Oosterpark - Stadsdeel Oost - Gemeente Amsterdam

1908 Anatomisch Laboratorium
Anatomisch Laboratorium
Huidige functie: ETI BioInformatics,
UvA
Adres: Mauritskade 59B-61
Bouwjaar: 1908
Architect: J.B. Springer (Dienst
Publieke Werken)
Rond de eeuwwisseling maakte
de anatomie als wetenschap een
bloeiperiode door. Voor het eerst
in zeventig jaar verscheen een
Nederlandstalig anatomisch leerboek en
aan het chronisch tekort aan Nederlandse
medische geschoolde ontleedkundigen
kwam een einde. 23 De universiteiten
sloten hun ouderwetse negentiendeeeuwse
anatomisch kabinetten en
investeerden in moderne laboratoria.
Zo ook de Amsterdamse Universiteit.
Ter vervanging van het 1868 gestichte
Laboratorium aan het Waterlooplein
lieten de curatoren van de universiteit
in 1897 hun oog vallen op een terrein
aan de Mauritskade, direct vóór de Oude
Oosterbegraafplaats, ontstaan door het
rechttrekken van de Singelgracht in
1886. Dit was in strijd met de geplande
vereniging van begraafplaats en park en
daarom bood de gemeente in 1902 een
alternatieve locatie aan de Zeeburgerdijk
aan. Toenmalig professor Lodewijk Bolk
vond deze plek ongeschikt: het betrof
een langwerpig perceel. Het gebouw
dat hij daarentegen voor ogen had was
U-vormig met een aparte vleugel voor
onderwijs en in de buik van de U een
grote collegezaal. 24 De locatie aan de
Mauritskade was wel passend voor een
dergelijk bouwwerk. Onder druk van de
universiteit zwichtte de gemeenteraad
en besloot in juli 1905 tot de bouw
van een nieuw laboratorium met
naastgelegen conciërgewoning. Nog
tijdens de bouw werd het laboratorium
van Rijkswege uitgebreid met een
instituut voor hersenonderzoek. 25
Relatie met het park
Van het kavel werd optimaal gebruik
gemaakt om een front te kunnen maken
naar de Mauritskade. Het gebouw werd
helemaal naar achteren geschoven,
vrijwel tegen de begraafplaats aan en
heeft een duidelijke entreepartij aan de
Mauritskade. Aan de achterzijde plaatste
de architect niet-representatieve
functies als een berging. De begrenzing
met de begraafplaats werd gevormd
door een tijdelijk hekwerk. Langs de
Mauritskade (vanaf de HBS tot aan
de entree naar de begraafplaats) had
Publieke Werken eerder al een hek
geplaatst, gelijk aan het hek om het
Oosterpark. Hier werd een opening in
gemaakt om een toegang te verschaffen
tot het nieuwe gebouw. Het aan de
Mauritskade gelegen bijbehorende
woonhuis is inmiddels gesloopt.
^
De universiteit liet in 1897 haar oog
vallen op een terrein aan de Mauritskade,
direct vóór de Oude Oosterbegraafplaats,
ontstaan door het rechttrekken van de
Singelgracht in 1886. [SAA]
>
Plattegronden Anatomisch Laboratorium,
1908 [1908]
v
Het hek aan de Mauritskade was gelijk aan
die om het park, omstreeks 1910. [SAA]
SteenhuisMeurs
4 De gebouwen in het park
39