De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
Leidt een toename van de levensverwachting ook tot extra gezonde levensjaren De levensverwachting,
berekend op basis van de sterftetabellen, wordt heel vaak gebruikt om een idee te
krijgen van het gezondheidsniveau in een bepaald(e) land of regio, want het is eenvoudig en
gemakkelijk om meten, maar het zegt niets over de kwaliteit van leven. Het is daarom van belang
om ook even stil te staan bij de ‘gezonde levensverwachting’ (Eurostat, Healthy Life Years
Statistics). Maar wat is ‘gezond’ eigenlijk Dubos wees er ons in 1959 op dat theoretisch gezien
gezond-zijn betekent dat organische en mentale ziekten compleet afwezig zijn. Voor velen
onder ons is gezond-zijn beschikken over de mogelijkheid om te functioneren. Gezond zijn
betekent dan niet noodzakelijk vrij zijn van allerlei ziekten, maar in de mogelijkheid verkeren
om te doen wat men wil doen en te worden wat men wil worden.
Theoretisch gezien is één van de meest relevante indicatoren om de algemene gezondheid van
een individu te meten de aan- of afwezigheid van ziekte. De prevalentie van chronische aandoeningen
stijgt over het algemeen. In de gezondheidsenquête van 2008 rapporteert 26,7% van
de Vlamingen minstens één chronische aandoening. De gegevens voor België liggen gemiddeld
iets hoger met 27,6% en voor de EU27 ligt het aandeel individuen met een chronische aandoening
op 30,8%. Frankrijk met 36,8%, Duitsland met 36,1% en Portugal met 33,2% van de
bevolking met minstens één chronische aandoening, liggen duidelijk boven het EU27-gemiddelde.
Deze gegevens zijn vanzelfsprekend sterk leeftijdsafhankelijk. In de groep van de 55-plussers
zien we voor Vlaanderen volgende aandelen: bij de 55-64-jarigen 41,8%, bij de 65-74-jarigen
48,3% en bij de 75-plussers 59,9% (HISIA – Belgian Health Interview Survey – Interactive
Analysis).
Een chronische aandoening hoeft niet noodzakelijk een functionele beperking met zich mee te
brengen. Toch is het belangrijk de impact ervan op het functioneren en de kwaliteit van leven
te kennen. Binnen de gezondheidsenquête van 2008 rapporteert 25,9% van de Vlamingen te
leven met een functiebeperking als gevolg van een chronische aandoening (9% ervaart deze
beperking continu en 16,9% soms of zelden). De gegevens voor België liggen opnieuw gemiddeld
iets hoger: 26,9% van de populatie rapporteert beperkingen gelinkt aan een chronische
aandoening (9,5% continu, 8,2% soms, 9,2% zelden) (HISIA).
Wanneer de gezonde levensverwachting Europees vergeleken wordt, wordt er gebruik gemaakt
van volgende definitie “het aantal levensjaren waarin een persoon niet door een aandoening of
gezondheidsprobleem in zijn dagelijkse activiteiten wordt belemmerd” (OECD, 2010). Om na
te gaan of iemand beperkingen ervaart in zijn dagelijkse handelen werd er in de European
Union Statistics on Income and Living Conditions (EU-SILC) gebruik gemaakt van volgende
vraag “For at least the past six months, to what extent have you been limited because of a health
problem in activities people usually do Would you say you have been: strongly limited / limited
/ not limited at all” (Eurostat).
In de EU27 hebben vrouwen bij de geboorte gemiddeld meer gezonde levensjaren dan de mannen,
respectievelijk 61,9 en 60,8 jaar (zie figuur 4). Het man-vrouw verschil voor gezonde
levensverwachting is minder groot dan dit voor de levensverwachting, zij het 1,1 jaar ten
opzichte van 6,0 jaar. Algemeen blijken vrouwen er wel het best voor te staan (OECD, 2010).
In Denemarken, Nederland, Portugal en Spanje echter zijn het de mannen die het beter doen.
Maar de verschillen tussen man en vrouw in beide scenario’s blijven klein.
170