De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

WERK
Werkbaarheid bestaat niet alleen uit een arbeidsinhoudcomponent maar wordt evenzeer geschraagd
door duurzame arbeidsomstandigheden. In het laatste deel wordt daarom gepeild naar
de evolutie van het aantal arbeidsongevallen.
Uiteraard rondt een besluit deze bijdrage af. Daarin staan we nog even stil bij het relatieve nut
van het formuleren van adequate en meetbare doelstellingen. We onderzoeken of Vlaanderen en
België een aparte arbeidsmarktpositie ten opzichte van de ons omringende landen bekleden.
Arbeid in stelling(en) vormt daarbij onze gids. Om vervolgens met de nodige stelligheid positie
ten opzichte van het beleid in te nemen.
1. Een hogere werkzaamheidsgraad
Het verhogen van de werkzaamheidsgraad staat sinds lang met stip genoteerd bij overzichten
van beleidsambities. Jarenlang was het verhogen van de werkzaamheidsgraad tot 70% de belangrijkste
Lissabondoelstelling voor 2010. Met 2010 net achter de rug werden nieuwe ambities
geformuleerd met 2020 als horizon. Twee van deze ambities hebben opnieuw een hoger aandeel
werkende inwoners als doelstelling: het Vlaamse Pact 2020 beoogt een werkzaamheidsgraad
van 70% (bij de bevolking tussen 15 en 64 jaar), en naar aanleiding van het lanceren van
de Europese ‘Europa 2020’- doelstelling verklaarde Vlaanderen de werkzaamheidsgraad tegen
2020 te willen optrekken tot 76%, ditmaal bij de bevolking tussen 20 en 64 jaar. In dit hoofdstuk
bespreken we de haalbaarheid van deze ambities met de huidige toestand op de Vlaamse
arbeidsmarkt als vertrekpunt.
1.1. De samengebalde loopbaan van Vlamingen
De Vlaamse bevolking op beroepsactieve leeftijd (15-64 jaar) wordt in het eerste deel van
tabel 1 ingedeeld in drie groepen: werkenden, werklozen en niet-actieven. De werkzaamheidsgraad
is, conform de gehanteerde definitie van de International Labour Organisation (ILO), een
indicatie van het bevolkingsaandeel dat in een bepaalde referentieweek betaalde arbeid heeft
verricht. In 2009 strandde de werkzaamheidsgraad van Vlaanderen op 65,8%. Slechts 5,0% van
de bevolking op arbeidsleeftijd was werkloos en 29,3% niet-actief.
In vergelijking met de andere Belgische regio’s scoort Vlaanderen goed. De werkzaamheidsgraad
voor België ligt met 61,6% een stuk lager dan in Vlaanderen (tabel 1). In internationaal
perspectief echter, doen we het minder goed. Landen met een hoge werkzaamheidsgraad zijn
Nederland (77,0%) en Denemarken (75,7%). Vooral jongeren, maar ook vrouwen zijn er meer
dan gemiddeld actief. Duitsland en het Verenigd Koninkrijk behoren tot de tussengroep, met
respectievelijke ratio’s van 70,9% en 69,9%. Enkel in Frankrijk (64,2%) zijn er minder mensen
aan het werk dan in Vlaanderen.
Bij de relatief lage werkzaamheidsgraad van Vlaanderen kunnen we twee kanttekeningen plaatsen.
Een eerste kanttekening betreft de verdeling van het totale arbeidsvolume. De verhouding
van het totale arbeidsvolume (uitgedrukt in voltijdse equivalente banen) en de bevolking op
beroepsactieve leeftijd is voor Vlaanderen vrij gunstig. Deze verhouding ligt in Vlaanderen op
62,5% tegen 59,5% in Nederland (cijfers 2008). Van de referentielanden hebben enkel
Denemarken en het Verenigd Koninkrijk op deze indicator hogere scores. Dit geeft aan dat er
83