Oosterpark - Stadsdeel Oost - Gemeente Amsterdam

het Instituut het houden van cursussen,
voordrachten en tentoonstellingen.
Dat was niet handig in een ‘afgelegen,
zelfs nog niet in staat van wording
verkeerende stadswijk’. Het terrein van
de Oosterbegraafplaats daarentegen
was direct beschikbaar en had als
voordeel dat het gelegen was aan het
park, zodat bij grote tentoonstellingen
of manifestaties hier gebruik van kon
worden gemaakt. Het gebouw bood
daarnaast niet alleen onderdak aan het
KIT, maar ook aan andere verenigingen
als het Aardrijkskundig Genootschap
en de Vereniging voor Voortgezet
Handelsonderwijs. Het was de vraag of
deze in hun voornemens tot aansluiting
bij het KIT zouden volharden als het
Instituut in het Plan Zuid kwam te
staan. Eén van de belangrijkste redenen
achter de locatiekeuze was echter de
onmiddellijke nabijheid van Artis, de
Hortus Botanicus en het Anatomisch
Laboratorium. Het Genootschap Natura
Artis Magistra had bij het afstaan van
haar etnografische verzameling zelfs
aan het KIT als voorwaarde gesteld dat
het moest verrijzen in de nabijheid van
diergaarde Artis.
In oktober 1911 werd tijdens de
Raadsvergadering gestemd over het
voorstel Boissevain om het KIT in het Plan
Zuid onder te brengen. Het voorstel werd
verworpen met 26 tegen 13 stemmen.
De gemeente gaf aan de Vereeniging
Koloniaal Instituut de gronden van
de voormalige Oosterbegraafplaats
in voortdurende erfpacht ‘hoezeer ’t
ook hun leed doet dit stukje Bosch
ten deele te moeten opofferen’. 31
Voorwaarde was wel dat de onbebouwde
gronden op kosten van het KIT als
park aangelegd, onderhouden, en als
wandelplek voor publiek opengesteld
moest worden. In diezelfde vergadering
werd besloten tot de bouw van een
nieuwe universiteitslaboratorium
voor gezondheidsleer (in 1917
gebouwd achter het Anatomisch
Laboratorium), waar het KIT haar afdeling
Tropische Hygiëne in onderbracht. In
september 1912 werd een deel van
de Oosterbegraafplaats ontruimd en
de ontvangstgebouwen gesloopt ter
voorbereiding van de komst van het KIT.
Het achttiende-eeuwse Muiderbosch
werd gerooid. Het belang van een
Koloniaal Instituut op een prominente
plek in de stad prevaleerde boven
de oorspronkelijke behoefte aan een
verdubbeld stadspark.
Discussie over het gebouwontwerp: De
Steurs versus de Schoonheidscommissie
Na drie architecten benaderd te hebben
voor het maken van een ontwerp koos
de Instituutscommissie en een speciaal
in het leven geroepen Bouwcommissie
in 1913 het ontwerp van architect J.J.
van Nieukerken. De architect stierf
in hetzelfde jaar, zijn zoon M.A. van
Nieukerken nam het ontwerpproces over
en maakte herzieningen. Het ontwerp
kenmerkte zich door een veelheid
aan bouwvolumes, met verschillende
hoogten, afmetingen en dakvormen,
waardoor het eerder aandeed als
een complex van gebouwen. Alle
instituutsfuncties (aula’s, bibliotheek,
SteenhuisMeurs
4 De gebouwen in het park
47