uit farmaceutisch zuivere zouten
■ Ideale biotoopbasis voor koraalvissen, harde en zachte koralen,
garnalen en alle andere bewoners van koraalriffen
■ Afgestemd op de gevoelige voedingsstofsituatie van nano-aquariums
Zeewaterdichtheid meten
De dichtheid is maatgevend voor het juiste zoutgehalte en
daarmee de belangrijkste waarde van het zeewater. Zeedieren
reageren zeer gevoelig op lagere of hogere zoutgehaltes en
kortdurende schommelingen in de dichtheid.
Zo meet u correct:
� De droge, schone densitometer met droge vingers aan de punt
vastpakken en in het water dompelen tot hij zelfstandig blijft
drijven.
� De densitometer moet vrij drijven.
� Er mogen geen luchtbelletjes op de densitometer zitten, omdat
deze de meting beïnvloeden.
� De waarde op de schaalverdeling ter hoogte van het
wateroppervlak aflezen (niet boven aan het "watervliesje" dat
langs de densitometer omhoog kruipt!)
Zo leest u de
dichtheid correct af:
1.022
1.023
1.024
Aanbevolen dichtheid:
1,022 tot 1,024 (bij 25°C)
Optimaal: 1,023 (bij 25°C)

Bodemgrond wassen en in de bak doen
De Nano Marinus Bodemgrond wordt in een emmer onder stromend
leidingwater grondig gewassen om het zeer fijne gruis te verwijderen.
Een aanvankelijke, lichte vertroebeling van het aquariumwater verdwijnt
binnen korte tijd weer.
Maak de laag bodemgrond niet dikker dan 2–3 cm, zodat er later in het
onderste deel van de laag geen zuurstofgebrek ontstaat.
Nano Marinus Reef Sand
Speciale bodemgrond voor kleine zeewateraquariums
■ Zeer zuiver, natuurlijk calcium/magnesiumcarbonaat
■ Optimale korrelgrootte ca. 0,5 – 1,2 mm
■ Ideaal voor garnalen, krabben, grondels, kokerwormen, zeeanemonen,
slakken en een soortenrijke microfauna
■ Bevat geen schadelijke stoffen. Geeft geen nitraat of fosfaat af
■ Stabiliseert de pH-waarde, levert waardevolle carbonaathardheid
Wat is levend steen?
Stenen leven niet. In een koraalrif ontstaat echter voortdurend een op steen
lijkende, kalksubstantie uit de skeletten van afgestorven steenkoralen en de
schalen van schelpdieren en andere dieren, die door sponzen en kalkalgen
met elkaar worden verbonden. In deze zachte, poreuze steen leven ontelbare
zeediertjes en hij bevat allerlei soorten nuttige bacteriën.
Elk stuk levend steen is een regelrechte microkosmos.
Als een dergelijke steen in een aquarium wordt gebracht zonder grazende
vissen – dus in een Nano Cube –, dan kunnen er al snel vele verschillende
organismen worden geobserveerd, die zich ontwikkelen. Dat kunnen bijv.
koralen zijn, zakpijpen of prachtige sieralgen, en niemand weet van tevoren,
wat er zal groeien. Een stuk levend steen uit het koraalrif is daarom een
regelrecht „marine verrassingspakket“.
Het is belangrijk, dat het gesteente bij de speciaalzaak al een paar weken in
gezond zeewater werd bewaard, zodat u er zeker van kunt zijn dat er geen
afstervende organismen op aanwezig zijn, zoals sponzen. Kies mooi
gevormde, poreuze stukken uit.
Goede rifsteen ziet er niet grijs en "dood" uit, maar is overgroeid met allerlei
verschillende organismen, bijv. roze kalkroodalgen, groene of rode macroalgen,
kokerwormen of kleine koralen.
Plaats de stenen altijd met de begroeide kant naar boven in het aquarium.
11

12
De Bio-Circulator
De Nano Marinus Bio-Circulator 4in1 vormt het hart van het Nano Marinus
Systeem. Deze wereldnoviteit werd speciaal voor de Nano Cube ontwikkeld.
Door zijn viervoudige functie voor biologisch stabiele leefomstandigheden
is een gemakkelijk onderhoud mogelijk van een gezonde en fascinerende
onderwaterwereld met actieve, kleurrijke koralen, vissen, kreeften en
garnalen.
Een krachtige, rustig lopende pomp
zorgt voor optimale stromingscondities;
met behulp van de stromingsdiffusor kan
de stroming gericht gestuurd worden.
Verdeelt van het oppervlak
weggezogen microorganismen
permanent als
natuurlijk planktonvoer in
het aquarium; draagt
daarmee bij aan de basisvoeding
van alle filterende
rifbewoners
TIP:
Bij aquariums met
veel filterende rifbewoners
(koralen,
schelpdieren, sponzen,
kokerwormen e.d.)
adviseren wij geen
filterspons te gebruiken,
zodat het
plankton volledig ten
goede komt aan deze
dieren en niet
gedeeltelijk wordt
weggefilterd.
Een oppervlaktezuiger voor een kristalhelder
wateroppervak (anders vormt
zich op het wateroppervlak snel een
vettig uitziende laag bacteriën, algen en
andere micro-organismen, die de
gasuitwisseling belemmert).
Een fijne filterspons voor
het snel verhelderen van
het water, bijv. na het
reinigen van de ruiten.
Met kleine filterspons
voor 30 l
Met grote filterspons
voor 60 l
Zonder filterspons
Met afgeschuinde
filterspons voor
compacte
hoekmontage
Natuurlijk rif: stroming is een van de
belangrijke levensfactoren!

Met de Nano
Marinus Reef Light
komt de zon op in
uw aquarium.
Reef Light
Vele koralen hebben symbiosealgen.
Ze leven helemaal of overwegend van het licht.
De verlichting van uw Nano Cube is niet alleen noodzakelijk om de dieren
te kunnen observeren, maar zorgt met name voor de voeding van de koralen.
In het lichaamsweefsel van bijna alle koralen huizen eencellige algen, die hen
het overgrote deel van het benodigde voedsel leveren.
Deze zogenaamde symbiosealgen, zoöxanthellen genoemd, hebben voor de
fotosynthese dagelijks tien uur (aanbeveling) licht van de juiste intensiteit en
spectrumsamenstelling nodig.
Daarom is het dagelijks verlichten met uw Nano Marinus Reef Light-klemlamp
voor hen van levensbelang. U kunt deze het best voorzien van een
tijdschakelklok, die het regelmatig in- en uitschakelen regelt.
Nano Marinus Reef Light schept de lichtverhoudingen van een natuurlijk
koraalrif. Met de speciaal ontwikkelde, compacte tl-lamp Dennerle Nano
Marinus Blue/White 1:3 krijgt u:
■ Helder, levendig licht van 10.000 kelvin plus actinisch blauw licht
■ Schitterende, fluorescerende kleuren bij koralen en andere zeedieren
■ Uitstekend groeilicht voor koralen
Zo zien de meestal bruinachtig gekleurde symbiosealgen
(zoöxanthellen) er onder de microscoop uit.
Hoe dieper je in de zee doordringt, hoe meer het rood verdwijnt, en hoe verder het spectrum in de
richting van het blauw verschuift. Alle organismen hebben zich aan dit licht aangepast.
13

14
Welke dieren zijn geschikt voor de
Nano Cube?
In een klein Nano Cube-aquarium mogen alleen dieren worden geplaatst,
die daarin ook langdurig op een bij de soort passende wijze kunnen worden
verzorgd.
Een klein koraal heeft bijv. weinig ruimte nodig, net als een levende spons,
een kolonie schijfanemonen of kokerwormen.
Hetzelfde geldt voor 2,5 cm lange grondeltjes, die een verkleinde zwemblaas
hebben en niet erg actieve zwemmers zijn, of voor heel kleine garnaaltjes en andere
kreeftachtigen, kleine slakjes of stekelhuidigen, zoals slang- of zeesterren.
Aanbevelenswaardige dieren voor een Nano Cube
■ Vastzittende ongewervelden,
bijv. schijfanemonen, zachte koralen, orgelpijpkoralen, lederkoralen,
hoornkoralen en kokerwormen
■ Beweeglijke ongewervelden,
bijv. garnalen en heremietkreeften, kleine zeesterren en slangsterren,
slakken.
■ Zeer kleine nano-vissen,
bijv. de soorten Gobiodon, Elacatinus, Trimma of Eviota, die in de natuur
sterk aan één plek gebonden leven en geen actieve zwemmers zijn.
Steenkoralen zijn relatief veeleisend qua verzorging en daarom niet aan te
bevelen voor onervaren zeewater-aquarianen.
Bescherm zeedieren!
Dennerle vraagt u om verantwoord met dieren om te gaan.
Plaats alleen de dieren in uw Nano Cube, die ervoor geschikt zijn,
omdat zij ook in de natuur een beperkte leefruimte nodig hebben.
Koop zoveel mogelijk gekweekte dieren!
Schijfanemonen
Schijfanemonen behoren tot de minst veeleisende bewoners van de Nano
Cube. Zij hebben vanwege hun symbiosealgen niets meer dan licht en een
zachte waterbeweging nodig. Behalve de prachtig gekleurde Ricordea florida
komen ook de soorten Discosoma en Rhodactis in aanmerking.
Een aantal soorten is aan het leven met weinig licht aangepast en bevolkt
daarom ook de donkere delen van het rif.
Ricordea florida
Discosoma sp.
Rhodactis indosinensis

Zoanthus sociatus
Xenia sp.
Litophyton arboreum
Capnella imbricata
Korstanemonen
Korstanemonen vormen vlakke kolonies van individuele poliepen. Vaak zijn
ze tweekleurig en lijken op een bontgekleurd "bloementapijt", zoals de sterk
aanbevolen vertegenwoordigers van de soort Zoanthus.
Door hun symbiosealgen zijn ze niet afhankelijk van extra voeding, hoewel
veel soorten meestal wel voer accepteren en daardoor sneller groeien.
Korstanemonen zijn zeer sterke en dankbare bewoners, die een wat sterkere
waterstroming prefereren.
Let op!
Met korstanemonen moet u in principe zeer voorzichtig omgaan. Veel
soorten scheiden een zeer giftige stof af: palytoxine (met name de
soorten Palythoa en Protopalythoa). Het onbeschermd hanteren van
deze giftige stof kan zwaar lichamelijk letsel veroorzaken.
Zachte koralen
Zachte koralen van de soort Xenia zijn zeer populair, vooral de soorten, waarvan
de poliepen "pompen", hetgeen betekent dat ze met hun tentakels een
ritmische sluitbeweging maken.
Zachte boomkoralen van de soorten Litophyton, Nephthea en Capnella
behoren tot de interessantste koralen voor de Nano Cube. Zij bezitten
symbiosealgen en kunnen gemakkelijk kunstmatig worden vermeerderd.
Zachte koralen wiegen sierlijk in de stroming en zijn daarom altijd een
blikvanger.
Sarcophyton sp. Sinularia sp. Sinularia dura
Lederkoralen
De schermvormige paddenstoelleders van de soort Sarcophyton zijn erg sterk
en stellen weinig eisen, net als de soort Sinularia. Ze behoren al decennia lang
tot de vaste bezetting van zeewateraquariums. Als ze worden verstoord
kunnen zij hun poliepen volledig intrekken.
15

16
Orgelpijpkoralen
Orgelpijpkoralen ontlenen hun naam aan de op een orgelpijp lijkende
bodemstam, waaruit de bloemachtige poliepen ontspruiten.
Het madeliefjeskoraal van de soort Knopia, dat naar de Duitse aquariaan en auteur
Daniel Knop werd genoemd, behoort door zijn gelijkenis met bloemen tot
de mooiste koralen in de Nano Cube. Net als de orgelpijpkoralen van de soort
Clavularia zijn ze uitstekend geschikt voor elk formaat Nano Cube.
Hoornkoralen
Hoornkoralen (gorgonen) worden vanwege hun groeiwijze ook wel zeewaaiers
genoemd. Ze groeien rechtop en fijnvertakt, zoals bijv.
Pseudopterogorgia americanum.
Sommige hoornkoralen, die symbiosealgen bezitten, kunnen heel goed in
de Nano Cube verzorgd worden. Ze kunnen ook eenvoudig kunstmatig vermeerderd
worden.
Nauw verwant aan de hoornkoralen zijn de sterpoliepen (Briareum), die het
steensubstraat met een mooie laag poliepen overgroeien. Ze zijn erg sterk
en niet veeleisend. Vanwege hun op bloemen lijkende poliepen mogen ze in
geen enkele Nano Cube ontbreken.
Let op: "Trojaanse paarden"!
Glasrozen van de soort Aiptasia zijn op zich mooie poliepen, maar
kunnen zich zo sterk vermeerderen en andere ongewervelde dieren
beschadigen, dat ze ver van elk aquarium gehouden moeten worden.
Knopia octocontacanalis
Pseudopterogorgia americanum
Briareum asbestinum

Bispira viola
Mikroprotula ovicellata
Borstelworm
Asterina burtoni
Slangster
Haliclona sp.
Kokerwormen
Kleine lederkokerwormen zoals Bispira viola (ca. 35 mm) belanden vaak
ongemerkt met levend steen in de Nano Cube. Ze planten zich daar
ongeslachtelijk voort en vormen soms dichte groepen. Met hun krans van
voedingstentakels, waardoor ze op een bloem lijken, filteren ze het plankton
uit het water.
Ook kalkkokerwormen zoals deze Microprotula ovicellata (ca. 30–50 mm) kunnen
samen met levend steen in de Nano Cube terechtkomen en zich daar
uitstekend vermeerderen.
Borstelwormen
Borstelwormen zijn verwant aan de regenwormen. Sommigen vinden ze misschien
niet bijzonder mooi, maar ze zijn in het aquarium bijzonder nuttig als
verwerker van restjes.
Ze eten voerresten en ander afval. Sommige soorten knagen algen van de
ruiten. Let op: niet met blote handen aanpakken, de borstels kunnen pijnlijk
"branden".
Zeesterren
De 10–20 mm grote ganzenvoet-zeesterren (Asterina burtoni) zijn interessante
gasten in de Nano Cube. Als grazers eten zij de begroeiing van stenen en
ruiten.
Ganzenvoet-zeesterren vermeerderen zich door deling. Ontbrekende armen
groeien later weer aan – een boeiend schouwspel. Een te sterke vermeerdering
kan men echter beter voorkomen.
Slangsterren
Kleine slangsterren komen ook gemakkelijk met levend steen in uw Nano
Cube terecht. Ze vermeerderen zich door deling. De ongeveer 10 mm diameter
bereikende Amphipholis squamata plant zich zelfs geslachtelijk voort.
Slangsterren zijn alleseters en ruimen resten op. Ze zitten graag in nauwe
spleten, waaruit maar 1-2 armen steken, om naar voedsel te vissen.
Sponzen
De in groeivorm en kleurstelling zeer gevarieerd uitziende sponzen leven van
uit het water gefilterde, fijne zwevende deeltjes. Op de afbeelding een
blauwe spons van de soort Haliclona.
17

18
Slakken
Algenetende slakken zijn in elke Nano Cube een absolute must. Ze helpen
bij het beperken van de algengroei en voorzien zichzelf van voedsel.
Sommige soorten kunnen zich zelfs in het aquarium vermeerderen, maar
worden daardoor echter nooit een probleem.
Bij de slakkensoort Euplica sp. is het boeiende opgroeien van de jonge slakken
in de legsels op de ruiten gemakkelijk te observeren.
Neritaslakken (soort Nerita) worden ongeveer 25 mm groot en behoren tot
de beste algenverdelgers. Hun huisjes bezitten vaak een mooie tekening.
Ook turboslakken van de soorten Turbo en Astraea (hier Turbo petholatus)
zijn uitstekende algeneters. Volwassen zijn ze ca. 40 mm groot.
Ook tolhoorns van de soorten Trochus (op de afbeelding Trochus conus) en
Tectus voeden zich bij voorkeur met algen. Ook zij bereiken een diameter
van maximaal 40 mm.
Wormslakken van de familie Vermetidae leven vast op een plek, in een
zelfgebouwde woonbuis. De buis is afgesloten met een deksel, er zijn slechts
2 kleine antennes te zien. Hun boeiende voedselopname met behulp van
een kleverig slijmnet, dat ze zelf produceren en samen met het gevangen,
zwevende voedsel opeten, kan goed worden geobserveerd.
TIP:
Euplica versicolor Euplica met legsel Euplica--slakken
Voor sommige slakkensoorten is het goed, de achterruit of delen van
de zijruiten niet regelmatig te poetsen, zoals deze als "slakkenweide" ter
beschikking blijft.
Nerita sp.
Turbo petholatus
Trochus conus
Wormslakken

Einsiedlerkrebs
Lybia tessellata
Thor amboinensis
Lysmata amboinensis
Lysmata boggessi
Urocaridella antonbruunii
Kreeften & garnalen
Heremietkreeften (Paguristes und Clibanarius)
Kleine heremietkreeftsoorten helpen de Nano Cube
algenvrij te houden. Het is heel leuk om ze over de
steendecoratie te zien klimmen.
Er moet altijd alleen maar één kreeftsoort in de Cube
gehouden worden. Uitstekend geschikt zijn de
vuurrode Paguristes cadenati of blauwpotige
Clibanarius tricolor.
Er moeten altijd een paar grote slakkenhuizen – Nano
Marinus Reef Shells – in de Cube liggen, zodat ze bij de volgende
verschaling naar een groter huisje kunnen verhuizen!
Boxerkrab (Lybia tessellata)
De boxerkrab houdt in zijn scharen twee heel kleine zeeanemonen. Bij gevaar
verdedigt hij zich daarmee als een boxer met zijn vuisten.
De zeeanemonen profiteren van deze gemeenschap: ze krijgen voedsel, want
om te eten trekt de krab de anemonen door voedselrijk bodemsediment, om
zelf een deel van de deeltjes die blijven kleven op te nemen.
Gedrongen poetsgarnaal (Thor amboinensis)
De gedrongen poetsgarnaal (20 mm) behoort tot de potsierlijkste gasten,
omdat hij als hij opgewonden is altijd met zijn achterdeel schommelt. Daarom
wordt hij ook graag "sexy shrimp" genoemd.
Samen met een aantal soortgenoten woont hij op een koraal, een zeeanemoon
of een schijfanemoon.
Witgestreepte poetsgarnaal (Lysmata amboinensis)
Dit is wellicht de bekendste garnalensoort in het zeewateraquarium.
Poetsgarnalen zijn beweeglijke, vreedzame dieren, die zeer goede gezelschapsdieren
zijn. Bij het voeren zijn ze niet kieskeurig en nemen het voer
zelfs direct uit de hand van de verzorger aan. Ze moeten in paartjes worden
gehouden.
Verwante soorten zijn de mooie pepermuntgarnalen Lysmata wurdemanni of
L. boggessi.
Symbiosegarnalen (Periclimenes, Urocaridella)
De gedeeltelijk doorzichtige symbiosegarnalen lijken op kleine feetjes. Dieren
van de soorten Periclimenes en Urocaridella leven samen met een sessiel (vastzittend)
ongewerveld dier, bijv. een koraal of een schijfanemoon. Voor hen is
een Nano Cube het perfecte aquarium.
19

20
Vissen
De overgrote meerderheid van de koraalvissen, ook de klein blijvende,
behoort tot de actief zwemmende dieren, waarvoor een Nano Cube niet
geschikt is.
De populaire clownvis, bekend uit de film "Finding Nemo" is daarvan een
voorbeeld. Hij heeft meer ruimte nodig dan een klein aquarium kan bieden,
ten minste 100 liter.
Voor grondeltjes ligt dat anders. Zij zwemmen slechts zeer korte stukjes en
zitten meestentijds rustig op een koraal of een steen, van waaruit ze hun
omgeving observeren. De allerkleinsten onder hen hebben een lichaamslengte
van nauwelijks meer dan 20 mm. Hun actieradius is ook in de vrije
natuur kleiner dan het bodemoppervlak van een Nano Cube met een inhoud
van 30 l.
Deze visjes voelen zich goed in een dergelijk aquarium en ervaren dit leefgebied
niet als ruimtelijke beperking. Integendeel: in een rifaquarium van normale
grootte met talrijke grote, actief zwemmende vissen lijden zij onder alle
drukte, verschuilen zich meestal en kunnen nauwelijks overleven. Een Nano
Cube van 30 l of 60 l is voor hen veel beter geschikt.
De Nano Cubes werden in ieder geval niet speciaal ontwikkeld voor het houden
van vissen, maar voor koralen en andere ongewervelden, voor dieren die
weinig onderhoud en technische voorzieningen vereisen. Het is de bedoeling
om een klein stukje van een natuurlijk rif in de woonkamer te brengen, dat
met weinig inspanning lange tijd biologisch stabiel functioneert.
Vissen met een intensieve stofwisseling vereisen grotere hoeveelheden
voedsel en daarmee meer technische voorzieningen, zoals een afschuimer,
om de waterkwaliteit hoog te houden.
Een ongewervelden-aquarium met koralen en garnalen functioneert biologisch
meestal met aanzienlijk minder problemen dan een aquarium met vissen en
is op zijn eigen wijze minstens net zo boeiend.
Verzorg uw Nano Cube daarom in ieder geval in de eerste maanden zonder
vissen. Pas wanneer er een biologisch evenwicht is bereikt, kunt u, bijv.
bij de Cube 30, twee exemplaren van een nano-vissensoort plaatsen.

Wat mag er niet in?
In de Nano Cube horen principieel geen dieren thuis, die onder deze randvoorwaarden
op lange termijn niet kunnen overleven.
Het is altijd belangrijk, aan de leefvoorwaarden van de gehouden dieren te
voldoen. Dat betekent bijvoorbeeld, dat er geen actief zwemmende vissen
mogen worden geplaatst, of jonge dieren van soorten, die als volwassenen
te groot worden voor deze aquariums.
Ook voedselspecialisten of soorten, die extreem constante condities vereisen,
kunnen in nano-aquariums op den duur niet met succes worden gehouden.
Alle dieren, bijvoorbeeld garnalen of kreeften, moet zo vredelievend mogelijk
zijn en daarom goed in gezelschap kunnen worden gehouden.
Vissen voor de Nano Cube
De witbandgrondel (Gobiodon albofasciatus) wordt slechts 25 mm lang en
heeft weinig ruimte nodig. Hij brengt de meeste tijd op een koraal of een
schijfanemoon door. Er zijn vele andere Gobiodon-soorten die uitstekend in
een Nano Cube kunnen worden gehouden.
Tot de soort Trimma behoort een groot aantal kleine visjes, die meestal heel
kleurrijk zijn en nauwelijks actief zwemmen. Hier is de grappige roodgestreepte
grondel (Trimma cana) te zien, die slechts 30 mm lang wordt.
Grondels van de soort Eviota worden meestal 25 tot 30 mm lang en zitten
graag op een koraal om hun omgeving te observeren. Hier is de Eviota
bifasciata te zien.
Tot de soort Elacatinus (voorheen Gobiosoma) behoren talrijke soorten, die
met een maximale lengte van 40 mm erg klein en geschikt voor een Nano
Cube zijn. Op de afbeelding: Elacatinus multifasciatus.
Griessingers grondel (Discordipinna griessingeri) behoort wellicht tot de
mooist voorstelbare grondels. Hij wordt slechts circa 30 mm lang en is veel
te klein voor een aquarium van normaal formaat. In een Nano Cube daarentegen
komt hij volledig tot zijn recht. Altijd in paartjes houden.
TIP: In paartjes houden!
U moet in een Nano Cube van 30 l dan wel niet meer dan twee
nano-vissen plaatsen, maar het moet idealiter ook een paartje zijn. Als
deze vissen hun leven alleen, zonder partner moeten doorbrengen,
voelen ze zich niet prettig.
21

22
Nano Marinus Cube 30 – voorbeeld 1
Hier een voorbeeld van een
evenwichtig, biologisch stabiel
functionerend nano-zeewateraquarium.
De bezetting wordt gedomineerd
door verschillende
soorten zachte koralen en een
groep van 12 gedrongen
poetsgarnalen (Thor
amboinensis). Deze mooie
garnalen zijn niet graag alleen
en voelen zich alleen in een
groep echt op hun gemak.
Dit aquarium functioneerde op
het moment dat de foto werd
gemaakt al een jaar probleemloos
in het onderzoekslaboratorium
van Dennerle.
Hun verzorging vereist maar
weinig tijd.
Paddenstoelleder (Sarcophyton sp.)
Madeliefjeskoraal
(orgelpijpkoraal, Knopia
octocontacanalis)
Gedrongen poetsgarnaal
(„Sexy Shrimp“,
Thor amboinensis)
Gewei-caulerpa
(Caulerpa prolifera)
Korstanemoon (Zoanthus sp.)
Schijfanemoon (Discosama sp.
Schijfan

)
emoon (Discosoma sp.)
Paddenstoelleder (Sarcophyton sp.)
Korstanemoon (Zoanthus sp.)
Schijfanemoon (Discosoma sp.)
Vinger-lederkoraal
(Sinularia sp.)
Draadalg
(Chaetomorpha sp.)
23

24
Nano Marinus Cube 30 – voorbeeld 2
De hoofdrollen in dit prachtige
nano-rifaquarium worden
vervuld door twee witbandpoetsgarnalen
(Lysmata
amboinensis).
Deze bijzonder aantrekkelijke
en levendige garnalen zijn zeer
vertrouwelijk en eten het voer,
CrustaGran Marinus, zelfs uit de
hand.
Ook dit aquarium werd op het
tijdstip van de opname al meer
dan een jaar in het onderzoekslaboratorium
van Dennerle
verzorgd en functioneerde altijd
biologisch stabiel.
Waaierkoralen
(gorgoon,
Pinnigorgia sp.)
Draadalg
(Chaetomorpha sp.)
Floridaschijfanemoon
(Riccordea florida)
Madeliefjeskor
(orgelpijpkoraa
octocontacana

aal
l, Knopia
is)
Cactusalg
(Halimeda opuntia)
Gewei-caulerpa (Caulerpa prolifera)
Witgestreepte
poetsgarnaal
(Lysmata amboinensis)
Korstanemoon (Zoanthus sp.)
Paddenstoelleder (Sarcophyton sp.)
Gewei-caulerpa
(Caulerpa racemosa)
Schijfanemoon
(Discosoma sp.)
25

26
Voortdurende verandering
Zodra uw Nano Cube is ingericht en verlicht, beginnen talrijke soorten zeealgen
een strijd om de overheersing. Elke alg vermeerdert zich tot aan de
grenzen van zijn "ecologische niche", om voedingsstoffen, mineralen en licht
te benutten voor maximale groei. In de natuur weerstaan de algen op die
manier de enorme vraatdruk van de dieren.
Terwijl algen in het zoetwateraquarium eigenlijk altijd storend zijn, zien we
in het zeewateraquarium behalve de lastige microalgen ook heel mooie en
zeer nuttige bladalgen die macroalgen of sieralgen worden genoemd.
En deze macroalgen kunnen bij de strijd om voedsel de groei van storende
microalgen beperken.
Dat is vooral belangrijk tijdens de gewenningsfase.
Hier functioneert de groene
draadalg Chaetomorpha het best, omdat
deze zeer snel groeit, maar zich nergens
vastzet en later gemakkelijk weer uit de bak
verwijderd kan worden.
Als u daarna ook macroalgen in het aquarium
zou willen hebben dan kunt u bij de
speciaalzaak voor zeeaquariums fraaie sieralgen kopen, bijv. roodalgen van
de soort Halymenia of groene kalkalgen zoals Halimeda.
Zij helpen niet alleen bij het terugdringen van microalgen, maar produceren
daarnaast ook essentiële zuurstof. Dat geldt ook voor de zeer graag geziene
kalkroodalgen, die als een mos over kale steenoppervlakken groeien.
Rode alg Halymenia sp. Cactusalg Halimeda sp. Kalkroodalg Mesophyllum sp.

Ook de dieren in uw Nano Cube beïnvloeden
elkaar over en weer. Deze ontwikkelingen kunt
u gemakkelijk herkennen als u goed kijkt en ook
de allerkleinste levende wezentjes observeert.
Elke diersoort zal zichzelf voortplanten tot aan
de grenzen van zijn eigen "ecologische niche"
en andere soorten beïnvloeden, als voedselconcurrent
of als roofdier.
Als meerdere soorten bijv. dezelfde microalg
eten, dan zullen beide proberen hun populatie
sneller te laten groeien dan de andere, en meestal
zal dan al snel een ervan terrein winnen.
Op deze manier ontwikkelt elke aparte Nano
Cube zijn geheel eigen dierenpopulatie en is
daarmee iets onvergelijkbaars, iets unieks – er
bestaan geen twee dezelfde exemplaren op de
wereld. Ook het soortenspectrum en de populatie
zullen altijd blijven veranderen, zodat het op
geen enkele dag in de toekomst precies
hetzelfde zal zijn als vandaag. En juist dat maakt
het zo spannend! Kijk goed! Probeer deze
veranderingen in uw Nano Cube te ontdekken
en ervaren.
Goed observeren is echt
de moeite waard!
Kleine kreeftachtigen
(Gammariden) zijn
maar ca. 5 mm groot
en belanden normaal
gesproken samen met
levend gesteente in het
aquarium. Had u kunnen
vermoeden, dat zulke
kleine diertjes aan professioneleinterieurverzorging
doen? Van vuil,
dat in hun woonbuis
valt, maken ze meteen
kleine balletjes, die ze
buiten de buis afvoeren.
27

28
Het voeren
Net zo verschillend als de lichaamsbouw en de leefwijze van de dieren in het
koraalrif, is ook hun voeding. Het ene dier is een rover die op andere dieren
jaagt, het andere is planktoneter en wacht bijv. als vastzittende koraalpoliep
of kokerworm op het moment, dat het voer door de waterstroming naar
hem toe drijft. Het Dennerle Nano Marinus System bestaat uit drie voedingscategorieën.
Basisregels voor het voeren:
Garnalen en andere kreeftachtigen
■ Basisvoedsel met CrustaGran Marinus: afhankelijk van grootte en activiteit
van de dieren dagelijks 1–2 voerballetjes per dier
■ Aanvullend, in plaats van CrustaGran, ten minste 1–2 maal per week
diepvriesvoer, bijv. Mysis (aasgarnalen) of Artemia (pekelkreeftjes)
Filterdieren en kleine levende wezens
(koralen, kokerwormen, schelpdieren, sponzen etc.)
■ Basisvoedsel met Nano Marinus CoralActiv:
Elke 3-4 dagen afhankelijk van aantal dieren ½ - 1 afgestreken doseerlepel
op 30 liter aquariumwater.
■ Aanvullend een keer per week verse, net uit het ei gekomen Artemia-naupliën
CoralActiv in een klein bakje met zeewater kort doorroeren tot alle bestanddelen
zijn "opgelost", daarna in het aquarium doen (poeder niet rechtstreeks
in de bak doen).
Filterspons van de Bio-Circulator evt. verwijderen of een paar cm omhoog
trekken, zodat het voer niet wordt weggefilterd.

Vissen
■ Basisvoedsel NanoGran Marinus (voorzover
de vissen droogvoer accepteren):
1–2 maal per dag een klein snufje, afhankelijk
van formaat en activiteit van de dieren
■ Aanvullend, in plaats van NanoGran, ten
minste 1–2 maal per week diepvriesvoer, bijv.
Mysis, Artemia)
■ Als de gehouden vissoort in principe geen
droogvoer accepteert: 2 maal daags een heel
klein beetje diepvriesvoer (Mysis, Artemia,
e.d.)
Niet overvoeren!
Teveel voer belast het water onnodig en
kan een slechtere waterkwaliteit en overmatige
algenvorming veroorzaken! Overvoeren
is de meest voorkomende oorzaak
van problemen met de goede werking van
zeewateraquariums! Onthoud dat dieren in
een goed werkend aquarium ook wel wat
natuurlijk voedsel vinden.
Dieren, die niet direct op het voer af gaan,
kunnen gericht worden gevoerd met een
pincet of pipet.
Voer matig, maar regelmatig. Bij overmatige
algenvorming de hoeveelheid voer
tijdelijk verminderen.
TIP:
Voerpauze
Gebruik voor de Bio-
Circulator een
tussenstekker met
schakelaar. Daarmee
kunt u de stroming
tijdens het voeren
gemakkelijk uitschakelen.
Belangrijk: niet
vergeten later weer in
te schakelen!
29

30
Verzorging van het aquarium
Met slechts een paar handelingen zorgt u ervoor, dat het de dieren in uw
Nano Marinus Cube altijd goed gaat.
Dagelijks
■ Visuele controle van de technische apparatuur (pomp, oppervlaktezuiger,
lamp, verwarming, tijdschakelklok)
■ Is de temperatuur in orde? Moet zijn: 25 °C
■ Vul verdampt water aan tot de markering op de waterniveau-indicator
(met water uit omgekeerde osmose, gedestilleerd water of leidingwater
zonder schadelijke stoffen) - geen zout water!
■ Observeer de dieren die u verzorgt: zijn uiterlijk en gedrag normaal?
■ Voer de dieren
Wekelijks
■ Voer een gedeeltelijke waterverversing van 10–15% uit met op temperatuur
gebracht zeewater. Belangrijk: Nano Marinus Reef Salt speciaal zout gebruiken!
Geen keukenzout!
■ Reinig de ruiten, bij voorkeur met een reiniger met mesje. De "ronde hoeken"
kunnen bijv. met Dennerle-filterwatten worden schoongemaakt. Als er veel
biomassa wordt weggeschraapt, verwijdert u deze met de hand uit de bak
(bijv. met pipet afzuigen) of filtert u het weg met de Bio-Circulator
■ Filterspons Bio-Circulator reinigen, het best door hem uit te spoelen in een
bak met bij de waterverversing opgezogen zeewater om de filterbacteriën
te sparen
■ Ook de afdekplaat moet altijd schoon zijn, zodat al het licht altijd in het
aquarium terechtkomt
■ Vul de essentiële sporenelementen aan met Nano Marinus Reef Elements
■ Controleer de dichtheid. Aanbevolen waarde: 1,023
Maandelijks of indien nodig
■ Macroalgen inkorten of uitdunnen
■ Koralen uitdunnen

Waarom een gedeeltelijke waterverversing?
Een gedeeltelijke waterverversing verwijdert afvalstoffen en
voegt essentiële mineralen (bijv. calcium, magnesium) en
sporenelementen toe.
Een Nano Marinus Cube 30 bevat, volledig ingericht,
netto ca. 22 l water.
Met de handige waterniveau-indicator van Dennerle
wordt de gedeeltelijke waterverversing gemakkelijker: een
hoeveelheid ververst water van 2 l komt overeen met ca.
10%, een hoeveelheid van 3 l ca. 15%.
Ververs in één keer nooit meer dan 20%.
Het vervangende water moet dezelfde temperatuur en dichtheid als het
aquariumwater hebben. Plotselinge veranderingen van de waterwaarden
(temperatuur, dichtheid, etc.) moet u altijd vermijden, omdat dit veel
stress bij de dieren veroorzaakt!
Dieren plaatsen
Als u een nieuw aangeschaft dier in de Nano Cube plaatst, moet u eerst het
transportwater ongeveer 45 minuten aan het aquariumwater aanpassen,
zodat het dier niet door verschillende waterwaarden in een wisselshock raakt.
Ga bij het plaatsen als volgt te werk:
Plaats het nieuw aangeschafte dier samen met een deel van het water uit de
transportzak in een schoon reservoir van kunststof. Leid dan met een dunne
slang met slangklem aquariumwater naar dit reservoir, en wel met een lage
druppelsnelheid, of voeg elke paar minuten kleine beetjes aquariumwater
toe.
Na ca. 45 minuten moet ongeveer driekwart van het water in het kunststof
reservoir uit aquariumwater bestaan en ongeveer een kwart uit transportwater.
Nu kan de nieuwe bewoner naar uw aquarium verhuizen. Verplaats hem dan,
indien mogelijk, onder water en haal hem niet uit het water.
31

32
Als het een keer teveel wordt...
Koralen en andere vastzittende neteldieren hebben een verschillende groeisnelheid.
Sommige soorten hebben in de natuur een extreem snelle voortplantingswijze
ontwikkeld, om een te grote vraatdruk van dieren met een
roofzuchtige leefwijze te weerstaan. Als deze vraatdruk in het aquarium ontbreekt,
kan de voortplanting zo snel zijn, dat andere dieren worden verdrongen.
Hier moet u als aquariaan ingrijpen en de ontbrekende vraatdruk vervangen
door "tuinwerkzaamheden".
Als het om populaire koralen gaat, kunt u
misschien delen van de desbetreffende soorten
afscheiden en aan andere aquarianen geven.
Veel lederkoralen en zachte koralen kunnen
worden vermeerderd door het afscheiden van
delen ervan. Deze delen kunnen kunt u dan
laten vastgroeien op nieuw substraatsteen.
Als het echter om zogenaamde "Trojaanse paarden" gaat, dus storende
organismen die een plaag vormen, omdat zij andere dieren beschadigen
(bijv. glasrozen van de soort Aiptasia), dan moet u deze uit de bak verwijderen.
U kunt het best het betreffende brok levend steen uit de bak halen en
vervangen door een ander, want een poging deze organismen mechanisch
te verwijderen, versnelt soms hun voortplanting in het aquarium.
TIP:
Als u koralen vermeerdert door het afscheiden van delen, moet u deze
snel uit het aquarium halen, zodat er niet teveel door het koraal
afgescheiden stoffen in het aquarium terecht komen. Ook moet u bij
koraal de weefselbeschadiging zoveel mogelijk beperken, omdat ze
dan sneller en met minder problemen helen.
Handschoenen aanbevolen
Veel koralen en andere vastzittende ongewervelde dieren beschermen
zichzelf door middel van vraatgiften. Meestal zijn deze niet giftig voor
de mens, maar bij gevoelige personen kunnen ze huidirritatie veroorzaken.
Netelgif van de dieren kan op gevoelige huiddelen (bijv. de binnenzijde
van de onderarmen) een vervelende neteluitslag veroorzaken.
Bovendien bevatten bepaalde soorten korstanemonen (Zoanthiniaria)
de giftige stof palytoxine, die ook voor mensen heel gevaarlijk is. Bescherm
uzelf bij het werken in het aquarium tegen de door neteldieren afgescheiden
stoffen. U kunt het best schone latexhandschoenen dragen.

Bijzonderheden tijdens de
gewenningsfase
Nitriet
Tijdens de gewenningsfase verspreiden zich bacteriën, die ammonium in
nitriet omzetten en nitriet in nitraat. Een tijdlang bestaat het risico, dat de
eerste stap voltooid is, maar de tweede nog niet. Dan is het water giftig voor
de aquariumbewoners, omdat het teveel nitriet bevat. U kunt dat gemakkelijk
meten met een in de winkel verkrijgbare testoplossing. Als u onze gewenningsadvies
opvolgt, blijken er in de praktijk geen verhoogde nitrietgehaltes
voor te komen.
Ongewenste algen
In de eerste maanden bestaat er in principe altijd het gevaar dat een of meerdere
ongewenste microalgensoorten zich overmatig vermeerderen. Bruine
kiezelalglagen verdwijnen meestal weer na korte tijd, maar andere algen, bijv.
rode smeeralgen of groene draadalgen, kunnen zeer hardnekkig zijn.
Bestrijdingsmaatregelen:
■ Niet teveel dieren in de bak plaatsen
■ Niet overvoeren, hoeveelheid voer evt. tijdelijk verminderen
■ Regelmatig een gedeeltelijke waterverversing (15 %) uitvoeren
■ Dichtheid binnen de normale marge houden (1,022 –1,024)
■ Microalgen wegzuigen of mechanisch verwijderen
Slijmalgen
Optimaal zeewater
Draadalgen
Kiezelalgen
Veel kwaliteitsparameters van het water zijn meetbaar. Sommige moet
u regelmatig meten (bijv. temperatuur, dichtheid), andere slechts bij
problemen (bijv. nitriet, nitraat of fosfaat). Daarvoor zijn in de vakhandel
simpele testkits verkrijgbaar.
Als u uw Nano Marinus Cube volgens het Dennerle Easy Care System
hebt ingericht en onderhouden, regelmatig een gedeeltelijke waterverversing
uitvoert en de dieren er gezond uitzien en goed groeien, is
proefondervindelijk vastgesteld, dat het meten van veel waterchemische
factoren niet vereist is.
33

34
Afzonderlijke waterwaarden hoeven alleen nauwkeurig te worden gemeten,
als de koralen er ongezond uitzien, slecht groeien of zelfs afsterven.
Aanbevolen waterwaarden
Dichtheid 1,023
Temperatuur 25°C
pH-waarde 8,0–8,3
Carbonaathardheid 6-12 °d
Calcium 400 à 450 mg/l
Wat te doen in de vakantie?
Moet u uw Nano Marinus Cube een week lang alleen laten?
Geen probleem, op voorwaarde dat u het laat functioneren met de
bijbehorende afdekplaat, die de waterverdamping drastisch reduceert
en de ruimte, waarin het aquarium staat, overdag niet warmer
wordt dan 26°C. 3–4 dagen zonder voer zijn voor een biologisch
goed functionerende Cube geen probleem. Bij een langere vakantie
kunt u het best uw vrienden of buren over voeren en verversen
van water voorlichten en het zeewater vooraf alvast klaarmaken.
Als het een keer te warm wordt...
De optimale verblijfstemperatuur bedraagt voor tropische zeewaterdieren
ca. 25°C. In de zomer, tijdens hittegolven, vormen dagen met een
hogere temperatuur van 26–27°C voor de meeste dieren geen
probleem. De watertemperatuur mag echter nooit tot boven 28°C
stijgen!
De handel levert aquariumventilatoren, waarmee u de temperatuur
door de optredende verdampingskoelte met 2-4°C kan laten afkoelen
(regelmatig het verdampte water vervangen!). U kunt de Nano Cube
tijdens een hittegolf ook op een koelere plaats zetten.
Duik in de boeiende wereld van de tropische koraalriffen.
Met het nieuwe Dennerle Nano Marinus System:
Fascinerend eenvoudig – eenvoudig fascinerend.
Veel plezier!
Magnesium 1300-1350 mg/l
Nitriet 0 mg/l
Nitraat < 20 mg/l
Fosfaat < 0,1 mg/l

Colofon
Concept & tekst (verantwoordelijke): Dr. Carsten Gretenkord, Dennerle GmbH
Foto's: beeldarchief Nautilus Daniel Knop, Martin Grund (Dennerle GmbH)
Chris Lukhaup
Computergraphics en zetwerk: Timo Fledie (Dennerle GmbH)
© 2010 Dennerle GmbH, D-66957 Vinningen
Alle rechten voorbehouden aan Dennerle GmbH. Het gehele werk is door de auteurswet beschermd.
Elk gebruik buiten de grenzen van het auteursrecht zonder toestemming van Dennerle GmbH is niet
toegestaan en strafbaar. Dat geldt in het bijzonder voor vermenigvuldiging, microverfilming, het
opslaan en bewerken in elektronische systemen en vertalingen.
Alle gegevens in deze vraagbaak werden zorgvuldig gecontroleerd en komen overeen met het laatste
kennisniveau. Er kan echter geen garantie worden verleend. Aansprakelijkheid van de makers of
Dennerle GmbH voor persoonlijke, materiële of vermogensschade is uitgesloten.
35

Dennerle GmbH
D-66957 Vinningen
www.dennerle.com/nano
Meer beleven met
Nano Marinus
Natuur beleven
2394-0810