Het ongeval te Langerak op 18 september 1 - NBDC

Het gemeentebestuur kan met de geschetste
aanpak voor een deel invulling geven aan zowel de
verantwoordelijkheid voor de brandweerzorg als
aan de zorg voor optimale arbeidsomstandigheden
voor het personeel van de brandweer.
3 Mogelijke knelpunten
Uit deze algemene beschouwing en uit bijlage 7
van het rapport blijkt dat er goede mogelijkheden
zijn om de risico's voor het brandweerpersoneel in
brandbestrijdingstechnisch complexe gebouwen
beter te beheersen. Of er op dit punt resultaat zal
worden geboekt is echter sterk afhankelijk van de
mate waarin risico's voor het brandweerpersoneel
bij gemeentebesturen, brandweermanagement en
vooral ook bij het brandweerpersoneel zelf worden
aanvaard.
Welk risico vindt men nog aanvaardbaar of, beter
gesteld, welk risico blijkt in de praktijk
onacceptabel te zijn in die zin dat er daadwerkelijk
maatregelen ter beperking van dat risico worden
genomen
Het kader van incident-onderzoek is niet geschikt
om dit vraagstuk zeer diepgaand te behandelen.
Wel worden hier enkele indicaties gegeven.
Naar aanleiding van ongevallen met slachtoffers
onder brandweerpersoneel in de afgelopen jaren is
er bij de brandweerkorpsen geen grote
verontrusting geweest of een dringende roep om
structurele maatregelen. Op landelijk niveau zijn na
ongevallen wel initiatieven genomen, maar die
blijken pas na jaren tot effect te leiden.
De implementatie van het arbobeleid blijkt juist op
het punt van de wijze van repressief optreden
achter te lopen, zo blijkt uit een globale
inventarisatie bij diverse grote brandweerkorpsen.
Het personeel in de uitrukdienst heeft bij een veilig
optreden het grootste belang.
Er zijn echter signalen dat daar de repressieve taak
vaak nog letterlijk als een 'taak apart' wordt gezien,
waarbij brand als onvoorspelbaar fenomeen wordt
aanvaard en het accent ligt op handelen naar
bevind van zaken op het moment zelf en niet op
het maken van inschattingen vóóraf.
De uitrukdienst is van oudsher sterk praktisch
georiënteerd. Het werken met informatie op papier,
plattegronden en dergelijke tijdens repressief
optreden is, zeker in de beginfase van de
bestrijding, niet populair en wordt al snel als
theoretische ballast ervaren.
Inzetprocedures, aanvalsplannen en dergelijke
kunnen dan worden gezien als een inperking van
de vrijheid van handelen en als regelingen waar
men op kan worden aangesproken.
Opgemerkt zij dat de Arbowet bij de brandweer en
vooral bij de uitrukdienst veel meer met bijvoorbeeld
ziekteverzuim en beeldschermproblematiek wordt
geassocieerd, dan met repressieve brandbestrijding
en dan nog uitsluitend met de materiële
voorzieningen zoals beschermende kleding en
adembescherming.
Ook bij dit onderzoek is gebleken hoe opvallend
weinig van het repressieve optreden in procedures
vastligt.
Bij gemeentebesturen heerst soms nog de
opvatting dat een brandweerkorps puur als
repressieve organisatie, los van de brandpreventie
en met een minimum aan preparatie kan
functioneren.
Het laatste vormt temeer een knelpunt in die
gevallen, waar de bevelvoerenden nog niet
overeenkomstig de landelijke richtlijnen zijn
gekwalificeerd en geoefend. In feite is er dan zelfs
een extra inspanning nodig om de kans op
ongelukken onder het personeel te beperken.
Te denken valt daarbij aan vooraf geregelde,
onmiddellijke bijstand bij bepaalde incidenten door
bijvoorbeeld een (externe) officier van dienst of
aan extra preparatie in de vorm van meer en/of
uitgebreidere aanvalsplannen en inzetprocedures.
De kernvraag bij dit onderzoek is geweest of
een dergelijk ongeval onvermijdelijk is en moet
worden gerekend tot het restrisico dat inherent
is aan het repressieve optreden van de
brandweer. De bevindingen in bijlage 7 van het
onderzoeksrapport wijzen uit dat dit zeker niet
het geval is.
Bij het daadwerkelijk reduceren van het huidige
restrisico voor het brandweerpersoneel in
brandbestrijdingstechnisch complexe bedrijven
en overige risico-objecten moet echter rekening
worden gehouden met belemmeringen.
In het belang van het brandweerpersoneel is
het dan ook noodzakelijk om voldoende zicht te
krijgen op het risicobewustzijn van het
brandweerpersoneel, de mate van risicoacceptatie
door zowel gemeentebesturen,
brandweerpersoneel en brandweermanagement
alsmede de mogelijke knelpunten bij het
doorvoeren van verbeteringen.
Op dit punt wordt nader onderzoek aanbevolen.
25