De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
we dan uitsluitend naar de uiterst linkse cijfers op de grafiek kijken. Voor het Vlaamse beleid
werd gekozen om het armoederisico te baseren op een Vlaamse armoederisicodrempel, die
hoger ligt dan de nationale grens, en desgevallend een groter armoederisico met zich meebrengt.
We kunnen zien dat de armoederisico’s van de regio’s gelijkaardig zijn als we ons
beperken tot de eigen regionale armoederisicodrempels (circa 15%). In dit hoofdstuk opteren
we om in de cijfers en grafieken de twee armoederisicodrempels voor Vlaanderen te behouden;
waar nodig verduidelijken we welke armoederisicodrempel besproken wordt.
1.2. Gegevens
De cijfers die in dit hoofdstuk worden weergegeven zijn voornamelijk gebaseerd op de SILCenquête
(EU-SILC, European Union – Statistics on Income and Living Conditions). De EU-
SILC is een jaarlijkse enquête met een roterend panel naar inkomens en levensomstandigheden
uitgevoerd in ongeveer alle landen van de Europese Unie. De dataverzameling gebeurt nationaal,
maar binnen een gemeenschappelijk Europees raamwerk. Het is veruit het belangrijkste
instrument om zowel op Belgisch, Vlaams als Europees niveau armoede en sociale uitsluiting
in kaart te brengen. De echte start van het panel vond plaats in 2004. Op dit moment zijn er op
Europees niveau vijf jaargangen beschikbaar: van 2004, tot en met 2008 (met data over het
inkomensreferentiejaar 2003, tot en met 2007). Voor België worden elk jaar ongeveer 5.000
gezinnen (± 11.000 personen) bevraagd. In de enquête van 2008 zitten 3.427 Vlaamse gezinnen
(8.290 personen).
Bij de poging tot het schetsen van de trends inzake armoede en inkomensverdeling gebruiken
we in dit hoofdstuk twee verschillende gegevensbronnen aangezien geen consistente tijdreeksen
voorhanden zijn. Voor het jaar 2000 gebruiken we het European Community Household
Panel (ECHP). Voor de periode 2003-2007 hanteren we de voornoemde EU-SILC dataset. Het
gebruik van twee datasets heeft belangrijke gevolgen voor de interpretatie omdat de verschillende
inkomensenquêtes niet automatisch met elkaar vergelijkbaar zijn (Europese Commissie,
2005). Net als in de ECHP wordt ook in de SILC de inkomensinformatie op jaarbasis verzameld,
maar de inkomensconcepten zijn (licht) verschillend en werden op een andere manier
bevraagd. We zijn met andere woorden gedwongen partiële trends te presenteren. Om de cijfers
met betrekking tot ‘materiële deprivatie’ en ‘gezinnen met een lage werkintensiteit’ te berekenen,
hanteren we definities die met beide bronnen een gelijkaardige berekening mogelijk
maken. Een gevolg hiervan is dat er (beperkte) verschillen zijn met cijfers die door Eurostat
worden gepubliceerd. Aangezien inkomensenquêtes een tijdrovend proces ondergaan voor ze
beschikbaar zijn voor onderzoek, hebben de meest recente cijfers betrekking op het jaar 2007.
In de figuren worden systematisch inkomensjaren vermeld, en dus niet het jaar later waarin de
enquête effectief plaatsvond.
2. De “staat van Vlaanderen” binnen de EU-kopgroep
2.1. De EU-kopgroep
Uit verschillende studies in de jaren 1990 bleek dat België zich destijds op het vlak van
armoede-indicatoren kon meten met landen als Denemarken, Finland en Zweden. Onder meer
in Frankrijk, Duitsland en Nederland was de armoede toen significant hoger dan in België
134