De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

WONEN
Nochtans kan het gevoerde beleid een verschil maken en dit op vele manieren. Vooreerst is er
de regulering, onder de vorm van bouwnormen en –voorschriften en minimale kwaliteitsnormen.
Sheridan e.a. (2003) wijzen op de grote verschillen die op dat vlak bestaan in Europa. In
België 3 zijn er volgens dit onderzoek net als in Frankrijk redelijk vergaande voorschriften, terwijl
Denemarken, Noorwegen en Zweden minder verplichtingen opleggen, maar wel veel aanbevelingen
formuleren. De auteurs stellen dat onvoldoende informatie beschikbaar is om te beoordelen
wat de effecten zijn van de verschillende beleidsbenaderingen op de woningkwaliteit.
We merken nog op dat op vlak van regulering van kwaliteit de Europese regelgeving in de
toekomst belangrijker zal worden, onder meer wat betreft de energie-efficiëntie van woningen.
Naast regulering kan het beleid de woningkwaliteit stimuleren via financiële instrumenten die
nieuwbouw of verbouwing aanmoedigen. Binnen Europa observeert Sheridan (2001) een brede
variëteit aan instrumenten. Er is ons geen internationaal onderzoek bekend dat toelaat algemene
uitspraken te doen over de effecten hiervan. Wel worden soms voor individuele landen conclusies
getrokken. Zo rapporteren Itard & Meyer (2008) positieve effecten van wijkontwikkeling
op de renovatie-activiteiten in de private huursector in Oostenrijk. Dit onderzoek wijst ook op
de cruciale rol die bepaalde actoren kunnen spelen. In het bijzonder blijken de sociale huisvestingsmaatschappijen
en gemeenten belangrijke spelers. De woningen meer energievriendelijk
maken is voor deze actoren vaak een motivatie voor renovatie, maar ook het in stand houden en
verbeteren van het comfort om het patrimonium langer te kunnen verhuren, zijn redenen voor
renovatie. Omwille van een relatief laag aandeel sociale woningen, spelen deze actoren voor
Vlaanderen waarschijnlijk een minder belangrijke rol in de globale woningkwaliteit dan in vele
andere landen.
5. De betaalbaarheid van wonen
5.1. Prijzen
Met een gemiddelde verkoopprijs van 184.000 euro zijn bestaande woningen in Vlaanderen
minder duur dan in de meeste landen waarvoor we gegevens hebben (figuur 9). We merken op
dat dergelijke internationale vergelijkingen moeilijk te maken zijn en verwijzen naar de bijlage
voor nadere toelichting.
Figuur 10 toont dat de nominale woningprijzen in Europa de afgelopen 15 jaar forse stijgingen
hebben gekend. De prijzen in België lopen redelijk in de pas met die in andere landen, maar
vertonen vooral een sterke toename in de periode 2004-2007. Ierland valt op door een enorme
prijsstijging; in de periode 1996-2006 is de nominale prijs bijna verviervoudigd. Deze snelle
stijging werd overigens gevolgd door een eveneens snelle daling. Het andere uiterste in dit
overzicht is Duitsland. Hier zijn de verkoopprijzen al jaren stabiel.
De Vlaamse cijfers sluiten aan bij de algemene trend. Tussen 1996 en 2009 stegen de gemiddelde
nominale prijzen voor gewone woonhuizen in Vlaanderen met 265% (van 69.308 euro
naar 183.869 euro) en voor appartementen, studio’s en flats met 241% (van 75.674 euro naar
183.046 euro) (ADSEI). Een verschil is dat wanneer de prijzen in andere landen met de crisis
in 2007 begonnen te dalen, de prijzen in België verder stegen, zij het minder sterk dan voorheen.
237