De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
burden’. De enquête ‘Stigma in a global context – Belgian Mental Health Study’ is de eerste
studie die dit fenomeen in detail bestudeert in een niet-klinische populatie (Verhaeghe e.a.,
2010). Er zijn al publieke campagnes gelanceerd om deze problematiek aan te kaarten, zoals
‘Fit in je hoofd’ en ‘Te Gek’, maar uit de evaluatie hiervan blijkt dat slechts een minderheid van
de Vlamingen deze campagnes heeft opgepikt, respectievelijk 37% en 16%. Het is belangrijk
dat dergelijke campagnes worden ingebed in een grootschalig programma om de continuïteit te
garanderen. Daarnaast wordt aanbevolen om zich niet alleen tot de algemene bevolking te richten,
maar ook campagnes te organiseren waarbij men specifieke doelgroepen met meer
aangepaste strategieën benadert. Ook zijn er vragen bij de performantie van het huidig aanbod
op het vlak van zorg voor geestelijke gezondheid, in het bijzonder wat betreft de eerstelijnsgezondheidszorg.
2.2.4.2. Gebruik van antidepressiva
Pillen of praten Dit debat wordt vaak gevoerd met betrekking tot medische hulpverlening voor
psychische problemen. In Vlaanderen heeft medicatie in de praktijk de overhand. Uit de
gezondheidsenquête van 2008 blijkt dat 80% van de personen die lijden aan een depressie
beroep deed op medicatie, terwijl slechts 42% langs ging bij een psychotherapeut. Ook in het
Waalse Gewest deed 87% van de mensen, die in het afgelopen jaar een depressie rapporteerden,
een beroep op geneesmiddelen, terwijl slechts 37% psychotherapie volgde (Gisle, 2010a). Ook
op Europees niveau zijn er dubbel zoveel mensen die medicatie slikken dan mensen die psychotherapie
volgen (Europese Commissie, 2010a).
In 2007 werden in Vlaanderen 226 miljoen doses antidepressiva verbruikt, wat een verdubbeling
is in tien jaar tijd. Opmerkelijk is dat Vlamingen minder antidepressiva slikken dan Walen.
De RIZIV-statistieken voor 2007 tonen aan dat het gemiddelde bedrag dat in Wallonië aan
psychofarmaca besteed werd 76 euro per hoofd bedroeg, terwijl dit in Vlaanderen slechts 55
euro is.
Wel is het gebruik van antidepressiva in Vlaanderen blijven stijgen tijdens de voorbije jaren. De
Belgische gezondheidsenquête illustreert dat in 1997 2,8% van de Vlaamse bevolking in de
twee weken voorafgaand aan het interview antidepressiva had genomen. In 2001 en in 2004 was
dit respectievelijk 3,8% en 4,6%. De meest recente gegevens uit 2008 wijzen op 5%. In Wallonië
ligt het recentste cijfer op 6,6%, wat een terugval betekent ten opzichte van 2004 (8,3%)
en het cijfer uit 2001 evenaart. Over geheel België is er sprake van 5,7% gebruikers van antidepressiva
in 2008.
Op basis van de Eurobarometerdata ligt het gebruik van antidepressiva in België op 9%, wat
iets meer is dan het EU27 gemiddelde van 7%. In Portugal ligt het antidepressivagebruik het
hoogst (15%). In Duitsland (3%), Griekenland (3%) en Bulgarije (4%) het laagst.
Samenhangend met de determinanten voor het psychisch onwelbevinden, zien we hier opnieuw
dezelfde demografische en sociaal-culturele variabelen die bepalend zijn in het antidepressivagebruik.
Een onderzoek van de Christelijke Mutualiteit heeft uitgewezen dat hun vrouwelijke
leden beduidend meer antidepressiva slikken dan hun mannelijke leden (http://www.cm.be/
nl/120/infoenactualiteit/enquetes_en_onderzoeken/antidepressiva/index.jsp). Zoals al aangegeven,
wordt dit mogelijk verklaard door het feit dat vrouwen vaker kampen met internaliserende
psychische aandoeningen zoals depressie of angststoornissen, maar ook zetten vrouwen
sneller de stap naar professionele hulpverlening (Gouwy e.a., 2008; Koopmans & Lamers,
180