De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

CONTEXT
4.2. Traditioneel/seculier en survival/zelfexpressie
Een andere manier om de cultuur van landen en regio’s te classificeren vinden we terug in het
werk van Inglehart (2008). Op grond van de World Values Studies onderscheidt Inglehart twee
overkoepelende cultuurdimensies: ‘traditioneel’ tegenover ’seculier’ en ‘survival’ tegenover
‘zelfexpressie’.
Op basis van die twee overkoepelende dimensies creëerden Inglehart & Welzel (2005) de zogenaamde
‘globale culturele kaart’ (zie figuur 16). Op die kaart worden landen op de verticale as
gepositioneerd op de traditionele/seculiere dimensie en op de horizontale as op de survival/zelfexpressie-dimensie.
Voor Vlaanderen zijn er geen afzonderlijke gegevens beschikbaar. De landen
zijn bovendien ingedeeld op basis van Huntingtons (1993) culturele zones (katholiek
Europa, protestants Europa, ...).
In traditionele samenlevingen is religie heel belangrijk, wordt belang gehecht aan autoriteit en
vindt men een waardepatroon waarin echtscheiding, abortus, euthanasie en zelfmoord worden
afgekeurd. Verder worden deze traditionele samenlevingen gekenmerkt door traditionele
familiewaarden, het belang van ouder-kind bindingen en door nationale trots en nationalistische
reflexen. Op de seculiere pool van deze dimensie vertonen de landen op ethisch vlak meer tolerantie
inzake euthanasie, ‘ander’ seksueel gedrag of gebruik van softdrugs.
De dimensie survival/zelfexpressie hangt nauw samen met de transitie van de industriële
samenleving naar een postindustriële samenleving. Aan de survival kant bevinden zich samenlevingen
die gekenmerkt worden door onzekerheid en een relatief lage welvaart. In deze landen
ligt de klemtoon op economische en fysieke zekerheid. Aan de zelfexpressie- kant gaat het om
meer welvarende landen waar de nadruk ligt op subjectief welzijn, zelfexpressie en kwaliteit
van het leven. Deze dimensie is volgens Inglehart gerelateerd aan het onderscheid tussen materialistische
en postmaterialistische waarden. In een moderne welvaartsstaat hoeft men zich niet
meer druk te maken over ‘brood op de plank’ en hecht men meer belang aan de kwaliteit van
het leven of het milieu.
Inglehart stelde vast dat naast de economische ontwikkeling ook de religieuze achtergrond een
belangrijke rol speelt. Protestantse, katholieke, islamitische of orthodoxe tradities resulteren in
verschillende culturele zones, zelfs indien voor niveaus van economische ontwikkeling wordt
gecorrigeerd.
De Europese landen liggen over het volle bereik van de survival/zelfexpressie dimensie verspreid.
De Oost-Europese landen met orthodoxe roots (Roemenië en Bulgarije) bevinden zich
in de nabijheid van de survival pool. De protestantse landen (Zweden, Denemarken en
Nederland) zijn het meest uitgesproken expressief evenals de Angelsaksische landen (Verenigd
Koninkrijk en Ierland). De katholieke landen België, Frankrijk en Luxemburg zijn gematigd
expressief. De Zuid-Europese en vooral de Oost-Europese katholieke landen nemen een middenpositie
in.
De spreiding over de traditionele/seculiere dimensie is bij de Europese landen veel minder uitgesproken.
De meeste landen bevinden zich aan de seculiere kant. Uitzonderingen zijn Ierland,
Polen, Cyprus en Roemenië. Spanje, Italië en het Verenigd Koninkrijk zijn traditioneel noch
seculier. De protestantse landen, vooral Zweden maar ook Duitsland en Denemarken, zijn
37