De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
zoeken een overzicht van de gebruikte onderzoeksmethode, de omvang van de steekproef en de
leeftijd van de respondenten.
Volgens het recente OVG 2007-2008 verplaatst bijna 18% van de Vlamingen zich op een willekeurige
dag niet buitenshuis. Dit is vergelijkbaar met het aandeel niet-verplaatsers in Frankrijk,
maar is toch ietwat hoger dan in de overige Europese landen. Bijna 1 op de 2 niet-verplaatsers
in het Vlaamse Gewest heeft simpelweg geen behoefte om zich te verplaatsen (47%). Opvallend
is dat bijna 1 op de 4 Vlamingen aangeeft zich niet te verplaatsen omwille van ziekte of een
handicap (24%). Daarbij wordt voor ziekte geen onderscheid gemaakt tussen kort- of langdurige
ziekte, maar het hoge cijfer wijst mogelijks op een (sociaal) isolement van zieken en
gehandicapten. Andere redenen voor het niet-verplaatsen zijn: verplichtingen thuis (10%), thuis
werken of studeren (8%), het weer (5%) en andere redenen (6%).
Merk op dat thuiswerken slechts in beperkte mate voorkomt in het Vlaamse Gewest. Dit wordt
ook bevestigd door Glorieux & Minnen (2008) die zich baseren op het Vlaamse Tijdsbestedingsonderzoek
uit 2004. Slechts 8% van de werkende Vlamingen gaf aan altijd thuis te werken
of als zelfstandige te werken. Bijgevolg is de primaire werkplaats voor de overgrote meerderheid
buitenshuis gelegen. Van de groep die niet op permanente basis thuiswerkt, werkt slechts
5% regelmatig tot altijd een volledige dag thuis, en ongeveer 6% doet dit maximaal één keer
per week. Thuiswerk gebeurt wel frequenter tijdens de avonduren en het weekend. Bijgevolg
wordt thuiswerk eerder aanzien als een aanvulling op dan een echte vervanging van de werkuren
op de werkplaats. Thuiswerken lijkt dus nog heel wat groeipotentieel te hebben.
Volgens het MOBEL-onderzoek lag het aandeel niet-verplaatsers een tiental jaar geleden nog
iets hoger. Voor het Vlaamse Gewest was dit meer dan 1 op de 5 inwoners, terwijl dit voor het
Brusselse en Waalse Gewest opliep tot 1 op de 4 inwoners. De redenen voor niet-verplaatsen
zijn redelijk gelijklopend, alhoewel de reden ‘thuis werken of studeren’ van groter belang is
voor het Brusselse en Waalse Gewest. Daarbij is het niet altijd even duidelijk of het werkelijk
om een groter aandeel thuiswerk gaat.
Uit tabel 2 blijkt dat een Vlaming zich gemiddeld iets meer dan drie keer per dag verplaatst. Dit
is niet opvallend meer of minder dan inwoners van het Brusselse en Waalse Gewest of van de
buurlanden en andere West-Europese landen. Opvallend is echter dat zowel de gemiddelde afstand
per verplaatsing (13,3 km) als de dagelijks totaal afgelegde afstand per persoon (42 km)
in het Vlaamse Gewest tot de hoogste cijfers behoren van de bestudeerde regio’s en landen.
Nederland heeft een vergelijkbaar gemiddeld aantal verplaatsingen per persoon per dag (2,9),
maar de gemiddelde afstand per verplaatsing is ietwat korter (12,8 km) zodat de dagelijks totaal
afgelegde afstand per persoon ook lager is (31 km). Anderzijds hebben landen zoals Duitsland,
Noorwegen en Zwitserland een hoger gemiddeld aantal verplaatsingen per persoon per dag.
Maar doordat de gemiddelde afstand per verplaatsing korter is, blijft de dagelijks totaal afgelegde
afstand per persoon ietwat lager dan in het Vlaamse Gewest.
Een Vlaming is dagelijks gemiddeld 65 minuten onderweg en een verplaatsing duurt gemiddeld
21 minuten. Tussen de gewesten zijn er opnieuw geen grote verschillen te bemerken, maar dit
geldt niet voor een vergelijking van de diverse landen. Hoewel in alle landen de gemiddelde afstand
per verplaatsing korter is, is de gemiddelde reistijd per verplaatsing niet noodzakelijk korter
dan in het Vlaamse Gewest. Dit kan twee mogelijke verklaringen hebben: (i) een groter aandeel
langzaam verkeer en (ii) meer congestie. Hierop wordt later ingegaan.
314