De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
dat de Belgische hypotheekmarkt minder onderhevig is aan risico’s, omdat ze grotendeels gebaseerd
is op sparen en nog maar embryonaal op doorverkoop van leningen. Ten slotte wezen
we er ook al op dat de Belgische vastgoedmarkt minder dynamisch en minder op speculatie
gericht is dan in landen als Ierland en het Verenigd Koninkrijk.
Toen eind 2008 als gevolg van de kredietcrisis een aantal grote Belgische banken in de problemen
kwamen, is de overheid bijgesprongen. Mede hierdoor was er geen tekort aan liquiditeiten
voor het toestaan van nieuwe leningen, zoals wel het geval was in het Verenigd Koninkrijk.
Maar ook de relatief goede sociale bescherming speelt mee. Ten slotte kan ook de verlaging van
de BTW voor nieuwbouw naar 6% als crisismaatregel een bijdrage hebben geleverd, hoewel het
directe effect daarvan moeilijk te meten is.
3.5. Besluit betreffende de Vlaamse woningmarkt in internationaal perspectief
De Vlaamse woningmarkt kenmerkt zich door een aanzienlijk maar in Europees perspectief
gemiddeld aandeel eigendomswoningen, een niet al te dynamische markt en risico-averse investeerders.
Het aanmoedigen van woningeigendom en de beperking van de risicio’s van eigendomsverwerving
vormen ook uitdrukkelijk doelen van het overheidsbeleid ten aanzien van
hypotheekverstrekkers en woningmarkt. Het financiële beleid kent restricties voor hypotheekverstrekkers
die voorkomen dat er te risicovolle hypotheken worden verstrekt en het woonbeleid
kent diverse instrumenten om het woningbezit te bevorderen. De eigen woning in
Vlaanderen is voor veel eigenaren het liefst ook echt een eigen huis, dus een huis waarop eenmaal
afbetaald geen tweede hypotheek wordt genomen. Hierin lijkt de Vlaming op de Duitser
en verschilt hij van bijvoorbeeld de Britten en Amerikanen voor wie een hypotheek gemeengoed
is. We leiden af uit de strategieën van de Vlaamse gezinnen dat een fenomeen als een
omgekeerde hypotheek – nog los van het feit dat deze verboden zijn in België – niet bepaald
een groeimarkt lijkt in Vlaanderen. Wat betreft de huurmarkt valt Vlaanderen op door de
inkomensafhankelijke huurprijzen in de sociale huurmarkt en de afwezigheid van een subjectsubsidie
in de private huurmarkt. Een in internationaal perspectief bijzonder fenomeen zijn ten
slotte de sociale verhuurkantoren.
4. De woningkwaliteit
Woningkwaliteit is geen eenduidig begrip. Wat ervaren wordt als goede kwaliteit kan sterk verschillen
tussen landen en zelfs regio’s. Het begrip heeft doorheen de tijd ook uiteenlopende
betekenissen gekregen. In eerste instantie lag de nadruk op de bouwtechnische woonkwaliteit,
later kwamen daarnaast ook andere aspecten aan bod, namelijk de woontechnische kwaliteit
(comfortniveau) en de bezettingsgraad. Intussen zijn alweer nieuwe dimensies toegevoegd,
zoals duurzaamheid en de aangepastheid aan mogelijke lichamelijke beperkingen. Bij gebrek
aan vergelijkbare gegevens kunnen we niet op al deze aspecten ingaan. We beperken ons tot elementen
van fysische kwaliteit, uitrusting van de woning en de woonomgeving zoals ze worden
geregistreerd door de EU-SILC-enquête. Maar eerst gaan we nader in op algemene woningkenmerken
als typologie en ouderdom van de woningen.
228