De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

ONDERWIJS EN VORMING
bijscholing krijgen en hun loonprofiel daardoor nog sneller evolueert. De kloof tussen hoog- en
laagopgeleiden wordt op deze manier voortdurend versterkt.
Naast de opbrengsten van onderwijs, die voornamelijk slaan op inkomsten, kunnen we ook
kijken naar het rendement (Groenez, Heylen & Nicaise, 2009). Dit wil zeggen dat we naast de
eigenlijke opbrengsten ook de gemaakte kosten in rekening brengen. In de literatuur wordt een
onderscheid gemaakt tussen het privaat rendement, het fiscaal rendement en het sociaal rendement.
Het privaat rendement is de resultante van netto-kosten en –baten voor het individu. In
Vlaanderen is dit rendement van hoger onderwijs 8,42%, daarmee zit het net onder het gemiddelde
van 8,78% van een groep van 14 Europese landen (zie figuur 12). Over het algemeen kunnen
we dus stellen dat het private rendement van onderwijs – ook in Vlaanderen – zeer behoorlijk
is. De sterk stijgende vraag naar voortgezet onderwijs bewijst dat gezinnen zich hiervan
terdege bewust zijn.
Figuur 12. Privaat rendement van het onderwijs (in %), Vlaanderen en 14 Europese landen, 2003
14
12
10
8
6
4
2
0
VK
Ierland
Portugal
Finland
in %
Griekenland
Duitsland
EU14 gem
Frankrijk
Oostenrijk
Italië
Vlaanderen
Denemarken
Spanje
België
Nederland
Zweden
Bron: de la Fuente (2003); voor Vlaanderen: Groenez, Heylen & Nicaise (2009).
Het fiscaal rendement van onderwijs wordt berekend vanuit het standpunt van de overheid. Het
houdt enerzijds rekening met de subsidies aan onderwijsinstellingen en inkomenssteun aan
gezinnen met studerende kinderen (schooltoelagen, kinderbijslagen en belastingaftrekken); en
anderzijds met de baten op langere termijn (minder sociale uitkeringen, meer belastingen en
socialezekerheidsbijdragen). Op dit vlak bengelt Vlaanderen, samen met Ierland en Spanje,
achteraan in het Europese peloton. De Deense overheid slaagt erin om elke euro die uitgegeven
wordt aan onderwijs 1,57 maal terug te verdienen, terwijl dit in Vlaanderen (met inbegrip van
71