Postpartumconsultatie - Skillslab
Postpartumconsultatie - Skillslab Postpartumconsultatie - Skillslab
6/10/2011 Casus 1 postpartumconsult Postpartumconsultatie V-lijn 3de master geneeskunde Academiejaar 2011-2012 Mevr Van De Velde (°26-08-77) is een gekende patiënte, met een normale medische voorgeschiedenis. Ze komt langs op postnatale raadpleging. Ze is 7 weken geleden spontaan bevallen van een zoon, Seppe met apgar 9/9/10. Ze kreeg een episiotomie en beviel zonder epidurale verdoving. Er deden zich geen complicaties voor noch perpartum noch postpartum. Ze geeft borstvoeding Rollenspel: patiënte-arts in 2 groepen Instructie rol patiënte Voelt zich over het algemeen vrij goed, heeft hulp van haar ouders voor het huishouden Heeft geen bloedverlies of pijnklachten De borstvoeding is tot nu toe goed gegaan, maar sinds enkele dagen drinkt Seppe frequenter aan de borst en wordt hij ‘s nachts vaker wakker Borsten voelen terug wat pijnlijker en gespannen aan Nog geen seksuele betrekkingen gehad wegens schrik voor de knip Vraagt zich af wanneer ze terug haar maandstonden krijgt Vraagt uitleg over anticonceptie Vraagt zich af waar zij terecht kan voor vaccinaties Seppe Casus 2 postpartumconsult Mevr. Desmet (°23-10-76) is een gekende patiënte met normale medische voorgeschiedenis. Ze komt langs op postpartumcontrole, 4 weken na haar bevalling. De zwangerschap en bevalling verliepen niet zonder problemen. Ze kreeg een spoedsectio op 32 weken omwille van pre-eclampsie. De baby, een meisje, Lisa, werd opgenomen op neonatale intensieve zorgen en verblijft daar momenteel nog, maar stelt het goed. Ze moet nog steeds moedermelk afkolven, omdat de baby niet wil drinken aan de borst. Na de sectio werden 2 E PC toegediend. Rollenspel: patiënte + arts in 2 groepen Instructies rol patiënte Lisa verblijft nog op neonatologie maar stelt het goed. Lisa moet er echter nog blijven totdat ze 2500g weegt. Patiënte had zich de borstvoeding anders voorgesteld, is ontgoocheld. Voelt zich moe en heeft weinig energie en eetlust. Bovendien wegen de verplaatsingen naar neonatologie zwaar door. Echtgenoot fulltime aan het werk, geen familie in de buurt. Vraag naar mogelijkheden voor ondersteuning. Vraag naar recht op bevallingsverlof. Geen bloedverlies, geen pijnklachten, wonde goed genezen, geen koorts Anamnese Algemeen, gemoedstoestand Postpartum blues versus postpartum depressie Bloedverlies Pijn Temperatuur Borstvoeding Mictie Baby Seksuele betrekkingen/anticonceptie Regelgeving bevallingsverlof en ondersteuning in postpartum (kraamhulp, vroedvrouw, K&G, enz) 1
- Page 2 and 3: 6/10/2011 Postpartum blues versus d
- Page 4 and 5: 6/10/2011 Combinatiepil (COC) Zowe
- Page 6: 6/10/2011 Arbeidswet: art. 39 t/m 4
6/10/2011<br />
Casus 1 postpartumconsult<br />
<strong>Postpartumconsultatie</strong><br />
V-lijn 3de master geneeskunde<br />
Academiejaar 2011-2012<br />
Mevr Van De Velde (°26-08-77) is een gekende patiënte,<br />
met een normale medische voorgeschiedenis.<br />
Ze komt langs op postnatale raadpleging. Ze is 7 weken<br />
geleden spontaan bevallen van een zoon, Seppe met<br />
apgar 9/9/10. Ze kreeg een episiotomie en beviel zonder<br />
epidurale verdoving. Er deden zich geen complicaties<br />
voor noch perpartum noch postpartum. Ze geeft<br />
borstvoeding<br />
Rollenspel: patiënte-arts in 2 groepen<br />
Instructie rol patiënte<br />
Voelt zich over het algemeen vrij goed, heeft hulp van haar<br />
ouders voor het huishouden<br />
Heeft geen bloedverlies of pijnklachten<br />
De borstvoeding is tot nu toe goed gegaan, maar sinds enkele<br />
dagen drinkt Seppe frequenter aan de borst en wordt hij ‘s<br />
nachts vaker wakker<br />
Borsten voelen terug wat pijnlijker en gespannen aan<br />
Nog geen seksuele betrekkingen gehad wegens schrik voor de<br />
knip<br />
Vraagt zich af wanneer ze terug haar maandstonden krijgt<br />
Vraagt uitleg over anticonceptie<br />
Vraagt zich af waar zij terecht kan voor vaccinaties Seppe<br />
Casus 2 postpartumconsult<br />
Mevr. Desmet (°23-10-76) is een gekende patiënte met<br />
normale medische voorgeschiedenis.<br />
Ze komt langs op postpartumcontrole, 4 weken na haar<br />
bevalling. De zwangerschap en bevalling verliepen niet<br />
zonder problemen. Ze kreeg een spoedsectio op 32<br />
weken omwille van pre-eclampsie. De baby, een<br />
meisje, Lisa, werd opgenomen op neonatale intensieve<br />
zorgen en verblijft daar momenteel nog, maar stelt het<br />
goed. Ze moet nog steeds moedermelk afkolven, omdat<br />
de baby niet wil drinken aan de borst. Na de sectio<br />
werden 2 E PC toegediend.<br />
Rollenspel: patiënte + arts in 2 groepen<br />
Instructies rol patiënte<br />
Lisa verblijft nog op neonatologie maar stelt het goed. Lisa moet<br />
er echter nog blijven totdat ze 2500g weegt.<br />
Patiënte had zich de borstvoeding anders voorgesteld, is<br />
ontgoocheld.<br />
Voelt zich moe en heeft weinig energie en eetlust. Bovendien<br />
wegen de verplaatsingen naar neonatologie zwaar door.<br />
Echtgenoot fulltime aan het werk, geen familie in de buurt.<br />
Vraag naar mogelijkheden voor ondersteuning. Vraag naar recht<br />
op bevallingsverlof.<br />
Geen bloedverlies, geen pijnklachten, wonde goed genezen,<br />
geen koorts<br />
Anamnese<br />
Algemeen, gemoedstoestand<br />
Postpartum blues versus postpartum depressie<br />
Bloedverlies<br />
Pijn<br />
Temperatuur<br />
Borstvoeding<br />
Mictie<br />
Baby<br />
Seksuele betrekkingen/anticonceptie<br />
Regelgeving bevallingsverlof en ondersteuning in<br />
postpartum (kraamhulp, vroedvrouw, K&G, enz)<br />
1
6/10/2011<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Voorbijgaand<br />
Postpartum blues<br />
Milde, snelle veranderingen van gemoedstoestand<br />
Verdriet<br />
Geïrriteerd zijn<br />
Angst<br />
↓ concentratie<br />
Slapeloosheid<br />
Huilbuien<br />
40-80% van kraambedvrouwen<br />
Piek op vijfde dag postpartum<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum blues<br />
Etiologie<br />
Hormonaal<br />
Risicofactoren<br />
VG depressie<br />
Psychosociale problemen<br />
Verloop<br />
Meestal spontaan verbetering binnen 2 weken<br />
Kan evolueren naar postpartumdepressie<br />
Behandeling<br />
Rust<br />
Steun<br />
Eventueel tijdelijk benzodiazepines<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
‘conspiracy of silence’<br />
Puntprevalentie majeure depressie 5-9%<br />
Prevalentie postpartumdepressie<br />
Verschillend van studie tot studie<br />
Wel duidelijker meer ontstaan van nieuwe<br />
episodes van depressie 5 weken postpartum<br />
Etiologie<br />
Hormonale veranderingen<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
RISICOFACTOREN<br />
Depressie tijdens de zwangerschap (belang antenatale<br />
screening!), voorgeschiedenis depressie<br />
Psychiatrische stoornis in familie<br />
Echtelijk conflict<br />
Weinig sociale, emotionele en financiële steun<br />
Alleenstaand<br />
Ongeplande zwangerschap<br />
Slechte relatie met moeder<br />
Geen borstvoeding geven<br />
Werkloosheid<br />
‘Stressful life event’ in voorafgaande 12 maanden<br />
Veel prenatale raadplegingen, hyperemesis<br />
Congenitale malformaties, problemen bij kind<br />
Doodgeboorte, miskraam, AAP<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
KLINISCHE MANIFESTATIE<br />
Slaapstoornissen<br />
Verminderde energie<br />
Verminderde eetlust, snel gewichtsverlies<br />
Gastro-intestinale problemen<br />
Verminderde libido<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
BIJKOMENDE SYMPTOMEN<br />
Angst, paniekaanvallen<br />
Geïrriteerd zijn, kwaad zijn<br />
Schuldgevoelens<br />
Gevoel van te falen als moeder<br />
Obsessionele preoccupatie met de baby<br />
Geen bindingsgevoel hebben met de baby<br />
Obsessionele gedachten ‘scary thoughts’ cave:<br />
psychose!<br />
2
6/10/2011<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
SCREENING<br />
Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPDS)<br />
Alle screening testen zijn goed om afwezigheid van<br />
depressie te bepalen, maar minder goed om<br />
aanwezigheid van depressie aan te tonen<br />
Het is aan te bevelen om tijdens de<br />
postpartumconsultatie alle vrouwen te screenen<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
OUTCOME<br />
Interferentie met moeder-kind relatie! Mogelijks<br />
probleemgedrag bij het kind:<br />
Gedragsstoornissen<br />
Agressie<br />
Aandachtsstoornissen<br />
Angst<br />
Kan reeds heel vroeg duidelijk worden! (Newport et al 2002)<br />
Huwelijksproblemen en depressie van partner<br />
Verhoogd risico op latere majeure depressie<br />
(puerperaal en niet-puerperaal)<br />
Vroege detectie en behandeling verbetert outcome!<br />
Postpartum blues versus depressie<br />
Postpartum depressie<br />
BEHANDELING<br />
Beste resultaten als tegelijkertijd aanpak van<br />
Biologische factoren<br />
Slaap<br />
Farmacotherapie (SSRI, SNRI)<br />
Psychologische factoren<br />
Individuele therapie<br />
Groepstherapie<br />
Sociale factoren<br />
Familietherapie<br />
Sociale interventies<br />
Anamnese<br />
Algemeen, gemoedstoestand<br />
Postpartum blues versus postpartum depressie<br />
Bloedverlies<br />
Pijn<br />
Temperatuur<br />
Borstvoeding<br />
Mictie<br />
Baby<br />
Seksuele betrekkingen/anticonceptie<br />
Regelgeving bevallingsverlof en ondersteuning in<br />
postpartum (kraamhulp, vroedvrouw, K&G, enz)<br />
Contraceptie<br />
Borstvoeding<br />
‘minipil’ of ‘progesteron-only<br />
pill’ (vb.Cerazette®, Microlut®)<br />
eventueel laag gedoseerde<br />
combinatiepil (vb.Meliane®,<br />
Mercilon®, Lowette®)<br />
koperspiraal’ of<br />
‘hormoonspiraal’ (Mirena®)<br />
Condoom<br />
Flesvoeding<br />
Combinatiepil<br />
‘koperspiraal’ of<br />
‘hormoonspiraal’ (Mirena®)<br />
Condoom<br />
Coitus condomatus<br />
Efficiëntie: 85% (typisch)- 98% (correct)<br />
Reputatie ten onrechte slecht bij geoefend gebruik<br />
Contra-indicaties:<br />
latexallergie<br />
erectiele dysfunctie<br />
efficiëntie verminderd door sommige preparaten<br />
opgelet voor lange nagels<br />
3
6/10/2011<br />
Combinatiepil (COC)<br />
Zowel oestrogenen als progesteron<br />
Niet aangewezen bij borstvoeding<br />
Drie soorten pillen<br />
MONOFASISCHE= klassieke pil, eerste<br />
keuze<br />
<br />
<br />
elke pil heeft dezelfde samenstelling<br />
steeds 21 pillen<br />
BIFASISCHE<br />
TRIFASISCHE<br />
Bij bloedingstoornissen<br />
Combinatiepil (COC)<br />
Voornaamste bijwerking: VENEUZE trombose<br />
Minipil of progesterone only pil (POP)<br />
Meest voorkomende indicatie: borstvoeding,<br />
roken + leeftijd, tromboserisico<br />
Geen absolute contra-indicaties<br />
Injecteerbare POP: Depot Brovera (1 injectie<br />
om de 3 mnd)<br />
Cu-IUD’s<br />
Werkingsmechanisme<br />
Vreemdlichaamreactie: ontstekingsinfiltraat in<br />
endometrium en tuba<br />
Koperionen verstoren endometriale enzymen<br />
Dit interfereert met<br />
motiliteit van spermatozoa<br />
capacitatieproces<br />
blastocystnidatie<br />
Meeste vrouwen ovuleren: dus interceptivum, geen<br />
abortivum<br />
Efficiëntie<br />
0,5-0,8 vrouwen/jaar zwanger<br />
Cu-IUD’s<br />
Hormoonspiraal (Mirena®)<br />
Langdurig en sterk<br />
menstrueel bloedverlies<br />
Onderbuikkrampen en pijn,<br />
soms unilateraal<br />
Expulsies<br />
Perforatie<br />
“Lost IUD”<br />
4
6/10/2011<br />
Hormoonspiraal<br />
Combineert de voordelen van een pil en spiraal<br />
en is daardoor betrouwbaar en geeft weinig<br />
bloedingstoornissen<br />
PIL<br />
Betrouwbaarheid<br />
Bloedverlies<br />
PID bescherming<br />
Bescherming endometrium<br />
IUD<br />
Niet dagelijks aan denken<br />
Langere termijn<br />
Reversibel<br />
Lokale werking<br />
Klinisch onderzoek (1)<br />
RR, gewicht<br />
Sectiolitteken<br />
Vulva<br />
Episiotomie, ruptuur<br />
Speculumonderzoek<br />
Eventueel PAPA, zeker indien laatste PAPA<br />
> 2 jaar geleden<br />
Vaginaal toucher<br />
Slingerpijn Cervix gesloten<br />
Klinisch onderzoek (2)<br />
Eventueel vaginale echografie<br />
Borsten<br />
Zeker bij vermoeden van placentarest<br />
Zeker vóór het plaatsen van een IUD<br />
Bloedafname enkel op indicatie<br />
Terugkeer van menses<br />
Bij borstvoeding<br />
Onvoorspelbaar: “lactatieamenorroe”<br />
Bij flesvoeding<br />
Meestal na 6-8 weken<br />
Postnatale kinesitherapie<br />
Vanaf 6 weken postpartum<br />
Doel<br />
Oefenen buikspieren<br />
! Verstevigen bekkenbodemspieren waardoor<br />
vermindering evt. incontinentieklachten<br />
Anamnese<br />
Algemeen, gemoedstoestand<br />
Postpartum blues versus postpartum depressie<br />
Bloedverlies<br />
Pijn<br />
Temperatuur<br />
Borstvoeding<br />
Mictie<br />
Baby<br />
Seksuele betrekkingen/anticonceptie<br />
Regelgeving bevallingsverlof en ondersteuning in<br />
postpartum (kraamhulp, vroedvrouw, K&G, enz)<br />
5
6/10/2011<br />
Arbeidswet: art. 39 t/m 45<br />
Bevallingsverlof = 15 w = RECHT voor de<br />
werknemer (bij meerlingen 19 w: 2 w prenataal en 2 w postnataal)<br />
1 w voor de bevalling + 9 w na bevalling = PLICHT<br />
6 w BEVALLING 9 w (min)<br />
MOEDERSCHAPSRUST<br />
1 w (min)BEVALLING 14 w<br />
LACTATIEVERLOF<br />
Tot 20 w-5 m<br />
na bevalling<br />
Tot 20 w-5 m<br />
na bevalling<br />
Sociale regelgeving<br />
Lactatieverlof<br />
Profylactisch borstvoedingsverlof<br />
Bij arbeidsrisico = betaald<br />
Tot 5 maanden<br />
Borstvoedingsverlof<br />
=RECHT, onbezoldigd<br />
Vaderschapsverlof = RECHT, 10 dagen<br />
Ouderschapsverlof =RECHT tot 12 jaar<br />
MOEDERSCHAPSRUST<br />
LACTATIEVERLOF<br />
Kraamzorg<br />
Initiatief mutualiteit en/of dienst voor thuiszorg<br />
Kraamverzorgster<br />
Verzorging moeder en baby<br />
Zorg voor andere kinderen<br />
Licht huishoudelijke taken, boodschappen<br />
Aanvraag op 6 maanden<br />
Tarief berekend op basis van gezamenlijk<br />
netto maandinkomen<br />
Zelfstandige vroedvrouw<br />
Medische begeleiding en verzorging baby en<br />
moeder<br />
Na verblijf op materniteit<br />
Na een poliklinische bevalling<br />
Derde betalersysteem, enkel kmvergoeding<br />
Kind en Gezin<br />
Uitgebreide hulpverlening (zie website)<br />
Gratis consultatiemoment voor gezonde<br />
kinderen tot de leeftijd van 3 jaar<br />
Evolutie en ontwikkeling van het jonge kind<br />
Adviezen rond voeding,veiligheid,opvang,…<br />
Vaccinatie tot de leeftijd van 3 jaar (zie<br />
vaccinatieschema)<br />
6
Change language