Sectorbeschrijving Schoonmaak - Werk.nl

De schoonmaak
Sectorbeschrijving
12 juli 2013

Inhoudsopgave
Samenvatting 2
Inleiding 4
1. Werkgelegenheid en vacatures 6
1.1. Werkgelegenheid in vogelvlucht 6
1.2. Vacatures in de schoonmaak 9
2. Trends 12
2.1. Economische trends 12
2.2. Arbeidsmarkttrends 16
3. Tekorten en overschotten 22
3.1. Huidige situatie 22
3.2. Toekomst tot 2016 23
4. Kansen 26
4.1. Instroomprofiel schoonmaak 26
4.2. Kansen voor schoolverlaters 27
4.3. Kansen voor NWW’ers 30
4.4. Uitstroomprofiel 33
4.5. De regio centraal 34
5. Conclusie 38
Literatuurlijst 40
Bijlage I: Sociale organisatie in de schoonmaak 42
Colofon 46
De schoonmaak 1

Samenvatting
Interieurschoonmaak grootste segment
In de schoonmaaksector zijn drie groepen bedrijven te onderscheiden: bedrijven die het interieur van
bijvoorbeeld kantoren of ziekenhuizen schoonmaken, glazenwasserbedrijven en gespecialiseerde
schoonmaakbedrijven (bijvoorbeeld schoonmaak na een brand of calamiteit of schoonmaak van treinen
en bussen). In de sector ging in 2011 ruim 4 miljard euro om. Daarvan is 85 procent uitbesteed aan
professionele schoonmaakbedrijven. Er waren dat jaar ruim 11.000 aanbieders, met bijna 120.000
medewerkers. De schoonmaaksector is kleinschalig. Vooral glazenwassers zijn vaak als zelfstandige
werkzaam. Met 71 procent van de omzet is de interieurschoonmaak veruit het grootste, gevolgd door
glasbewassing (10 procent).
Werkgelegenheid licht gekrompen, aantal aanbieders sterk gegroeid
Vanaf 2010 is een lichte stagnatie in de werkgelegenheid te zien: het aantal arbeidsjaren blijft min of
meer stabiel. UWV verwacht voor de komende jaren een lichte groei, tot 88.000 arbeidsjaren in 2017. In
weerwil van de crisis is het totaal aantal schoonmaakbedrijven de afgelopen twee jaar met 11 procent
toegenomen. Met name het aantal zelfstandigen zonder personeel is de afgelopen drie jaar stevig
gegroeid van ruim 6.000 in 2010 tot ruim 7.000 in 2012.
Deeltijdfactor hoog
In de sector Schoonmaak hebben werknemers gemiddeld 1,2 banen. Gecombineerd met de deeltijdfactor
(0,5) leidt dit ertoe dat een gemiddelde dienstbetrekking 23 uur per week bedraagt.
Aantal vacatures gedaald, maar na 2013 neemt het sterk toe
Het aantal vacatures in de schoonmaak is gedaald van 23.000 in 2010 tot ruim 17.000 in 2012. UWV
verwacht na 2013 een stijging. Het aantal vacatures zal in 2015-2018 gemiddeld 27.000 per jaar
bedragen.
Marktverbreding zet de toon
De autonome omzetgroei in de schoonmaaksector is de afgelopen jaren beperkt geweest. Om de slechte
marktomstandigheden het hoofd te bieden, verbreden schoonmaakbedrijven hun aanbod, vaak in
samenwerking met andere facilitaire bedrijven, zoals cateraars en beveiligers. Ook verbreedt de branche,
door overnames en samenwerkingsverbanden, haar werkterrein naar de zorg. Daar liggen
groeimogelijkheden.
Kwaliteit hoog in vaandel
Er lopen in de sector tal van initiatieven om de kwaliteit en betrouwbaarheid van de dienstverlening te
verhogen en de kwaliteit van het personeel te borgen. Voorbeelden zijn de Code Verantwoordelijk
Marktgedrag, het keurmerk van brancheorganisatie OSB, het Glazenwassersregister en de
verplichtstelling van de Basiscursus Schoonmaak.
De Code Verantwoordelijk Marktgedrag heeft als doel de marktverhoudingen in de branche te verbeteren.
In de code is vastgelegd dat alle partijen die bij een aanbesteding betrokken zijn, niet alleen naar de prijs
kijken, maar ook juist naar kwaliteit van de uitvoering en arbeidsomstandigheden. De code en andere
kwalitatieve lidmaatschapseisen zijn vastgelegd in het OSB-Keurmerk. Leden die zich niet aan de
afspraken houden, worden door OSB op hun gedrag aangesproken en in sommige gevallen geroyeerd.
Het OSB-Keurmerk is op 1 januari 2013 van kracht geworden.
Hogere eisen aan personeel
Opdrachtgevers stellen hogere eisen aan de kwaliteit van het schoonmaakwerk en daarmee aan het
personeel. Vaker wordt overdag schoongemaakt en dat vergt van het personeel meer communicatieve
vaardigheden. Dagschoonmaak biedt wel betere mogelijkheden om werk en zorgtaken te combineren.
Tevens is er in de schoonmaaksector sprake van diversificatie: het aanbieden van een facilitair
totaalconcept en het bundelen van facilitaire diensten, zoals catering en beveiliging. Er ontstaan ook
nieuwe functies, zoals hospitality comfort-medewerker in zorginstellingen. Deze verleent
schoonmaakdiensten, maar begeleidt ook patiënten bij het aankleden, eten en drinken. In kantoren wordt
schoonmaak bijvoorbeeld gecombineerd met planten verzorgen, kleine serviceverzoeken opvolgen, klein
reparatiewerk verrichten en koffieautomaten en printers bijvullen en onderhouden.
De schoonmaak 2

Meer aandacht voor opleiden
Sociale partners zijn in de schoonmaak-cao overeengekomen ernaar te streven dat iedereen in de
schoonmaak binnen één jaar na indiensttreding de Basis(vak)opleiding Schoonmaak heeft gevolgd en
over voldoende taalvaardigheid beschikt. Er worden ook taalcursussen gegeven. Inmiddels hebben meer
dan 10.000 schoonmakers het diploma van de basisvakopleiding gehaald.
Een andere ontwikkeling betreft het beroepsgerichte opleidingsstelsel voor de sector Schoonmaak. In
opdracht van de branche heeft Kenniscentrum Savantis kwalificaties uitgewerkt op alle vier mbo-niveaus.
Hoewel nog beperkt nemen aan de opleidingen, die door diverse ROC’s worden aangeboden, steeds meer
leerlingen deel.
Toenemende vergrijzing zorgt voor meer vraag
De toenemende vergrijzing van werknemers in de sector zorgt voor een groeiende vervangingsvraag op
de middellange termijn. Door vergrijzing van de samenleving groeit de zorgsector en daarmee de omvang
van schoonmaakwerkzaamheden in deze sector. Voorzien wordt dat de vraag naar gekwalificeerd
personeel op middellange termijn sterk toeneemt. Vooral voor de specialistische schoonmaakberoepen zal
een groot tekort ontstaan.
Omvangrijke instroom van niet-uitkeringsgerechtigden en ouderen
Relatief veel niet-uitkeringsgerechtigden die bij UWV staan ingeschreven, komen in de schoonmaak aan
de slag, meer dan in andere sectoren. Voor de populatie niet-werkende werkzoekenden is de schoonmaak
een kansrijke instroomsector.
Regionale vergelijking: schoonmaak in acht regio’s (heel) belangrijk
Op basis van gegevens van het CBS is een vergelijking van arbeidsmarktontwikkelingen gemaakt tussen
35 arbeidsmarktregio’s. In acht regio’s is de schoonmaak (heel) belangrijk voor de werkgelegenheid:
Midden-Gelderland, Midden-Utrecht, Groot-Amsterdam, Rijnmond, Twente, West-Brabant, Noord-Oost-
Brabant, Zuid-Oost-Brabant
Veel initiatieven voor zwakke groepen
Veel ouderen stromen in in een baan in de schoonmaak. De sector biedt meer dan gemiddeld
werkgelegenheidsperspectief voor 55-plussers. Ook komen er relatief veel niet-werkende werkzoekenden
aan de slag. Meer dan andere sectoren biedt de schoonmaak werkgelegenheidsperspectief voor deze
groep. Ook valt op dat de sector Schoonmaak netto gezien vooral mensen aantrekt die voorheen een
uitzendbaan hadden. De sector biedt dus perspectief op een opstap na de uitzendbaan. De sector kent tal
van projecten en initiatieven die ten doel hebben om zwakke groepen, arbeidsgehandicapten of werkloos
werkzoekenden met afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te krijgen. De sector laat daarmee zien dat
maatschappelijk ondernemen in de schoonmaak goed mogelijk is.
De schoonmaak 3

Inleiding
In tijden van crisis is het van belang om te weten waar zich werkgelegenheidsmogelijkheden aandienen.
In vrijwel elke sector van de economie – of het nu om een krimp- of groeisector gaat – doen zich
tegelijkertijd overschotten en tekorten voor, in verschillende beroepen of regio’s. Kennis over die te
verwachten tekorten en overschotten kan voorkomen dat vacatures onnodig lang openstaan of dat
mensen onnodig werkloos worden of blijven.
UWV maakt samen met werkgevers-, werknemersorganisaties en arbeidsmarktdeskundigen
beschrijvingen van meer dan twintig sectoren. Dit project wordt begeleid door een landelijke
klankbordgroep, waarin – naast UWV – landelijke werkgevers- en werknemersorganisaties, VNG en de
stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) zitting hebben.
Deze sectorbeschrijvingen bieden een actueel beeld van de overschotten en tekorten en van kansen en
mogelijkheden voor (bijvoorbeeld) doelgroepen. Ook geven de sectorbeschrijvingen inzicht in trends op
de arbeidsmarkt, in de samenstelling en (toekomstige) ontwikkeling van de werkgelegenheid en van het
aantal vacatures. De sectorbeschrijvingen bieden daarnaast een beeld van de samenstelling en
ontwikkeling van het arbeidsaanbod.
Alle beschrijvingen worden gepubliceerd op www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie
en zijn bedoeld voor arbeidsmarktprofessionals van gemeenten, brancheorganisaties, bonden,
opleidingsinstellingen, (grote) werkgevers, uitzendbureaus et cetera.
In deze sectorbeschrijving ligt de focus op de arbeidsmarktontwikkelingen in de sector Schoonmaak. De
definitie van schoonmaak luidt: alle activiteiten, diensten en middelen die zijn gericht op het reinigen en
in schone staat houden van het onroerend goed en de inventaris van een organisatie.
Deze sectorbeschrijving is gebaseerd op rapporten en informatie van het kennis- en vakcentrum
(Savantis), de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB), de Raad voor
Arbeidsverhoudingen Schoonmaak en Glazenwassersbranche (RAS), het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS), banken (Rabobank en ING bijvoorbeeld) en UWV.
In hoofdstuk 1 wordt een beeld geschetst van de actuele werkgelegenheid, de werkgelegenheidsprognose
en de ontwikkeling van het aantal vacatures. In hoofdstuk 2 zijn markante trends in de sector
Schoonmaak beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van (toekomstige) overschotten en tekorten.
Hoofdstuk 4 beschrijft de kansen en mogelijkheden die de schoonmaaksector aan doelgroepen biedt en
de uitstroomperspectieven voor (potentieel) boventallig personeel.
Bijlage 1 geeft een beeld van de sociaaleconomische organisatie van de sector Schoonmaak (cao’s,
kennisorganisaties, O&O-fonds, links naar interessante sociaaleconomische informatie en
arbeidsmarktinformatie).
De schoonmaak 4

De schoonmaak 5

1. Werkgelegenheid en vacatures
1.1. Werkgelegenheid in vogelvlucht
1.1.1. Introductie
De schoonmaakbranche is een betrekkelijk jonge bedrijfstak. Toch is zij uitgegroeid tot een van de
grootste werkgevers in Nederland. Een schone woon- en werkomgeving heeft grote invloed op ons
dagelijks leven. Dankzij de professionele schoonmaak is het bijvoorbeeld prettig werken in een schoon
kantoor.
In de schoonmaak zijn drie groepen te onderscheiden:
• Bedrijven, die het interieur van objecten als kantoren, scholen en ziekenhuizen schoonmaken (6.740
bedrijven in 2012);
• Glazenwasserbedrijven, die zich voornamelijk bezighouden met glasbewassing en de uiterlijke
verzorging van gebouwen (3.270 bedrijven in 2012);
• Gespecialiseerde schoonmaakbedrijven, die zich bezighouden met industriële reiniging (vooral in de
voedingsmiddelenindustrie), gevelreiniging, schoonmaakwerkzaamheden na brand en waterschade,
en het schoonmaken van vervoersmiddelen zoals bussen, treinen, vliegtuigen (1.010 bedrijven in
2012).
Veel schoonmaakbedrijven vallen onder holdings, die ook andere facilitaire taken doen, zoals catering,
beveiliging, groenvoorziening en ongediertebestrijding. De meerderheid van de bedrijven is gevestigd in
de Randstad (Utrecht, Amsterdam e.o., Den Haag e.o. en regio Rijnmond). In de sector ging in 2011 ruim
4 miljard euro om. Daarvan is 85 procent uitbesteed aan schoonmaakbedrijven. Er waren dat jaar ruim
11.000 aanbieders met ruim 119.000 werknemers (tabel 1). De schoonmaaksector is kleinschalig. Vooral
glazenwassers zijn vaak als zelfstandige zonder personeel (zzp'er) werkzaam.
Tabel 1: Kerngegevens schoonmaak (2011)
Marktomvang
€4.188 mln.
Waarvan uitbesteed €3.560 mln. = 85%
Aantal aanbieders 11.040
Aantal werknemers 119.200
Marktgroei 2009-2011 4,5%
Marktgroei uitbesteed werk 5,8%
Bron: De Nederlandse Facility Management Markt 2012, p. 151, UWV
Figuur 1 toont de verdeling van de schoonmaakmarkt over de verschillende typen activiteiten. Met 71
procent van de omzet is de interieurschoonmaak veruit het grootste, gevolgd door bedrijven die
gespecialiseerd zijn in schoonmaakactiviteiten als gevelreiniging, brand- en roetreiniging, reiniging van
vervoersmiddelen en industriële reiniging ( samen goed voor 19 procent). Glazenwassers maken 10%
van de omzet uit. De afgelopen jaren is vooral het aandeel schoonmaak in de zorg toegenomen. Veel
zorginstellingen besteden schoonmaakwerkzaamheden uit of sluiten een strategische alliantie met een
schoonmaakbedrijf.
De schoonmaak 6

Figuur 1: Marktomvang schoonmaaksector naar type activiteit (aandeel van de omzet)
Bron: SW in de schoonmaak (juli 2007), p. 19
1.1.2. Ontwikkeling werkgelegenheid
Tabel 2 toont de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector Schoonmaak. Het aantal banen van
werknemers is vanaf 2000 gegroeid met 14.000. De sterkste groei deed zich voor in de periode 2005-
2010. Daarna was sprake van stagnatie of zelfs een lichte terugval. UWV verwacht vanaf 2014 weer een
lichte groei van het aantal banen van werknemers. De groei van het aantal banen van zelfstandigen is
met 50 procent veel groter dan de groei van dat van werknemers (+11 procent).
De deeltijdfactor in de sector Schoonmaak is hoog. Het aantal banen per arbeidsjaar bedraagt voor
werknemers 2 en voor zelfstandigen 1,5. Voor werknemers is deze factor door de jaren heen stabiel.
Zelfstandigen combineren meer dan voorheen kleine deeltijdbanen, zo blijkt uit de groei van deze factor
van 1 in 2000 tot 1,43 in 2013.
Tabel 2: Ontwikkeling van de werkgelegenheid sector Schoonmaak 2000-2017 (x 1.000)
Variabele 2000 2005 2010 2012 2013 2014 2018 Mutatie
2000-2018
in %
Arbeidsvolume 81 82 86 86 86 86 88 9%
werknemers 67 68 72 72 72 72 73 9%
zelfstandigen 14 14 14 14 14 14 15 7%
Banen
Banen van werknemers 131 135 144 144 143 143 145 11%
Banen van zelfstandigen 14 14 19 20 20 21 21 50%
Banen per arbeidsjaar
Banen per arbeidsjaar
werknemers
Banen per arbeidsjaar
zelfstandigen
Bron: UWV
1.96 2.00 1.99 1.99 1.99 1.99 1.99 2%
1 1 1.36 1.43 1.43 1.5 1.5 50%
De schoonmaak 7

1.1.3. Samenstelling van de werkgelegenheid
Persoonskenmerken
Twee derde van de werknemers in de schoonmaak is vrouw (tabel 3). Naar leeftijd vormt de groep 35-
44-jarigen het grootste contingent (30 procent). Slechts 13 procent is ouder dan 55 jaar. In de sector
werken bijna even veel autochtonen als allochtonen. Wel groeit het aantal niet-westerse allochtonen 1 .
Tabel 3: Samenstelling personeelsbestand schoonmaak (2009)
Persoonskenmerken
Percentage
Geslacht
M
32%
V
68%
Leeftijd
15-24
16%
25-34
16%
35-44
30%
45-54
24%
55-64
13%
Herkomst
Autochtoon
54%
Allochtoon
46%
Opleidingsniveau
Basisonderwijs, vmbo
66%
havo, vwo, mbo
28%
hbo, wo
3%
Onbekend
2%
Omvang arbeidscontract
0-11 uur
27
12-23 uur
30
>24 uur
43
Bron: IVA, 2009
De sector kenmerkt zich door veel kleine banen. Volgens het IVA was de omvang van 27 procent van de
arbeidscontracten minder dan 11 uur en van 30 procent tussen 12 en 23 uur (tabel 3). Tabel 4 bevestigt
dit beeld. In de sector hebben werknemers gemiddeld 1,2 banen. Gecombineerd met de deeltijdfactor
van 0,5 leidt dit ertoe dat de omvang van een dienstbetrekking (ervan uitgaande dat een werknemer één
werkgever heeft) gemiddeld 23 uur is, ofwel 4,5 uur per dag.
Tabel 4: Kenmerken van banen in de schoonmaak (2013)
1. Stapelfactor 1,2 banen per persoon
2. Deeltijdfactor (arbeidsvolume:banen) 0,5
Omvang dienstbetrekking 2x1
23 uur per week
4,5 uur per dag
Bron: UWV
Werkgelegenheid naar grootteklasse
Er zijn veel kleine bedrijven in de sector Schoonmaak. Liefst 64 procent heeft geen personeel. Dat is in de
glazenwassersbranche vaker het geval dan in de andere schoonmaakbranches. Vooral het aantal
zelfstandigen zonder personeel is de afgelopen jaren gegroeid (+13 procent). In weerwil van de crisis is
het totaal aantal schoonmaakbedrijven de afgelopen twee jaar met 11 procent toegenomen (tabel 5).
1 Bron: KLB (2011), Onderzoek arbeidsmarkt schoonmaak, p.31
De schoonmaak 8

Tabel 5: Aantal schoonmaakbedrijven naar grootteklasse
Grootteklasse 2010 2011 2012 Mutatie 2010-2012
in %
1 werkzaam persoon 6.245 6.345 7.060 13%
2-10 werkzame personen 2.270 3.010 3.050 10%
10-100 werkzame personen 800 835 825 3%
‣ >100 werkzame personen 70 70 85 21%
Totaal 9.885 10.260 11.020 11%
Bron: CBS (2013), Arbeidsrekeningen
Werkgelegenheid naar branche
Uitgaande van 143.000 banen en een deeltijdfactor van 1,2 werken er in de sector Schoonmaak ruim
119.000 werknemers. De branche interieurverzorging biedt de meeste werkgelegenheid. Ervan uitgaande
dat de verdeling van de werkgelegenheid over de branches in de schoonmaak de afgelopen jaren
constant is gebleven (wat gelet op de economische en technologische ontwikkelingen wellicht niet het
geval is) werken er ruim 100.000 mensen in de interieurverzorging (tabel 6). Dat is 85 procent van het
totaal aantal werkzame personen in de sector. Daarna volgt de glasbewassing (4.500) en industriële
reiniging (2.100).
Tabel 6: Werkzame personen in de schoonmaak naar branche (2012)
Branche
Werkzame personen
Interieurverzorging 101.300
Glasbewassing 4.500
Industriële reiniging 2.100
Brand- en roetreiniging 1.500
Gevelreiniging 1.200
Reiniging vervoersmiddelen 1.800
Overig 6.800
Totaal (2012) 119.200
Bron: CBS, UWV
1.2. Vacatures in de schoonmaak
1.2.1. Kwantitatief beeld
Huidige situatie
De werkgelegenheid in de sector Schoonmaak is de afgelopen jaren relatief op peil gebleven, maar het
aantal ontstane vacatures is (veel) kleiner geworden (tabel 7).
Tabel 7: Ontstane vacatures schoonmaak naar branche, 2010-2012
2010 2011 2012 Mutatie 2010-2012
in %
Schoonmaak totaal 23.098 21.769 17.150 -25,8%
w.v. interieurverzorging gebouwen 17.981 15.966 12.400 -31,0%
w.v. gespecialiseerde reiniging gebouwen 3.559 4.169 3.772 +6,0%
w.v. industriële reiniging 335 489 331 -1,1%
Bron: UWV
overig 1.223 1.145 648 -47,0%
Bedroeg dit aantal in 2011 nog bijna 22.000, in 2012 was het gedaald tot iets meer dan 17.000. De
afname over 2 jaar (2010-2012) bedroeg bijna 26 procent. Vooral in de branche interieurverzorging
gebouwen is de daling stevig (-31 procent). Daarentegen is het aantal ontstane vacatures in de branche
‘gespecialiseerde reiniging gebouwen’ met 6 procent gestegen.
De schoonmaak 9

Naar beroepsgroep zijn de meeste ontstane vacatures van elementair niveau, bijna 12.000 in 2012. De
daling van het aantal vacatures doet zich juist ook op dit niveau voor (tabel 8).
Tabel 8: Ontstane vacatures schoonmaak naar beroepsniveau, 2010-2012
2010 2011 2012 Mutatie 2010-2012
in %
Beroepsniveau
Elementair 16.864 15.203 11.789 -30,0%
Lager 3.084 3.524 2.727 -11,6%
Middelbaar 2.037 2.182 1.748 -14,2%
Hoger 946 727 738 -22,0%
Wetenschappelijk 167 133 149 -10,8%
Totaal 23.098 21.769 17.150 -25,8%
Waarvan glazenwassers en
interieurverzorgers
15.583 13.811 10.718 -31,2%
Bron: UWV
Verwachte ontwikkeling
UWV verwacht de komende jaren een behoorlijke stijging van het aantal vacatures in de
schoonmaaksector (tabel 9). Bedraagt het aantal ontstane vacatures in 2013 nog 18.000, in 2014 groeit
dat tot 23.000 en in de periode 2015-2018 tot gemiddeld 27.000. In deze periode stijgt ook het aandeel
van de schoonmaak in de totale vacaturemarkt tot 3,2 procent.
Tabel 9: Vacatures schoonmaak (ontstane vacatures x 1.000)
Variabele 2013 2014 2015-18
(gemiddeld p.j.)
Mutatie 2013-2018
in %
Ontstane vacatures 18 23 27 50%
Aandeel schoonmaak in totaal
aantal vacatures
Bron: UWV
2,8% 3,1% 3,2% 14%
De schoonmaak 10

De schoonmaak 11

2. Trends
2.1. Economische trends
2.1.1. Algemeen beeld
De omzet van de schoonmaakbedrijven nam in het eerste kwartaal van 2013 toe met 1,8 procent ten
opzichte van dezelfde periode een jaar eerder (figuur 2). De totale zakelijke dienstverlening liet in het
eerste kwartaal van 2013 juist een krimp zien (-0,6 procent) vergeleken met een jaar eerder. Dit is het
vierde kwartaal op rij dat de omzet van de schoonmaakbedrijven is toegenomen. Toch ervoer bijna de
helft van de ondernemers in de schoonmaakbranche een verslechtering van het economisch klimaat in
het eerste kwartaal van 2013. Over heel 2012 heeft de schoonmaaksector 1,1 procent meer omgezet. In
vergelijking met andere zakelijke dienstverleners doen de schoonmakers het daarmee beter.
Figuur 2: Omzetontwikkeling schoonmaak en zakelijke dienstverlening ten opzichte van
het jaar ervoor
Bron: CBS
In het vierde kwartaal van 2012 lagen de prijzen van de schoonmaakbedrijven 2,2 procent hoger dan in
dezelfde periode een jaar eerder (figuur 3). De prijstoename was even groot als een kwartaal eerder. Voor
heel 2012 bedroeg de prijsstijging 2,1 procent, voor 2011 was dit 1,8 procent.
Figuur 3: Prijsontwikkeling schoonmaak ten opzichte van dezelfde periode het jaar
ervoor
Bron: CBS
Deze positieve omzetontwikkeling is mogelijk het gevolg van de Code Verantwoordelijk Marktgedrag, die
ondernemersorganisatie OSB samen met bonden, opdrachtgevers en overheid in 2011 overeenkwam.
Wel worden de positieve effecten van de code afgeremd door bezuinigingen bij (onder andere) de
overheid. Hierdoor blijven de prijzen bij met name grote aanbestedingen onder druk staan. Ook is de
overheid van plan meer schoonmaakwerkzaamheden zelf uit te voeren.
De schoonmaak 12

Een commissie met vertegenwoordigers van werkgeversorganisatie OSB, NS, Schiphol, VMS, FMN, vakorganisaties FNV
en CNV, ROC De Friesche Poort, Erasmus MC en de Rijksoverheid brengt in 2011 de Code Verantwoordelijk Marktgedrag
tot stand, een gedragscode voor de schoonmaakbranche. De code heeft als doel de marktverhoudingen in de branche te
verbeteren. In de code is vastgelegd dat alle partijen die bij een aanbesteding zijn betrokken, niet alleen naar de prijs
kijken, maar juist ook de kwaliteit van de uitvoering van schoonmaakwerk en de arbeidsomstandigheden meewegen.
Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan in de code centraal. Verantwoord uitbesteden en werk
aannemen hoort daarbij. OSB en haar leden nemen de code zeer serieus. De Commissie Code Verantwoordelijk
Marktgedrag ziet er streng op toe dat de afspraken uit de code worden nageleefd. De code en andere kwalitatieve
lidmaatschapseisen zijn vastgelegd in het OSB-Keurmerk, een label dat alle partijen gegarandeerde kwaliteit biedt. Leden
die zich niet houden aan de afspraken worden door OSB aangesproken op hun gedrag en bij herhaling worden zij
geroyeerd.
De schoonmaakbranche houdt zich in deze economische crisis behoorlijk staande. Van 2005 tot 2011 is
de omzet met 26 procent gegroeid (tabel 10). Daarbij is het aandeel ‘uitbesteed’ 2 ook nog met zo'n 9
procent gestegen en de omzet per medewerker met liefst 15 procent. Dit duidt ook op een toename van
de werkdruk. Wat ten slotte opvalt, is dat het aantal schoonmaakbedrijven tussen 2005 en 2011 met
maar liefst 65 procent is gegroeid.
Het marktaandeel van de top 3 is gedaald van 29 naar 24 procent.
Deze top 3 wordt gevormd door:
• ISS Cleaning services;
• CSU Cleaning services;
• Hago Nederland (Vebego).
2 Percentage bedrijven dat de schoonmaakactiviteiten uitbesteedt.
De schoonmaak 13

Tabel 10: Economische kerngegevens schoonmaak, 2005-2011
Variabele 2005 2007 2009 2011 Mutatie 2005-2011
in %
Marktomvang (in mln. euro) 3.598 3.984 4.006 4.188 +16%
w.v. uitbesteed 2.824 3.237 3.365 3.560 +26%
Uitbestedingspercentage 78% 82% 84% 85% +9%
Omzet per medewerker (in €) 18.901 20.718 19.412 21.690 +15%
Aantal aanbieders 6.685 6.795 7.095 11.040 +65%
Marktaandeel top 3 29% 23% 24% 24%
Bron: De Nederlandse Facility Management Markt 2012, p. 151
Voor 2013 zijn de verwachtingen van schoonmaakbedrijven per saldo negatief. Ruim 30 procent verwacht
dat de omzet zal krimpen terwijl 16 procent van de schoonmaakbedrijven groei verwachten. De
verwachtingen verschillen wel per regio. Schoonmaakbedrijven in Noord- en Zuid-Nederland verwachten
per saldo groei, schoonmaakbedrijven in West- en Oost-Nederland juist een stevige krimp (tabel 11).
Deze ontwikkeling deed zich ook in 2012 voor. Vorig jaar groeide de omzet in de schoonmaak in Noord-
Nederland met ruim 4 procent, terwijl deze in West-Nederland met zo’n 20 procent daalde.
Tabel 11: Percentage bedrijven dat verwacht dat in 2013 de omzet zal toenemen, gelijk
blijven of afnemen naar regio (in %)
Regio Toenemen Gelijk blijven Afnemen Saldo
Nederland 15,8% 54,0% 30,2% -14,4%
Noord-Nederland 19,8% 61,5% 18,8% +1,0%
Oost-Nederland 7,8% 66,9% 25,3% -17,5%
West-Nederland 13,3% 49,6% 37,1% -23,8%
Zuid-Nederland 27,2% 50,7% 22,1% +5,1%
Bron: CBS (2013), COEN
2.1.2. Marktverbreding
Per saldo is de autonome omzetgroei in de schoonmaaksector de afgelopen jaren beperkt geweest. Zij is
feitelijk het gevolg van prijsstijgingen en productiviteitsgroei (met minder kosten). Om de slechte
marktomstandigheden het hoofd te bieden, verbreden schoonmaakbedrijven hun aanbod, vaak in
samenwerking met andere facilitaire bedrijven als cateraars en beveiligers: het aantal
multiserviceconcepten groeit. Schoonmaakdiensten worden ook steeds vaker in combinatie met
comfortdiensten als gebouwbeheer, catering en beveiliging aangeboden. Hiermee wordt tegemoet
gekomen aan de vraag naar 'integrated facility management': de bundeling van facilitaire diensten. Om
kosten te besparen kopen organisaties hun facilitaire diensten als geheel in. Figuur 4 biedt inzicht in
diverse facilitaire diensten en de mate waarin bedrijven en instellingen deze zelf uitvoeren of uitbesteden.
De schoonmaak 14

Figuur 4: Facilitaire dienstverlening en mate van uitbesteding
Bron: SW in de schoonmaak (juli 2007), p. 9
Door overnames en samenwerkingsverbanden verbreedt de schoonmaakbranche haar werkterrein naar
de zorg. Daar liggen groeimogelijkheden omdat de zorg, die van oudsher weinig schoonmaakwerk
uitbesteedt, nu door de bezuinigingen – die ook de intramurale zorg en de thuiszorg treffen – voor
samenwerking met schoonmaakbedrijven of uitbesteding kiest. Ook verrichten schoonmaakbedrijven
steeds meer activiteiten in de sfeer van de thuiszorg. Daar komt nu wel druk op te staan, gelet op de
enorme bezuinigingen die vooral de thuiszorg treffen.
De Rabobank signaleert een aantal markante trends in de schoonmaakbranche. Volgens de Rabobank 3 :
• neemt het verbreden van de dienstverlening via een facilitair totaalconcept/multiservices toe.
• is sprake van schaalvergroting en strategische samenwerking; aan de inkoopzijde maar ook in het
samen ontwikkelen van producten en diensten.
• is sprake van meer aandacht voor duurzaamheid, zowel bij productgebruik als in het personeelsbeleid.
• speelt automatisering een cruciale rol. Om de multi- en interdisciplinaire levering van diensten te
managen is het volgens de Rabobank essentieel om over de juiste informatie te beschikken.
• is er sprake van innovatie in dienstverlening.
2.1.3. Kwaliteit als succesfactor
Uiteindelijk is kwaliteit een belangrijke succesfactor om te kunnen overleven in deze bij uitstek
concurrentiegevoelige markt. Daarbij speelt het OSB-Keurmerk een grote rol.
Voor opdrachtgevers is het OSB-Keurmerk een graadmeter voor kwaliteit. Alleen OSB-leden mogen het
speciale logo voeren. Het OSB-Keurmerk stelt eisen aan schoonmaak- en glazenwassersbedrijven die lid
zijn van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB). Het keurmerk werd op 1
januari 2013 van kracht.
De schoonmaaksector heeft de afgelopen jaren een verharding van de marktverhoudingen door
teruglopende schoonmaakbudgetten, scherpe prijsconcurrentie en kortlopende contracten gezien. De OSB
heeft zich op het standpunt gesteld dat schoonmaakbedrijven zelf een leidende rol moeten nemen om de
kwaliteit in de sector te verbeteren. Door specifieke eisen aan haar leden te stellen wil de OSB meer
transparantie in de sector en de markt brengen.
3 Rabobank, Cijfers en trends 2013
De schoonmaak 15

Het Glazenwassersregister is een ander voorbeeld van focus op kwaliteit.
Start register voor betrouwbare glazenwassers
Vanaf 22 april 2013 is het, met de lancering van het Glazenwassersregister (GWR), voor consumenten
makkelijker om een betrouwbare glazenwasser te vinden. Het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA) heeft
dit register opgezet en daarbij OSB en de Consumentenbond nauw betrokken. Het GWR is een
onafhankelijke landelijke service voor consumenten die een betrouwbare glazenwasser zoeken die heeft
verklaard zich aan de Nederlandse spelregels van ondernemen te houden.
Bart Combée, directeur Consumentenbond: 'Het GWR beoogt misstanden, waarvan consumenten de dupe worden,
tegen te gaan. Respect voor keuzevrijheid van consumenten staat voorop. De aangesloten glazenwassers bieden de
mogelijkheid elektronisch te betalen, geven facturen met bedrijfs- en bankgegevens en hebben een
bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering. Daarmee willen de particuliere glazenwassers de markt inzichtelijk en gezond te
maken. Dat is natuurlijk goed nieuws voor consumenten'. Het GWR is ingesteld naar aanleiding van signalen van
consumenten die een glazenwasser zoeken en merken dat kiezen onmogelijk is.
Glazenwassersbedrijven die willen meedoen aan het register kunnen zich vanaf 22 april registreren.
Via www.glazenwassersregister.nl kunnen consumenten achterhalen of een bedrijf staat ingeschreven in het
register. Omdat het register pas kort in gebruik is, kan het voorkomen dat in een bepaald postcodegebied nu nog geen
Registerglazenwasser werkt. Op de website is ook informatie over het register te vinden en over wat te doen bij
misstanden zoals bedreiging en geweld.
Bron: Consumentenbond Nieuws 22 april 2013
2.2. Arbeidsmarkttrends
2.2.1. Algemene ontwikkeling
Tabel 12 laat zien dat het aandeel bedrijven waarvan de personeelssterkte is gegroeid, na 2007 sterk is
afgenomen. In 2012 realiseerde nog maar 10 procent personele groei. Dit percentage is sinds het begin
van de crisis min of meer gelijk gebleven. Het aandeel bedrijven in de schoonmaak dat sinds 2009 qua
personele bezetting kleiner is geworden, is sterk gegroeid. In 2012 kende bijna een derde van de
schoonmaakbedrijven personele krimp.
De schoonmaak 16

Tabel 12: Percentage bedrijven dat aangeeft dat in de afgelopen drie maanden de
personeelssterkte is toegenomen, gelijk gebleven of afgenomen 2007-2012 (gemiddeld
per kwartaal)
Ontwikkeling 2007 2009 2011 2012
Toegenomen 25,8% 8,3% 9,4% 9,5%
Gelijk gebleven 67,9% 72,4% 71,6% 62,5%
Afgenomen 11,7% 19,3% 19% 28%
Saldo +14,1% -11% -9,6% -18,5%
Bron: CBS (2013), COEN
Ook voor 2013 zijn veel bedrijven op dit punt somber gestemd. Slechts 8 procent verwacht qua personeel
te zullen groeien. Daar staat 27 procent tegenover dat een krimp verwacht. Waar bij de
omzetontwikkeling nog een duidelijk onderscheid te zien was tussen Noord- en Zuid-Nederland enerzijds
(positieve afwijking) en West- en Oost-Nederland anderzijds (negatieve verwachting), ontlopen de
landsdelen elkaar op dit punt veel minder (tabel 13).
Tabel 13: Percentage bedrijven dat verwacht dat in 2013 de personeelssterkte zal
toenemen, gelijk blijven of afnemen naar regio (in %)
Regio Toenemen Gelijk blijven Afnemen Saldo
Nederland 7,7% 65,6% 26,7% -19,0%
Noord-Nederland 12,1% 68,1% 19,8% -7,7%
Oost-Nederland 4,2% 72,7% 23,1% -18,9%
West-Nederland 10,0% 58,3% 31,7% -21,7%
Zuid-Nederland 4,3% 75,2% 20,6% -16,3%
Bron: CBS (2013), COEN
2.2.2. Samenstelling personeel verandert
Er is geen recent onderzoek naar de ontwikkeling van de personele samenstelling in de sector
Schoonmaak. Het laatste is dat van het IVA (Ontwikkelingen in de schoonmaakbranche) uit november
2009. Het Researchcentrum Onderwijs Arbeidsmarkt (ROA) biedt met zijn Arbeidsmarkt naar opleiding en
beroep 2016 actueler inzicht; daarnaast wordt in het volgende hoofdstuk ingegaan op de
instroomkenmerken van nieuwe werknemers in de schoonmaak op basis van cijfers van het CBS. Op
basis van deze bronnen kunnen tentatieve uitspraken worden gedaan over de verandering van
persoonskenmerken van werknemers in de schoonmaaksector. Deze worden weergegeven in tabel 14.
De voornaamste conclusies zijn:
• Het aandeel mannen stijgt, het aandeel vrouwen daalt.
• De gemiddelde leeftijd stijgt. Daardoor neemt het aandeel ouderen toe en het aandeel jongeren af.
• Het aandeel autochtonen stijgt, het aandeel allochtonen daalt.
• De samenstelling naar opleiding blijft volgens het ROA redelijk constant.
Daarnaast neemt het aandeel ‘flexibel’ volgens het ROA toe en bedraagt dit nu meer dat 20 procent 4 .
4 Bron: ROA, Arbeidsmarktinformatiesysteem 2012
De schoonmaak 17

Tabel 14: Samenstelling personeelsbestand schoonmaak
Persoonskenmerken Percentage Trend
Geslacht
M
V
32%
68%
+
-
Leeftijd
15-24
25-34
35-44
45-54
55-64
16%
16%
30%
24%
13%
0
-
-
+
++
Herkomst
Autochtoon
Allochtoon
54%
46%
+
-
Opleidingsniveau
Basisonderwijs, vmbo
havo, vwo, mbo
hbo, wo
Onbekend
66%
28%
3%
2%
Omvang arbeidscontract
0-11 uur
12-23 uur
>24 uur
27%
30%
43%
Bron: UWV, CBS, ROA
2.2.3. Hogere eisen aan personeel
Opdrachtgevers stellen steeds hogere eisen stellen aan de kwaliteit van schoonmaakwerk en daarmee
aan personeel. Daardoor stijgt de vraag naar personeel met goede sociaal-communicatieve vaardigheden.
Dat komt deels doordat schoonmaak vaker overdag – als kantoren in gebruik zijn –wordt gedaan. Dit
stelt hogere eisen aan communicatieve vaardigheden. Voor de schoonmaakmedewerker biedt
dagschoonmaak wel betere mogelijkheden om werk en zorgtaken te combineren.
Deels vloeien de hogere eisen voort uit diversificatie: het aanbieden van een facilitair totaalconcept en
bundelen van facilitaire diensten, zoals catering en beveiliging. Die combinatie stelt hogere eisen aan
medewerkers. Het maakt de schoonmaak als werkgever ook aantrekkelijker voor nieuwe werknemers. Er
ontstaan tevens nieuwe functies, zoals hospitality comfort-medewerker in zorginstellingen. Deze verleent
schoonmaakdiensten, maar begeleidt ook patiënten bij het aankleden, eten en drinken. In de
kantooromgeving wordt schoonmaken bijvoorbeeld gecombineerd met planten verzorgen, kleine
serviceverzoeken opvolgen, klein reparatiewerk doen en koffieautomaten en printers bijvullen en
onderhouden.
Om op deze kwaliteitseisen in te spelen zijn de sociale partners in de cao overeengekomen ernaar te
streven dat iedereen die in de schoonmaak werkt binnen één jaar na indiensttreding de
Basis(vak)opleiding Schoonmaak heeft gevolgd en over voldoende Nederlandse taalvaardigheid beschikt.
Daarvoor worden taalcursussen gegeven.
Uit artikel 36 Cao Schoonmaak: A. Traject Nederlandse taal
In 2012 en 2013 geldt dat er in totaal voor 1.000 werknemers die deelnemen aan een taaltraject van de Raad voor
Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en Glazenwassersbranche (RAS), een tegemoetkoming in de kosten van het traject
en de verletkosten wordt verstrekt. De tegemoetkoming bedraagt maximaal €4.000 per werknemer. Het betreft een
vergoeding aan de werkgever. Het doel van de taaltrajecten is verhoging van het taalniveau. Dit wordt gemeten via een
begin- en een eindtoets.
Uit artikel 36 Cao Schoonmaak: B. Basis(vak)opleidingen en ontwikkeling
Na indiensttreding ontvangt de werknemer binnen 3 maanden doeltreffende
en aan de opgedragen taken aangepaste voorlichting, instructie en
onderricht om de werkzaamheden veilig en gezond te kunnen uitoefenen.
Uiterlijk 3 maanden hierna, of als de werknemer de Nederlandse taal dan
onvoldoende beheerst, na het succesvol afronden van het taaltraject als
De schoonmaak 18

edoeld in dit artikel onder A. krijgt de werknemer de Basis(vak)opleiding aangeboden die gevolgd wordt door het
examen bij het RAS-examenbureau. De werknemer dient de opleiding te volgen.
Meer informatie op www.ras.nl
In de cao 2012-2013 zijn de afspraken omtrent scholing aangescherpt. Vanaf 1 juli 2013 is bij
contractswisselingen het schoonmaakbedrijf dat de opdracht verwerft, niet verplicht medewerkers over te
nemen die niet in het bezit zijn van een door de branche erkend vakdiploma. Dit heeft geleid tot een
explosieve deelname aan de Basis(vak)opleiding (figuur 5). Inmiddels hebben meer dan 10.000
schoonmakers het diploma van de Basis(vak)opleiding gehaald.
Figuur 5: Aantal gediplomeerden Basis(vak)opleiding, 2009-2013
Bron: Cleantotaal (2013), De Nederlandse schoonmaakmarkt in Europees perspectief
In 2012 waren de eerste 600 taaltrajecten afgerond. In 2013 zullen ruim 400 werknemers met een
taaltraject starten, zodat eind 2013 1.000 5 taaltrajecten zullen zijn afgerond of in de afrondende fase
zitten. Schoonmaakbedrijven, OSB en FNV Bondgenoten zijn met de RAS actief bezig met opleiden. Dit
draagt bij aan het kwaliteitsniveau en het imago van de sector.
2.2.4. Vergrijzing
De toenemende vergrijzing van werknemers in de sector zorgt volgens kennis- en vakcentrum Savantis 6
voor een groeiende vervangingsvraag op de middellange termijn. Dat geldt zeker voor de specialistische
schoonmaakberoepen: daar is de huidige werknemerspopulatie al ouder dan gemiddeld en het werk
wordt veelal onder zware omstandigheden gedaan. Door vergrijzing in de samenleving groeit de
zorgsector en daarmee de hoeveelheid schoonmaakwerk in deze sector. Vanwege de recessie is het
arbeidsmarktperspectief in de schoonmaaksector voor de korte termijn wat minder goed, maar voorzien
wordt dat de vraag naar gekwalificeerd personeel op middellange termijn sterk zal toenemen. Vooral voor
de specialistische schoonmaakberoepen zal naar verwachting een groot tekort ontstaan.
2.2.5. Opleiden in de schoonmaak
Naast de door de RAS bekostigde brancheopleidingen (met zo’n 7.000 deelnemers per jaar) bieden ROC's
sinds een aantal jaren opleidingen voor de sector Schoonmaak en Glazenwassen aan binnen het regulier
(middelbaar) beroepsonderwijs. In 2007 nam Savantis met de RAS de opdracht aan om dit mogelijk te
maken. Sindsdien voert Savantis op contractbasis werkzaamheden uit voor de sector Schoonmaak en
Glazenwassen.
Er zijn opleidingen op alle vier mbo-niveaus. De eerste was een opleiding op niveau-1. Samen met
opleidingsinstituut SVS ontwikkelde Savantis voor dit niveau een lesmodule Assistent schoonmaak.
Binnen de algemene kwalificatie Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) kunnen leerlingen deze
lesmodule volgen. Hun beroepspraktijkvorming krijgen ze bij een schoonmaakbedrijf. Vanaf 2008/2009 is
ook een opleiding op niveau-2 mogelijk: Medewerker schoonmaak en glazenwassen. Er is nu tevens een
opleiding Allround medewerker schoonmaak en glazenwassen op niveau-3. In 2010 zijn de kwalificaties
Assistent schoonmaak op niveau 1 en Ambulant objectleider op niveau 4 ontwikkeld. De laatste leidt –
5 800 door OSB en 200 door FNV
6 Savantis, Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie 2010-2011
De schoonmaak 19

vanaf september 2011 – leerlingen op voor een leidinggevende functie in een schoonmaakbedrijf.
Leerlingen op niveau-4 kunnen doorstromen naar de bredere niveau-4-opleiding Facilitair leidinggevende.
Tabel 15 biedt een overzicht van de ontwikkeling van het aantal leerlingen per kwalificatie. De meeste
deelnemers volgen een AKA-opleiding op niveau-1. Een behoorlijk aantal doet een opleiding op niveau-2
(Schoonmaker/Medewerker vloerenonderhoud) en niveau-4 (leidinggevend).
Na een toename, die in 2009-2010 haar hoogtepunt kende, staat het aantal leerlingen van de reguliere
mbo-opleidingen onder druk. Met name op de niveaus-1,-2 en-3 is het afgenomen. Daarentegen is het
aantal leerlingen op niveau-4 (Ambulant objectleider) toegenomen. Ten opzichte van de instroom in de
sector Schoonmaak (jaarlijks zo’n 30.000) is de deelname aan de reguliere mbo-opleidingen nog beperkt.
Tabel 15: Aantal bbl-leerlingen per mbo-opleiding Schoonmaak 2007-8 tot en met
2012-13
Kwalificatiedossier Niveau 2007-
2008-
2009-
2010-
2011-
2012-
Mutatie
8
9
10
11
12
13
2010-13
In %
Arbeidsmarktgekwalificeerd
Assistent (AKA)
1 31 69 161 290 286 235 -19%
Assistent schoonmaak 1 14 83
Schoonmaker/Medewerker
vloerenonderhoud
2 10 51 90 70 74 -18%
Glazenwasser/Gevelreiniger 2 7 8 8 1
Reiniger na calamiteiten 2
Reiniger voedselverwerkende
industrie
2 9
Allround
schoonmaker/Medewerker
vloerenonderhoud
Allround
glazenwasser/gevelreiniger
Allround reiniger na
calamiteiten
Allround reiniger
voedselverwerkende industrie
3 72 151 83 61 -60%
3 48 48
3
3
Ambulant objectleider 4 34 34 115 53 +56%
Totaal 31 79 325 621 624 527 -15%
Bron: Savantis, peildatum 1 oktober 2012
De schoonmaak 20

De schoonmaak 21

3. Tekorten en overschotten
3.1. Huidige situatie
3.1.1. WW-gerechtigden
Tabel 16 laat de instroom in en uitstroom uit de WW zien van werknemers afkomstig uit de schoonmaak
(in UWV-terminologie: Reiniging). Tabel 17 toont het lopend aantal WW-uitkeringen in maart 2013.
Hieruit kunnen de volgende conclusies worden getrokken:
• De instroom in de WW is van 2009 tot en met 2012 gestegen met 27 procent, de uitstroom nam meer
toe: met 38 procent.
• De uitstroom naar werk ligt op een kleine 30 procent van de totale uitstroom. Dat is veel lager dan het
gemiddelde voor alle sectoren bij elkaar.
• Vooral in 2013 is sprake van een sterke stijging van het aantal lopende uitkeringen: van 5.593 in het
eerste kwartaal van 2012 tot 7.339 in het eerste kwartaal van 2013.
• De stijging van het aantal lopende uitkeringen is veel groter dan de stijging van de instroom en de
uitstroom.
Het beeld van lage uitstroom naar werk en sterke toename van het aantal lopende uitkeringen doet
vermoeden dat de harde kern van WW'ers uit de schoonmaak – mensen die lang ingeschreven staan –
snel groter wordt.
Tabel 16: Instroom en uitstroom WW-rechten Reiniging, 2009-2012
Jaar Instroom Uitstroom w.v. naar werk Uitstroom naar
werk in %
2009 7.303 5.825 1.642 28%
2010 7.820 7.712 2.404 31%
2011 8.069 7.632 2.401 31%
2012 9.293 8.023 2.186 27%
Mutatie in % 27% 38% 33%
Bron: UWV
Tabel 17: Lopende WW-rechten Reiniging, 2009-2012
Jaar
Lopende WW-rechten
2009 3.575
2010 5.067
2011 4.997
2012 5.593
2013 7.339
Mutatie 2009-2012 in % +56%
Bron: UWV
3.1.2. Niet-werkende werkzoekenden (NWW’ers)
De bij UWV ingeschreven niet-werkende werkzoekenden (NWW’ers) vormen een (deels) andere populatie
dan de WW-gerechtigden. WW’ers kunnen een uitkering hebben, maar door een nevenbaan van 12 uur of
meer niet als niet-werkende werkzoekende worden aangemerkt. Omgekeerd kunnen schoolverlaters,
bijstandsgerechtigden, positieverbeteraars of met werkloosheid bedreigde werknemers bij UWV staan
ingeschreven, terwijl zij geen recht op een WW-uitkering hebben. Het aantal WW’ers en de ontwikkeling
daarvan zijn de beste graadmeter voor omvang en ontwikkeling van de werkloosheid. Het NWW-bestand
biedt de mogelijkheid om gedetailleerder zicht te krijgen op de samenstelling van de groep
De schoonmaak 22

werkzoekenden. NWW-gegevens kunnen ook worden gebruikt om een verhouding te schetsen tussen het
aantal niet-werkende werkzoekenden en het aantal vacatures, naar beroep bijvoorbeeld.
Wat opvalt in tabel 18 is dat het aantal als glazenwasser en interieurverzorger ingeschreven NWW’ers in
2012 is gedaald ten opzichte van 2011. Er staan ook veel meer NWW’ers als schoonmaker ingeschreven
dan er lopende WW-rechten zijn. Een deel daarvan heeft niet eerder in de schoonmaaksector gewerkt.
Maar er kunnen ook andere redenen zijn waarom de NWW-populatie (veel) groter is dan de WWpopulatie.
Zo komen zzp’ers niet voor een uitkering in aanmerking en kan het zijn dat werkloze
schoonmakers niet aan de referte-eis voor de WW voldoen omdat zij te weinig uren hebben gewerkt.
Tabel 18: NWW-bestand en ingeschreven gedeeltelijk arbeidsgeschikten naar beroep,
2011 en 2012
Beroep NWW Gedeeltelijk
arbeidsgeschikten
2011 2012 2011 2012
Glazenwasser, interieurverzorger,
30.268 28.128 1.783 4.162
medewerker huishoudelijke dienst
Alphahulp, bejaardenverzorgster etc. 5.631 6.777 460 1.011
Huishoudhulp inrichting, tehuis 2.748 2.769 232 447
Schoonmaker machines en gebouwen 1.141 1.023 101 196
Bron: UWV
Op basis van UWV-gegevens is ook een beeld te schetsen van de spanning op de arbeidsmarkt naar
beroep. Daarvoor heeft UWV de spanningsindicator ontwikkeld. Deze indicator is het verhoudingsgetal
tussen het totaal aantal openstaande vacatures 7 aan de ene kant en het aantal ingeschreven NWW’ers
dat korter dan zes maanden niet-werkend is, aan de andere kant. Tabel 19 maakt duidelijk voor welke
beroepen er een ruime arbeidsmarkt is (veel aanbod van NWW’ers tegenover een gering aantal
vacatures) of een krappe arbeidsmarkt (veel vacatures tegenover weinig ingeschreven NWW’ers). De
spanningsindicator geeft dus een goede indicatie van overschotten en tekorten. De tabel toont dat er voor
alle beroepen in de schoonmaak op dit moment een (zeer) ruime arbeidsmarkt is.
Tabel 19: Spanningsindicator (Q4) 2010-2012
Beroep Jaar NWW Openstaande Indicator Typering

er ‘geen’, dan hebben zij daar geen problemen mee. De tabel maakt duidelijk dat er tot 2016 sprake is
van een omvangrijke uitbreidingsvraag (bijna 13.000 baanopeningen) en een gemiddelde
vervangingsvraag (ruim 55.000).
Box: Vervangingsvraag en uitbreidingsvraag
De personeelsbehoefte in een sector is deels afhankelijk van de uitstroom van personeel dat vervangen moet worden.
Die uitstroom kan zijn veroorzaakt door baanverandering naar een bedrijf buiten de sector of door pensionering,
emigratie, uitstroom naar werkloosheid of arbeidsongeschiktheid of door bijvoorbeeld zorgtaken. Dit wordt
vervangingsvraag genoemd. De behoefte aan personeel is ook afhankelijk van veranderingen in de productie. Bij groei
ervan is sprake van uitbreidingsvraag. Spreken we van groei van de werkgelegenheid, dan is het aantal baanopeningen
gelijk aan de uitbreidingsvraag plus de vervangingsvraag. Bij krimp is het aantal baanopeningen gelijk aan de
vervangingsvraag.
Ook verwacht het ROA dat er in 2016 forse personele knelpunten zullen optreden. Daarvan kunnen
schoonmaakbedrijven bij werving last hebben. Keerzijde van die medaille is dat dit goede
instroomperspectieven voor werkzoekenden kan bieden. Daarover meer in het volgende hoofdstuk.
Tabel 20: Verwachte baanopeningen en knelpunten in de personeelsvoorziening tot
2016, beroepsgroep interieurverzorgers
Arbeidsmarktprognose variabele Totaal Typering
Verwachte uitbreidingsvraag tot 2016 12.900 hoog
Verwachte vervangingsvraag tot 2016 55.500 gemiddeld
Verwachte baanopeningen tot 2016 68.400 gemiddeld
Toekomstige knelpunten interieurverzorgers in 2016
groot
Bron: ROA
De schoonmaak 24

De schoonmaak 25

4. Kansen
4.1. Instroomprofiel schoonmaak
Op verzoek van UWV heeft het CBS voor alle sectoren aangegeven door wie vacatures worden vervuld:
werknemers uit een andere sector, schoolverlaters, zelfstandigen, uitkeringsgerechtigden of nietuitkeringsgerechtigden
(NUG'ers). Ook heeft het CBS gekeken naar de persoonskenmerken van deze
nieuwe werknemers in de sector Schoonmaak. Tabel 21 beperkt zich tot de mobiliteit van buiten de
schoonmaak naar een baan ín de schoonmaak.
Tabel 21: Instroomprofiel schoonmaak: percentage instromers in de schoonmaak naar
herkomst
Herkomst 2000 2010 Niveau t.o.v.
alle sectoren
Trend
2000-2010
Schoon-
Alle
Schoon-
Alle
maak
sectoren
maak
sectoren
Andere sector
38% 55% 50% 56% - ++
w.v.
uitzendbureaus
zorg
horeca
bouw
14%
2%
2%
2%
13%
6%
4%
4%
Schoolverlaters 10% 17% 10% 17% -- 0
Uitkering
w.v.
WW
AO
Bijstand
Anders
14%
3%
1%
7%
3%
9%
2%
1%
4%
2%
13%
6%
1%
4%
2%
11%
6%
1%
2%
2%
+
0
0
++
0
0
++
0
--
0
NUG/overig
w.v. migrant
37%
5%
17%
3%
25%
5%
14%
3%
++
++
--
0
Zelfstandigen 1% 2% 2% 3% - +
Pensioen/VUT 0 0 0 0
Uit UWV-bestand 14% 10% +
Bron: UWV
De belangrijkste conclusies uit tabel 21 zijn:
• De instroom in de schoonmaak vanuit een andere sector is met 50 procent relatief laag. Wel is er een
sterke stijging tussen 2000 en 2010.
• Er stromen veel mensen in vanuit een uitzendbaan (13 procent).
• Opvallend is dat de instroom vanuit de zorg is verdrievoudigd. Dat duidt erop, dat meer werk door
zorginstellingen wordt uitbesteed aan schoonmaakbedrijven.
• De instroom van schoolverlaters is veel lager dan in andere sectoren en is tussen 2000 en 2010 niet
gestegen.
• De instroom vanuit een uitkering is hoger dan in andere sectoren. Dat geldt vooral voor de instroom
vanuit de bijstand.
• De instroom vanuit een WW-uitkering is weliswaar niet hoger dan het gemiddelde voor alle sectoren,
maar is tussen 2000 en 2010 wel sterk gestegen.
De schoonmaak 26

• De instroom van niet-uitkeringsgerechtigden is met 25 procent zeer hoog, maar is wel sterk gedaald.
• De instroom van migranten is veel hoger dan gemiddeld.
• Datzelfde geldt voor de instroom vanuit het UWV-bestand. Gecombineerd met het gegeven dat het
aandeel instromende WW’ers op hetzelfde niveau ligt als dat van alle sectoren, betekent dit dat er in
de schoonmaak relatief meer niet-uitkeringsgerechtigden aan de slag komen dan elders. De sector
Schoonmaak is voor de NWW-populatie dus een kansrijke instroomsector.
Tabel 22 beschrijft de persoonskenmerken van instromers in de sector Schoonmaak.
Tabel 22: Instroomprofiel schoonmaak: persoonskenmerken van instromers
Persoonskenmerk 2000 2010 Niveau t.o.v.
alle sectoren
Schoonmaak Alle Schoonmaak Alle
sectoren
sectoren
Trend
2000-2010
Geslacht
M
35%
52%
41%
54%
--
+
V
65%
48%
59%
46%
++
-
Leeftijd
15-25
24%
30%
24%
29%
-
0
25-45
60%
56%
52%
49%
+
-
45-55
14%
12%
18%
16%
+
+
55-65
3%
3%
5%
6%
0
++
Herkomst
Autochtoon
55%
77%
57%
75%
--
+
Allochtoon
Bron: UWV
45%
23%
43%
25%
++
-
Wat opvalt is dat het aandeel mannen is gestegen, van 35 naar 41 procent. Ook de instroom van ouderen
is behoorlijk gestegen: het aandeel 55-plussers is bijna verdubbeld. De sector biedt blijkbaar perspectief
voor oudere werknemers. Het aandeel 25-45-jarigen is daarentegen gedaald. De instroom van
allochtonen is veel hoger dan gemiddeld, bijna het dubbele (43 procent allochtoon in 2010). Het aandeel
allochtone instromers is wel iets gedaald.
4.2. Kansen voor schoolverlaters
Kans op werk en kans op stage
Voor alle mbo-kwalificaties van alle kenniscentra publiceert Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) de kans
op werk en de kans op stage, ook regionaal (zie www.kansopwerk.nl, www.kansopstage.nl). Kans op werk toont de
toekomstkansen voor de afgestudeerde mbo'er in ruim zeshonderd beroepen. Het gaat om de kans op een baan in het
verlengde van de opleiding. Bekeken wordt wat die kans is als de student nu met de opleiding begint en deze binnen de
normale studieduur afrondt. Bij een tweejarige opleiding gaat het dus om de kans op werk over twee jaar. Kans op stage
laat zien wat voor de meer dan zeshonderd beroepsopleidingen in het mbo op dit moment de kans op een stage of
leerbaan is.
Tabel 23 toont de inschatting, opgesteld door Savantis, van de kans op werk en de kans op stage voor
alle schoonmaakkwalificaties. Voor al deze kwalificaties zijn voldoende kansen op een stageplek of baan,
zowel nu als over twee tot vier jaar. Dat geldt, in tegenstelling tot andere kwalificatiedomeinen van andere
kenniscentra, voor alle niveaus. Ook op lagere niveaus zijn er dus voldoende instroomkansen.
De schoonmaak 27

Tabel 23: Kans op werk en kans op stage Schoonmaak
Kwalificatiedossier Niveau Kans op werk Kans op stage
Arbeidsmarktgekwalificeerd Assistent (AKA) 1 voldoende voldoende
Assistent schoonmaak 1 voldoende voldoende
Schoonmaker/Medewerker vloerenonderhoud 2 voldoende voldoende
Glazenwasser/Gevelreiniger 2 voldoende voldoende
Reiniger na calamiteiten 2 voldoende voldoende
Reiniger voedselverwerkende industrie 2 voldoende voldoende
Allround schoonmaker/medewerker
vloerenonderhoud
3 voldoende voldoende
Allround glazenwasser/gevelreiniger 3 voldoende voldoende
Allround reiniger na calamiteiten 3 voldoende voldoende
Allround reiniger voedselverwerkende industrie 3 voldoende voldoende
Ambulant objectleider 4 voldoende voldoende
Bron: Savantis
Hieronder volgen enkele inspirerende praktijkvoorbeelden van opleidingsinitiatieven en -projecten in de
sector Schoonmaak. De voorbeelden betreffen vooral grote bedrijven, maar juist ook de kleine bedrijven
in de schoonmaak leiden relatief veel mensen op.
Hago verstevigt koploperspositie in opleiding
Heerlen – Schoonmaakbedrijf Hago en opleidingsinstituut SVS hebben hun samenwerking uitgebouwd. Het komende
jaar zal SVS weer minimaal 30 groepen van Hago opleiden, wat neerkomt op zo’n 360 schoonmaakmedewerkers. In de
eerste drie maanden van dit jaar zijn inmiddels al 23 groepen opgeleid, waarmee Hago ruim boven het afgesproken
minimum zal eindigen. In april startten bovendien negen medewerkers met de opleiding tot Praktijktrainer (docent)
basisopleiding schoonmaken, waarmee Hago met 35 eigen docenten toon wil zetten in de branche.
Eerder dit jaar publiceerde de RAS de opleidingscijfers van de schoonmaakbranche. Daarin bleek Hago met tot dan toe
ruim 1.500 opgeleide medewerkers een koploperspositie te bekleden in de schoonmaakbranche. Algemeen directeur
Ruud Danklof: 'We voeren actief beleid in opleidingen om vakmanschap terug te brengen op de werkvloer. En de cijfers
bevestigen dat we daarin voorop lopen. Maar het is nog lang niet genoeg. Ik blijf me verbazen over dergelijke
cijfers, waaruit blijkt dat we als totale schoonmaakbranche nog altijd achter de feiten aanlopen. De basisopleiding is een
verplichting vanuit de cao die branchebreed niet wordt gehaald. Om de slagingskans te maximaliseren en het
leerenthousiasme te verhogen, experimenteert Hago Next met andere lesvormen voor de basisopleiding, met diverse
methoden voor training-on-the-job. De lessen op de eigen werkplek dragen bij aan een opleidingspercentage van 99
procent.'
'En wat te denken van mensen die al jaren in het vak zitten Dát zijn vakmensen waar de nieuwe instroom juist een
hoop van kan leren. Niet voor niets zijn dat ook de mensen binnen onze organisatie die zich hebben laten opleiden tot
docent. Zij leiden nu hun eigen collega’s op, vanuit die jarenlange ervaring en praktijkkennis. Wij kiezen er daarom dit
jaar opnieuw voor om een flink aantal docenten binnen ons bedrijf klaar te stomen voor deze rol. Het blijkt een
effectieve manier om mensen op te leiden én opgeleid te houden, en het draagt bij aan de betrokkenheid van deze
medewerkers. Zij zetten zich met veel enthousiasme in om collega’s verder te helpen met hun kennis en kunde.
Leermeesterschap in de praktijk,' licht Ruud Danklof de waarde van opleiding voor de organisatie en medewerkers toe.
Het afgelopen jaar leidde SVS al zo’n 1.400 Hago-medewerkers op in diverse functies.
Over SVS
SVS is hét opleidingsinstituut voor de schoonmaakbranche. Het doel van SVS is het stimuleren, organiseren en uitvoeren
van opleidingen voor werknemers die zich op professionele wijze bezighouden met schoonmaakonderhoud in de meest
ruime zin. SVS heeft de afgelopen dertig jaar ruim 130.000 uitvoerenden, (meewerkend) leidinggevenden en
kaderfunctionarissen voor het schoonmaakvak opgeleid en gediplomeerd.
Uit: Schoonmaakjournaal, 8 mei 2013
Toenemend aantal schoonmakers leert Nederlands
Het aantal schoonmakers dat Nederlands leert, neemt toe. De brancheorganisatie voor schoonmaak- en
glazenwassersbedrijven (OSB) is tevreden over de tot nu toe behaalde resultaten.
In de cao is afgesproken om aan het einde van dit jaar 800 schoonmakers opgeleid te hebben in de Nederlandse taal. Via
de taalaanbieder Taal in de Schoonmaak hebben de werkgevers inmiddels bijna 500 schoonmakers in een taaltraject
zitten. OSB vindt het belangrijk dat schoonmakers de Nederlandse taal goed beheersen. Hierdoor kunnen schoonmakers
een vakopleiding volgen, beter functioneren in hun werk en het helpt bij integratie.
Om een vakopleiding in de branche met succes te kunnen volgen, is Nederlands spreken een voorwaarde. Schoonmakers
die Nederlands spreken, begrijpen instructies beter, bespreken problemen op het werk, werken veiliger en begrijpen de
De schoonmaak 28

klant beter. Kortom: het helpt als je dezelfde taal spreekt. Ook helpt het in de privésituatie van de werknemer. Het
spreken van de Nederlandse taal stimuleert de integratie in de Nederlandse samenleving. Het onderlinge begrip neemt
toe en het helpt de schoonmaker om zich thuis te voelen in ons land en zich verder te ontwikkelen.
Nederlands leren is onderdeel van OSB-Keurmerk. OSB heeft in de cao afspraken gemaakt over het opleiden van
schoonmakers en het leren van de Nederlandse taal. Daarmee is het een onderdeel van het OSB-Keurmerk. Dit
keurmerk is op 1 januari jl. geïntroduceerd. Naast de cao maken de NEN 4400-1, de Code Verantwoordelijk Marktgedrag
en enkele schoonmaakspecifieke eisen onderdeel uit van het keurmerk. Bij OSB-Keurmerkbedrijven zijn opdrachtgevers
ervan verzekerd dat deze bedrijven brede vakkennis hebben, de administratie op orde hebben, belasting en premies
betalen, eerlijk zaken doen en over de juiste verzekeringen beschikken.
Meer informatie op www.taalindeschooonmaak.nl
Gedrag uit onmacht in plaats van onwil
Eind 2012 organiseerde Savantis drie thema-avonden voor praktijkopleiders. Met het onderwerp ‘Gedrag uit onmacht in
plaats van onwil’ focuste de trainer zich op bijzondere leerlingen met dyslexie of bijvoorbeeld ADHD of autisme. Van de
72 deelnemers die een van de avonden bezochten was een aantal afkomstig uit de sector Schoonmaak en
Glazenwassen.
Bij een bijzondere leerling is vrijwel nooit sprake van gedrag uit onwil. Het is eerder onmacht. De leerling zoekt de
grenzen op, kampt met een afnemende motivatie of realiseert zich onvoldoende wat een professionele houding inhoudt.
Op de thema-avonden deelden de praktijkopleiders hun persoonlijke ervaringen rond dit onderwerp. Ook leerden ze aan
de hand van filmpjes en oefeningen hoe ze de begeleiding van bijzondere leerlingen tot een succes kunnen maken.
Alerter
Een van de deelnemers aan de thema-avond bij ROC de Leijgraaf in Oss was Henri van Oorschot, praktijkopleider bij
GWS dé schoonmaker. 'Als leidinggevende neem ik mensen aan voor projecten. Daarbij gaat het om verschillende
soorten werknemers. Het zijn allemaal vakmensen, maar de een heeft misschien een wat lager niveau, de ander kampt
met financiële problemen of is bijvoorbeeld heel druk. Door deel te nemen aan de thema-avond ben ik alerter geworden.
Het is altijd makkelijk als je mensen aanneemt en op de werkvloer begeleidt, om te weten waarop je zoal moet letten en
waarmee je rekening dient te houden.'
De schoonmaak 29

Evaluatie
Na afloop werden de bijeenkomsten aan de hand van evaluatieformulieren nog eens doorgenomen. De avonden werden
beoordeeld met gemiddeld een 8. De trainer scoorde zelfs een 8,3. Al met al leidden de thema-avonden tot een beter
begrip van deze bijzondere groep leerlingen, die vaak kwaliteiten hebben waarmee een bedrijf zijn voordeel kan doen.
Bron: www.savantis.nl
4.3. Kansen voor NWW’ers
Op basis van zijn polisadministratie heeft UWV in kaart gebracht uit welke sector NWW’ers die in de
schoonmaak gaan werken, afkomstig zijn (tabel 24). Ook toont de tabel in welke sector NWW'ers die in
de schoonmaak hebben gewerkt, een nieuwe bestemming vinden. In het eerste geval is de sector vóór
NWW een andere dan de schoonmaak (in UWV-terminologie ‘reiniging’) en in het tweede geval gaat het
om NWW’ers die eerder in de schoonmaak hebben gewerkt maar nu in een andere sector gaan werken.
Tabel 24: Sector vóór NWW=schoonmaak, respectievelijk sector ná NWW=andere
sector, 2010 en 2011
Sector voor resp. na NWW
Instroom vanuit
Uitstroom uit NWW
Saldo
NWW in reiniging
naar andere sector
2010 2011 2010 2011 2010 2011
Financiële en zakelijke
dienstverlening (inclusief
uitzenden)
8.325 7.373 7.510 6.372 815 1.001
Zorg en welzijn 1.125 994 662 554 463 440
Handel 652 492 938 784 -286 -292
Horeca 532 456 569 469 -37 -13
Industrie 310 251 548 386 -238 -135
Vervoer en opslag 277 256 269 189 8 67
Overig 209 162 359 224 -150 -62
Totaal 11.430 9.984 10.855 8.978 575 1.006
Bron: UWV
Uit tabel 24 zijn de volgende conclusies te trekken:
• De meeste NWW’ers die in de schoonmaak gaan werken, zijn afkomstige uit de zakelijke
dienstverlening (inclusief uitzenden). Dat waren er in 2010 8.325 en een jaar later 1.000 minder.
• Relatief veel NWW’ers uit de zorg, en in mindere mate de sectoren Handel en Horeca, komen in de
schoonmaak aan de slag.
• De instroom (na NWW) in de schoonmaak is in 2011 ten opzichte van 2010 licht gegroeid: van 15.414
naar 15.798.
De schoonmaak 30

• De uitstroom (na NWW) van mensen die een schoonmaakbaan hadden naar een andere sector, is in
2011 juist gekrompen ten opzichte van 2010.
Op basis van tabel 24 kan het saldo tussen instroom en uitstroom worden berekend. De sector
Schoonmaak is netto een instroomsector. Dat betekent dat er meer NWW’ers afkomstig uit een andere
sector in de schoonmaak werk vinden dan andersom. In- en uitstroom zijn beide gedaald, maar het saldo
van de twee is in 2011 bijna verdubbeld ten opzichte van 2010. Blijkbaar biedt de schoonmaak meer dan
andere sectoren werkgelegenheidsperspectief voor niet-werkende werkzoekenden. De sector
Schoonmaak trekt vooral ook mensen aan die voorheen een uitzendbaan hadden. De sector biedt dus
perspectief op een opstap na de uitzendbaan. Ook is er een behoorlijke netto instroom vanuit de zorg.
Daarentegen verliest de sector personele capaciteit aan de handel en industrie.
Hieronder volgt een aantal voorbeelden van instroomprojecten voor doelgroepen, zoals langdurig
werklozen, arbeidsgehandicapten of bijstandsgerechtigden.
Het verschil maken. Sociale innovatie in de schoonmaakbranche
TNO heeft onderzoek gedaan naar sociale innovatie in de schoonmaakbranche door de inzet van mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt: langdurig werklozen en mensen met een arbeidsbeperking. Naast literatuuronderzoek zijn
er interviews gehouden met schoonmaakbedrijven en is er een uitgebreide casestudie gedaan bij een bedrijf dat met
succes werkt met relatief veel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De resultaten zijn neergelegd in het
onderzoeksrapport ‘Het verschil maken. Sociale innovatie in de schoonmaakbranche door de inzet van mensen met een
afstand tot de arbeidsmarkt’.
Volgens de meeste geïnterviewden is het goed mogelijk om relatief veel mensen met afstand tot de arbeidsmarkt in te
zetten. Het vereist echter wel visie en strategisch opereren. Veel bedrijven hebben er jaren over gedaan om het goed
georganiseerd te krijgen. Zogenaamde doelgroepwerknemers zijn gebaat bij routine, om toch de benodigde flexibiliteit te
handhaven kunnen reguliere schoonmakers ingezet worden als back-up. De voorkeur gaat meestal uit naar gemengde
teams of duo’s, waarbij de reguliere schoonmakers de kar trekken. Een goede voorbereiding en strakke sturing zijn
noodzakelijk. De onderzoekers hebben het vermoeden dat de productiviteit van doelgroepwerknemers kan toenemen
met de juiste begeleiding, aansturing en organisatorische voorwaarden. Bovendien kan werken in de schoonmaak leiden
tot ontwikkeling van werknemers- en vakvaardigheden. De reguliere schoonmakers die hen begeleiden kunnen
specifieke begeleidende talenten ontplooien. Echter niet iedereen is geschikt of vindt het leuk om te werken met mensen
met een afstand tot de arbeidsmarkt.
Het rapport met tips en tricks is te vinden op www.kennisbanksocialeinnovatie.nl.
Social Return: 100% instroom en 2% contracteis , gemeente Amsterdam
Eind januari 2013 is de nieuwe aanbesteding Schoonmaak van de gemeente Amsterdam afgerond. Dit raamcontract
bestaat uit 4 verschillende percelen: Sanitaire Voorzieningen, Schoonmaak, Kwaliteitscontrole en Glasbewassing. De
aanbesteding is gegund aan de volgende partijen: CSU, Hectas, Asito, InTexSo en Vendor. Deze leveranciers verzorgen
de komende 8 jaar de schoonmaak van tussen de 200 en 300 panden van de gemeente Amsterdam. In het kader van
dit raamcontract zullen de leveranciers ook invulling geven aan Social Return. Eerder had de gemeenteraad expliciet
aandacht gevraagd voor Amsterdammers met een arbeidsbeperking of afstand tot de arbeidsmarkt bij de eerstvolgende
aanbesteding Schoonmaak.
Binnen het Schoonmaakperceel in dit contract wordt in het kader van Social Return elke vacature die door natuurlijk
verloop op de schoonmaakopdracht gedurende het contract vrij- komt, aangeboden aan iemand uit de doelgroep Social
Return. Dit was een uitdrukkelijke wens van de Amsterdamse gemeenteraad bij deze aanbesteding. Leveranciers gaan
voor de werving van deze kandidaten de samenwerking aan het met Werkgeversservicepunt Groot-Amsterdam (WSP) en
het Re-integratiebedrijf Amsterdam (RBA) / Herstelling, naast de eventuele eigen werving van geschikte
schoonmaakmedewerkers.
Daar bovenop investeren de leveranciers binnen dit perceel 2% van de opdrachtwaarde in de Social Return doelgroep.
Bijvoorbeeld door een bijdrage aan de competentieontwikkeling, of scholing van kandidaten uit de doelgroep Social
Return of begeleiding van kandidaten bij bijvoorbeeld RBA / Herstelling, waar zij worden klaargestoomd voor de plaatsing
op een werkplek.
Binnen de andere percelen is Social Return meegenomen als contracteis van 2% van de opdrachtwaarde als sociale
investering in de toeleiding naar werk van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze 2% kan worden ingezet
als ondersteuning van de 100% instroom van Social Return kandidaten.
Doelgroep Social Return
De doelgroep Social Return bestaat uit mensen die minstens drie maanden werkzoekend werkloos zijn en die als
werkzoekende staan ingeschreven bij UWV . De werkzoekende heeft een uitkering van DWI of UWV (meestal WWB- of
WW-uitkering), is voortijdig schoolverlater, of valt onder de WSW-,WGA/WIA/WAO-, Wajong- of NUG-regeling. Voor de
doelgroep met SW indicatie geldt de eis van 3 maanden werkzoekend zijn niet.
Schoonmaakpool
Nieuw personeel dat valt binnen de Social Returndoelgroep kan door een opdrachtnemer zelf worden geworven, maar
het schoonmaakbedrijf kan ook het Werkgevers Service Punt (WSP) inschakelen. Het WSP heeft hiervoor een
Schoonmaakpool opgezet, dat onder andere kandidaten uit in principe de hele social returndoelgroep bij RBA /
Herstelling voorbereidt op werken in de schoonmaakbranche.
Meer informatie op: www.amsterdam.nl.
De schoonmaak 31

Medewerkers productie stromen door naar schoonmaak
In-, door- en uitstroom van medewerkers is speerpunt in het Amfors bedrijfsplan. Eind vorig jaar is het Amersfoortse
leerwerkbedrijf Amfors gestart met een project, waarin medewerkers van het productiebedrijf doorstromen naar het
schoonmaakbedrijf van Amfors. Het project is een succes! Inmiddels hebben 32 medewerkers de overstap gemaakt.
Doorstromen naar een nieuwe werkplek, is voor veel medewerkers een grote verandering. Dus maken medewerkers
stap voor stap kennis met het schoonmaakbedrijf. Medewerkers kiezen zelf of ze de overstap willen maken. Deelnemers
aan het project volgden een zorgvuldig begeleid traject. Tijdens een startbijeenkomst leerden ze wat werken bij het
schoonmaakbedrijf betekent. Amfors liet speciaal voor dit project een filmpje maken, waarin wordt getoond hoe leuk
schoonmaakwerk is. Ook ouders, partners en begeleiders waren bij de bijeenkomst aanwezig. Na een snuffelstage van
een week, werd gevraagd of ze de overstap willen maken. Maar liefst driekwart van hen koos voor het
schoonmaakbedrijf en ging direct daarna op schoonmaakcursus. Inmiddels werken ze allemaal naar volle tevredenheid in
groepjes op één van de projecten van Amors bij een externe werkgever.
10 april 2013, bron: www.amfors.nl
Box: Convenanten UWV met schoonmaakbedrijven
UWV sluit convenanten met bedrijven in de schoonmaak af. Twee voorbeelden:
Intentieverklaring met Vebego
Deze intentieverklaring dient als raamovereenkomst tussen UWV en Vebego en zijn werkmaatschappijen. De intentie van
Vebego is om zijn dochters te stimuleren om vacatures zoveel mogelijk in te vullen met werkzoekenden van UWV. Dit
sluit aan bij de visie van Vebego op maatschappelijk verantwoord ondernemen. Partijen spannen zich in om werkplekken
beschikbaar te stellen voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Convenant met ISS
ISS Facility Services en UWV zijn een partnership aangegaan. Zowel bij ISS als bij UWV draait de dienstverlening om
mensen. Door een goede samenwerking tussen regionale vestigingen van beide organisaties is het mogelijk om
werkzoekenden snel bij ISS te plaatsen. In het convenant tussen ISS en UWV, dat op 25 februari 2013 werd getekend,
zijn daarover afspraken gemaakt. Elk jaar stelt ISS 100 arbeidsplaatsen beschikbaar voor werkzoekenden ouder dan 55
jaar of met een Wajonguitkering.
De schoonmaak 32

4.4. Uitstroomprofiel
In opdracht van UWV heeft het CBS voor twintig sectoren een uitstroomprofiel opgesteld. Daarin wordt
beschreven welke bestemming werknemers uit de schoonmaak hebben gevonden: een baan in een
andere sector, pensioen, uitkeringsgerechtigd et cetera. De gegevens hebben betrekking op het (crisis-
)jaar 2010 8 . Tabel 25 toont de uitkomsten.
De belangrijkste conclusies die uit deze tabel kunnen worden getrokken, zijn:
• De uitstroom naar een andere sector is iets lager dan gemiddeld en is tussen 2000 en 2010 wat
gedaald. Die daling geldt overigens ook voor andere sectoren.
• Er is vooral uitstroom naar een uitzendbaan en – nog sterker – naar de zorg. Uitstroom naar de zorg
is tussen 2000 en 2010 bijna verdubbeld. Dit kan duiden op een toename van de uitstroom naar de
thuiszorg.
• De uitstroom naar een uitkering is in de schoonmaaksector (veel) hoger dan in andere sectoren.
Uitstroom naar de WW is weliswaar iets lager dan gemiddeld, maar wel verviervoudigd. De uitstroom
8 De tabel laat de status van een persoon zien op twee peilmomenten: één in 2010 en één in 2009. Tussen deze momenten
kan de persoon meer dan één keer van positie hebben gewisseld (bijvoorbeeld werkend-uitkering-werkend).
De schoonmaak 33

naar AO is iets hoger dan gemiddeld, maar wel behoorlijk afgenomen. De uitstroom naar een
bijstandsuitkering is veel hoger dan gemiddeld, en ook nog toegenomen tussen 2000 en 2010. Veel
schoonmakers hebben kleine contracten, van weinig uren. Dan bestaat de kans dat zij met een WWuitkering
onder het bestaansminimum blijven en terugvallen op een bijstandsuitkering.
• De uitstroom naar niet-uitkeringsgerechtigd ligt op een veel hoger niveau dan bij andere sectoren,
maar is wel gedaald.
• Daarentegen ligt de uitstroom naar pensioen veel lager dan gemiddeld, maar is tussen 2000 en 2010
wel verviervoudigd.
Tabel 25: Uitstroomprofiel schoonmaak: percentage uitstromers uit de Schoonmaak
naar bestemming
Herkomst 2000 2010 Niveau t.o.v.
alle sectoren
Trend
Schoon-
Alle
Schoon-
Alle
maak
sectoren
maak
sectoren
Andere sector
53%
61% 48%
54% - -
w.v.
Uitzendbranche
Zorg
Horeca
Bouw
Overige zakelijke
dienstverlening
Detailhandel
12%
6%
4%
2%
6%
10%
11%
4%
3%
3%
3%
Naar student 3% 4% 4% 5% - +
Uitkering
19%
11%
23%
18%
++
+
w.v.
WW
2%
3%
8%
10%
-
++
AO
6%
4%
3%
2%
+
--
Bijstand
4%
1%
6%
2%
++
+
Anders
6%
4%
6%
4%
+
0
NUG/overig
23%
15%
18%
12%
++
-
w.v. migrant
2%
3%
2%
2%
0
0
Naar zelfstandigen 3% 4% 4% 4% 0 0
Naar pensioen/VUT 1% 4% 3% 6% -- ++
Totaal uitstroom 31.210 686.350 25.360 584.110
Als % werkgelegenheid 31,4% 11,4% 22,2% 9,0% ++ --
Bron: UWV
4.5. De regio centraal
Op verzoek van UWV heeft het CBS een maatwerktabel gemaakt, waarin het aantal banen naar sector en
regio wordt weergegeven. Het betreft de stand per december 2011. Er zijn 35 arbeidsmarktregio’s
onderscheiden. Het CBS hanteert een ondergrens van 1.000 banen per regio. Zijn het er minder, dan
worden de gegevens niet getoond. In tabel 26 zijn Schoonmaak (144.000 banen) en
Landschapsverzorging (16.000) samengevoegd, zodat het totaal aantal banen optelt tot iets meer dan
160.000.
De opbouw van tabel 26 is als volgt:
Kolom 1 toont de arbeidsmarktregio.
Kolom 2 toont het aantal banen per 31 december 2011.
Kolom 3 geeft aan welk aandeel de regio inneemt in de totale werkgelegenheid in de schoonmaak.
Gemiddeld is dat 2,86% (100:35). Met kleur is aangegeven of de betreffende arbeidsmarktregio daar
boven of beneden zit.
De schoonmaak 34

Kolom 4 geeft aan welk aandeel de schoonmaak heeft in de regionale werkgelegenheid. Gemiddeld is dat
2,0% (160.200 banen schoonmaak:7.904.600 banen alle sectoren). Met kleur is aangegeven of de
betreffende regio daar boven of beneden zit.
Dan weer terug naar kolom 1: met kleur is aangegeven of de betreffende sector in de regio een
belangrijke speler is of juist niet. Basis hiervoor vormen de uitslagen van de kolommen 3 en 4.
Hieronder wordt de legende weergegeven.
Legenda kolom 3 en 4
Veel hoger dan gemiddeld
Hoger dan gemiddeld
Gelijk
Lager dan gemiddeld
Veel lager dan gemiddeld
Legenda kolom 1
Heel belangrijk
Belangrijk
Gemiddeld
Minder belangrijk
Veel minder belangrijk
Tabel 26 laat zien dat de sector Schoonmaak in de volgende arbeidsmarktregio’s (heel) belangrijk is:
Heel belangrijk:
1. Midden-Gelderland
2. Midden-Utrecht
3. Groot-Amsterdam
4. Rijnmond
Belangrijk
1. Twente
2. West-Brabant
3. Noord-Oost-Brabant
4. Zuid-Oost-Brabant
In de andere arbeidsmarktregio’s speelt de schoonmaak in de werkgelegenheid een minder belangrijke
rol. Overigens kunnen er dan toch redenen zijn om wel in de schoonmaak aan de slag te gaan. Het aantal
vacatures bijvoorbeeld (naar sector en regio voor de schoonmaak niet bekend) of het eerder geschetste
ondernemersvertrouwen, dat sterk per regio verschilt.
De schoonmaak 35

Tabel 26: Werkgelegenheid in de schoonmaak naar arbeidsmarktregio
Arbeidsmarktregio Aantal banen (x1.000) Percentueel aandeel in
wg. schoonmaak
Percentueel aandeel in wg.
arbeidsmarktregio
Groningen 5.4 3,4% 1,7%
Friesland 3.6 2,2% 1,4%
Drenthe 1.8 1,1% 1,7%
IJsselVechtstreek x x x
Twente 6.1 3,8% 2,2%
Stedendriehoek x x x
Midden-Gelderland 5.8 3,6% 3,1%
Food Valley 2.5 1,6% 1,8%
Zuid-Gelderland 1.7 1,1% 1,2%
Achterhoek x x x
Rivierenland 1.8 1,1% 1,8%
Flevoland x x x
Gooi en Vechtstreek 3.0 1,9% 2,8%
Midden-Utrecht 13.1 8,1% 2,7%
Oost-Utrecht x x x
Noord-Holland-Noord 3.4 2,1% 1,4%
Zuid-Kennemerland 1.9 1,2% 1,3%
Zaanstreek-Waterland 2.5 1,6% 2,4%
Groot-Amsterdam 18.9 11,7% 2,3%
Holland-Rijnland 2.9 1,8% 1,3%
Midden-Holland 1.8 1,1% 2,0%
Haaglanden 5.4 3,4% 1,3%
Zoetermeer 1.5 0,9% 1,3%
Rijnmond 15.2 9,4% 2,4%
Drechtsteden 2.1 1,3% 1,8%
Gorinchem x x x
Zeeland 4.2 2,6% 2,7%
West-Brabant 7.5 4,7% 2,4%
Helmond-De Peel 1.2 0,7% 1,3%
Midden-Brabant 2.5 1,6% 1,2%
Noord-Oost-Brabant 6.2 3,9% 2,1%
Zuid-Oost-Brabant 10.4 6,5% 3,6%
Noord-Limburg 2.0 1,2% 1,5%
Midden-Limburg 1.9 1,2% 1,4%
Zuid-Limburg 5.5 3.4% 2.1%
Totaal/Gemiddeld 160.200 2,85% 2,0%
Bron: UWV
De schoonmaak 36

De schoonmaak 37

5. Conclusie
De schoonmaakmarkt staat onder druk. De omzet stagneert, de werkgelegenheid groeit niet meer en het
aantal vacatures is afgenomen. Deze ontwikkeling is het gevolg van het feit dat bedrijven en instellingen
schoonmaak en onderhoud uitstellen, inkrimpen of combineren met andere facilitaire dienstverlening. In
de sector wordt gezamenlijk gewerkt aan het verbeteren van het prijsniveau en het tegengaan van
ontduiking van aanbestedingsnormen (de Code Verantwoordelijk Marktgedrag) en aan het kaf van het
koren scheiden (OSB-Keurmerk, Glazenwassersregister).
Ook in sociaal opzicht wordt veel ondernomen dat een positieve invloed heeft op de kwaliteit van werken
in de sector Schoonmaak. Zo is de Basis(vak)opleiding Schoonmaak verplicht gesteld, wordt gewerkt aan
verbetering van het taalniveau en volgen meer leerlingen dan voorheen een mbo-opleiding. Daarmee
wordt de schoonmaak een aantrekkelijker sector voor nieuwe instroom.
Dat is ook nodig want de komende jaren neemt de vergrijzing verder toe. Dat zorgt voor een groeiende
vervangingsvraag. De schoonmaaksector vraagt ook om een ander type werknemer omdat er sprake is
van diversificatie, van toename van de dagschoonmaak en van de combinatie van schoonmaaktaken met
andere werkzaamheden, zoals onderhoud en catering. Er ontstaan ook nieuwe functies zoals hospitality
comfort-medewerker.
De sector Schoonmaak biedt nu en in de toekomst perspectief aan veel groepen mensen; voor
werkzoekenden die nu langs de kant staan, maar ook voor bijvoorbeeld ouderen. De sector biedt tevens
instroomperspectieven voor uitzendkrachten en er stromen ook veel niet-uitkeringsgerechtigden die als
NWW’er ingeschreven staan, in de sector in.
Er is nog veel werk aan de winkel. Uit de beschreven praktijkvoorbeelden blijkt dat de sector haar
maatschappelijke verantwoordelijkheid oppakt en daarmee een goede bijdrage kan leveren aan het
creëren van arbeidsmarkt- en werkgelegenheidsperspectieven op verschillende niveaus.
De schoonmaak 38

De schoonmaak 39

Literatuurlijst
ABN-AMRO (2012), Sectorschets schoonmaakedrijven
CBS (2012, 2013), Kwartaalmonitor schoonmaakbedrijven
CBS (2013), Conjunctuurenquête
Cleantotaal (2013), De Nederlandse schoonmaakmarkt in Europees perspectief
Consumentenbondnieuws, 22 april 2013
FNV Bondgenoten (2009), Schoon genoeg, op naar een betere toekomst voor de schoonmaaksector
ING (2013), Sectoren in economisch perspectief 2013
ING(2012), Kwartaalbericht Facilitaire dienstverlening
IVA (2009), Ontwikkelingen in de schoonmaakbranche
KOCK (2007), SW in de schoonmaak
Rabobank (2013), Cijfers en trends 2013, schoonmaakbedrijven
ROA (2011), Arbeidsmarkt naar opleiding en beroep 2016
RWI (2011), Sectorale arbeidsmarktinformatie, schoonmaakbedrijven
Savantis (2013), Rapportage Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie 2012
Savantis (2011), Rapportage Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie 2010-2011
Schooonmaakjournaal, 8 mei 2013
TNO (2010), Het verschil maken, sociale innovatie door de inzet van mensen met een astand tot de
arbeidsmarkt
UWV (2011), Vacatures in Nederland 2011
Vereniging Facility Management Nederland (2012), De Nederlandse Facility Management Markt 2012
De schoonmaak 40

De schoonmaak 41

Bijlage I
Sociale organisatie in de
schoonmaak
Cao
Naam
Cao Schoonmaak- en
glazenwassersbedrijf
Aantal
werknemers
OSB
Aantal
werknemers
totaal
Ingangsdatum
Expiratiedatum
113.300 150.700 1.1.2012 1.1.2014
In de sector Schoonmaak geldt één cao. Er vallen ruim 150.000 werknemers onder. Ruim 113.000
daarvan werken voor bedrijven die bij de Ondernemersorganisatie voor Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten
(OSB) zijn aangesloten. De cao Schoonmaak wordt aan werkgeverszijde door de OSB en aan
werknemerszijde door FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen getekend. Het secretariaat berust bij de
Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak en Glazenwassersbranche (RAS).
Werkgevers- en werknemersorganisaties
OSB
De Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) is de werkgeversorganisatie van de
schoonmaak- en glazenwassersbranche in Nederland. De OSB behartigt de belangen van 500 leden die
80 procent van de totale omzet van de markt realiseren. Het gaat om bedrijven die zich voornamelijk op
de zakelijke markt richten en die zich bezighouden met de schoonmaak van kantoren, glazenwassen,
gevelbehandeling, reiniging na calamiteiten, reiniging van treinen, vliegtuigen en scholen en reiniging in
de voedingsmiddelenindustrie.
Al ruim dertig jaar werkt de OSB aan een sterke en aantrekkelijke branche, waarbij integriteit,
betrouwbaarheid, transparantie en kwaliteit speerpunten zijn. De schoonmaak- en glazenwassersbranche
is dynamisch. Dat komt onder meer door ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt, imago,
veiligheid en milieu. OSB-leden moeten zich houden aan strenge eisen op het gebied van
arbeidsvoorwaarden, afdracht van sociale premies, de gedragscode schoonmaakbranche, veiligheid op de
werkvloer en schoonmaakspecifieke zaken. Alle OSB-leden moeten vanaf 1 januari 2014 voldoen aan de
voorwaarden om het OSB-Keurmerk te hebben.
RAS
Stichting Raad voor Arbeidsverhoudingen Schoonmaak- en Glazenwassersbranche (RAS) is in 1991
opgericht door de sociale partners (CNV Vakmensen, FNV Bondgenoten en OSB).
Belangrijke taak van de RAS is het adviseren van de branche en toezien op de naleving en toepassing van
de cao-afspraken. De RAS initieert en financiert activiteiten en projecten op het gebied van
De schoonmaak 42

arbeidsvoorwaarden en het toezicht op naleving van de cao, op arbeidsomstandigheden en opleidingen;
voor zowel werkgevers als werknemers.
FNV Bondgenoten
FNV Bondgenoten maakt zich hard voor goede arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden voor al het
personeel in de sector industrie, metaal, vervoer, agrarisch, handel of diensten. FNV Bondgenoten is ook
in de sector Schoonmaak actief. Met ruim 14.000 leden is het de grootste vakbond in deze sector. FNV
Bondgenoten heeft een Schoonmaakparlement, waarin vertegenwoordigers van schoonmakers zitting
hebben en dat de koers bij bijvoorbeeld acties bepaalt. De website www.schoongenoeg.nu biedt nieuws
en beoogt ook jonge schoonmakers op een aantrekkelijke manier te benaderen. Via de RAS, de Code
Verantwoord Marktgedrag en andere initiatieven draagt FNV Bondgenoten bij aan goede
arbeidsverhoudingen in de sector.
FNV Bondgenoten is een vereniging en bestaat uit een hoofdbestuur en een bondsraad. De
werkorganisatie zorgt ervoor dat het beleid, zoals uitgestippeld door de bondsraad, wordt uitgevoerd. FNV
Bondgenoten is lid van de Federatie Nederlandse Vakverenigingen (FNV). Via deze federatie neemt de
bond deel aan de Sociaal-economische Raad (SER) en de Stichting van de Arbeid (StvdA), en is de bond
actief op landelijk niveau (onder meer om te lobbyen in de politiek). SER en StvdA zijn overlegorganen
waar vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers belangrijke maatschappelijke onderwerpen
bespreken en daarover advies geven aan de regering.
CNV Vakmensen
CNV Vakmensen is met 135.000 leden de grootste bond binnen het CNV. CNV Vakmensen behartigt de
belangen van werkenden en niet-werkenden op het gebied van arbeid en inkomen. Dat doet de bond
vanuit een christelijk sociale gedachte.
CNV Vakmensen is een democratische organisatie. Leden krijgen de gelegenheid en worden uitgenodigd
mee te denken, te praten en te beslissen over beleid. De bondsraad is het hoogste orgaan. Er zitten
vertegenwoordigers van vakgroepbesturen en besturen van platforms in. Daarmee zijn de leden van CNV
Vakmensen via de lijn van de cao en via de regio vertegenwoordigd in de bondsraad. In de raad zitten
ook vertegenwoordigers van de Anders Actieven Raad en de Seniorenraad.
Kennisorganisaties en opleidingsinstituten
Savantis
Savantis is een van de zeventien Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven.
Savantis werkt voor vier sectoren:
• Schilderen en Onderhoud
• Afbouw
• Reclame, Presentatie en Communicatie
De schoonmaak 43

• Schoonmaak en Glazenwassen
Het register van erkende leerbedrijven telt meer dan 9.000 ondernemingen, waar ruim 9.000 leerlingen
en stagiairs uit het middelbaar beroepsonderwijs het praktijkdeel van hun opleiding volgen. Savantis
verzorgt ook praktijk- en theorietrainingen, met jaarlijks 5.000 deelnemers.
Savantis is zowel een kennis- als een vakcentrum. Als kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven
heeft het wettelijke taken. Als vakcentrum Afbouw en Onderhoud, Presentatie en Communicatie richt het
zich op andere activiteiten.
Tot de wettelijke taken behoort de erkenning van leerbedrijven. Ook ontwikkelt en onderhoudt Savantis
de kwalificatiedossiers. Zo'n dossier beschrijft de inhoud van een beroep en de competenties, kennis en
vaardigheden die voor een beginnende beroepsbeoefenaar nodig zijn. Bovendien is Savantis actief op het
gebied van arbeidsmarktinformatie.
Als vakcentrum voert Savantis andere taken uit, zoals examinering, training en de ontwikkeling van
lesmateriaal.
VSR
De Vereniging Schoonmaak Research (VSR) is het onafhankelijke platform voor professioneel
schoonmaken. Als kennisinstituut voor alle marktpartijen op het gebied van schoonmaakonderhoud
streeft VSR al dertig jaar naar objectivering en professionalisering van het schoonmaakvak door middel
van onderzoek, voorlichting en opleiding. De vereniging is een dwarsdoorsnede van de totale
schoonmaakbranche en heeft circa 270 leden. Zowel opdrachtgevers als schoonmaakbedrijven,
leveranciers van schoonmaakapparatuur en -middelen, adviesbureaus en onderwijsinstellingen zijn lid van
VSR.
De aangesloten organisaties hebben toegang tot de studies en onderzoeken van VSR op het gebied van
schoonmaakmethoden en -technieken, kwaliteitssystemen en het functioneren van mensen, organisaties
en markten binnen de schoonmaakdienstverlening.
SVS
SVS is een van de opleidingsinstituten in de schoonmaak en marktleider. Verder zijn onder meer bekend:
Carling, DOC, UL Team, Studieplan NL, Alpheios en Top4you. SVS is door vertegenwoordigers van
werkgevers en werknemers als brancheopleidingsinstituut in 1977 opgericht. Doel van SVS is het
stimuleren, organiseren en uitvoeren van opleidingen voor werknemers in ondernemingen die zich
bezighouden met professioneel schoonmaakonderhoud. Door een praktijkgerichte aanpak en door de
belangen van de schoonmaakbranche en opdrachtgevers voorop te stellen, is SVS sinds jaar en dag
hét opleidingsinstituut voor de schoonmaakbranche. In januari 2011 legde de 100.000ste cursist met
succes haar examen af bij het opleidingsinstituut. Jaarlijks begroet SVS nu zo’n 7.000 cursisten. Daarvoor
staan 25 SVS-medewerkers en ruim 200 vakdocenten klaar. Samen verzorgen ze meer dan 60 vak-,
kader- en managementopleidingen. Meer informatie op www.svs-opleidingen.nl.
De schoonmaak 44

Relevante links en vacaturesites
Links
www.osb.nl
Website van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB).
www.fnvbondgenoten.nl
Website van FNV Bondgenoten.
www.cnvvakmensen/schoonmaak
Website van CNV Vakmensen Schoonmaak.
www.pensioenschoonmaak.nl
Alles over pensioenregeling en pensioenfonds in de schoonmaak.
www.zowerkjeprettiger.nl
De arbocatalogus voor de schoonmaak- en glazenwassersbranche.
www.codeverantwoordelijkmarktgedrag.nl
Alle informatie over de Code Verantwoordelijk Marktgedrag in de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche.
www.savantis.nl
Alle informatie over het beroepsonderwijs in de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche.
www.hba.nl
Website van het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA). Bij het HBA zijn diverse branches aangesloten,
waaronder de Glazenwassersbranche.
www.vsr-org.nl
Website van de Vereniging Schoonmaak Research (VSR), het platform voor professioneel schoonmaken.
www.nvz.nl
Website van de Nederlandse Vereniging van Zeepfabrikanten (NVZ), de branchevereniging van
producenten/importeurs van was-, reinigings-, desinfectie, bleek- en onderhoudsmiddelen en
professionele reinigingsmachines. NIFM is de sectie van de NVZ die zich bezighoudt met de professionele
schoonmaak.
Vacaturesites
www.baanmetuitzicht.nl
Informatie over het werk van glazenwassers en vacatures.
De schoonmaak 45

Colofon
Uitgave
UWV Afdeling arbeidsmarktinformatie en -advies
Postadres
Postbus 58285
1040 HG Amsterdam
Inlichtingen
Tel. 06-22947956
Redactie
Kees van Uitert
Mechelien van der Aalst
Disclaimer
Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, graag zelfs, maar gebruikt u wel de bronvermelding.
UWV © 2013
De schoonmaak 46

Einde rapport
De schoonmaak 47