WORKSHOP 'KINDERRECHTEN' - Expoo

WORKSHOP
‘KINDERRECHTEN’

Inhoud workshop
Internationaal Verdrag inzake de Rechten van
het Kind (I.V.R.K.)
– Beknopte geschiedenis
– IVRK : Indeling rechten (3 P‟s)
Instrument kinderen
Instrument ouders
Instrument staat
Kinderrechten Ouderrechten
Naleving
Directe werking
Controle
Problemen Kinderrechten

Geschiedenis : ‘KINDEREN’
Tot M.E. : K bestaan niet ( = Volwassenen)
16°E : Ontdekking „kind‟
16°E Moralisten : K worden slecht geboren
18°E Romantici : K worden goed geboren
=> Kinderen afzonderen om ze op te voeden
19°E : Eerste Kinderwetten :
1889 Bescherming tegen kinderarbeid
1924 Eerste leerplichtwet
Nu : K worden nog als „anders‟ beschouwd
Daarom aparte K rechten en plichten!!

Geschiedenis : „Kinderrechten’
1924 Verklaring van Genève (5 KR)
1948 Universele Verklaring van de Rechten van de Mens
1959 Verklaring van de Rechten van het Kind (10 KR)
1979 Internationaal jaar van het Kind (20 jaar Verklaring)
1989 Internationaal Verdrag inzake
de Rechten van het Kind (I.V.R.K.)
aangenomen door de V.N. op 20/11/1989 (41 KR)
1990 I.V.R.K. treedt in werking
1992 België ratificeert het IVRK

IVRK : Indeling : 3 P’s
• Protection (bescherming) vb. tegen
kindermishandeling, tegen kinderarbeid
• Provisions (voorzieningen voor kinderen +
overlevingsrechten) vb. recht op onderwijs, recht
op voedsel, recht op medische verzorging,…
• Participation (inspraak) vb. hoorrecht,
leerlingenraden,…
• => Geen onderscheid of prioriteiten tussen de
verschillende rechten onderling!!

IVRK : Instrument kinderen
• 41 Kinderrechten (bescherming, overleving
en ondersteuning, participatie)
• Minimum regels
• Voor het eerst: Kinderen hebben het recht
om deel te nemen aan alle beslissingen die
hun eigen leven betreffen!
= Participatie
=> Mee weten (informatie) en mee praten
evolueren naar (mee) beslissen naarmate
bekwamer…

IVRK : Instrument ouders
• Art. 18 IVRK :
“Het IVRK erkent dat beide ouders
gezamenlijk de eerste
verantwoordelijken zijn voor de
opvoeding van hun kinderen.
De Staat moet hen bij deze taak
ondersteunen.”

IVRK : Instrument staten
• Verdrag (geen Verklaring)
• Verplichting voor overheden!
=> omzetten in nationale regelgeving. Bv. Art.
22bis G.W., B.W. (relatie ouders), Sw.
(bescherming kinderen), Ger.W. (hoorrecht)
• Delicaat evenwicht artikels:
compromis tussen de Lidstaten
• Geratificeerd door bijna alle landen van de
wereld. (2 landen hebben het IVRK tot nu toe niet ondertekend :
Somalië en de Verenigde Staten)

Kinderrechten Ouderrechten
• Gezamenlijk doel:
Kind in optimale omstandigheden laten
ontplooien en ontwikkelen tot een
evenwichtige volwassene ter voorbereiding
op zelfstandig leven in de samenleving.
• Gezamenlijke methode :
Kind dient hiervoor op te groeien in een
gezinsomgeving in een sfeer van geluk,
liefde en begrip.
Daarom recht op gezinsleven en
gezinsondersteuning.

Kinderrechten Ouderrechten
Kinderen hebben (via Kinderrechten en
IVRK) bepaalde basisrechten tijdens het
opgroeien t.o.v. overheid maar ook t.o.v.
ouders:
- (extra) bescherming
- (extra) ondersteuning
- participatie

Kinderrechten Ouderrechten
Rechten kinderen t.o.v. overheid :
• Bescherming :
• tegen discriminatie, tegen kinderarbeid, tegen mishandeling,
verwaarlozing en (seksuele) uitbuiting, tegen drugsmisbruik,
tegen kinderhandel en ontvoering, tegen foltering, doodstraf,
levenslange gevangenisstraffen, (inzet bij) gewapende
conflicten. Bijzondere bescherming van kinderen buiten hun
gezin en van vluchtelingenkinderen.
• van identiteit, nationaliteit, vrije meningsuiting, privacy.
• Ondersteuning :
• Mogelijkheden overleven en ontwikkeling, recht op informatie,
bijzondere ondersteuning kinderen met een handicap, recht op
gezondheidszorg (eerste lijn en preventie), recht op sociale
zekerheid, recht op onderwijs, recht op vrije tijd, aanpak
jeugdcriminaliteit. Bv. Kind en Gezin, kinderbijslag, onderwijs,
IJH, ….
• Participatie :
• Vrije meningsuiting in alle aangelegenheden die het kind
aanbelangen + passend gevolg mening. Bv. hoorrecht in
gerechtelijke procedures, bekwaamheid DRP, Wet
Patiëntenrechten,...

Kinderrechten Ouderrechten
• Rechten kinderen t.o.v. ouders :
• Bescherming : tegen mishandeling,
verwaarlozing en (seksuele) uitbuiting, tegen
drugsmisbruik, tegen kinderhandel en
ontvoering, van privacy,...
• Ondersteuning : recht op overleven en
ontwikkelen in best mogelijke omstandigheden,
recht op respect, zorg en liefde, recht op info,
vrije tijd, gezondheidszorg, onderwijs,…
• Participatie : mee weten, mee praten, mee
beslissen (afhankelijk van bekwaamheid).

Kinderrechten Ouderrechten
Rechten ouders t.o.v. overheid :
• Erkennen ouders als eerste opvoedingsverantwoordelijken.
• Overheid is verplicht de rechten en verantwoordelijkheden
van ouders te respecteren om het kind leiding te geven
overeenkomstig zijn groeiende capaciteiten.
• Het recht van het kind om samen met zijn ouders te leven,
tenzij een scheiding noodzakelijk is in het belang van het
kind. In dat laatste geval heeft het kind recht op contact met
zijn ouders.
• Recht op opvoedingsondersteuning, gezinsondersteuning.
• Recht op gezinshereniging (internationaal).
• Ouders zijn de primaire verantwoordelijken om de kinderen
een passende levensstandaard te laten genieten. Staat moet
ervoor zorgen dat dit verantwoordelijkheid kan opgenomen
worden.
• Passende pre- en postnatale gezondheidszorg voor moeders
en toegang tot onderwijs over en steun in gezondheidszorg

Kinderrechten Ouderrechten
• Rechten ouders t.o.v. kinderen :
• IVRK : Passende leiding
• B.W. : Ouderlijk gezag
• Recht op respect en eerbied
• Recht op nemen belangrijke
opvoedingsbeslissingen + recht van
bewaring
• Recht op contact
• Recht op beheer goederen
• Recht op vertegenwoordiging
•

IVRK : Naleving
• Overheden Lidstaten zijn gebonden.
• Zijn verplicht om eigen nationale wetgeving
aan te passen aan inhoud en bepalingen IVRK
• Particulieren
Kunnen particulieren IVRK rechtstreeks
inroepen voor een rechtbank
=> Hangt af van de „directe werking‟
van het verdrag

IVRK : Directe werking
• Directe werking als :
– Bedoeling Lidstaten +
– Bepaling voldoende duidelijk +
– Bepaling voldoende volledig
gevolg : verdrag krijgt dan voorrang
op interne, nationale regelgeving!!
• 3 soorten bepalingen IVRK:
– Bindende bepalingen
– Intentiebepalingen
– Gepaste maatregelen

IVRK : Controle
• Geen sancties op overtreding
=> meest ondertekende verdrag in
geschiedenis verdragsrecht!
• Lidstaten moeten wel rapport indienen
bij Comité van de Rechten van het Kind
=> Om de 5 jaar verbetering aantonen

‘Problemen’ Kinderrechten
1. Waarom aparte Kinderrechten (-wetten)
=> Terechte „discriminatie‟!
2. Participatie van kinderen
- Competentiediscussie
- Voldoende inschatten wat in zijn belang
- Voldoende inschatten gevolgen beslissingen, handelingen
- Sowieso voldoende informeren voor beslissen
mogelijk!!
3. Wat met plichten van kinderen
- Geen plichtenverdragen
- Rechten en plichten onlosmakelijk
verbonden!