De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
Figuur 6 Verdeling van het aantal verplaatsingen per vervoersmiddel naar inkomenscategorie (in %),
Vlaams Gewest, 2007-2008
100
90
80
70
60
in %
50
40
30
20
10
0
0-750 750-1.500 1.500-2.500 2.500-3.000 > 3.000
inkomen in euro
Bron: OVG 2007-2008.
auto langzaam verkeer openbaar vervoer andere/onbekend
2.1.4. Verschillen in leefstijlen
In het voorgaande werden de gelijkenissen en verschillen in mobiliteit verklaard aan de hand
van objectiveerbare levensomstandigheden (geslacht, leeftijd en inkomen). Dit is een klassieke
doelgroepenbenadering waarbij de bevolking ingedeeld wordt in socio-economische en demografisch
homogene groepen. Echter, binnen deze zogenaamde homogene bevolkingsgroepen
kunnen toch nog belangrijke verschillen in mobiliteit voorkomen (van Wee, 2002; Van Acker
e.a., 2011a). Dit wijst erop dat men rekening moet houden met meer subjectieve kenmerken
zoals persoonlijke leefstijlen. Leefstijlen verwijzen naar specifieke gedragspatronen waarmee
personen hun sociale positie trachten te verduidelijken aan anderen (Weber, 1972; Bourdieu,
1984; Ganzeboom, 1988). Maar leefstijlen zijn meer dan enkel observeerbare gedragspatronen.
Leefstijlen verwijzen ook naar onderliggende opinies en motivaties die gebaseerd zijn op waarden,
interesses en attitudes. Daarom onderscheidt Munters (1992) leefstijlen van leefstijluitingen.
Hij beschouwt leefstijlen als de opinies en motivaties van personen, ofwel oriëntaties.
Leefstijlen worden voornamelijk bepaald door de oriëntatie tegenover thema’s waarbij men een
relatief vrije keuze heeft, zoals vrije tijd, werk en gezin/familie (Salomon & Ben-Akiva, 1983;
Bootsma e.a., 1993). Leefstijlen zijn intern aan het individu, en bijgevolg niet rechtstreeks
observeerbaar door een buitenstaander. Leefstijlen manifesteren zich echter in observeerbare
gedragspatronen, ofwel leefstijluitingen (het soort activiteiten die men uitoefent op reis, het
aantal werkuren dat men wekelijks presteert, de gezinsactiviteiten die men tijdens het weekend
doet,...). Op deze manier worden de geobserveerde gedragspatronen (of leefstijluitingen)
bepaald door de achterliggende oriëntaties (of leefstijlen). Het belang van leefstijlen is zonder
twijfel toegenomen. De welvaartstoename en de toenemende individualisering van de laatste
decennia resulteerde immers in een gestage toename van de keuzemogelijkheden. Hierdoor is
de sociale druk om zich op één welbepaalde manier te gedragen grotendeels verdwenen, en
334