De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
Vervolgens komen in het tweede deel diverse maatregelen aan bod die in de beschouwde landen
en regio’s genomen worden inzake activerend arbeidsmarktbeleid. Ondanks het succes van
maatregelen zoals de tijdelijke werkloosheid bij het overbruggen van de recente economische
crisis, blijft het activerend arbeidsmarktbeleid centraal staan in het Vlaamse en Europese
beleidsdiscours. Het betreft maatregelen die tot doel hebben de werkloosheid te bestrijden, de
uitstroom naar werk te bevorderen en de aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt
te verbeteren.
In het derde deel wordt ingezoomd op de gemiddelde arbeidstijd. De gemiddelde arbeidstijd
van een werknemer is de laatste 200 jaar onafgebroken gedaald. Rond 1800 was een werknemer
bijna 3.500 uur per jaar aan de slag, een eeuw later lag de gemiddelde jaarlijkse arbeidsduur
rond de 2.500 uur, en momenteel werkt een gemiddelde Vlaming nauwelijks meer dan
1.500 uur per jaar. Wat zijn de verklaringen voor deze nog steeds aanhoudende trend, en in
welke mate volgen we een trend die ook in andere landen wordt vastgesteld
Dat brengt ons in het vierde deel bij de vraag in welke mate flexibiliteit en jobzekerheid gecombineerd
kunnen worden. ‘Flexicurity’ staat centraal op de Europese beleidsagenda. Het uitgangspunt
voor dit concept is dat verschillende vormen van flexibiliteit (intern/extern, kwantitatief/kwalitatief)
moeten gecombineerd worden met een tewerkstellingszekerheid eerder dan
met een jobzekerheid. Het uitgangspunt is met andere woorden dat werkenden en werkzoekenden
vaak tewerkstellingskansen aangeboden krijgen, maar dat het vooruitzicht van een vaste
tewerkstelling bij één werkgever gedurende het grootste deel van een loopbaan geleidelijk verdwijnt.
Met meer flexibele contractvormen en arbeidstijden kunnen werknemers beter transities realiseren
tussen jobs en/of onderbrekingen nemen voor specifieke doeleinden (opleiding, afstemming
werk en andere levenssferen). Idealiter verhoogt de inzetbaarheid van werknemers op dit soort
arbeidsmarkt. In een minder gunstig scenario leidt dit tot grotere precariteit van banen, in het
bijzonder voor achtergestelde groepen.
Flexicurity en employability worden vaak in één adem vernoemd. Centraal staat daarbij een
beleid dat levenslang en levensbreed leren aanmoedigt. De ontwikkeling van een kenniseconomie
staat sinds vele jaren centraal in de Europese doelstellingen. In het vijfde deel worden
indicatoren en trends inzake levenslang leren en lerende organisaties vergeleken. Tevens wordt
geanalyseerd of het ondernemerschap aan een Vlaamse dan wel Europese opmars bezig is. Een
veel gehoorde beleidsassumptie is dat alleen economieën die erin slagen om zichzelf voortdurend
te vernieuwen, de globale concurrentie zullen kunnen aangaan. In één adem wordt
daaraan toegevoegd dat startende bedrijven daarbij van cruciaal belang zijn. We nemen de proef
op de som.
In het Europese beleid is tevens aandacht voor nieuwe vormen van arbeidsorganisatie. Deze
stellen organisaties in staat zich beter aan te passen aan de wijzigende eisen van de markt en
veranderende technologieën. Maar tegelijk kunnen ze de arbeidskwaliteit voor de werknemers
verbeteren door het toekennen van meer regelmogelijkheden in de job. In het voorlaatste deel
wordt daarom gepeild naar de tendensen inzake werkbaarheid.
82