De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
5.1. Toegankelijkheid
Toegankelijkheid van zorg kan vanuit verschillende invalshoeken bekeken worden: de fysieke
toegankelijkheid van een voorziening, het aanbod van zorg, het aantal hulpverleners, de
beschikbaarheid van de hulpverleners enzovoort. Onlangs werd het Belgische gezondheidssysteem
algemeen beoordeeld als een systeem met een goede toegankelijkheid wat betreft de
wachtlijsten en de keuze van de arts (Gerkens e.a., 2010). Wat de artsendichtheid betreft, bevindt
België zich slechts op de 13de plaats tussen de andere EU15-landen met 293 praktijkvoerende
artsen per 100.000 inwoners. Enkel Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk hebben een
kleinere artsendichtheid. Griekenland staat aan kop met 540 artsen per 100.000 inwoners.
Voorzichtigheid is echter geboden bij het interpreteren van de cijfers omdat niet elk land dezelfde
definitie voor praktijkvoerende artsen hanteert. Mede daardoor wordt vaak vermeld dat
België zich op een tweede plaats binnen de EU15 bevindt inzake artsendichtheid. Er wordt
namelijk steevast gebruik gemaakt van het aantal erkende artsen, wat voor België neerkomt op
410 (in 2008) per 100.000 inwoners (Gerkens e.a., 2010). De vraag is echter hoeveel van deze
artsen in de patiëntenzorg actief zijn. Het is dan ook aangewezen om het aantal actieve, praktijkvoerende
artsen weer te geven omdat dit een realistischer beeld van de werkelijkheid geeft.
Zo waren er in Vlaanderen in 2008, bij benadering, 4.932 Voltijds Equivalenten (VTE) huisartsen
en 6.543 VTE geneesheer-specialisten (RIZIV, 2009). Het aantal actieve artsen in België
is in de periode 2000-2008 met 7,9% gestegen. Het aantal actieve huisartsen is in die periode
zo goed als gelijk gebleven (stijging met 0,01%). Echter wanneer we dit vertalen naar VTE
blijkt dat er zich in die periode een daling van het aantal actieve huisartsen voordeed (RIZIV,
2009).
Een andere manier om naar toegankelijkheid van zorg te kijken, is aan de hand van de Euro
Health Consumer Index. Deze onderzocht de toegankelijkheid van de gezondheidszorg in
27 Europese landen. Toegankelijkheid werd hierbij gemeten op 5 domeinen: toegang tot de
huisarts, de specialist, tot kankertherapie, belangrijke niet-acute ingrepen (binnen de 90 dagen)
en CT-scans (binnen de 7 dagen).
België behaalde in 2008 een score van 173 en voerde daarmee de ranglijst aan in Europa. In
2009 steeg de toegankelijkheidscore zelfs nog tot 187 en deelde België samen met Duitsland,
Albanië en Zwitserland opnieuw de eerste plaats (Björnberg e.a., 2009).
5.2. Betaalbaarheid
In België dragen patiënten een deel van hun gezondheidszorgkosten zelf via remgelden (of
‘persoonlijke bijdragen’) en diverse supplementen. Bij hospitalisatie leidt dit vaak tot zeer hoge
eigen bijdragen (23,8%) (Lecluyse e.a., 2009; Paris e.a., 2010). Daarenboven zijn de bedragen
voor gezondheidszorg zeer sterk verschillend naargelang het type hulpverlener. Dit in tegenstelling
tot de meeste andere OECD landen, waar een vast bedrag voor behandelingen is
bepaald of zelfs beslist is deze gratis te verschaffen (Paris e.a., 2010).
Gemiddeld bedragen de kosten voor gezondheidszorg in een huishouden in de EU27 3,4% van
de totale uitgaven (cijfers 2005). In Griekenland en Portugal nemen deze kosten respectievelijk
5,9% en 6,1% van de totale uitgaven voor hun rekening. Landen die het Europees gemiddelde
wat drukken zijn het Verenigd Koninkrijk en Nederland (1,2% en 1,3%). België neemt met
4,7% een positie in die beduidend hoger is dan het EU27-gemiddelde (Household Budget
Survey, 2008).
204