Visie Verdubbeling Oosterpark - Stadsdeel Oost - Gemeente ...

Visie
Verdubbeling
Oosterpark

juni 2009
Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer
DS landschapsarchitecten

Inhoudsopgave
1 Inleiding 7
2 Studie Verdubbeling Oosterpark 9
3 Geschiedenis van het Oosterpark 16
4 Plankaart ‘Visie Verdubbeling Oosterpark’ 22
5 Plantoelichting 23
6 Conclusie 33
Ontwerp L.A. Springer 1893

1
Inleiding
De visie op het Oosterpark is gemaakt naar aanleiding
van de vraag aan het stadsdeel om in te stemmen met
ontwikkelingsinitiatieven in de noordrand van het park.
De visie is opgesteld door het stadsdeel, in samenwerking
met DS landschapsarchitecten en in nauw overleg
met de initiatiefnemers Hotel Arena en Koninklijk Instituut
voor de Tropen (KIT). Gestudeerd is op de mogelijkheden
om ruimte te geven aan de uitbreidingsplannen
en te anticiperen op mogelijk andere initiatieven in de
noordrand, op een wijze die het stadsdeel ondersteunt.
Hotel Arena wil ondermeer het hotel uitbreiden en
het café-restaurant openen naar het park. Het KIT wil
reorganisatie van de museumentree, een nieuw theater
ter vervanging van de huidige kleine zaal, uitbreiding
van het hotel en het depot, extra kantoorruimte en een
parkeergarage.
De besluitvorming over het concept SPvE van het KIT
was in 2006 vastgelopen op behandeling door het
dagelijks bestuur van het stadsdeel. De uitbreiding van
het KIT werd gedacht op de parkeerplaats en in de voet
van het bestaande Tropenhotel. Het ontwerp ging uit van
een fors volume dat vanaf de toren van het Tropenhotel
tot aan de Linnaeusstraat zou reiken. Hierdoor zou de
stad het park ingetrokken worden en zou de scheiding
tussen noordelijk en zuidelijk deel van het Oosterpark
definitief worden.
Eind 2007 hebben Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer
en het KIT de krachten gebundeld om het vastgelopen
proces van de herontwikkelings- en uitbreidingsplannen
van het KIT weer in beweging te krijgen. Er
werd een projectteam Visie Verdubbeling Oosterpark
opgericht, die het ontwerpend onderzoek ter hand nam.
Vanaf dat moment wordt samen met het KIT en Hotel
Arena gezocht naar oplossingen die een meerwaarde
betekenen voor het Oosterpark. Het hoofdaccent van het
onderzoek is verlegd naar herbestemmen en herontwikkelen
van bestaande bebouwing, in plaats van naar
omvangrijke nieuwbouwinitiatieven. Het KIT is zeer te
spreken over de speelruimte binnen de visie ‘Verdubbeling
Oosterpark’ en heeft de plannen uit 2005 terzijde
geschoven.
Dit heeft geleid tot het besluit om de initiatieven en
ontwikkelingen in het Oosterpark als stadsdeel actief te
gaan begeleiden en sturen conform de uitgangspunten
uit de ruimtelijke visie.
Inmiddels is een overleg gestart tussen het stadsdeel
en alle eigenaren van de waardevolle gebouwen in de
noordrand van het Oosterpark. De partijen hebben
gezamenlijk geconcludeerd dat de kracht van de locatie
juist de ligging in het park is. Parkgerichte herontwikkeling
van de gebouwen kan de motor achter de verdubbeling
van het Oosterpark worden.
Voor u ligt de ‘ruimtelijke onderlegger’ ten behoeve
van het projectbesluit, onderdeel van het PLABERUM
stappenplan voor alle projecten in Amsterdam.
Situatie 2007
1 - Inleiding
7

8
2 - Studie verdubbeling Oosterpark

2
Studie verdubbeling
Oosterpark
Het Oosterpark is één van de populairste Amsterdamse
buurt/stadsparken. In de nabije toekomst zal overal
in Amsterdam het parkbezoek alleen maar toenemen,
zoals het Grote Groen Onderzoek aantoont (dRO). Sinds
1996 is het parkbezoek bijna verdubbeld. De afgelopen
jaren hebben twee parken in Oost-Watergraafsmeer een
metamorfose ondergaan: Park Frankendael en begraafplaats
De Nieuwe Ooster. Beiden zijn ruimer opgezet en
verfraaid. Dit heeft veel waardering geoogst in de buurt
en in de stad. Het stadsdeel wil deze trend voortzetten
in het Oosterpark, en ziet de mogelijkheid om het park
op te rekken tot aan de Mauritskade. Hiermee kan een
‘Verdubbeling van het Oosterpark’ ontstaan.
Het Oosterpark valt in de huidige situatie uiteen in
twee delen. De zuidzijde is een traditioneel stadspark,
gekenmerkt door vloeiende lijnen. Het oorspronkelijke
ontwerp uit 1893 van landschapsarchitect L.A. Springer
is nagenoeg intact gebleven.
De geschiedenis van de noordrand is complexer. Hoewel
integraal onderdeel van het parkontwerp van Springer is
het nooit park geworden. Een groot oppervlak was lange
tijd de Oosterbegraafplaats en in verschillende perioden
van de vorige eeuw zijn er gebouwen neergezet en ook
weer gesloopt. In de noordelijke helft van het huidige
park liggen nu een rozentuin en diverse speelgelegenheden
in een geometrische vormentaal ingesloten door
de hekwerken van de terreinen rond de gebouwen. Deze
terreinen zijn in de loop van de tijd voornamelijk dienst
gaan doen als parkeerterrein, fietsenstalling, plek voor
noodlokalen, kindercrêches, vuilnisbakken en andere
vormen van ruimtebeslag.
Vanuit zowel het park als de Mauritskade oogt de
noordrand rommelig en dichtgeslibd.
De visie is gericht op het creëren van één Oosterpark
door de terreinen in de noordrand openbaar toegankelijk
te maken. Het terrein achter de hekken wordt bij het
park betrokken en er komt één parkhek rondom het hele
park. Door een aantal ontwerpingrepen zoals verschuiving
van programma, aanpassen van het padenverloop,
vergroten van de toegankelijkheid en beplantingsopzet,
wordt het noordelijke deel naadloos verweven met het
zuidelijk deel. Er ontstaat een verdubbeling van het
areaal van het Oosterpark.
2 - Studie verdubbeling Oosterpark 9

grote gebouwen op de
voormalige vestingswerken
schetsen ontwerpproces
Oosterpark
Frankendael
niet uitgevoerd
Nieuwe Ooster
ligging parken in relatie tot ‘Wibaut
aan de Amstel-project’
de noordelijke helft van het parkontwerp is, op de druppel na,
nooit aangelegd.
gedachten over het thematiseren van de noordrand in drie
sferen: spel, sport en cultuur
ruimtelijke analyse toont de heldere opzet van het winnende ontwerp van L.A. Springer
deze eentonige en versnipperde ruimtes zijn overgebleven na jaren beheer en herinrichting
duidelijk zichtbaar is hier de scheiding tussen het noordelijk en zuidelijk gedeelte
10
2 - Studie verdubbeling Oosterpark

schetsen ontwerpproces / globaal stappenplan
1 - hekwerk rondom het park 2 - onthekken binnenterreinen
3 - parkeren ondergronds 4 - alleen monumentale gebouwen behouden
2 - Studie verdubbeling Oosterpark 11

schetsen ontwerpproces/voorbeeld uitwerkingen verparken noordrand
Hotel Arena
Hotel Arena
schets noordwest-hoek noordrand
HBS
A.lab
HBS
A.lab
GL
GL
schets midden noordrand
12
2 - Studie verdubbeling Oosterpark

schets stedenbouwkundige situatie parkhoeken
oriëntatie van de gebouwen op het park en op de omgeving
2 - Studie verdubbeling Oosterpark 13

grondeigendom
14
2 - Studie verdubbeling Oosterpark

eigenaren van de gebouwen
2 - Studie verdubbeling Oosterpark 15

3
Geschiedenis van
het Oosterpark
sloot met bomenrij
In 1832 lag op de plek van het Oosterpark een nat
veenweidegebied net buiten de vestingwerken. Aan
de Oetenwalerweg stonden enkele boerderijen. Op de
hoek van de Linnaeusstraat en de Eerste Oosterparkstraat
stond een buitenhuis, genaamd Werklust. Er lag
een sloot door het gebied met een stevige beplanting.
Tegenover de Muiderpoort stond het Muiderbosje. De
Linnaeusstraat heette toen nog Oeterwalerweg. De
eerste visie op de ontwikkeling van dit weidegebied
werd getekend in 1866 door stadsingenieur Jacob van
Niftrik (1833-1907). Hij trok de Singelgracht recht en
tekende de Mauritskade erlangs. Grenzend daaraan
tekende hij een begraafplaats, ingebed in bossages en
ten zuiden daarvan een groot exercitieterrein. De
Dapperbuurt was in zijn plan een lommerrijke villawijk.
In 1875 maakte Niftriks opvolger J. Kalff een nieuw
uitbreidingsplan geïnspireerd op het plan uit 1866.
In zijn tekening werd het excercitieterrein vervangen
door een park. Rond het park tekende hij buurten met
smalle straten en hoge bebouwingsdichtheid. Dit plan
werd uitgevoerd met uitzondering van het noordelijk
parkdeel. Daarop werd in 1884 nog een keer een park
ontworpen, waarin de begraafplaats ook een plek had.
Dit ontwerp is niet uitgevoerd.
Aan de Mauritskade werden een jaar later de Dubbeltjeswoningen
gebouwd. Voor weinig geld konden
mensen lid worden van de Bouwmaatschappij tot
Verkrijging van Eigen Woningen. De maatschappij liet
nieuwe woningen bouwen die werden verloot onder de
leden. Voor een kwartje inleggeld en iedere week een
dubbeltje konden zij eigenaar worden van hun woning.
De woningen zijn tegenwoordig in bezit van de woningcorporatie
De Key.
Hotel Arena was eerst het St. Elisabeth Gasthuis,
voor oudere weeskinderen, gebouwd in 1890. In 1950
werd het een verpleeghuis voor katholieke dames. De
hoofdingang lag aan de Mauritskade. In 1980 werd het
verbouwd tot jeugdherberg met de ingang aan de
‘s-Gravesandestraat. Bijna tien jaar later werd het
alweer verbouwd tot drie-sterrenhotel, restaurant en
club. In het deel van het gebouw dat ontsluit op de
Mauritskade heeft woningcorporatie Ymere appartementen.
De vrijstaande woning aan de ‘s-Gravesandestraat
(historisch deel uitmakend van het complex) is nu van
woningcorporatie Eigen Haard.
Na de komst van deze eerste gebouwen won de
landschapsarchitect Springer in 1893 de ontwerpprijsvraag
voor de inrichting van het Oosterpark. Van zijn
ontwerp werd alleen de zuidelijke helft uitgevoerd,
reikend tot aan de toenmalige sloot.
In 1905 werd de HBS gebouwd aan de Mauristkade en
in 1915 het Anatomisch Laboratorium, met een sectiegebouw
in de achtertuin. Beide gebouwen richtten hun
entrees op de Mauritskade en de achterkant naar het
park.
Veenweidegebied 1832
Plan 1866 J. van Niftrik
Plan 1884
begraafplaats
exercitieterrein
rechte singelgracht
begraafplaats
16
3 - Geschiedenis van het Oosterpark

1890
1875
In 1917 verwierf het KIT de grond van de begraafplaats
om er een instituut en een museum te vestigen. De
begraafplaats werd fasegewijs verplaatst naar de
Nieuwe Ooster aan de Middenweg, ook een ontwerp van
L.A. Springer. Het enorme complex werd ontworpen als
een aaneenschakeling van afzonderlijk vormgegeven
gebouwen. Het complex was toen al alzijdig, het heeft
dus geen achterkanten. In de tuin van het KIT staat op
de plek van één van de voormalige entreegebouwtjes
van de begraafplaats een beukenhaagje. Daar binnenin
ligt een grafsteen die gevonden is bij de aanleg van de
tuin.
In 1875 bouwde de Amstelbrouwerij zijn stallen aan de
Mauritskade. Waar toentertijd de paarden in een
omheining stonden verrees in 1920 een nieuw gebouw
voor het wagenpark van de Amstelbrouwerij.
In datzelfde jaar bouwde de UvA het Laboratorium
Gezondheidsleer op de voet van de begraafplaats en
georiënteerd op het park.
Op de kop van de dubbeltjeswoningen, gericht op het
park, werd vervolgens een Openluchtschool gebouwd
voor asmatische kinderen (1930). In de pauze sliepen
de kinderen op britsen buiten op het terras en tijdens
de lessen stonden de tuindeuren altijd open. Aan de
terraszijde lag een schoolplein met tuintjes en speelelementen.
Het hotel van het KIT werd in 1965 geplaatst in de
noordrand als hoeksteen van een formele parterre.
Het depot voor de museumstukken werd ‘ondergronds’
geplaatst tussen het instituut en het hotel. De
noordrand is dan vrijwel geheel volgebouwd. Doordat
het hotel niet aan de Linnaeusstraat staat behoudt de
straat tot vandaag haar lommerrijke uitstraling vanaf de
Mauritskade tot aan de Eerste Oosterparkstraat.
Het pand van de stichting Beatrixoord werd in 1987
gesloopt, waarna de vrijgekomen ruimte toegevoegd
werd aan het park. Op de terreinen van de laboratoria
van de UvA werden twee kinderdagverblijven gebouwd.
Naast de HBS, op gemeentegrond, werden noodlokalen
geplaatst. Op het speelterrein bouwde de gemeente een
sporthalletje.
Oosterpark 1892
1890
1875
1905 1915
Oosterpark 1922
1890 1920
1915
1875 1905
1930 1920
1950
1917
1917
1965
Vlak na de oorlog bouwde de stichting Beatrixoord een
gebouwencomplex achter het Anatomisch Laboratorium,
op de inmiddels ontruimde begraafplaats.
Oosterpark 1969
3 - Geschiedenis van het Oosterpark 17

1890
1875
1920
1905
1915
1917
1930
1920
1965
Oosterpark 2008
18
3 - Geschiedenis van het Oosterpark

aula KIT met parterre
hotel KIT aan de parterre net na gereedkoming
stallen amstelbrouwerij met paardenbak aan Mauritskade
terras Openluchtschool met slapende kinderen
Oosterpark 1969
Laboratorium Gezondheidsleer
20
3 - Geschiedenis van het Oosterpark

voorgevel stallen achter de voormalige garage rechts hotel KIT, inmiddels schuil gaand achter bomenrijen speelplek met muur pal voor de aula van het KIT
in onbruik geraakt terras Openluchtschool
Laboratorium Gezondheidsleer met opbouw Oosterpark circa 2006
3 - Geschiedenis van het Oosterpark 21

4
Plankaart
‘Visie
Verdubbeling
Oosterpark’
22
4 - Plankaart ‘Visie Verdubbeling Oosterpark’

5
Plantoelichting
5.1 Padenstructuur
Hoofdpad door het park verleggen in noordelijke
richting
Het hoofdpad ligt ter plaatse van de voormalige sloot,
op de scheiding tussen noordelijk en zuidelijk park. De
delen worden ook door het gebruik in tweeën gedeeld.
In het oorspronkelijke, nooit uitgevoerde ontwerp van
Springer bestond het hoofdwandelpad niet uit één
ronde maar twee rondes, tezamen een acht vormend. De
Mauritskade was onderdeel van de route, die het park
oprekte tot aan de Singel.
De route wordt in het nieuwe ontwerp middenin het
noordelijk parkdeel gelegd, zodat alle gebouwen eraan
komen te liggen. De parkzijden van de gebouwen
zijn bereikbaar via dit pad. Het KIT-hotel is de enige
uit zondering.
Onderzocht moet worden hoe het hoofdpad constructief
over het depot van het KIT kan worden gelegd.
5 - Plantoelichting 23

5.2 Hekwerk
Een parkhek in plaats van ieder gebouw zijn hek
Rondom het huidige park (zuidzijde) staat één type hek.
De grens van park en stad is daarmee helder: binnen het
park gelden andere regels dan daarbuiten. Op de grens
tussen de stad en de gebouwen aan de noordzijde
staan diverse hekwerken en een muur. De verdubbeling
van het Oosterpark begint met het plaatsen
van één hekwerk rond het gehele park; langs de
Eerste Oosterparkstraat, de ‘s-Gravesandestraat, de
Mauritskade en de Linnaeusstraat. De gebouwen in de
noordrand staan dan in het park.
De uitstraling van de parkentree tegenover de
Muider poort en bij de voormalige stallen moet sterk
vergroenen.
De uitstapplek voor de hoofdingang van het KIT kan
worden vervangen door een goed ontworpen parkentree
annex uitstapplek voor zowel de KIT-gasten als wellicht
toekomstige theatergangers.
Er kan een kleine parkentree komen tussen het Anatomisch
Laboratorium en de HBS.
24
5 - Plantoelichting

Hekken rondom terreinen opheffen
Op de terreinen vinden allerlei vormen van opslag
plaats, van auto’s die geparkeerd worden tot noodlokalen
voor een school. Daardoor is het park vanaf
de Mauritskade niet meer te zien. Omdat er ruimte
is binnen de omheining, worden er fietsen en auto’s
gestald en is de achterdeur de ingang geworden. De
gebouwen zijn daardoor geheel in zichzelf gekeerd, de
voordeur zit op slot.
Door de hekken rond de terreinen te verwijderen,
komen de prachtige gebouwen weer in het park te
staan en opent zich het zicht vanaf de kade op het park.
De gebouwen hebben geen eigen hek meer rond een
eigen terrein maar één gezamelijk hek - het parkhek.
De voordeur aan de Mauritskade kan weer open en
de achterdeur kan gebruikt worden als parkentree. De
parkzijden van de gebouwen zijn zeer geschikt voor het
vestigen van publiekgebonden functies, zoals cafés,
sportfaciliteiten, kinderdagverblijven, etc.
Openen paardenweitje
Het paardenweitje is een braak liggend stukje land,
ingeklemd tussen de doodlopende weg van de Dubbeltjeswoningen
en de voormalige Openluchtschool. Het
weitje is een prima plek voor een kleine parkbestemming.
5 - Plantoelichting 25

5.3 Programma gebouwen
Anatomisch laboratorium ombouwen tot Tropen theater
Het huidige Anatomisch Laboratorium is in zijn opzet
volledig georiënteerd op de Mauritskade. De mogelijke
toekomstige bestemming kan helpen het gebouw op het
park te oriënteren. Op dit moment wordt onderzocht of
het gebouw het nieuwe Tropentheater van het KIT kan
worden. In dat geval kan het theatercafé een entree en
een terras aan het park krijgen. Net zoals in het Westerpark
waar monumentale gebouwen herbestemd zijn
voor publiek en vrij in het park staan.
Laboratorium Gezondheidsleer herbestemmen
Het Laboratorium Gezondheidsleer staat ver in het
park. Als het pand vrijkomt dient hier tenminste op de
beganegrond een publieksgerichte culturele functie te
worden gehuisvest.
Voormalige Openluchtschool beschikbaar stellen voor
educatieve doeleinden
In de voormalige Openluchtschool zit nu DAS-arts,
de multidisciplinaire masteropleiding Theater van de
Amsterdamse School voor de Kunsten. De tuindeuren
zijn altijd gesloten, het terras wordt niet gebruikt. In de
26
5 - Plantoelichting

toekomst kan dit gebouw wellicht een functie krijgen
die beter past bij zijn architectonische opzet, zoals
bijvoorbeeld de bestemming kinderopvang.
Liftschacht van het depot af
Er wordt gestudeerd op uitbreiding van het hotel en van
het ondergronds depot van het KIT. De hoofdroute ligt
tussen het hotel en het museum in. Voor de toekomstige
inrichting van het park is het belangrijk dat de liftschacht
verdwijnt, waardoor ondermeer het zicht
ontstaat vanaf de Linnaeusstraat tot diep in het park.
Bekeken wordt of bij uitbreiding van het depot de
lift geplaatst kan worden in het hotel. In de visie is
rekening gehouden met de keerruimte nodig voor de
vrachtwagens met museumstukken.
De voormalige stallen en garage van de Amstelbrouwerij
herbestemmen
De voormalige stallen zijn bijzonder fraai en geschikt
voor een publieksgerichte functie. De voormalige
garage staat voor de historische voorkant van de
stallen. Het gebouw steekt met zijn blinde gevel aan
de straatkant ook te ver naar voren zodat het park niet
kan worden doorgezet tot aan de Mauritskade. Het
vervangen van dit gebouw door bijvoorbeeld een ondergrondse
parkeergarage of een veel smallere uitbreiding
van de kleine Dubbeltjeswoningen ter plekke levert een
monumentaal zicht op de stallen en tot in het hart van
het park.
5 - Plantoelichting 27

5.4 Zicht
Zicht op het park aan de noordelijke zijde vormgeven
Door de hekken rond de terreinen van de gebouwen te
verwijderen komen de prachtige gebouwen weer in het
park te staan en opent zich het zicht vanaf de kade. Tussen
de gebouwen door is het park in zijn volle diepte te zien.
De muziekkoepel, een sierlijk en opvallend 19de eeuws
park element, is straks blikvanger vanaf de Mauritskade.
Voorzijde Tropenmuseum opwaarderen
De entree van een groot en belangrijk museum verdient
een duidelijke entree en een goede openbare ruimte. De
voorgevel is in de jaren ‘70 veranderd van een trappartij
met een monumentale deur in een kuil die verscholen
ligt achter struiken en muurtjes. Het functioneert overdag
goed maar is ’s avonds een sociaal onveilige hangplek.
Verbetering van de entreesituatie vergt een integrale
aanpak omdat het probleem niet alleen door herinrichting
van de openbare ruimte is op te lossen.
Het hek wordt aan de Linnaeusstraat verlengd tot aan de
Mauritskade, zoals vroeger. Het bomeneiland (de druppel,
waar de tramlus omheen ligt) voor de deur krijgt een lager
parkhek rondom en wordt vrijgemaakt van reclameborden
en andere elementen die niet in een park thuis horen.
28
5 - Plantoelichting

5.5 Ruimtelijke opbouw
manifestatieveld
Uitbreiding cultuurveld voor de muziekkoepel
Het organiseren van evenementen in het park is erg in
trek. De grasvelden in het huidige Oosterpark beschadigen
erg onder de druk van opbouw en transport
van tenten en van het vele publiek. De evenementen
worden daarom sinds kort zoveel mogelijk geconcentreerd
op de asfaltverharding rond de muziekkoepel.
Het aan grenzende veld kan worden omgevormd tot een
goed gefundeerd grasveld voor intensief gebruik. Door
voortaan alle evenementen rond de koepel en op het
veld te programmeren worden de andere grasvelden
ontzien.
5 - Plantoelichting 29

5.6 Parkeren en toegankelijkheid auto’s
uitstapplek
KIT/Theater
evenementendienstweg
l&l KIT
+taxistop
l&l
museumstukken
Parkeren op maaiveld weg
De auto’s die nu op de terreinen staan moeten ondergronds
worden gebracht. Hotel Arena is voornemens om
zijn parkeergelegenheid te overdekken (half verdiept).
Het KIT wil alle parkeerplekken ondergronds brengen.
Ook het parkeren van de overige functies in de
noordrand van het park (particulieren en bewoners)
moet verdwijnen en wellicht in een ondergrondse garage
ondergebracht worden.
Doordat de gebouwen binnen het parkhek staan moeten
leveranciers, die nu tot aan de achterdeur rijden, op
straat parkeren. Een uitzondering hierop is het transport
van museumstukken uit het depot van het KIT en ander
groot incidenteel transport bedoeld voor het instituut.
Bij evenementen maakt men gebruik van de speciale
manifestatiedienstweg op gefundeerd gras. Aan de
Linnaeusstraat is een laad- en losplek nodig voor het
KIT en het hotel en een nieuwe en verkleinde taxistandplaats.
Aan de Mauritskade moet een laad- en losplek
komen voor de aangrenzende gebouwen.
30
5 - Plantoelichting

tennisbanen
speelplek
sportveld
speelplek
5.7 Intensief programma park
Vernieuwen speelplekken en pierenbadje
De speeltuin met pierenbadje wordt door de aanleg
van het cultuurveld verplaatst naar de westkant. Water
kan in een nog te bedenken vorm als speelelement en
als pierenbadje in dit nieuwe speelveld terugkeren. De
ronde muur verdwijnt en het gebouw van het KIT komt
weer aan het park te liggen.
Wanneer Hotel Arena het café en terras richt op het park
wordt ook deze achterkant een belangrijk onderdeel
van het park. Dit is aanleiding om een hoogwaardig
speellandschap te maken. Hierin ligt bijvoorbeeld een
bijzonder waterelement. De tennisbanen op straathoogte
leveren een keermuur op die beschutting biedt
tegen verkeerslawaai en die mogelijk ook voor het
spelen van kinderen kan worden gebruikt.
Een modern multifunctioneel sportveld wordt aangelegd
nabij het Amstellyceum, dat er wellicht ook gebruik van
kan maken. Onderzocht moet worden of de activiteiten
die in het sporthalletje plaats vinden in het park een
nieuwe plek kunnen krijgen, bijvoorbeeld op de begane
grond van het Laboratorium Gezondheidsleer. Daarmee
krijgt hier ook de plint van het gebouw een publieke
functie die het park voedt.
5 - Plantoelichting 31

5.8 Bomenplan
De bomen maken het park
Met alle bomen wordt uitermate zorgvuldig omgegaan.
Grote bomen en natuurlijk de oude monumentale
bomen worden gehandhaafd en waar nodig ontdaan
van onderbegroeing. Het wortelstelsel van monumentale
bomen wordt ongemoeid gelaten (niet bouwen,
niet verharden). Deze zijn vaak net zo groot als de
kruinomvang van de betreffende boom. In uitzonderlijke
gevallen zal een boom wijken voor bebouwing of verharding.
In dat geval moet het door een volwassen boom
gecompenseerd worden op een andere plek in het park.
Wanneer beplanting, waaronder bomen van mindere
waarde, moet wijken zal deze zoveel mogelijk worden
gecompenseerd op plekken waar juist beplanting moet
komen.
32
5 - Plantoelichting

6
Conclusie
Waarom doen we dit
Amsterdamse stadsparken zijn een succesformule, de
laatste decennia is het gebruik enorm toegenomen.
Waar stadsparken vroeger voornamelijk gebruikt werden
voor wandelen, fietsen en voor stadskinderen dienst
deden als eerste kennismaking met de natuur, is het
gebruik tegenwoordig ook veel gevarieerder geworden.
Er wordt in het park gerecreëerd, gesport, gespeeld, het
is een belangrijke ontmoetingsplek en bij mooi weer is
het zelfs de plek waar de moderne kenniswerker met
laptop zijn geld verdient.
Naast de gestegen en veranderde vraag dragen parken
bij aan een betere lucht- en waterkwaliteit, wordt de
waarde van onroerend goed in de omgeving hoger,
worden omliggende buurten aantrekkelijke vestigingsplekken
voor bedrijven, zorgen de parken voor lagere
kosten in de gezondheidszorg en stimuleren de parken
toerisme, recreatie en gemeenschapszin.
Gebouwen in de noordrand komen mogelijk vrij en
kunnen worden ingezet om het park attractiever te
maken. Het KIT en Hotel Arena staan vooraan, zij willen
zich graag naar het park keren met terrassen en entrees.
Al met al genoeg redenen om te investeren in ons
‘groene kapitaal’. Het zuidelijke deel van het Oosterpark
is altijd al een prachtig park geweest, de noordrand
moet dat nog worden. Het Oosterpark van de 21ste eeuw
vraagt erom verdubbeld te worden.
6 - Conclusie 33

8 juni 2009
opdrachtgever
Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer
stedenbouwkundige
Kari Stötzer
Gemeente Amsterdam Stadsdeel Oost-Watergraafsmeer
Oranje-Vrijstaatplein 2
Postbus 94801
1090 GV Amsterdam
Telefoon 020 25 35 297
E-mail kstotzer@oost-wgm.amsterdam.nl
Internet www.oost-watergraafsmeer.nl
landschapsarchitectenbureau
DS
Overtoom 197
1054 HT Amsterdam
Internet www.dsla.nl