De Sociale Staat van Vlaanderen 2011 - Vlaanderen.be

SOCIALE STAAT VAN VLAANDEREN 2011
opnieuw op de voorgrond. Ontwikkelingen aan de aanbodzijde van de arbeidsmarkt garanderen
dat ze daar nog tot 2020 zullen blijven staan. Het devies is dus duidelijk. Inzetten op een grotere
werkzaamheid! Werknemers te allen prijze en zonder omzien de arbeidsmarkt induwen, dreigt
echter al gauw dweilen met de kraan open. Wie garandeert immers dat het werk zich een loopbaan
lang laat werken Inzetten op een grotere werkbaarheid, is het complementair advies. Tot
zover niets nieuws onder de zon want is dat precies niet wat we lezen in tal van beleidsintenties
Het valt ons echter op dat dit noodzakelijk beleid vooral vertaald wordt naar de eindeloopbaanproblematiek.
Het credo ‘langer aan het werk blijven’, wordt vertaald in ‘later uitstappen’. We
vragen ons echter af, of de loopbaanstart niet veel meer in de picture moet gesteld worden.
Jongeren treden laat in. De recente en toekomstige onderwijshervormingen lijken de intrede
alleen maar te verlaten. Onderwijs en werk, zijn nog steeds sterk sequentieel geordend, zodat
een loopbaan typisch een vrij voorspelbare en onwrikbare opbouw kent doorheen de tijd. Wie
start, lijkt vertrokken op de arbeidsmarkt der insiders, valse starters worden opgevangen in een
‘doelgroepenbeleid’ en dreigen in de feiten hun startrecht te verliezen. Zorgen over de kwaliteit
van de arbeid zien we bij de start amper opduiken. Toch zit het venijn van de werkbaarheid in
de start (van de loopbaan). Het is immers een langdurige blootstelling aan niet-werkbaar werk,
die later vroegtijdige uitstoot kan veroorzaken. In een arbeidsmarkt die flexibiliteit in eerste
instantie tekent op werkgeversmaat en tegelijk ambieert zoveel mogelijk werknemers aan de
slag te houden tot aan de pensioenleeftijd, zullen werknemers in 2020 nog meer dan nu met de
uitdaging worden geconfronteerd werk en privé op elkaar af te stemmen. De kinderen van jonge
starters zullen niet meer aan de crèche of de school afgehaald kunnen worden door vroeg uitgestapte
grootouders want die zullen nog aan het werk (moeten) zijn. De opvanginfrastructuur
in de samenleving en de arbeid-privé instituties van werkende (groot)ouders zijn hier nog
onvoldoende op voorbereid.
Kortom de analyse is klaar, de beleidsdoelstellingen zijn helder maar met de uitvoering ervan
wordt zeer selectief omgesprongen. Een duurzaam arbeidsmarktbeleid moet een integraal en
integratief beleid zijn, op maat van de verschillende kansengroepen en leeftijdscohortes.
Noten
1 Concreet betekent dit dat de werkzaamheidsgraad van vrouwen tussen 35 en 40 jaar in 2015 niet veel hoger kan
liggen dan de werkzaamheidsgraad van vrouwen tussen 30 en 35 jaar in 2010. We gaan ervan uit dat de participatie
binnen een cohorte na de leeftijd van 30 jaar niet meer in extreme mate toeneemt. Dit operationaliseren we door
de ‘transitieprobabiliteiten van de werkzaamheidsgraad’ die groter zijn dan 1 maximaal zo groot te maken als de
maximale transitieprobabiliteit uit het verleden. De transitieprobabiliteit is de verhouding tussen de werkzaamheidsgraad
bij een welbepaalde leeftijdsklasse afgezet tegenover de werkzaamheidsgraad vijf jaar eerder bij een
leeftijdsklasse van vijf jaar jonger. Hiermee proberen we irrealistische werkzaamheidsgraden in de toekomst te vermijden.
2 Vlaamse gegevens over de jaarlijkse arbeidstijd ontbreken in de OESO-cijfers. Gezien de regeling van arbeidstijden
vaak via het (federaal) sociaal overleg wordt vastgelegd, mag men evenwel aannemen dat de Belgische cijfers
representatief zijn voor de verschillende regio’s.
126