5233 - modelbaan.

Terugmelddecoder met spoorbezetmelding
5233
Installatiehandleiding
DIGITAL 2
Dit product is geen speelgoed. Niet geschikt voor kinderen onder 14 jaar!
Gebruiksaanwijzing bewaren!
Modellspielwaren GmbH
Am Bahnhof 1
D- 35116 Hatzfeld
www.viessmann-modell.de
Vertaling: Koen Vaganée 1

Belangrijke informatie!
Lees deze gebruikershandleiding aandachtig wanneer je dit product
voor de eerste maal gebruikt.
1. Het juiste gebruik van dit product
Deze decoder is bedoeld om:
1.1. In een modelspoorbaan te installeren met de bedoeling bezette spoorsecties
te detecteren en deze informatie door te sturen naar een (digitaal)
modelspoorbedieningsstation.
1.2. Aan te sluiten op een spoorgedeelte dat enkelzijdig geïsoleerd werd met de
bedoeling om elke stroomverbruiker, aanwezig op deze sectie en met een
maximum stroomverbruik van 3A, te detecteren.
1.3. In een digitaal modelspoor systeem te gebruiken welke een terugmeldbus
bezit en compatibel is met het s88 protocol (zoals het Twin-center van
Fleischmann, Märklin Digital, Uhlenbrock Intellibox enz.)
1.4. In droge ruimtes te werken.
Het gebruik van het product in andere toepassingen is niet getest en wordt
aanschouwd als onrechtmatig gebruik. De fabrikant kan niet verantwoordelijk
gesteld worden voor enige schade die voortvloeit uit het onrechtmatige
gebruik van dit product. De verantwoordelijkheid ligt in dit geval bij de
gebruiker.
Opgelet!
Alle verbindings- en installatiewerken dienen spanningsloos
uitgevoerd te worden!
De voedingsbron moet zo beschermd worden dat er in geval van
kortsluiting geen kabelbranden kunnen ontstaan. Gebruik enkel
modelspoortransformatoren die gebouwd werden in
overeenstemming met de VDE- & EN-normering.
2
Vertaling: Koen Vaganée

2. Inleiding
Om een modelspoorbaan natuurgetrouw te kunnen bedienen, bijv. met PC of
door een automatisch route controle systeem (Märklin Memory, IB switch van
Uhlenbrock), is een constante informatie van de spoorbezetting onontbeerlijk.
Om deze bezetmeldingsinformatie door te geven aan het digitale
bedieningsstation, heeft men bij verschillende digitale systemen de s88-bus in
het leven geroepen.
De terugmelddecoders worden kettingvormig op deze bus aangesloten en
detecteren de bezettingsstatus van de reële spoorbaan welke doorgezonden
wordt naar het digitale bedieningsstation. De Viessmann 5217-decoder is een
terugmeld decoder welke 16 terugmeld contacten kan inlezen.
Een terugmelddecoder moet voorzien worden van informatie op zijn ingangen.
Dit kunnen potentiaal vrije contacten, trein geactiveerde schakelcontacten
alsook schakelsporen en reed contacten zijn. Dergelijke “puls” contacten
hebben als eigenschap dat zij enkel een stroompuls geven op het ogenblik dat
de trein (of een wagon ervan) over het contact beweegt. Dit is niet altijd
wenselijk. Voor een PC gestuurd systeem bijvoorbeeld, is het wenselijk dat het
systeem de bezette secties van de baan direct kan herkennen wanneer het
systeem opgestart wordt.
Wagons die blijven staan dienen eveneens gedetecteerd te worden. Dit vereist
dat er constant contacten van een signaal worden voorzien zolang dat de
gecontroleerde baansectie bezet wordt door een voertuig. Voor bepaalde 3-rail
systemen (Märklin C en K-track) kan men dit verwezenlijken door de massa
railsectie aan één zijde te isoleren (“contact spoor secties”). Wanneer er een
voertuig op deze sectie komt, zal deze een brug maken tussen de linker en de
rechter massa rail en hierbij een signaal teweegbrengen.
Niettemin is deze eenvoudige manier van werken om spoorbezetting te
detecteren niet bruikbaar in wisselzones omdat de linker- en rechter massa
railsecties elektrisch moeilijk van elkaar scheidbaar zijn. Wenst men dit toch te
doen, vraagt dit heel wat handwerk. Dit type van bezetmeldingsdetectie kan
men niet gebruiken bij 2-rail systemen. Voor dit spoortype hebben beide rails
een verschillende polariteit. Het bruggen ervan met ongeïsoleerde wielen zou
leiden tot een kortsluiting.
Onze terugmelddecoder met spoorbezettingsdetectie van het type 5233 is
ontworpen om dit probleem op te lossen. Deze komt overeen met een “halve”
terugmelddecoder 5217 waaraan 8 stroomgevoelige ingangen gekoppeld zijn
(via “optocouplers” of galvanische scheiding). Op deze stroomsensoren kan je
één van de wisselzones van het 3-railsysteem(in feite de hun geïsoleerde
derde rail) of de geïsoleerde spoorsecties van het 2-rail systeem (aan één
zijde geïsoleerd en zonder een derde rail) koppelen.
Vertaling: Koen Vaganée 3

De stroom sensoren herkennen elk stroomverbruik op de aangesloten en
bewaakte spoorsectie. Dit kunnen locomotieven of verlichte wagons met hun
eigen stroomopnemers zijn (gecentreerde slepers of wielcontacten).
Voor twee-rail systemen is het ook mogelijk de wielasisolatie van de wielen
van een onverlichte wagon te overbruggen met een hoog ohmige
weerstandsverf 1 (niet te verwarren met zilver geleidende verf!) Dit maakt van
de wagon een geringe stroomverbruiker zodat deze herkend wordt door de
stroomsensoren van de 5233. Als alternatief kan men in HO de wielset van
Roco gebruiken (40186 en 40187).
Bronnen voor weerstandsverf:
Uhlenbrock Elektronic GmbH, Duitsland
10 ml weerstandsverf, item N° 40410
(Beschikbaar in gespecialiseerde winkels voor modelspoor materialen)
3. Aansluiting van de decoder op een digitaal systeem
De decoder wordt direct aangesloten via de 6 pins s88 stekker aan de
achterkant van de Memory, van de Interface (Marklin of Arnold), van de
Intellibox (Uhlenbrock), of van de Twin-Center (Fleischmann) met de
meegeleverde speciale kabel. De koppeling dient steeds met een
uitgeschakelde voeding uitgevoerd te worden. Controleer of de connector
op juist manier gepositioneerd wordt (zie figuur 1). Deze moet zo ingeplugd
worden dat de flatkabel naar beneden loopt (geldig voor alle modules).
Figuur 1
Van andere 5217 of
5233 decoders
1 Men kan eveneens grafiet als weerstand aanbrengen aan de hand van een borsteltje (over de isolatie).Dit grafiet
is verkrijgbaar in een spuitbus (gebruikt bij beeldbuizen van monitoren) en is verkrijgbaar in de elektronica
detailhandel.
4
Vertaling: Koen Vaganée
Naar digitaal
Bedieningsstation

Op de Marklin Interface, de Fleischmann Twin-Center of de Intellibox van
Uhlenbrock, kan men tot 31 terugmelddecoders van het type 5217 of tot 62
decoders van het type 5233 (met spoorbezetmeldingsdetectie) aansluiten.
Dit betekent dat één terugmelddecoder 5217 (16 ingangen) vervangen wordt
door twee 5233’s met elk 8 ingangen. Het maximum aantal ingangen is gelijk
aan 496.
De spoor bezettingsdetector 5233 en de terugmelddecoder 5217 (of s88)
kunnen met elkaar gecombineerd worden in eender welke volgorde.
De decoders worden automatisch en sequentieel genummerd van 1 tot 31
door de centrale controle-eenheid of interface. Elke twee opeenvolgende 5233
decoders krijgen steeds hetzelfde adres (zie figuur 2).
Plaats steeds 2 decoders van het type 5233 direct achter elkaar in het
netwerk. Anders zouden er zich verschuivingen kunnen voordoen bij het
automatisch toekennen van de adressen. Een 5217 of S88 zou dan voor de
ene helft kunnen behoren tot de eerste decoder en de andere helft tot de
andere decoder. Dit is in principe wel toegelaten maar het zou verwarring
kunnen scheppen!
Belangrijk
Schakel steeds de voeding uit wanneer de speciale kabel wordt
aangesloten!
De pijl die op de terugmelddecoder gedrukt wordt, moet
steeds in de richting van het digitale controlesysteem wijzen!
Onthou dat de onderdelen van de decoder zeer gevoelig zijn
aan statische elektriciteit!
Plug de speciale connector voorzichtig in de contra stekker. De
contactpinnen plooien zeer gemakkelijk.
Vertaling: Koen Vaganée 5

Figuur 2
Ingang 17 tot 32
2
5217
Ingang 9 tot 16
1b
Digitaal bedieningspaneel
5233
Ingang 1 tot 8
1a
5233
3.1. Speciale informatie voor de Memory van Marklin
Men kan tot zes 5233’s aansluiten op de Memory van Marklin. De eerste
decoder in rij dient voor het activeren van de routes onder de
toetsengroep “A”, de tweede voor het deactiveren van deze routes. De
derde 5233 dient voor de activering van de routes onder de “B” groep,
enz.
3.2. Speciale informatie voor de Intellibox en Twin-Center
De decoder wordt aangesloten op de connector met de “s88”
markering. In het menu van de basisinstellingen moet je ingeven
hoeveel terugmelddecoders er verbonden zijn. Dit dient men in te
stellen onder het submenu “s88 instellingen”. Onthou dat voor elke
twee aangesloten terugmelddecoders van het type 5233, de waarde
moet vermeerderd worden met 1!
Voorbeeld:
6 terugmelddecoders 5233 en één terugmelddecoder 5217 zijn
verbonden.
De waarde dat moet ingegeven worden is als volgt:
(6/2 + 1) = 4
6
Vertaling: Koen Vaganée

4. Verbinden van de decoder met het spoor
4.1. Verbinden met een (Marklin) derde rail spoor
Verbindt de rijstroom (“B”, rood) van het bedieningsstation of van de
booster met de “Fahrstrom-Eingang” connector van de
terugmelddecoder 5233.
Isoleer dan de derde rail aan het begin en einde van elke individuele
spoorsectie dat je wenst te controleren (met derde rail isolatoren van
de sporenfabrikant). Sluit nu één van de 8 uitgangen (1 tot 8) van de
decoder aan op deze elektrisch geïsoleerde derde rail.
Elk stroomverbruikend voertuig (met zijn eigen derde rail
stroomafnemer) dat zich in één van de gecontroleerde secties bevindt,
genereert een terugmeldsignaal aan je digitale bedieningsstation (zie
figuur 3).
4.2. Verbinding met twee rail / twee geleider systeem
Verbindt de rijstroom (“B”, rood) van het digitale bedieningsstation of
van de booster met de “Fahrstrom-Eingang” connector van de
terugmelddecoder.
Isoleer het spoor aan één kant aan het begin en einde van elke
individuele spoorsectie dat je wenst te controleren (bijv. aan de hand
van isolerende railschoenen). Verbindt nu één van de 8 uitgangen (1 tot
8) van de 5233 decoder met één van deze elektrisch geïsoleerde
railprofielen.
Elk stroomverbruikend voertuig (met zijn eigen stroomafnemers of met
een overbrugging van de wielisolatoren door een weerstandsverf) dat
zich in één van deze gecontroleerde secties bevindt, genereert een
terugmeldsignaal aan je digitale bedieningsstation (zie figuur 4)
Vertaling: Koen Vaganée 7

sectie "3" sectie "2" sectie "1" Onbewaakt
Aansluiting op (Marklin)
derde rail
Naar andere
decoders
Bruin ("0")
*
Figuur 3
Rood ("B")
Naar digitaal
bedieningspaneel
Rijstroom
sectie "3" sectie "2" sectie "1" Onbewaakt
Aansluiting op twee-rail
of twee geleider systeem
Naar andere
decoders
Bruin ("0")
*
Figuur 4
Naar digitaal
bedieningspaneel
Rijstroom
8
Vertaling: Koen Vaganée

*) Belangrijke informatie:
Een niet gecontroleerde spoorsectie moet via een kleine aanvullende
verbinding (zie figuur 5, blz. 8) gevoed worden. Dit voorkomt een
overbrugging van de spoorisolering tussen gecontroleerde en niet
gecontroleerde secties ten gevolge van twee voertuigen die over de
isolatie rijden. Dit zou leiden tot onderbrekingen in de
bezetmeldingsboodschappen.
Figuur 5
1N5401 1N5401
Nota: Deze extra module kan U verkrijgen
bij Viessmann onder artikel N° 5234.
4k7, 1/4W
Van digitaal bedieningsstation
of van de Booster
Naar alle niet gecontroleerde
spoorsecties
1N5401 1N5401
5. Hoe de Viessmann pluggen gebruiken.
1
Ontmantel de draad
Ca. 1,5 cm
2
Tors de draden
3
Duw de plug over de draad
4
Plooi de draad om
Vertaling: Koen Vaganée 9

5. Technische specificaties
Afmetingen:
Data formaat:
Spoorvoedingsingang
Maximum ingangsspanning:
Uitgangen 1 – 8
Maximum belasting van elke uitgang
Maximum belasting (totaal)
Stroomgevoeligheid
109 x 54 x 23.5mm
s88-formaat
24V DC / AC
3A
4A
1mA
De vertaler kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele fouten.
Opmerkingen of suggesties kan U doormailen op kvaganee@tiscali.be
10
Vertaling: Koen Vaganée

Terugmelddecoder met spoorbezetmelding
5233
Bijkomende instructies
DIGITAL 2
Dit product is geen speelgoed. Niet geschikt voor kinderen onder 14 jaar!
Gebruiksaanwijzing bewaren!
Modellspielwaren GmbH
Am Bahnhof 1
D- 35116 Hatzfeld
www.viessmann-modell.de
Vertaling: Koen Vaganée 11

Belangrijke informatie!
1. Controleren van de digitale spanning
Om de spoor bezettingsdetector in de 5233 te laten werken, is het
noodzakelijk dat er een digitale spanning op het spoor aanwezig is. Wanneer
deze uitgeschakeld is (bijvoorbeeld bij een uitschakeling van de booster door
een overbelasting), worden alle sporen plotseling als “vrij” gerapporteerd.
Dit kan rampzalige gevolgen hebben voor het PC programma die de hele baan
controleert. Dit is de reden waarom de 5233 uitgerust is met een interne
spanningscontrole systeem. Van het ogenblik dat de digitale spanning in de
gecontroleerde sectie onderbroken is, wordt de laatst gedetecteerde
rapporteringstatus “bevroren”.
De digitale spanning wordt gemeten tussen de “rijstroom ingang” aansluiting
en de massa van de s88 bus.
2. Controleren van de digitale spanning
Om de controle van stroomloos geschakelde stop-secties mogelijk te maken,
moet het overeenkomstige schakelcontact gebrugd worden met een
weerstand van 1,5kOhm (Viessmann artikel N° 6836, 10 stuks). Dit is
noodzakelijk om een kleine detectiestroom te laten vloeien.
In onderstaande figuur toont het gebruik van een twee-rail systeem, tweegeleider
systeem, maar is ook van toepassing voor een Marklin systeem.
12
Vertaling: Koen Vaganée

Stopsectie
1,5 kOhm, 1/4W
Naar andere
decoders
Schakelcontact van
sein of relais
Buin ("0")
Naar digitaal
bedieningspaneel
Rijstroom
Aansluiting op twee-rail
of twee geleider systeem
De vertaler kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor eventuele fouten.
Opmerkingen of suggesties kan U doormailen op kvaganee@tiscali.be
Vertaling: Koen Vaganée 13