#2 | jaargang 3 | oktober 2007 - IJsselland Ziekenhuis

#2 | jaargang 3 | oktober 2007
Informatiemagazine voor (AHOY) huisartsen en specialisten van het IJsselland Ziekenhuis
Wetenschappelijke onderzoeken p 3
IKR-project “Chirurgie Rectumcarcinoom” p 4
Spataderen minimaal invasief p 5
Weldoorvoed sneller naar huis p 6
POB-poli p 7
Nieuwe Raad van Bestuur p 8
Huisartsenpraktijk FASCINATIO p 10
Nieuwe chirurg p 11
Team Patiëntenparticipatie p 12
Medicatieveiligheid - risicoreductie p 14
Kwaliteit van zorg: NIAZ en Sneller Beter p 16
Postoperatieve pijnbestrijding p 17
Hartfalen of Dyspnoe poli p 18
NovaSure bij hevige menstruatieklachten p 19
Baby Friendly Hospital Initiative p 20
Huidige diabeteszorg de kwaliteit van leven p 22
Huisarts kan rechtstreeks MRI aanvragen p 23
Wetenschappelijke bijeenkomst p 24

Voorwoord
Beste lezers,
Voor u ligt weer een nieuwe arts@ysl. In het voorwoord
leest u meestal wat u in deze editie kunt
verwachten. Maar een korte terugblik op de afgelopen
periode is soms ook op zijn plaats.
De redactie kijkt terug op een zeer geslaagd feest voor
huisartsen en specialisten, dat op 27 juni plaatsvond.
Het weer was bij restaurant De Watergeus in Noorden
niet heel overtuigend maar dat bleek niemand tegen te
houden om in de boot te stappen. Aansluitend hebben
we genoten van het vorkjesmenu en was er voldoende
gelegenheid om de contacten wederzijds weer aan te
halen. De foto’s geven een indruk van het feest.
Inmiddels is er een voorlopige datum voor het feest van
2008 vastgesteld, namelijk woensdag 25 juni 2008.
T.z.t. volgt uiteraard een uitnodiging.
In deze editie van arts@ysl stellen de huisartsen, die
zich onlangs gevestigd hebben in Fascinatio, zich aan u
voor. Ook de nieuwe raad van bestuur van het IJsselland
Ziekenhuis stelt zich voor. Uiteraard komen ook
verschillende zorginhoudelijke onderwerpen aan de orde
zoals de nieuwe hartfalen/dyspnoe-polikliniek, minimaal
invasieve spatader behandeling en het voedingsbeleid.
Mocht u zelf iets willen publiceren, dan kunt u dit
mailen naar arts@ysl.nl. De redactie houdt zich van
harte aanbevolen! n
Wilma Bokhoven
directiesecretaris

Wetenschappelijke onderzoeken
in het IJsselland Ziekenhuis
Regelmatig worden bij de Raad van Bestuur van het IJsselland Ziekenhuis
wetenschappelijke onderzoeken ter beoordeling ingediend.
#2
De Raad van Bestuur vraagt advies aan een interne
locale commissie. Deze commissie beperkt zich
tot het geven van advies ten aanzien van aspecten die
verband houden met de locale uitvoerheid, zoals deskundigheid
en bekwaamheid van de uitvoerder van het
onderzoek en ondersteunend personeel. Daarnaast wordt
bekeken of ons ziekenhuis is berekend op een gedegen
uitvoering van het onderzoek. Voorwaarde is dat er
goede Nederlandse patiënteninformatie beschikbaar
is. De Raad van Bestuur geeft een verklaring af of een
studie locaal uitvoerbaar is of niet. Een erkende METC
beoordeelt de wetenschappelijke en medisch-ethische
aspecten van het protocol. n
Recente onderzoeken die zijn goedgekeurd:
Cardiologie
Dionysos Studie, “Randomized double blind trial
to evaluate the efficacy and safety of dronedarone
(400 mg BID) versus amiodarone (600 mg daily for
28 days, then 200 mg daily thereafter) for at least
6 months for the maintenance of sinus rhythm in
patients with atrial fibrillation (AF)”
Uitgevoerd door dr. B.J. van den Berg, cardioloog.
Ribomant/Eternal Studie, “A European randomized,
parallel group, two arm placebo- controlled, doubleblind
multicenter of Rimonabant 20 mg once daily
in the treatment of abdominally obese patients with
dyslipidemia with or without other comorbidities”
Uitgevoerd door dr. B.J. van den Berg, cardioloog.
Interne Geneeskunde
Merck Studie, MK-0524A Studie, “A worldwide,
double –blind, randomized, placebo-controlled study
of MK-0524A 2 g Coadministered with Intensive
LDL-C Lowering Therapy Compared to Intensive LDL-C
lowering Therapy on Carotid Artery Intima-Media
Thickness (clMT) in patient with Heterozygous Familial
Hypercholesterolemia (HeFH)”
Uitgevoerd door dr. R. Reuters, internist
BACH Studie, “Randomized phase II multinational
trial to evaluate the safety of two chemotherapy
plus trastuzumab regimens as adjuvant therapy in
patient with HER-2 positive breast cancer: Caelyx
en Cyclophosphamide en Trastuzumab (C+C+H) or
Doxorubicin en Cyclophosphamide (A+C), each followed
by Placitaxel en Trastuzumab (T+H)”
Uitgevoerd door dr. D.F.S. Kehrer, internist.
Cairo 3 Studie “Maintenance treatment with capecitabine,
oxaliplatin, and bevacizumab as first-line treatment
in patients with advanced colorectal carcinoma, a
randomized phase III study (CAIRO 3 study) ”
Uitgevoerd door dr. D.F.S. Kehrer, internist.

Kwaliteitsbijeenkomst IKR-project
“Chirurgie Rectumcarcinoom”
in IJsselland ziekenhuis
Het IKR-netwerk Chirurgen is gestart met het project Chirurgie Rectumcarcinoom: R1-resectie
en naadlekkage. Dit project biedt meer inzicht in de kwaliteit van de rectumchirurgie in de regio.
Daarbij wordt de frequentie, het beloop en de risicofactoren van naadlekkages en R1-resecties
(resecties waarbij tumorweefsel achterblijft of met een krappe marge) onderzocht.
Alle ziekenhuizen binnen de regio voeren
rectumchirurgie uit. Per jaar gaat het om zo’n
300 operaties. Vermoedelijk gaat dit jaarlijks gepaard
met ongeveer vijftien naadlekkages en een dertigtal
R1-resecties.
Meer inzicht in de oorzaken hiervan kan tot een
kwaliteitsverbetering leiden.
overleving) en informatie over de resectiemarge en de
eventuele naadlekkage.
Het tweede projectdeel houdt in dat een commissie,
bestaande uit netwerkleden, de ziekenhuizen in de regio
bezoekt en tijdens deze bijeenkomsten de verzamelde
informatie bespreekt.
Het uiteindelijke doel is factoren te identificeren die
het meeste voorkomen in de regio en wellicht tot een
regionale verbeteraanpak te komen.
dr. Geert Tetteroo
Het project
Het project Chirurgie Rectumcarcinoom bestaat uit een
eerste – retrospectief - deel en een tweede gedeelte, te
weten de kwaliteitsbijeenkomsten.
In het eerste projectdeel verzamelt IKR-kankerregistratie
aanvullende gegevens van patiënten, bij wie in de periode
2001-2005 een rectumcarcinoom is vastgesteld. Deze
gegevens betreffen het klinische beloop (lokaal recidief,
Kwaliteitsbijeenkomst in IJsselland Ziekenhuis
De tweede kwaliteitsbijeenkomst vond op 18 juli plaats.
Aangezien dr. Geert Tetteroo chirurg in het IJsselland
ziekenhuis en tevens lid van de kwaliteitscommissie van
het IKR is, was de stap snel gezet om de kwaliteitbijeenkomst
in het IJsselland Ziekenhuis te houden.
Tijdens de kwaliteitsbijeenkomst heerste er een open
en gemoedelijke sfeer en ervaringen betreffende de
rectumchirurgie werden over en weer uitgewisseld.
Dr. Tetteroo zegt naar aanleiding van de bijeenkomst het
volgende:
“Er zijn helaas R1-resecties, maar daarvan overleven
enkele patiënten toch voor langere tijd zonder aantoonbare
ziekte”.
Na de kwaliteitsbijeenkomst gaat het IKR, onder leiding
van de kwaliteitscommissie, de verzamelde informatie
aan de hand van de zogenaamde PRISMA-methode
structureren en analyseren. PRISMA biedt namelijk een

#2
volledige methode voor het rapporteren, analyseren en
evalueren van (bijna)incidenten met als uiteindelijke
doel verbetermaatregelen op te stellen.
Uiteindelijk bundelt het IKR de resultaten uit de regio
en besluit het netwerk chirurgen welke acties hieraan
verbonden worden. n
Meer informatie: G. Tetteroo, Chirurg IJsselland Ziekenhuis en I. Joung,
hoofd Regionale Samenwerking Oncologie, IKR
PRISMA staat voor Prevention and Recovery
Information System for Monitoring and Analysis. Deze
methode is ontwikkeld door dhr. Van der Schaaf van de
Technische Universiteit Eindhoven en is oorspronkelijk
ontwikkeld voor het menselijk falen in de chemische
procesindustrie, maar wordt momenteel ook toegepast
binnen de gezondheidszorg.
Spataderen minimaal invasief
Vanaf augustus 2007 is het mogelijk stamvarices (vena saphena magna) in het IJsselland Ziekenhuis
minimaal invasief te laten behandelen. Deze methode vindt plaats onder lokale anesthesie, de patiënt kan na
een kopje koffie en controle van het steekgat weer snel naar huis.
Steeds vaker worden patiënten met spataderen op
zogenaamde endoveneuze wijze behandeld. Hiervoor
zijn momenteel een drietal behandelingen mogelijk.
Zo is er de foam-therapie (inspuiten van schuim),
de laser-behandeling en sinds kort de radio-frequente
ablatie (VNUS).
In het IJsselland is ervaring opgedaan met de verschillende
vormen van endoveneuze therapie en vervolgens
gekozen voor de VNUS. Deze behandeling is mogelijk bij
patiënten die nog niet eerder zijn geopereerd aan een
insufficiënte vena saphena magna (VSM). Ook uitgebreide
sclero-compressie therapie in de voorgeschiedenis
is een contra-indicatie.
Het grootste voordeel van de behandeling is dat er,
in tegenstelling tot de operatieve behandeling, geen
sneden gemaakt hoeven te worden. Het risico op
nabloedingen, wondinfecties en beschadiging van
zenuwen is daardoor veel kleiner. Wel kunnen er nog
blauwe plekken ontstaan na de behandeling, maar dat is
minder dan na het strippen van de VSM.
De radiofrequente ablatie (VNUS) is een veilige behandeling,
die in de VS is goedgekeurd (‘FDA-approved’) en
al jaren op grote schaal wordt toegepast. Wij denken dat
we hiermee een behandeling bieden die veiliger is dan
de andere endoveneuze methoden.
Alle patiënten die in aanmerking komen voor een dergelijke
behandeling worden tevoren onderzocht met
een echo-doppler (duplex) apparaat, om te beoordelen
of de endoveneuze behandeling mogelijk is. Patiënten
krijgen vervolgens voorlichting en kunnen zelf beslissen
welke behandeling zij willen. De behandelingen worden
uitgevoerd door een van de vaatchirurgen of door een
arts-assistent in opleiding tot chirurg onder begeleiding
van een vaatchirurg.
Narcose en een ruggenprik zijn niet nodig, de behandeling
wordt met plaatselijke verdoving uitgevoerd.
Via de polikliniek chirurgie kan een afspraak worden
gemaakt om te beoordelen of patiënten in aanmerking
komen voor deze behandeling, telefoonnummer
(010) 258 5910 of 258 5911. n
dr. Richard Groenendijk
maatschap chirurgie

Weldoorvoed sneller naar huis
Zorgen voor goede en adequate voeding van patiënten in het ziekenhuis lijkt een logische zaak.
In het verleden heeft men zich echter niet voldoende afgevraagd of met de verstrekte voeding
wel het bedoelde effect werd bereikt: namelijk de patiënt in voldoende hoeveelheden voeden.
Het is bekend dat ondervoeding slecht is voor de mens,
laat staan als deze mens patiënt wordt en dus een
veel grotere behoefte aan calorieën heeft dan de gezonde
mens. Daarnaast is de inname van voeding van patiënten
vaak slecht, en heeft de voeding in een ziekenhuis soms te
weinig calorieën.
In 2004 en 2005 werd ook in ons ziekenhuis een screening
gedaan naar ondervoeding. Het bleek dat 30 tot 40% van
de patiënten ondervoed was!
Tevens werd duidelijk dat ondervoeding door zowel artsen
als verpleegkundigen slecht werd onderkend.
en door zoiets simpels als onvoldoende hulp of stimulans
bij/door de maaltijd.
Het effect van ondervoeding moet niet onderschat worden.
Er ontstaat onwelbevinden, er is een afname van het
immuunsysteem en een significante toename van complicaties
zoals decubitus, wondinfecties en zelfs naadlekkages
bij ingrepen aan de tractus digestivus. Het resultaat is een
toename van het gebruik van antibiotica en wondbedekkingsmaterialen,
en een toename van het aantal ligdagen.
Ook de kosten kunnen dus schrikbarend toenemen.
“Wie beter eet, wordt sneller beter.”
In 2002 is de commissie Voeding geïnstalleerd, die uiteindelijk
in mei 2006 een volledig vernieuwd voedingsbeleid
“Wie beter eet, wordt sneller beter” presenteerde.
Vervolgens werd implementatie van dit beleid verwezenlijkt
op de afdelingen A2 (Longziekten), B2 (Chirurgie)
en B3 (Interne Geneeskunde). Dit proces wordt begeleid
door de projectgroep ondervoeding.
Ondervoeding wordt gedefinieerd als een gewichtsafname
van meer dan 10% in 6 maanden of meer dan 5% in de
laatste maand, of als een Body Mass Index (BMI) van
minder dan 18,5. Ondervoeding ontstaat zoals gezegd
bij een slechte inname als gevolg van nuchter zijn voor
diagnostische of therapeutische ingrepen, slik-of passageproblemen
en/ of pijn. Verder kan ondervoeding ontstaan
door cachexie ten gevolge van het onderliggende lijden,
een abnormaal verlies van calorieën (bijvoorbeeld fistels)
1. Bewustwording
Ten eerste is aandacht besteed aan de bewustwording
onder artsen en verpleegkundigen om de voedingstoestand
van de patiënt beter te beoordelen. Ondervoeding
herkennen houdt in: screenen. Met behulp
van een eenvoudige screeningstabel (SNAQ) wordt bij
opname een indruk van de voedingstoestand verkregen.
Aan de uitkomst daarvan worden vervolgacties verbonden
zoals het aanbieden van bijvoeding en/of het
inschakelen van de afdeling diëtetiek voor de meer
ernstige problematiek. Tijdens het verblijf wordt de
patiënt 2 maal per week gewogen om de effecten van
het voedingsbeleid te controleren en om eventuele
aanpassingen in dit beleid door te voeren.

#2
2. Aanpassen aanbod van voeding
Ten tweede is het aanbod van voedsel aangepast. Sinds
kort zijn er kleine snacks (zowel warm als koud) op de
afdeling beschikbaar om de patiënt ook tussendoor
iets calorierijks aan te bieden. Om de patiënten te
stimuleren, wordt veel gedaan aan de presentatie van de
maaltijden.
Binnenkort wordt een buffetwagen in gebruik genomen
om de maaltijden op de afdeling samen te kunnen stellen.
Patiënten kunnen zo kiezen waar zij op dat moment
trek in hebben. Binnenkort sluit de presentatie van de
warme maaltijd ook beter aan bij de levenswijze van de
patiënten doordat deze ‘s avonds wordt gepresenteerd.
Ook het keuzemoment ligt dichter bij het daadwerkelijke
tijdstip van de maaltijd. Verder wordt meer calorierijke
voeding in het aanbod opgenomen (bijvoorbeeld ‘volle’
in plaats van ‘halfvolle’ producten!).
3. Aanpassen eetomstandigheden
Als laatste wordt veel gedaan aan de omstandigheden
waaronder gegeten wordt. Aan tafel, met voldoende
hulp heeft daarbij de voorkeur. Eerste vereiste is de aanwezigheid
van voldoende personeel. Voedingsassistenten
moeten extra geschoold worden. Aandacht wordt
besteed aan het feit of datgene wat aangeboden wordt
ook daadwerkelijk wordt opgegeten. Bij een analyse van
de Facilitaire dienst bleek dat in het verleden 30% (!)
van het aangeboden voedsel
weer terug kwam in de
keuken.
Kortom, met dit beleid hopen
wij iedere patiënt zo gevoed
mogelijk snel weer beter te
krijgen. n
POB-poli
dr. Geert Tetteroo, chirurg
namens de projectgroep Ondervoeding
Sinds november 2006 draait de Pijn op de borst poli voor mensen met thoracale klachten bij
wie op korte termijn diagnostiek gewenst is. Deze polikliniek loopt redelijk succesvol. Inmiddels
hebben meer dan 500 patiënten – via de huisarts - van deze mogelijkheid gebruik gemaakt.
Net als bij de nieuwe hartfalen polikliniek (zie pag. 18)
is de verwijzing laagdrempelig. Met de ingevulde
POB-folder van de huisarts kan de patiënt zich melden
bij de balie cardiologie.
Hierna wordt een vast protocol van onderzoeken afgelopen,
gevolgd door een uitslaggesprek en advies. Een
anamnese en lichamelijk onderzoek, gevolgd door een
bloedtest (inclusief Trop. I), ECG en ergometrietest
maken deel uit van het diagnostisch traject.
Meestal is een patiënt 2 uur in het ziekenhuis aanwezig
voor de onderzoeken.
Indien tijdens het onderzoek blijkt dat er sprake is van
grote pathologie of acute problematiek, dan wordt
meteen contact opgenomen met de verwijzend huisarts,
om te overleggen over het verdere beleid (bijvoorbeeld
een opname, of directe terugkomst op het spreekuur bij
de huisarts)
Alle patiënten krijgen na deze “one-stop-shop” een uitgebreid
verslag mee voor de huisarts. De huisarts beslist
of de patiënt alsnog op de polikliniek cardiologie moet
terugkomen.
In dat geval zal voor de patiënt een (reguliere) afspraak
moeten worden gemaakt. n
W.M. Muijs van de Moer, cardioloog
namens de maatschap cardiologie en longziekten

Nieuwe Raad van Bestuur
Sinds 16 april 2007 heeft het IJsselland Ziekenhuis een nieuwe Raad van Bestuur,
bestaande uit Jan Kiemel (voorzitter) en Peter Draaisma.
Wie zijn zij
Jan Kiemel was tot 1985 gedurende 14 jaar apotheekhoudend
huisarts. Daarna was hij werkzaam als verpleeghuisarts
en pakte vervolgens een managementfunctie
op. Vanaf 1989 is Jan Kiemel werkzaam in
bestuursfuncties in ziekenhuizen.
Peter Draaisma is econoom en heeft diverse functies
bekleed bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit (LNV). De laatste functie voor de switch
naar het IJsselland Ziekenhuis was die van directeur
Dienst Regelingen. Peter Draaisma is op 1 juni in het
IJsselland gestart.
IJsselland is daarom ook meer organisatie rondom zorgpaden
nodig.
De organisatie van het ziekenhuis is met name functiegericht,
een sterkere focus op de route van de patiënt is
nodig.”
Peter Draaisma is gestart met een prioriteitstelling binnen
de ICT projecten en ondersteuning van implementatie
en organisatie van PACS op de afdeling Radiologie.
Links: Peter Draaisma, rechts: Jan Kiemel
Kiemel en Draaisma nemen beide – vanuit hun achtergrond
- een deel van de ziekenhuisafdelingen onder hun
hoede. Zo heeft Jan Kiemel de dienst Zorg, de Facilitaire
afdelingen en de coördinatie van de Bouw onder zich en
geeft Peter Draaisma leiding aan de medisch ondersteunende
afdelingen, Planning en Control en ICT-afdeling.
Wat gaan zij doen
De komende tijd gaan Kiemel en Draaisma aan de slag
met o.a. een gedeelte nieuwbouw voor het MDL centrum
en een nieuwe huisartsenpost. Hierbij is integratie met
de SpoedEisende Hulp op termijn een optie. Dat samenwerking
met de eerste lijn erg belangrijk is, blijkt ook uit
de opzet van een 1e lijns geboortecentrum en de nieuwe
buitenpoliklinieken. Vanaf voorjaar 2008 zal de buitenpolikliniek
Nesselande draaien en wordt er ook gestreefd
naar een buitenpoli in Krimpen a/d IJssel.
Jan Kiemel gaat zich inzetten voor een diepere samenwerking
met de verpleeghuizen om zo de verkeerdebed-problematiek
aan te pakken. “De verpleeghuiszorg
moet goed aansluiten op het ziekenhuis. Binnen het

#2
Een andere doelstelling is het verbouwen en verbeteren
van de voorzieningen in het gebouw. Kiemel: “Over een
tijd moeten de hotelfuncties op een 4 sterren niveau
komen!” Dat betekent dat de facilitaire voorzieningen
zoals eten, schoonmaak en aankleding worden aangepast.
In het najaar start een pilot met een nieuwe ontbijtvoorziening.
huisartsenpost en de buitenpoliklinieken staan in het
verlengde hiervan.
Kiemel en Draaisma:
“Wanneer u vragen of opmerkingen heeft, laat het ons
dan weten. Neem contact op met het directiesecretariaat,
tel. 010 – 258 5322 of mail aan arts@ysl.nl.” n
Kiemel en Draaisma stellen voor 2008 een nieuw
strategisch plan op waarin de zorg voor de oudere mens
nog meer wordt verankerd en waarin zorgpaden centraal
staan.
Samenwerking!
Kiemel: “Huisartsen zijn voor het IJsselland ziekenhuis
een wezenlijk belangrijke partij.” Draaisma: “Zij weten
wat de vraag is en hoe deze zich ontwikkelt. We willen
ons daarin meer dienstbaar opstellen.”
Kiemel en Draaisma hebben de wens een periodiek overleg
met de huisartsen in te stellen. De integratie met de
Mutaties huisartsen
De huisartsenpraktijk van dhr. Rademaker is per 1 juli
2007 overgenomen door
Huisartsenpraktijk Hohmann & de Vet
Mw. Dr. F.P. Hohmann en mw. A. de Vet
Rozenburglaan 17
3062 EA Rotterdam
Tel. 010 – 4527792
www.hohmanndevet.praktijkinfo.nl
Nieuwe en vertrokken
medisch specialisten:
Per 1.7.07 is in dienst gekomen:
P.A.R. de Rijcke, Chirurg.
Per 1.9.07 is vertrokken uit het IJsselland:
H.J.L. van der Heide, Orthopaed.
Gezondheidscentrum Nesselande Noord:
Vanaf 1 januari 2007 werken in de praktijk:
Mw. A. Slikker
Mw. I. Vermaat
Per 1 november wordt M. Hofstetter de derde arts in
de praktijk
www.gcnesselande.nl
Met ingang van 23 juli 2007 is Huisartsenpraktijk
Fascinatio geopend in:
Fascinatio Gezondheidscentrum
Fascinatio Boulevard 1122
2909 VA Capelle aan den IJssel
De volgende huisartsen zijn hier werkzaam:
Mevr. L.A. Edelman
Dhr. dr. R. Mol en
Mevr. L.M. de Wilde

10
Huisartsenpraktijk
FASCINATIO
Capelle aan den IJssel is sinds enige weken een
boeiend en modern gezondheidscentrum rijker.
De wijk Fascinatio, waar geen winkel of eetgelegenheid
aanwezig is, heeft nu gelukkig een Gezondheidscentrum
Onder Een Dak (GOED). Hier is naast de drie huisartsen,
die in de praktijk werkzaam zijn, ook een apotheek
gevestigd. In het centrum zijn per 1 september ook een
acupuncturist/manueel therapeut, een logopediste, een
diëtiste, en een psychologe gestart. In hetzelfde pand
zullen ook een fysiotherapeut/manueel therapeut en een
tandarts zich vestigen. Het zal de inwoners van de wijk
veel gemak op korte afstand bieden. Tevens hopen wij
door dit initiatief meer mogelijkheden voor de wijk te
creëren.
De praktijk is iedere werkdag geopend. Dit heeft als
voordeel, dat patiënten bij vakanties niet naar een
andere huisarts op een andere locatie hoeven te reizen.
Daarbij bestaat de gelegenheid om een avondspreekuur
op woensdag van 17.00 tot 19.00 uur te bezoeken. Voor
werkende mensen een ideale oplossing. Wanneer dit
spreekuur tot succes leidt, is het de bedoeling dat er
meerdere avondspreekuren zullen volgen.
Patiënten kunnen tevens gebruik maken van
emailcontact, dat bij alle drie de huisartsen
hoog in het vaandel staat. Het scheelt veel
bellen en geeft daarbij een stuk moderne
service. Hierdoor zijn we praktisch het
grootste deel van de dag telefonisch voor de
patiënt bereikbaar.
Uiteraard is er in dit gezondheidscentrum
nog ruimte voor eventuele hulpverleners, die
de mogelijkheid hebben om in dit nieuwe
concept hun diensten aan te bieden.
Wellicht in de toekomst een buitenpolikliniek
van het IJsselland Ziekenhuis n
Mevr. L.A. Edelman, huisarts
Dhr. Dr. R. Mol, huisarts
Mevr. L.M. de Wilde, huisarts

Even voorstellen:
Piet de Rijcke,
chirurg
Ik ben Piet de Rijcke en sinds 1 juli één van de chirurgen
in het IJsselland Ziekenhuis.
Mijn jeugd bracht ik door in het Zeeuwsche Axel.
Na de middelbare school aldaar ben ik naar Limburg
gegaan om geneeskunde te studeren in Maastricht. Na
mijn artsexamen heb ik een baan als assistent chirurgie
gevonden in het IJsselland Ziekenhuis! Hier heb ik in
1998 met veel plezier gewerkt.
In 2001 ben ik gestart met de opleiding heelkunde. Deze
werd gevolgd in het Sint Franciscus Gasthuis en het
Erasmus Medisch Centrum. Na de opleiding ben ik als
chirurg in vervolgopleiding (CHIVO) aan de slag gegaan
in het Atrium Medisch Centrum Parkstad te Heerlen om
me te bekwamen in de longchirurgie.
tijd rijden we graag op de motor en als het even kan,
probeer ik het basgitaarspel op peil te houden. Ik heb
drie kinderen: Denise, Kiki en Joost.
Ik verwacht wederom een productieve en vooral leuke
tijd in het ziekenhuis en zie er naar uit om samen een
veelbelovende toekomst tegemoet te gaan. n
Piet de Rijcke
chirurg
Om de cirkel weer rond te maken ben ik nu per 1 juli
weer werkzaam in het IJsselland. Mijn aandachtsgebieden
zijn de traumatologie en de longchirurgie.
Samen met mijn vriendin Sanne hoop ik binnenkort
een leuke stek te vinden in de omgeving. In onze vrije

12
Team Patiëntenparticipatie kreeg
complimenten van Sneller Beter
Team Patiëntenparticipatie heeft als opdracht
ervaring op te doen met verschillende methoden
om van patiënten te horen hoe zij de zorg in het
IJsselland Ziekenhuis ervaren. De afgelopen anderhalf
jaar is daarom ervaring opgedaan met:
2. Spiegelgesprek:
Dit is een open groepsgesprek met 10 tot 12 patiënten,
waarbij hulpverleners aanwezig zijn die de ervaringen
van de patiënt rechtstreeks horen zonder zich overigens
met het gesprek te mogen bemoeien.
1. Schaduwen (‘shadowing’):
Meelopen met de patiënt om te zien waar hij ‘op zijn
weg door het ziekenhuis’ allemaal tegen aan loopt.
Wij zijn met tien heup- of kniepatiënten meegelopen
tijdens het ‘rondje ziekenhuis’ voorafgaand aan hun
opname. We ontdekten dat er teveel ‘loopinstructies’
tegelijk werden gegeven, de vragenlijst anesthesie
onhandig was in te vullen, patiënten voor dichte
loketten kwamen te staan.
Wij hebben een groepsgesprek met 11 SEH patiënten
georganiseerd. We hoorden van patiënten dat stoelen
in de wachtkamer absoluut los moeten staan! Als je
buurman op zijn stoel wiebelt, is het niet fijn dat jij -met
gebroken schouder of misselijk- ongewenst mee wiebelt.
We hoorden ook dat mensen het vervelend vinden lang
te moeten wachten, maar voorál… dat zij tijdens het
wachten het idee hebben ‘te worden vergeten’.
3. Focusgespek;
Dit is een gestructureerd groepsgesprek waarbij het
gesprek met de groep patiënten zich focust op vooraf
bepaalde gespreksthema’s.
Wij hebben twee groepsgesprekken met totaal
16 diabetespatiënten georganiseerd. Deze gesprekken
richten zich op het probleem van de therapie(on)trouw.
We hoorden o.a. dat patiënten de informatie over

13
#2
5. Elektronische Feedback:
Vragenlijst aanbieden via internet, om de ervaring van
patiënten met onze zorgverlening te horen.
diabetes en leefregels te weinig praktisch vinden en dat
men graag meer ervaringen met andere patiënten wil
uitwisselen.
We hebben een jaar lang elektronisch geënquêteerd op
de poliklieken.
10.630 mensen werden benaderd om een enquête
4. Instant Feedback:
Kort interview om een indruk te krijgen van wat
patiënten (niet) waarderen in ons ziekenhuis.
We interviewden 100 patiënten en bezoekers in de
centrale hal en stelden ze twee korte vragen:
Waar bent u enthousiast over en Wat zou u
veranderen als u hier de baas was
in te vullen, 4440 patiënten deden dat. 18% van de
deelnemers bleek 70+. Patiënten gaven ons gemiddeld
een 8.1 voor vriendelijkheid van het personeel, een
7.7 voor de verstrekte informatie en een 8.2 voor het
gesprek met de arts. n
In maart heeft het team een workshop verzorgd op een
landelijke Sneller Beter conferentie.
De enthousiasme -top 2: De vriendelijkheid van ons
personeel en de sfeer en kleinschaligheid van ons
ziekenhuis.
De verbeter -top 2: Parkeerprobleem en de wachttijden
op de poliklinieken.
Adri Wander, Afdelingshoofd B3, en Karin Dekker,
Patiëntenvoorlichting
namens Team Patiëntenparticipatie
3 en 4 april 2008
IJsselland Duodagen
Geaccrediteerde scholingsdagen voor huisartsen en praktijkondersteuners !

14
Projectgroep
medicatieveiligheid -
risicoreductie (Sneller Beter)
Sinds kort is het mogelijk om vanuit het IJsselland Ziekenhuis “thuismedicatie bij
opname” elektronisch (via OZIS, internet) op te vragen bij de openbare apotheek in de
regio’s Rotterdam-Alexander en Capelle aan den IJssel. Indien geen OZIS mogelijk is,
wordt de informatie alsnog per fax opgevraagd.
De openbare apotheek verstrekt een medicatieoverzicht
waarin zo veel mogelijk de actuele medicatie
van de patiënt is opgenomen. Dit overzicht bevat een
opgave van de dagelijkse (continue) medicatie maar
ook de “zo-nodig” medicatie en tijdelijke medicatie. Bij
opname in het ziekenhuis wordt aan de hand van deze
lijst bij de patiënt nagevraagd welke medicatie daadwerkelijk
wordt gebruikt.
Met deze opgaven wordt in het ziekenhuis vastgesteld
wat de medicatie tijdens de opname wordt.
In de opnamebrochure wordt de patiënt erop gewezen

15
#2
De apotheken hebben toegezegd dat zij de patiënt een
overzicht van de medicatiestatus meegeven. Indien de
patiënt dit overzicht naar de polikliniek of bij opname
meeneemt, kan de behandelend specialist op het overzicht
de wijzigingen aanbrengen. Deze informatie
kan daarna in de apotheek worden verwerkt om de
medicatiestatus te actualiseren.
dat hij zelf kan aangeven als er geen informatie bij de
apotheek mag worden opgevraagd.
Apotheker is mede afhankelijk van aanlevering
informatie door huisarts en specialist
Om tot een zo betrouwbaar mogelijk overzicht te
komen, hebben de betrokken openbare apothekers
toegezegd hun “medicatiestatus” zo goed mogelijk te
onderhouden. Dit kan echter alleen met medewerking
van alle voorschrijvende huisartsen en specialisten:
• In de situaties dat (Medicom)huisartsen samenwerken
met de (Pharmacom) apotheken, worden
wijzigingen in principe direct doorgevoerd in de
gezamenlijke medicatiestatus.
In de situatie dat huisartsen werken met een
ander HIS dan Medicom, is een medicatiestatus
in de apotheek alleen actueel te houden als de
huisarts(praktijk) alle wijzigingen aan de apotheek
doorgeeft. Dit kan eventueel ook met een receptbriefje.
Om opnamemedicatie aan te vragen bij andere
apotheken buiten de genoemde regio moet worden aangesloten
bij het regio-Rijnmond traject SOZIR. Hierop
worden te zijner tijd alle ziekenhuizen en apotheken in
de regio Rijnmond aangesloten.
Zodra ziekenhuizen binnen de SOZIR gaan communiceren
met de Rijnmond openbare apotheken, zal ook onze
regio bij deze ontwikkeling aansluiten.
Momenteel is alleen uitwisseling mogelijk rond thuismedicatie
voorafgaand aan de ziekenhuisopname.
Binnen het project “Trumed” wordt gewerkt aan een test
om ook ontslagmedicatie, dus thuismedicatie na ontslag
uit het ziekenhuis, elektronisch te verzenden.
Daarnaast wordt het op termijn mogelijk om medicatieoverzichten
op te vragen en uit te wisselen t.b.v. poliklinisch
voorschrijven. n
Deze informatie is opgesteld door de projectgroep
“medicatieveiligheid risicoreductie” (Sneller Beter
Traject IJsselland Ziekenhuis) in samenwerking met
het Trumed Projectgroep (IJsselland Ziekenhuis met
Apotheek Zevenkamp en HI-systems) de elektronische
communicatie implementeren.
• Bij wijziging in de medicatie of het medicatieadvies
door de voorschrijvende specialist, is de apotheek
volledig afhankelijk van de informatie die hij krijgt.
In de meest wenselijke situatie vermeldt de specialist
op het recept niet alleen de nieuwe, benodigde
medicatie, maar ook de volledige voorgeschreven
medicatie en, indien van toepassing, de gestopte
medicatie.
Wanneer u vragen over dit project heeft, kunt u contact opnemen met
Peter van der Zee, ziekenhuisapotheker, email: pvdzee@ysl.nl of met
Kees-Jan Korving, huisarts, email: kkorving@planet.nl

16
Kwaliteit van zorg:
NIAZ en Sneller Beter
Het IJsselland Ziekenhuis is een Sneller Beter-ziekenhuis: ons ziekenhuis behoorde tot de
tweede groep van acht geselecteerde ziekenhuizen, die aan dit landelijke traject meedoen.
Daarnaast heeft het IJsselland in juni 2007 het NIAZ certificaat ontvangen.
Sneller Beter
Het programma Sneller Beter is in 2003 gestart om
een verbetering van de transparantie, doelmatigheid
en kwaliteit in de curatieve zorg te stimuleren. De doelstellingen
liggen vooral op het terrein van de logistiek
(bijv. de toegangstijden voor de polikliniek verminderen
tot minder dan een week) en veiligheid (bijvoorbeeld
de vermindering van het aantal medicatiefouten of de
vermindering van decubitus bij klinische patiënten).
Het IJsselland Ziekenhuis participeert sinds het najaar
van 2004 en sinds die tijd zijn een groot aantal projecten
opgepakt en is er veel bereikt. In de meeste edities
van arts@ysl hebt u hierover wel iets kunnen lezen. Zo
wordt bijvoorbeeld in deze editie aandacht besteed aan
v.l.n.r.: drs. P.H. Draaisma (raad van bestuur), dr R.P.R. Groenendijk
(voorzitter medische staf), J.C.G.D. Kiemel (raad van bestuur) en
mw. drs. H.W.M. Beaard (directeur NIAZ)
het ondervoedingproject SNAQ (Wel doorvoed, sneller
naar huis), project medicatie veiligheid, Patiëntenparticipatie.
Participatie in het landelijke project is slechts twee jaar
mogelijk. In de komende maanden zal de deelname van
het IJsselland Ziekenhuis daarom eindigen. Dit betekent
echter niet dat de projecten niet zullen doorgaan. De
huidige interne Stuurgroep Sneller Beter zal verder
gaan als Stuurgroep Kwaliteit en daarmee wordt ook de
continuïteit van de projecten gewaarborgd.
NIAZ
De Stuurgroep Kwaliteit bewaakt ook de voortgang
m.b.t. de NIAZ-activiteiten.
In juni jl. heeft het IJsselland Ziekenhuis als eerste in de
regio Rotterdam het NIAZ-certificaat mogen ontvangen.
Dit kwaliteitscertificaat van het Nederlands Instituut
Accreditatie Ziekenhuizen werd uitgereikt omdat het
ziekenhuis voldoet aan de gestelde eisen. Dit bleek na
een auditbezoek in april 2006. Voor de verbeterpunten
die uit dit bezoek naar voren kwamen, is een verbeterplan
opgesteld. De uitkomsten van het auditbezoek
in combinatie met het verbeterplan waren voor het
bestuur van het NIAZ aanleiding om in december 2006
het certificaat toe te kennen. De uitreiking vond plaats
tijdens de Sneller Beter / Kwaliteitsmarkt afgelopen juni.
In december van dit jaar zal het NIAZ wederom een
auditbezoek aan ons ziekenhuis brengen om na te
gaan of we in voldoende mate vorderen met het
verbeterplan. n

17
#2
Postoperatieve pijnbestrijding
In april 2005 is het protocol “postoperatieve pijnbestrijding” in het IJsselland geïntroduceerd.
Het protocol is een richtlijn voor anesthesiologen, snijdend specialisten, arts-assistenten en
verpleegkundigen.
Doelstelling
De doelstelling van het protocol Postoperatieve Pijnbestrijding
is het verbeteren van de kwaliteit van de postoperatieve
pijnbestrijding. De invoering van het protocol
brengt structuur aan in de postoperatieve pijnbehandeling,
bevordert een patiëntgerichte zorg en legt de taken
en bevoegdheden van artsen en verpleegkundigen vast,
Het protocol geldt de eerste 48 uur postoperatief voor
iedere patiënt die in het IJsselland Ziekenhuis een operatieve
ingreep ondergaat. Op grond van medische of
verpleegkundige afwegingen kan in onderling overleg
van het protocol worden afgeweken. Deze afwegingen
worden genoteerd in de medische status en in het verpleegkundig
dossier
Voorbereiding en informatievoorziening
De anesthesioloog informeert de patiënt tijdens het
premedicatiegesprek op de POPA (pre-operatieve poli
aneshesiologie) over de vorm van de anesthesie, de pijnbestrijding
na de operatie en over het belang van voldoende
pijnbestrijding in relatie tot het postoperatieve
herstel.
Tijdens deze poliklinische afspraak krijgt de patiënt
informatie over de wijze van het meten van de pijn en
wordt de folder “pijn en pijnbestrijding” uitgereikt.
De verpleegkundige instrueert de patiënt vervolgens
bij opname over de pijnmeting d.m.v. de VAS (Visueel
Analoge Schaal) score 0 (= geen pijn) tot 10 (= ergst
voorstelbare pijn) en geeft uitleg over wat onder aanvaardbare
pijn wordt verstaan.
Meten
Hoofdpijler van het pijnbeleid is het regelmatig (om de
4 uur) en op vaste tijdstippen registreren van de ernst
van de pijn met behulp van de VAS-score.
Bij elke patiënt wordt individueel door middel van de
VAS -score beoordeeld of de pijnbehandeling aangepast
dient te worden.
De pijnscore-registratie wordt op de verkoeverkamer
gestart en gedurende een periode van 72 uur op de
verpleegafdeling voortgezet. Uitgangspunt van pijnobservatie
is dat de patiënt in ieder geval moet kunnen
doorademen, ophoesten en bewegen bij de pijn van dat
moment.
Bij kinderen of bij patiënten die onvoldoende
Nederlands spreken kan de score-liniaal met gezichtjes
(POKIS) worden gebruikt.
Op basis van deze observaties kan de verpleegkundige
- het protocol volgend – besluiten tot toediening van
pijnmedicatie en indien nodig overgaan op een ander
medicatieschema.
Het protocol vermeldt echter nadrukkelijk dat bij
ongewoon beloop van de pijnklachten de behandelend
specialist hiervan als eerste op de hoogte moet worden
gebracht.
Pijn heeft immers ook een signaalfunctie bij optreden
van postoperatieve complicaties. n
Wilma van der Vlegel, Projectleider sneller beter postoperatieve pijn

18
Hartfalen of Dyspnoe poli
Om op een snelle en bondige wijze te kunnen differentiëren tussen hartfalen en
pulmonale dyspnoe, is sinds augustus 2007 een zgn. “one-stop-shop” diagnostiek voor
hartfalen en dyspneu in het IJsselland Ziekenhuis beschikbaar.
Binnen de hartfalen – of dyspneu – poli werken de
cardiologen, longartsen en onderzoeksafdelingen
samen om binnen enkele uren de diagnostiek rond te
hebben. Aansluitend geeft de specialist een behandeladvies
mee.
De toegang is laagdrempelig en werkt als volgt: de
huisarts vult de folder in en geeft deze aan de patiënt
mee. Hiermee meldt de patiënt zich voor 10 uur op de
polikliniek cardiologie van het IJsselland.
Dan begint de diagnostische ronde.
Bij alle patiënten worden dezelfde onderzoeken uitgevoerd
volgens een vast protocol.
Deze onderzoeken betreffen een anamnese en lichamelijk
onderzoek, bloedonderzoek (inclusief pro-BNP),
thoraxfoto, ECG, longfunctie, echo van het hart en
vervolgens een uitslaggesprek waarbij de brief voor de
huisarts direct aan de patiënt wordt meegegeven.
De patiënt gaat altijd direct hierna weer terug naar de
eerste lijn. Controle afspraken worden in principe niet
gemaakt, tenzij de bevindingen zodanig bedreigend
zijn dat bijvoorbeeld opname geïndiceerd is, dan wordt
telefonisch overlegd met de huisarts.
Gemiddeld moet een patiënt rekenen op een verblijf van
3 uur in het ziekenhuis, gezien het multidisciplinaire
karakter van deze diagnostiek.
Indien de huisarts aan de hand van de resultaten besluit
om de patiënt specialistisch te laten behandelen of
controleren, dan dient vervolgens een regulaire afspraak
op de betreffende polikliniek voor de patiënt te worden
gemaakt. n
cardiologen en longartsen
v.l.n.r.: R. Hofman (hartfalen verpleegkundige), B.J. van de Berg (cardioloog), W.N. Muijs van der Moer (cardioloog), M. Conijn
(longverpleegkundige), R.W. den Hertog (longarts), J.G.P. Wassing (cardioloog) en S.L.Nio (cardioloog)

19
#2
NovaSure bij hevige
menstruatieklachten
Novasure is een nieuwe vrouwvriendelijke ingreep bij hevige menstruatieklachten en
kan een oplossing voor veel vrouwen betekenen. Maatschap gynaecologie IJsselland
Ziekenhuis biedt deze behandeling als enige in de regio aan.
Maar liefst één op de vijf vrouwen heeft hevig en
langdurig bloedverlies tijdens de menstruatie.
Overmatig bloedverlies beperkt veel vrouwen in hun
dagelijks functioneren en kan tot sociale beperkingen en
ziekteverzuim leiden. Bij bijna 40 % van deze vrouwen
komt bloedarmoede voor met de daarbij behorende
klachten.
Menorrhagie is in veel opzichten een belastende aandoening
waarvoor behandeling echter goed mogelijk is.
Tot voor kort werden deze klachten vooral behandeld
met hormoontherapie of ingrijpende operaties. Een bijzondere
doorbraak is gevonden in een nieuwe en vrouwvriendelijke
behandelmethode: NovaSure.
In eerste instantie wordt de cyclusstoornis met medicijnen
zoals de pil of een hormoonhoudend spiraaltje
behandeld. Het nadeel hiervan is dat vrouwen dit lang
moeten gebruiken en dat er bijwerkingen kunnen optreden.
Als de conservatieve therapie faalt, verwijst de
huisarts door naar de gynaecoloog.
Als er sprake is van dysfunctioneel bloedverlies, dat wil
zeggen een cyclusstoornis zonder specifieke oorzaak,
dan wordt een endometrium resectie geadviseerd of de
baarmoeder wordt verwijderd.
Een baarmoederverwijdering is een ingrijpende operatie
met een lange herstelperiode.
De endometriumresectie is een lange ingreep met een
leercurve, de patiënt moet 2 maanden voorbehandeld
worden en het is niet altijd succesvol.
Het IJsselland Ziekenhuis biedt een alternatief voor deze
behandeling: de Novasure behandeling. NovaSure is een
therapie die het baarmoederslijmvlies gericht vernietigt
en vrijwel altijd de klachten weg neemt.
Het bijzondere van de behandeling is dat er met een
nauwkeurig afgemeten hoeveelheid energie, ontstaan
uit geluidsgolven, wordt gewerkt.
De ingreep vindt momenteel nog plaats op de operatiekamer
maar zal in de toekomst op de polikliniek
worden uitgevoerd. De ingreep duurt meestal nog geen
10 minuten en bovendien is de herstelperiode kort.
De ingreep is niet geschikt voor vrouwen die nog een
kinderwens hebben.
Na 5 jaar is 90 % van de behandelde vrouwen tevreden
met het resultaat. n
W.B. Renes
gynaecoloog

20
WHO
Baby Friendly Hospital Initiative
een wereldwijde campagne om
borstvoeding te bevorderen
In 1991 is de wereldwijde campagne “Baby Friendly Hospital Initiative
(BFHI)” gelanceerd. Dit is een gezamenlijk initiatief van Unicef en de
Wereldgezondheidsorganisatie met het doel borstvoeding te bevorderen
en moeders en baby’s te ondersteunen en te begeleiden tijdens de
borstvoedingsperiode. Resultaten uit wereldwijd wetenschappelijk onderzoek laten
zien dat certificering in het kader van het BFHI een positief effect heeft op de
borstvoedingscijfers. Dat betekent dat moeders vaker starten met borstvoeding
geven en mogelijk ook langer doorgaan met het geven van borstvoeding.
Instellingen in de gezondheidszorg die conform de
tien vuistregels voor het welslagen van borstvoeding
werken, komen in aanmerking voor het kwaliteitskeurmerk
“Baby Friendly Hospital Initiative”, in Nederland
ook “Zorg voor Borstvoeding certificaat” genoemd.
Wereldwijd hebben meer dan 15.000 instellingen in
134 landen het BFHI certificaat behaald. Dit zijn voornamelijk
ziekenhuizen want organisaties voor kraamzorg
zijn in het buitenland immers onbekend.
In Nederland kunnen naast kinder- en kraamafdelingen
van ziekenhuizen ook kraamzorginstellingen, verloskundigenpraktijken
en consultatiebureaus in aanmerking
komen voor het certificaat.
Het certificaat wordt in Nederland, namens de Wereldgezondheidsorganisatie
en Unicef, toegekend door de
Stichting Zorg voor Borstvoeding.
BFHI certificaat verlengd
In 2004 mochten de kinder- en kraamafdeling van het
IJsselland Ziekenhuis uit handen van minister-president
mr. dr. J.P. Balkenende het Baby Friendly Hospital Certificaat
ontvangen als kwaliteitskeurmerk voor de zorg
voor borstvoeding. Hiermee was het IJsselland één van
de eerste ziekenhuizen in Nederland wat dit keurmerk

21
#2
voor beide afdelingen mocht dragen.
In april 2007 is het certificaat bij herbeoordeling verlengd
voor een periode van drie jaar.
In het IJsselland Ziekenhuis vinden per jaar 1700 bevallingen
plaats. Van alle ouders verkiest 70 tot 80 % hun
kind borstvoeding te geven.
Niet alleen moeders die voor borstvoeding hebben
gekozen, profiteren van een babyvriendelijk ziekenhuis.
Veel voordelen gelden vanzelfsprekend ook voor baby’s
die kunstvoeding krijgen.
Voorbeelden van vernieuwde of verbeterde zorg
Het IJsselland Ziekenhuis is natuurlijk trots op deze
erkenning maar wat merken (aanstaande) ouders
hiervan
• de kinder- en de kraamafdeling werken volgens één
borstvoedingsprotocol, om eenduidige richtlijnen
en adviezen te bevorderen;
• dit borstvoedingsbeleid is gebaseerd op de
kwaliteitscriteria van WHO en Unicef;
• de medewerkers van beide afdelingen zijn uitgebreid
geschoold om het beleid uit te kunnen voeren;
• aanstaande ouders kunnen al voor de geboorte de
maandelijkse borstvoedingsinformatie bijeenkomst
bezoeken;
• de werkwijze op de verloskamers is veranderd, er is
nog meer aandacht voor ongestoord huid-op-huid
contact tussen moeder en pasgeborene direct na de
bevalling;
• ook na een sectio of na een noodzakelijke scheiding
van moeder en kind krijgen beide gelegenheid voor
ongestoord huid- op-huidcontact zodra de toestand
van moeder en kind dit toelaat;
• op de kraamafdeling blijft de baby dag en nacht bij
moeder op de kamer;
• er is veel aandacht voor contactmogelijkheden
tussen de moeder en haar zieke kind, zoals bijvoorbeeld
rooming in van moeder op de kinderafdeling,
bijvoorbeeld kort voor ontslag van een (ex-)prematuur;
• via webcams en internetverbinding wordt visueel
contact tussen het gezin en hun zieke baby, opgenomen
op de kinderafdeling, mogelijk gemaakt;
• het (borst)voeden van de gezonde pasgeborene
wordt niet bepaald door de klok, maar gebeurt naar
behoefte;
• baby’s krijgen geen bijvoeding naast borstvoeding,
tenzij op medische indicatie;
• er zijn zeer uitgebreide kolffaciliteiten beschikbaar
op beide afdelingen, er kunnen zelfs borstkolven
voor de thuissituatie gehuurd worden;
• voor klinische en poliklinische cliënten is er een
lactatiekundige beschikbaar, deze kan bij borstvoedingsproblemen
geconsulteerd worden.
Regionale samenwerking rondom borstvoeding
In het kader van regionale samenwerking met de ketenzorgpartners
werd twee jaar geleden het “transmuraal
overleg borstvoeding” gestart met als doel om gezamenlijk
regionale borstvoedingsrichtlijnen te ontwikkelen.
Kraamzorginstellingen, jeugdgezondheidszorginstellingen,
ziekenhuizen, 1e lijn verloskundigen en vertegenwoordigers
van de borstvoedingszelfhulpgroepen uit de
regio nemen deel aan dit transmuraal overleg. n
Christine Pichler, lactatiekundige, en Anja Leebeek, kinderarts
Symposium borstvoeding
in 2008
Het IJsselland Ziekenhuis
organiseert om het jaar een
symposium rondom borstvoeding
met als doelgroep huisartsen,
kinderartsen, gynaecologen,
verloskundigen, verpleegkundigen
en lactatiekundigen. In 2008 wordt
dit symposium weer georganiseerd.
Hierover meer in de volgende
arts@ysl.

22
Verbetert huidige diabeteszorg
de kwaliteit van leven
De Sneller Beter projectgroep PHI Diabetes doet een onderzoek naar het effect van onze diabeteszorg op
de kwaliteit van leven van de diabetespatiënt. Voor patiënten is het immers niet alleen belangrijk dat de
klinische waarden verbeteren, maar ook dat ze zich daadwerkelijk beter voelen. Daarnaast kunnen aan de
hand van het onderzoek daar waar nodig verbeteringen aan worden gebracht.
Diabetes is een ziekte die grote invloed heeft op het
dagelijks leven. Een diabetespatiënt moet meestal
dagelijks medicijnen gebruiken, kan minder impulsief
dingen ondernemen en kan niet zomaar alles eten.
De behandeling van diabetes moet voor de patiënt dus
leiden tot een zo ‘gewoon’ mogelijk leven. De kwaliteit
van leven moet door de behandeling verbeteren.
Om dit inzichtelijk te maken gaan we de kwaliteit van
leven op twee verschillende momenten meten door
middel van een vragenlijst.
Er zijn verschillende soorten vragenlijsten beschikbaar
die de kwaliteit van leven meten, namelijk ziektespecifieke
en generieke vragenlijsten. Het IJsselland gaat
gebruik maken van de verkorte versie van de “Diabetes
Quality of Life Brief Clinical Inventory.” Dit is een ziektespecifieke
vragenlijst waarin alle aspecten van diabetes
opgenomen zijn die invloed kunnen hebben op de
kwaliteit van leven.
De vragenlijst is gevoelig voor kleine, maar klinisch
relevante veranderingen in de kwaliteit van leven na
een behandeling. Generieke vragenlijsten, die gebruikt
kunnen worden voor
àlle ziektes en aandoeningen,
zijn te
algemeen om kleine
veranderingen te
identificeren.
Daarnaast is het een
korte vragenlijst,
waardoor patiënten
deze gemakkelijk kunnen invullen. De vragenlijst bestaat
uit 15 meerkeuzevragen.
De vragenlijst wordt in de maanden september en oktober
via de diabetesverpleegkundigen onder alle nieuwe
diabetespatiënten (klinisch en poliklinisch) in het IJsselland
Ziekenhuis verspreid.
Dit is tijdstip 1.
Na 6 maanden wordt nogmaals
gevraagd om de vragenlijst in te
vullen. Dit is tijdstip 2.
De reden waarom gekozen is
voor een periode van zes maanden,
is omdat dit voor de patiënt de meest intensieve
periode is om de diabetes goed in te stellen.
Door het meten op twee verschillende momenten, wordt
duidelijk of de kwaliteit van leven van de diabetespatiënten
in zes maanden is verbeterd, verslechterd of
gelijk is gebleven. Zo wordt het effect van de diabeteszorg
in het IJsselland inzichtelijk.
In de vragenlijst wordt ook gevraagd naar achtergrondkenmerken,
zoals geslacht, leeftijd en type diabetes.
Hierdoor kan bijvoorbeeld ook gekeken worden of er
mogelijk verschillen zijn tussen de kwaliteit van leven
van mannen en vrouwen, van patiënten met diabetes
type 1 of type 2 en of leeftijd van invloed is op de
kwaliteit van leven.
Tenslotte zal de vragenlijst ook gebruikt worden bij het
identificeren van zwakke punten in de diabeteszorg.

23
#2
Voor iedere vraag wordt een gemiddelde score berekend.
Indien een vraag laag scoort, zal gekeken worden welke
verbeteringen ten aanzien van dit onderwerp gerealiseerd
kunnen worden.
We hopen uiteraard dat aangetoond kan worden dat de
kwaliteit van leven van onze diabetespatiënten daadwerkelijk
verbetert. Wij houden u op de hoogte van de
bevindingen. n
Sneller Beter Diabetes team
Huisarts kan rechtstreeks
MRI aanvragen
De eerstelijnszorg moet kunnen vertrouwen op adequate ondersteuning zoals beeldvormende diagnostiek.
In dit kader streeft de maatschap Radiologie naar goede communicatie met de huisartsen en een vlotte
toegankelijkheid tot onderzoeken op de afdeling Radiologie voor patiënten.
Vanaf 15 januari 2007 kunnen huisartsen naast de
gebruikelijke onderzoeken ook MR-onderzoek van
cervicale wervelkolom, lumbale wervelkolom en knieën
direct aanvragen bij de Afdeling Radiologie van het
IJsselland Ziekenhuis.
Dit onderzoek wordt binnen 5 werkdagen verricht,
waarna de huisarts via de gebruikelijke weg
het verslag ontvangt.
Een goede indicatiestelling is hierbij echter zeer
belangrijk.
De belangrijkste indicaties zijn:
• langdurig nekklachten met eventuele uitstraling
naar de bovenste extremiteiten,
• langdurig lage rugklachten met eventuele uitstraling
naar de onderste extremiteiten,
• langdurig knieklachten, van niet osteo-articulaire
aard.
Aanvragen van genoemd MR-onderzoek is echter uitsluitend
mogelijk voor patiënten die bij Achmea zijn
verzekerd.
Wij hopen van harte dat deze uitbreiding van onze
service een extra impuls geeft aan een
goede samenwerking. n
H.G.W. Smeets, radioloog
namens de Maatschap Radiologie
(NB Na conventioneel röntgenonderzoek, zonder duidelijke
verklaring voor de klachten.)

24
Oproep
Via Arts@ysl kunnen huisartsen,
medisch specialisten en arts assistenten
informatie kwijt. Wilt u uw
collegae op de hoogte brengen van
bijvoorbeeld een nieuwe behandelmethode,
ontwikkelingen of een
bijeenkomst/congres dat u organiseert
Maak dan gebruik van deze mogelijkheid
en stuur, of mail u kopij
naar:
Wetenschappelijke
bijeenkomst voor huisartsen
en medisch specialisten:
10 december 2007
van 17.15 – 18.30 uur
Eudokiazaal, IJsselland Ziekenhuis
• Multidisciplinair pijnteam
IJsselland Ziekenhuis:
"Werkwijze en logistiek”
Arts@ysl
Postbus 690
2900 AR Capelle a/d IJssel
of arts@ysl.nl
• Nieuwe behandeling spataderen
Voor meer informatie over deze bijeenkomst
kunt u contact opnemen met het
secretariaat van de medische staf,
telefoonnummer 010 – 258 5237 of email: arts@ysl.nl
Huisartslunch
Iedere donderdag is er van 12.00 uur tot 13.30 uur een lunch voor de medische stafleden en de
huisartsen in de Eudokiazaal van het IJsselland Ziekenhuis. Hierbij worden luxe broodjes en een
warm hapje geserveerd. Een uitstekende gelegenheid voor medisch specialisten en huisartsen om
op informele wijze met elkaar te communiceren.
Colofon
Arts@ysl is een uitgave van het IJsselland Ziekenhuis
te Capelle a/d IJssel. Arts@ysl wordt toegezonden
aan medisch specialisten, assistent-geneeskundigen,
huisartsen en een klein aantal externe relaties.
Heeft u suggesties voor onderwerpen in één van de
volgende nummers, laat het ons dan even weten. Wij
zullen er graag aandacht aan besteden!
IJsselland Ziekenhuis
t.a.v. arts@ysl
Postbus 690
2900 AR Capelle a/d IJssel
Redactie:
Wilma Bokhoven, secretaris Raad van Bestuur
Krista van Huis, beleidsmedewerker Vereniging Medische Staf
Astrid van Amelsvoort, stafmedewerker communicatie
Anja Leebeek, kinderarts
Evert Slager, gynaecoloog
Jacques Verzijden, huisarts
JB&A Grafische Communicatie Delft - Wateringen
Arts@ysl verschijnt drie keer per jaar in een oplage van
700 exemplaren.
Zijn uw naam- of adresgegevens onjuist Retourneer dan de
adreswikkel met het juiste adres aan het
redactie-adres.