De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
niet tevreden is, participeert meer op een niet-institutionele manier. Wie zichzelf als links omschrijft
en voorstander is van radicale veranderingen participeert vaker op een niet-institutionele
manier.
Maar ook onder controle van deze persoonskenmerken blijft er sprake van een duidelijke variatie
tussen de landen. Op landenniveau werden grotendeels dezelfde variabelen in de analyse
opgenomen als bij maatschappelijke participatie: uitgaven voor sociale zekerheid, type welvaartsstaat,
duurtijd democratisch regime, score op de corruptie-index, bbp per inwoner, werkloosheidsgraad,
industrialisatieniveau en dominante religie 26 . Daarnaast werden ook enkele landenkenmerken
opgenomen die meer specifiek met politieke participatie verbonden zijn: soort
kiesstelsel, al dan niet bestaan van stemplicht en het aantal referenda dat op nationaal niveau in
de laatste tien jaar werd georganiseerd.
Bij ‘gaan stemmen’ hebben enkel de lengte van het democratische regime en de corruptie-index
een significant effect: hoe korter de democratische traditie en hoe corrupter, hoe lager de
opkomst bij verkiezingen. Opkomstplicht blijkt verrassend genoeg geen significant effect te
hebben.
Bij het lidmaatschap van partijen hebben een hogere werkloosheidgraad, een meerderheidskiesstelsel
en een korte democratische traditie een negatieve invloed op de participatie. De andere
landenkenmerken zijn niet significant.
Voor niet-institutionele politieke participatie hebben verschillende landenkenmerken een significante
invloed. Het bbp per hoofd, de lengte van het democratisch regime, de dominante religie
en stelseltype blijken de duidelijkste invloed te hebben. Hoe hoger het bbp, hoe hoger de participatie.
Een korte democratische traditie heeft een negatief effect, evenals orthodoxe godsdienst.
Het effect van het kiesstelsel is omgekeerd: een meerderheidsstelsel heeft nu geen
negatief maar een positief effect op de participatie.
Merk op dat de aan- of afwezigheid van de stemplicht en het aantal referenda in geen enkel
model een significant effect heeft op de politieke participatie. De afwezigheid van het effect van
de stemplicht kan te maken hebben met het feit dat slechts in een zeer beperkt aantal landen
sprake is van de opkomstplicht wat het doen van betrouwbare statistische uitspraken hierover
bemoeilijkt.
Om een antwoord te vinden op de vraag naar mogelijke verklaringen voor de relatief goede
positie van Vlaanderen in de Europese rangschikking (zie figuren 9, 10 en 11), werden ten slotte
de multilevel resultaten verder geanalyseerd.
Daaruit blijkt dat net als bij sociale en maatschappelijke participatie ook bij de politieke participatievormen
de persoonskenmerken van de Vlamingen geen invloed hebben op de positie van
Vlaanderen in de Europese rangschikking. Dat hangt weerom samen met het feit dat de landen
die nog beter scoren, een vergelijkbare bevolkingssamenstelling hebben als Vlaanderen.
Wat de positie van Vlaanderen wel positief beïnvloedt, is de lange democratische traditie. Dat
blijkt zowel het geval te zijn bij het lidmaatschap van partijen als bij de niet-institutionele politieke
participatie. Als gecontroleerd wordt voor deze factor zakt Vlaanderen in de rangschikking.
Bij het lidmaatschap van politieke partijen is er ook een positieve invloed van de
relatief lage Vlaamse werkloosheidsgraad en het bestaande proportionele kiesstelsel. Andere
landenkenmerken blijken geen invloed te hebben op de relatieve positie van Vlaanderen, noch
in positieve, noch in negatieve zin.
298