lesmap juno - Lessen in het donker

Film & educatie
JUNO

Film en educatie...
... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het
kader van Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid van een
workshop verzorgd door Jekino of gewoon bij het bekijken
van een film in de klas...
Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van
heel wat scholen; daarom vinden we een degelijke programmatie
en pedagogische omkadering ook zo belangrijk.
We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films
uit het afgelopen seizoen, we organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en we zorgen voor kant-en-klare lesmappen
die garant staan voor een boeiende verwerking in de klas.
Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar een filmtechnische
en inhoudelijke benadering van de film én telkens focussen
we op één filmterm.
www.lesseninhetdonker.be www.jekino.be www.opendoek.be
Feedback!
We horen graag je reactie op de film, de bespreking en lesmap. Surf
naar www.lesseninhetdonker.be om een evaluatiefiche in te vullen.
Ook de leerlingen kunnen hun reactie kwijt op de pagina van de film
die ze zagen. Ga je de film bekijken tijdens Filmfestival Open Doek,
dan kun je je mening kwijt op het kaartje dat je krijgt na de voorstelling.
Alvast bedankt!
Doelgroep JUNO vanaf 2e middelbaar en 2e graad SO
Inhoudstafel
Filmfiche 3
Synopsis / Technische kaart / Uit de pers geplukt
Prijzen / Officiële websites
Over de regisseur en de productie 5
Genre / De regisseur / Het verhaal en scenario / Thema’s
Enkele leuke weetjes
Personages 7
Zwanger, wat nu 9
Een beslissing nemen / Een engagement / Een desillusie rijker
Liefde… 11
Zonder toekomst / Aan de realiteit ontsnappen
Een brutale desillusie
Focus op… dialogen 12
Stijlkenmerken 18
Geluid en muziek / Licht / Kleur / Set designer en kostuums
Titelsequens / Voice-over / Taal en humor / Insert
Fiche voor de leerlingen 23
Verwerkingstips 24
Voor de film / Eerste reacties verzamelen / Begrijpen
En verder…
Filmfiche
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s
die de leerlingen vergezellen, kan dit een handige leidraad zijn.
— juno — — 2 —

Technische kaart
Verenigde Staten / 92 minuten / 2007
Regie: Jason Reitman
Scenario: Diablo Cody
Cast:
JUNO: Ellen Page
BLEEKER: Michael Cera
LEAH: Olivia Thirlby
MAC: JK Simmons
BREN: Allison Janney
VANESSA: Jennifer Garner
MARK: Jason Bateman
Filmfiche
Synopsis
De vlotgebekte, zorgeloze tiener Juno MacGuff ontdekt dat ze zwanger
is…van haar nerdy klasgenoot en beste vriend Bleeker nota bene!
Na een bezoekje aan de wachtkamer van een abortuskliniek besluit
ze de baby toch maar te houden en af te staan aan een kinderloos
echtpaar. Terwijl de meeste jonge meisjes zich bezighouden met winkelen
en internetten gaat Juno met de hulp van haar vriendin Leah
op zoek naar geschikte ouders.
De lokale voordeelkrant biedt uitkomst. Hun zoektocht leidt naar
Mark en Vanessa Loring, een kleinburgerlijk welstellend koppel dat
graag hun eerste kindje wil adopteren. Maar wanneer Juno ze beter
leert kennen blijkt dat hun op het eerste gezicht idyllisch leventje
toch barsten vertoont.
Uit de pers geplukt
Iedereen kan zich wel in één van de prachtig uitgetekende hoofdpersonages
herkennen. En dit juweeltje beschikt nog over een hoop andere troeven: het
frisse, met knisperende dialogen gekruide scenario ontwijkt prachtig de
clichés van de doorsnee tienerkomedie, en Ellen Page is een schatje.
Humo
In het door Jason Reitman strak geregisseerde Juno worden grappen niet
uitgemolken, en stuurt de film - voortgestuwd door vrolijke muziek en
seizoenswisselingen - vlot naar het punt waar niets nog zeker is, en karakters
minder voorspelbaar handelen dan aanvankelijk gedacht.
cinema.nl
De charme van het verhaal zit onder andere in het non-conformisme
van Juno, waardoor het ondanks licht excentrieke trekjes toch opmerkelijk
authentiek overkomt.
Parool
— juno — — 3 —

Prijzen
JUNO won heel wat prijzen. De film werd onder andere genomineerd
voor 4 Oscars (Beste Regie, Beste Vrouwelijke Actrice, Beste
Scenario en Beste Film) en won de Oscar voor Beste Scenario.
Officiële websites
http://www.foxsearchlight.com/juno/
http://www.juno-lefilm.com/
http://www.fox.be/juno
http://www.junodvd.be/index_nl.html website over de dvd (met
clips, soundtrack,…)
http://www.fanpop.com/spots/juno/videos (bloopers en filmpjes)
Glimp van de film
Op de officiële website kun je de trailer van de film bekijken
en je vindt er heel wat interessante info terug:
www.foxsearchlight.com/juno/ (ga in het menu rechts naar ‘videos’)
Wij horen graag je reactie bij deze film. Laat die achter op:
www.lesseninhetdonker.be (selecteer de film op de homepage).
— juno — — 4 —

Over de regisseur en
de productie
Genre
De film is een tragikomedie: een mengeling van tragische en komische
verhaalelementen.
De regisseur
Jason Reitman werd geboren in
Montreal in 1977 en stond 11 dagen later
al op zijn eerste filmset. Als zoon van regisseur
Ivan Reitman (Ghostbusters, Twins,
Kindergarten Cop) heeft hij er het grootste
deel van zijn jeugd doorgebracht.
Hij heeft enkele kortfilms en reclamespots
gedraaid en is met Juno aan zijn tweede
langspeelfilm toe. Zijn eerste was Thank
You For Smoking uit 2006. Sindsdien heeft
hij een nieuw productiehuis opgericht, dat
dit jaar nog het nieuwe scenario van Diablo Cody zal verfilmen.
Het verhaal en scenario
Producer Mason Novick vond op het
internet een blog van Diablo Cody
(pseudoniem van Brook Busey-Hunt), 29
en ex-stripper. Ze had een scherpe, humoristische
pen, en was heel eerlijk in de dingen
die ze schreef. Hij contacteerde ze en
vroeg of ze niet geïnteresseerd was in het
schrijven van een scenario. Ze had op dat
moment al een boek uit: ‘Candy girl: a
year in the life of an unlikely stripper’.
Een paar maand later stuurde ze Novick
een eerste versie van het scenario, daarna gingen ze op zoek naar een
regisseur. Na gesprekken met een vijftigtal regisseurs vonden ze Jason
Reitman: door zijn tomeloze passie en gedrevenheid om het project
te realiseren bleek hij de meest geschikte persoon.
Volgens Novick bevat het script van Diablo Cody heel wat zaken die
relevant zijn voor jongeren van vandaag. Ze weet perfect te tonen
hoe jongeren echt praten, hoe volwassenen praten over tieners, zonder
dat het ooit nep lijkt. Het is de stem van Cody die van Juno een
uitzonderlijke film maakt, een film die helemaal niet neerbuigend is
voor jongeren.
Diablo Cody schreef het script in Minnesota, in een soort comfortabel
niemandsland: “soms schreef ik aan mijn keukentafel, in een lokaal
restaurant, of tijdens mijn vijftien minuten durende pauze op het werk. Ik
verlangde elke dag naar het moment waarop ik verder kon schrijven.”
Cody vroeg zich af wat ze nog niet gezien had in de doordeweekse
‘tienerfilm’. Ze ontdekte dat het tijd werd dat we een krachtige, eerlijke,
vlotgebekte tiener aan het werk zagen.
Wanneer ze dan begon te schrijven aan Juno ging het allemaal heel
vlot, omdat ze uit eigen ervaringen kon putten. Zoals de tieners praten
in de film praten, zo praatte zij ook met haar vriendinnen.
Thema’s
Juno brengt geen boodschap (behalve misschien een pleidooi voor
het gebruik van condooms), de film wil geen statement naar voren
brengen. Het is gewoon een verhaal over iets wat gebeurt met een
meisje en hoe ze beslist hoe het nu verder moet.
Een journalist verwoordt het in een artikel op het internet als volgt:
“De film is ondanks al zijn vileine steken onder water richting gezinsleven,
familieplanning, hoeksteengedoe, mannen die niet volwassen durven worden
en meisjes die vroeg wijs moeten zijn, niet pro het één of anti het ander. Hij
is menselijk. En dat is een waarde die het waard is in films verdedigd te
worden.”
Er is natuurlijk kritiek gekomen op het feit dat Juno niet resoluut voor
abortus kiest, maar dat is natuurlijk onzin. De film gaat over de keuze
tussen jong zijn en volwassen worden, niet alleen bij Juno, maar ook
bij Mark en Vanessa.
— juno — — 5 —

Enkele leuke weetjes
»» Ellen Page (Juno) draagt een nep dikke buik.
»»
Ellen Page stelde zelf voor om de muziek te gebruiken van ‘The
Moldy Peaches’ (‘De beschimmelde perziken’). Ze dacht dat iemand als
Juno naar die muziek zou luisteren.
»» De hamburgertelefoon is eigenlijk van de scenariste Diablo Cody.
»»
De film zou eerst ‘Junebug’ heten, maar werd ‘Juno’ omdat er al een
gelijknamige film bestond uit 2005.
»» Juno was de Romeinse godin van de vruchtbaarheid en het huwelijk
»» Michael Cera ontdekte al snel dat hij onmogelijk zijn dialoog kon
brengen met al die Tic Tacs in zijn mond, dus hij deed enkel alsof
toen hij ze ‘opat’.
»» De film werd gedraaid in 31 dagen.
»» Ellen Page kon raad vragen over zwanger zijn aan heel wat mensen:
zowel Jason Reitman, Jennifer Garner en Jason Bateman waren
kersverse ouders.
»» De film speelt zich af in de herfst, maar de crew filmde in de lente.
Ze hebben pakken met bladeren gebruikt die ze dan met een ventilator
door het beeld lieten waaien, om toch maar de illusie te
creëren dat het herfst was.
»» Op een bepaald moment zie je dat het heeft gesneeuwd. Het was
puur toeval dat het midden in de lente begon te sneeuwen, maar
het heeft de crew een pak geld bespaard.
»» De scènes in het winkelcentrum werden ‘s nachts gefilmd, toen het
gesloten was. Zo kwam het veel goedkoper uit, maar als je goed
oplet zie je dat er enkele winkels gesloten zijn.
»» Je ziet geen gsm’s in de film: Juno belt met Mark via een betaaltelefoon.
Toen Jason Reitman op zoek ging naar een geschikte school
om te filmen, zag hij al die jongeren constant bellen. Toch wou hij
geen gsm’s in zijn film.
Enkele algemene vragen:
»»
Had je al gehoord over de film Juno
»» Ken je Jason Reitman of Diablo Cody
»»
Wat vond je van het scenario van Juno
»» Wat is het genre van de film: kan je hem vergelijken met andere
films die je kent uit dat genre
»» Wil de film een boodschap meegeven Welke
»» Wat vond je van de film Wat vond je goed en minder goed
Waarom
»» Wat moet een goeie film voor jou zeker hebben
bijvoorbeeld: hoge ontspanningswaarde, een liefdesverhaal, veel
actie, spanning, geschikt zijn om bij in slaap te vallen, bekende
acteurs of actrices, een sterk verhaal, politiek getint zijn, sociale
thema’s behandelen, origineel zijn, Amerikaans zijn, de psychologie
van mensen in beeld brengen, een leuk slot hebben…
»»
Welke bovenstaande eigenschappen zijn van toepassing op Juno
»» Zou je de film aanraden aan vrienden
»» Vond je de film moeilijk of lastig om naar te kijken Waarom
»» Heb je alles begrepen
»» Vond je de film spannend Leefde je mee met de personages
»» Probeer in enkele regels je mening over de film te formuleren.
»» Wat heb je onthouden Welke scène is je bijgebleven
»» Als jij regisseur was, zou je iets aan de film veranderen
— juno — — 6 —

Personages
Op de website digg.be schrijft een journalist: “Er zit geen enkel personage
in deze film dat niet geloofwaardig en bovenal diepmenselijk is.”
Reiman en Cody houden het niet bij een oppervlakkige benadering
van de personages. Ze dwingen ons om ze van dichterbij te bekijken
en dan blijkt dat Mark misschien wel de coole gast uithangt om niet
volwassen te hoeven worden. En dat Vanessa ondanks haar hypernerveuze
manier van doen misschien wel de meest verantwoordelijke
van de twee is.
Op onze website www.lesseninhetdonker.be vind je een document
terug met alle personages.
De vrouwen in Juno
Actrice Allison Janney (Bren) merkt op dat “elke soort vrouw aan bod
komt in de film. Ikzelf speel een stiefmoeder uit een andere generatie,
Vanessa is een meer actueel personage, meer vrouwelijk, en dan is er Juno
die opgroeit en voor wie alle keuzes nog openliggen.”
Diablo Cody (scenariste): “Ik denk dat vrouwen vaak worden afgeschilderd
als emotionele, tobberige wezens, die hier zijn om wat gevoel aan
de wereld te geven. Ik vind dat echt onzin, vrouwen zijn scherp, grappig,
slim, en ik wilde tonen dat deze jonge meisjes niet de stereotiepe tieners
zijn die we in films te zien krijgen: roddelende hormonale, op hun uiterlijk
gefixeerde trutten!”
JUNO
Juno, zestien en zwanger, stelt zich door deze onvoorziene gebeurtenis
vragen bij de relatie met haar ouders en met haar vriend Bleeker.
Zo erg dat ze zich afvraagt wat de reden is van haar bestaan.
Juno is niet zoals andere meisjes, ze onderscheidt zich door haar
onafhankelijkheid en haar opmerkelijke volwassenheid. Ze houdt
van snoeiharde punk, wijde houthakkershemden en spreekt iedereen
aan met ‘dude’. Ze is een beetje een ‘smart ass’, een eigenwijze tiener,
maar tegelijkertijd ook een kwetsbaar meisje. Haar moeder verliet
haar toen ze vijf was, en ze heeft dan ook twijfels of twee mensen
voorgoed gelukkig samen kunnen leven.
Vader Mac MacGuff en stiefmoeder Bren
Als toeschouwer denk je dat er wat zal zwaaien wanneer Juno aankondigt
dat ze zwanger is. Overdonderd zijn haar ouders zeker, maar
ze besluiten haar door dik en dun te steunen. De twee hebben een
prachtige, warme relatie én zin voor humor: ‘Dit had ik niet verwacht.
Ik had gehoopt dat ze van school was getrapt, of aan de harddrugs
zat. Of betrapt was terwijl ze dronken achter het stuur zat.’
Juno’s vader Mac zat vroeger bij het leger, maar is nu H-VAC specialist
(Heating, Ventilation, and Air Conditioning), hij is gescheiden
toen Juno vijf was. Zijn nieuwe vrouw Bren is geobsedeerd door honden
en bezit een nagelsalon. Het koppel heeft een dochtertje Liberty
Bell.
Cody: “Bij het personage van Bren hoort een persoonlijk verhaal. Ik ben
zelf een stiefmoeder, en naar mijn mening worden in films enkel boze
stiefmoeders getoond, karikaturen bijna. Ik wilde dus een coole stiefmoeder
in de film schrijven.”
— juno — — 7 —

Mark en Vanessa Loring
Mark en Vanessa Loring worden door Juno uitgekozen om de nieuwe
ouders te worden van haar ongeboren kind. Ze vond het koppel in de
plaatselijke koopjeskrant.
Beiden hebben ze een meer dan degelijk inkomen en ze wonen in
een bewaakte woonbuurt. (Sterk in beeld gebracht door Reitman!)
Vanessa die al jaren kinderen wil maar er zelf geen kan krijgen, wil
gerust haar carrière opgeven. Ze is een vrouw bij wie het huilen
steeds nader staat dan lachen, gewoon omdat ze al zo vaak teleurgesteld
geweest is. (“Voor mij zal de baby wel niet trappen’: business as usual,
weer niks!”) Ze lijkt neurotisch.
Mark daarentegen heeft het gevoel gevangen te zitten in zijn eigen
leven en wil dolgraag rockmuzikant worden. Mark wordt niet volwassen
omdat hij dat niet wil. Wanneer Juno in zijn leven komt beseft
hij dat hij met een jonger meisje wil zijn: zo iemand kan hij dan
domineren en beïnvloeden.
Een breuk lijkt onvermijdelijk…
Bleeker en Leah
Bleeker is gewoon gek op Juno. Ze geeft hem een goed gevoel (zijn
bijnaam voor Juno is ‘Wizard’). Bleeker is het nerd-zijn voorbij. Hij
is zo’n puberjongen die er zich al heeft bij neergelegd dat hij maar
beter zichzelf kan zijn.
Hij is ondersteboven van alles wat er gebeurt, en bezorgd over wat
er nog zal gebeuren. Maar hij is ook opgelucht wanneer Juno besluit
om het kind af te staan. Zijn grootste zorg is hun vriendschap te
behouden en uiteindelijk het liefje te worden van Juno.
Bleeker is een dwangmatige eter van oranje Tic Tacs
Leah is de trouwe vriendin van Juno. Ze staat haar bij met raad en
daad (“Waarom zoeken we niet naar ouders in de koopjeskrant”) en is
er voor Juno tijdens de cruciale momenten van haar zwangerschap.
Leah valt op oudere mannen.
Jason Reitman was heel tevreden met de acteurs die de
‘bijrollen’ speelden:
De advocate Gerta Rauss, die de belangen van de Lorings verdedigt.
Su-Chin, die in haar eentje staat te protesteren voor een abortuskliniek:
“All babies want to get borned!” / “No babies like murdering!”
Rollo, de winkelier, die het niet kan laten Juno uit te lachen met haar
zwangerschap.
Het meisje in de abortuskliniek, die bij elke gratis condoom
die ze weggeeft, denkt aan haar liefje die naar het parfum van de
condooms ruikt.
Steve Rendazzo, de populaire sporter die stiekem verliefd is op Juno.
De moeder van Bleeker, die niet zo gesteld is op Juno.
— juno — — 8 —

Zwanger, wat nu
Vragen
»» Som de belangrijkste personages op. Kun je in het kort iets vertellen
over elk personage
»» Voor welk personage kun je sympathie opbrengen
»» Wie kon je niet uitstaan
»» Met wie zou je jezelf vergelijken (Op wie lijk je het meest en
waarom)
»» Vind je dat de personages realistisch (levensecht) en geloofwaardig
worden voorgesteld
»» Wat vond je van al de rare kantjes die de personages hebben (Bleeker
eet Tic Tacs, Leah valt op oudere mannen…)
»» Vind je dat een of meerdere personages sterker of zwakker zijn
uitgewerkt
»» Is je mening over de personages veranderd naar het einde van de
film toe Zo ja, welk personage bekeek je anders en waarom
»» Herken je zaken uit je eigen leven, wanneer je de personages bezig
ziet: humor, drama, liefdesperikelen…
»» Wat vind je van de relatie tussen Juno en Bleeker
»» Hoe weet je dat Bleeker van Juno houdt Hoe wordt het getoond
in de film (Stel dat jij regisseur bent, hoe zou je dat tonen)
»» Vond je de acteurs overtuigend
»» Welke acteur vond je het best Waarom
»» Als de personages door andere acteurs werden vertolkt, zou dat
een verschil maken
»» Welke rol in de film leek je moeilijk om te spelen
»» Welk personage in een bijrol is je het meest bijgebleven
Een beslissing nemen
In het begin van de film zien we duidelijk dat Juno verrast is door
haar zwangerschap, aangezien ze al voor de derde keer een zwangerschapstest
ondergaat. We weten niet of het gaat om een ongelukje
(een condoom dat gescheurd is bijvoorbeeld) of een gebrek aan kennis,
maar het is een onverwachte gebeurtenis die het jonge meisje
dwingt een beslissing te nemen. Ze moet, zoals men dat zo plechtig
zegt, haar verantwoordelijkheid opnemen. Juno woont in een progressief
gezin, dat niet leeft volgens strikte morele codes, dus wordt
abortus gezien als één optie (rekening houdend met haar leeftijd en
omdat ze nog schoolplichtig is). Maar de andere optie – het kind
houden - wordt ook open gehouden, zoals we zien wanneer ze Bleeker
bezoekt. Ze vertelt hem dat ze een abortus wil - maar waarom
zoekt ze dan hem op terwijl het lijkt alsof ze de beslissing al heeft
genomen Bleeker, stil en verlegen, wil vooral Juno niet teleurstellen,
hij laat haar weten dat zij het best weet wat ze moet doen. Maar is
Juno- achter die façade vol bravoure – eigenlijk heel onzeker en
is ze op zoek naar advies of zelfs een hint van Bleeker
Van het moment dat ze weet dat ze zwanger is verkeert Juno in grote
onzekerheid, die ze verbergt met ironie en rebellie. Aan haar vader
geeft ze toe dat ze echt niet weet welk soort meisje ze nu in feite is
en wat ze eigenlijk wil. Vanaf dat ogenblik kan elk detail haar besluit
doen omslaan. Zo verlaat ze plots de abortuskliniek na een opmerking
van de protesterende Su-Chin. Die geeft Juno geen enkel ideologisch
argument, maar slechts een detail: je baby heeft al vingernagels!
Vanaf dat moment overweegt Juno een optie die ze daarvoor
van de baan had geschoven.
— juno — — 9 —

Die nieuwe, emotionele keuze - ze beseft wel dat ze te jong is voor
een baby - brengt haar na een suggestie van haar vriendin Leah, bij
adoptie. Zo vermijdt ze een abortus, wat toch wel een beetje als een
mislukking wordt aangezien, ze hoeft het kind niet op te voeden, en
ze verricht tegelijkertijd een ‘goede daad’ door een kinderloos koppel
gelukkig te maken. Opnieuw wordt ze gesteund door haar ruimdenkende
ouders.
Een engagement
De beslissing om haar kind te laten adopteren, roept nieuwe vragen
op bij Juno… en bij de toeschouwers. Vanaf haar eerste ontmoeting
met Mark en Vanessa weigert Juno een ‘open adoptie’. Die keuze zal
verbazen, want ze brengt toch heel wat voordelen voor de moeder,
waarvan de belangrijkste is dat je nog steeds contact kan hebben met
het kind. Enkel hypotheses kunnen het gedrag van Juno verklaren.
Je kunt er een bevestiging van haar sterke karakter in zien, die elke
vorm van sentimentaliteit ontwijkt. Dit in tegenstelling tot Vanessa,
die maar al te graag moeder wil worden.
Maar ook haar keuze om het kind voor adoptie af te staan en niet te
laten aborteren stelt haar in staat om te doen alsof er niets is gebeurd
om zo haar toekomst in eigen handen te houden.
De beslissing is al genomen op het moment dat ze hoort dat Mark
en Vanessa uit elkaar gaan. Op dat moment zijn er twee nieuwe
elementen in het spel: Het ideale koppel dat moest zorg dragen voor
haar baby blijkt dus niet zo perfect te zijn, en Juno wordt weer een
koppel met Bleeker. Is adoptie nog een correcte optie En hoe moet
je de eindbeslissing van Juno interpreteren
Juno voelt zich aangetrokken tot Mark, maar hij zal haar vertrouwen
schenden, hij zal zijn belofte niet nakomen.
Er zijn twee momenten die Juno helpen bij haar beslissing. Tijdens
de echografie is Juno helemaal niet emotioneel, ze lacht zelfs met
mensen die huilen als ze de eerste echo zien. Haar stiefmoeder heeft
wel de tranen in de ogen - het herinnert haar misschien aan haar
eigen zwangerschap en ze verbergt haar gevoelens niet. We zijn
getuige van een gelijkaardig moment in het winkelcentrum. Vanessa
en Juno ontmoeten elkaar per toeval en Vanessa vraagt Juno of ze
haar buik even mag aanraken om het schoppen van de baby te voelen.
Vanessa is eerst enorm teleurgesteld wanneer ‘de baby niet voor
haar wil schoppen’ en daarna extatisch wanneer ze hem toch voelt.
Deze scène kan belachelijk overkomen, maar Vanessa neemt een
risico door op haar knieën te gaan zitten en tegen de baby te praten.
Op die manier wordt Juno tweemaal geconfronteerd met een gelijkaardige
oprechte emotie - die niet weggemoffeld wordt, misschien in
het laatste geval wat ingehouden.
Juno is te cynisch om die emotionaliteit te delen (dit lijkt haar waarschijnlijk
allemaal te gemaakt en stereotiep) maar ze is zeker geraakt
door de oprechtheid van die gevoelens tijdens die twee momenten.
Een desillusie rijker
Wanneer Mark haar teleurstelt zien we voor het eerst hoe Juno met
ontgoocheling, zelfs met wanhoop omgaat. Die desillusie brengt
haar dichter bij Vanessa. Ze beseft dat het sentimentele gedrag van
Vanessa een gevolg is van eerdere ontgoochelingen en negatieve
ervaringen.
Het verraad van Mark en haar desillusie daarover zijn uiteindelijk
sterk genoeg om Juno te laten inzien wat haar engagement ten
opzichte van Vanessa betekent en haar eigen emoties te laten spreken:
emoties ten opzichte van haar kind, maar ook emoties tegenover
haar eigen persoon, zoals ze die tot dan toe nog niet had ervaren.
— juno — — 10 —

Liefde…
Zonder toekomst
Van bij het begin van de film leren we dat Juno heeft gevreeën met
Bleeker maar we vernemen ook snel dat ze eigenlijk geen echte
gevoelens heeft voor hem. Ze beschouwt hem als een vriend, ze is
niet verliefd op hem (wat niet het geval is bij Bleeker), ze schrikt zelfs
als hij claimt dat ze ooit samen waren. Op het einde van de film zal
ze hem haar liefde verklaren - is ze dan zo wispelturig En moeten we
dan concluderen dat er op het vlak van de liefde geen regels bestaan,
er niets uit te leggen of te begrijpen valt Dat is dan waarschijnlijk
ook wat Bleeker denkt, als hij op een ochtend zijn brievenbus gevuld
vindt met Tic Tacs.
Voor de toeschouwer (niet voor Bleeker!), die Juno heeft kunnen
observeren gedurende de film, waren er een aantal zaken die haar
gedrag kunnen uitleggen. Zoals Juno zelf zegt was het voor Bleeker
de eerste seksuele ervaring, ‘die ene keer’. Maar we veronderstellen
dat ook Juno nog maagd was, al zegt ze er zelf niets over. Als de
uitdrukking ‘seksueel actief ’ haar degouteert, is dat waarschijnlijk
omdat voor veel jongeren ‘de eerste keer’ een soort horde is die
ze moeten nemen, een initiatie, die nooit zo kil en koud is als de
uitdrukking ‘seksueel actief zijn’. Het is dan ook niet Bleeker die
het initiatief nam, maar wel Juno die Bleeker heeft gebruikt om die
belangrijke stap te zetten. Ze was niet verliefd, maar Bleeker was een
lieve jongen, makkelijk beïnvloedbaar. Niet dat ze hun relatie
als ‘zonder toekomst’ zag, maar ze wilde zeker niet met hem trouwen.
Bleeker was zich niet bewust van dit alles, hij had wel gevoelens voor
Juno, al duurde het een tijdje voordat hij ze kon uitdrukken.
Aan de realiteit ontsnappen
Maar wie wil Juno dan wel Op dit moment, niemand in het bijzonder.
In het begin van de film heeft ze een ander probleem op te
lossen, maar de oplossing die ze voor ogen heeft (eerst een abortus
en later een gesloten adoptie) toont duidelijk de beslissing om haar
toekomst open te laten, zowel wat school, of liefde betreft. Ze wil
zich niet beperkt voelen door een baby voor wie moet zorgen of
door een eeuwigdurende liefde voor Bleeker.
De ontmoeting met Mark biedt haar een nieuwe kans. Ze is wel niet
verliefd op hem (wat ook blijkt uit haar keuze om de baby uiteindelijk
aan Vanessa te geven), maar ze flirt toch met hem. Rijk, ouder, gek
van muziek en gewapend met een boel ironie, dat alles maakt van
hem een aantrekkelijk persoon. Ze zoekt dan ook gelegenheden om
hem alleen te ontmoeten. Haar stiefmoeder begrijpt de ambiguïteit
van de situatie en als Mark haar dan al niet expliciet verleidt, welk
spelletje spelen ze dan
Mark droomt van een andere toekomst (‘Kurt Cobain’ worden,
een echte artiest zijn), en Juno ontdekt een andere wereld
(een echte muzikant, een man met geld, een volwassene die haar
serieus neemt). Met andere woorden, beiden ontvluchten ze een
wereld waarin ze niet gelukkig zijn, niet met de honden van Bren
noch met het verlangen naar moederschap van Vanessa. Voor Juno
is haar relatie met Mark een manier om haar verleidingskunsten
te testen. Mark brengt tijd door met haar, discussieert met haar, ze
delen passies voor muziek en horrorfilms. Dit alles wordt verborgen
gehouden voor Vanessa.
Voor Juno blijft dit een soort virtuele wereld, net alsof het een spel
is zonder gevolgen. Mark daarentegen gaat over op actie: hij breekt
met Vanessa. En ook Bleeker onderneemt actie: hij gaat naar het
schoolfeest met Katrina De Voort. Die twee situaties zijn niet evenwaardig,
maar Juno reageert even gevoelig op beide.
— juno — — 11 —

Een brutale desillusie
Juno maakt Bleeker enkele verwijten, maar hij laat zich deze keer
niet doen. Hij zegt dat hij haar nog steeds graag ziet en hij eigenlijk
degene is die kwaad zou moeten zijn: zij brak zijn hart. Deze scène
toont ons dat Juno wel degelijk aan Bleeker gehecht is, ze dacht niet
dat hij haar raad zou opvolgen en zou uitgaan met Katrina. Ze dacht
dat hij er altijd zou zijn voor haar, vol trouw en liefde.
De ‘ontrouw’ van Bleeker veroorzaakt bij Juno meer een ongerustheid
over de zekerheden die ze dacht te hebben dan een jaloerse
reactie. Als de lieve Bleeker zich zo wankelmoedig gedraagt, wie of
wat kan ze dan nog geloven
Dezelfde desillusie ondervindt ze bij Mark, die haar zomaar alleen
laat met haar ‘probleem’. Na die turbulente dag zoekt ze haar toevlucht
bij haar vader en praat met hem over haar twijfels over menselijke
relaties. Het is de eerste keer dat ze met zulke gevoelens wordt
geconfronteerd en haar pa probeert haar gerust te stellen: het is perfect
mogelijk dat twee mensen samen gelukkig zijn en blijven. Zijn
raad blijft vaag, (al is ie wel grappig) en het is aan Juno om de juiste
keuze te maken. Die keuze bestaat erin om al haar zekerheden op
te geven en uit te gaan van wat de realiteit op dat moment biedt.
Het gaat niet om een rationele beslissing, die voor en tegen perfect
afweegt, ze is meer het resultaat van de emotionele situatie waarin
Juno zich bevindt. Zonder twijfel was het geen liefde op het eerste
gezicht met Bleeker, maar voelde ze door de situatie waarin ze zich
bevindt en de (traumatische) ervaringen die ze heeft opgedaan, een
oprechte liefde voor hem.
Focus op… dialogen
Een goede film is afhankelijk van veel zaken. Onderschat zeker niet
de waarde van knappe dialogen.
De dialogen uit Juno komen rechtstreeks van scenariste Diablo Cody.
Ze bevatten geen woord te veel, en geven heel goed de tijdsgeest
weer waarin de personages opgroeien. En natuurlijk zitten ze vol
humor en sarcasme. Uit de dialogen kunnen we veel begrijpen of
leren: hoe staan de personages tegenover elkaar, zeggen ze één ding,
maar bedoelen ze iets anders
— juno — — 12 —

OPDRACHT!
Geef commentaar op de dialogen
Hieronder vind je enkele dialogen uit de film Juno. Denk even na over
wat de personages effectief zeggen, en wat ze werkelijk denken. (Wat ze
niet zeggen!) Probeer op het einde van de opdracht een soort ‘psychologisch
portret’ op te stellen van Juno.
Zwanger!
Juno: Ik kon het niet. Het rook er zoals bij de tandarts. En dan die tijdschriften
vol vlekken. En de receptioniste wou me condooms geven die er als smoelentrekkers
uitzien en ze kletste maar over haar vriend die taartkloten heeft.
Leah: Njam!
En Su-Chin stond buiten te mekkeren van “Hallo, baby’s hebben vingernagels.”
- Vreselijk. Krabben ze je daarmee open bij de bevalling
Ik blijf zwanger, Leah.
Juno: Raad eens.
Bleeker: Wat
- Ik ben zwanger.
- Wat gaan we eraan doen
- Ik was van plan...het in de kiem te smoren. Voor het erger wordt. Bij biologie
zeiden ze dat zwangerschap vaak tot baby’s leidt.
- Typisch. Zo gaat het altijd als moeders en leraressen zwanger worden.
- Je vindt het dus goed
- Ja,Wizard. Je moet doen wat je vindt dat je moet doen.
- Sorry dat ik seks met je had.
- Het was niet jouw idee.
- Van wie dan wel
- Ik zie je op school.
- Van wie was het idee dan wel
Mac: Ik dacht dat je ‘n meisje was dat nee kon zeggen.
Juno: Ik weet niet wat voor meisje ik ben.
— juno — — 13 —

Vanessa: Je doet alleszins iets moois en onbaatzuchtigs voor ons.
Advocate: Mark en Vanessa willen onderhandelen over een open adoptie.
Mac: Wat is dat
Advocate: Dat ze jaarlijkse updates en foto’s sturen zodat Juno weet hoe haar
baby opgroeit.
Juno: Nee, ik wil geen foto’s of enig andere bericht. Kunnen we geen ouderwetse
regeling treffen Ik stuur je de baby in ‘n mand, zoals Mozes in het riet.
Mark: Dat is meer een oudtestamentische regeling.
Juno: Precies. Zoals in de goeie ouwe tijd. Vlug en goed.
Advocate: Wel, dan zijn we het eens. Een traditionele gesloten adoptie is ‘t
best
Juno: Shit, ja. Sluit de boel maar.
Mark: We vergoeden alle medische uitgaven.
Vanessa: Wilde je nog een andere compensatie
Juno: Wat Nee! Ik wil het niet verkopen. Ik wil... Ik wil dat de baby terechtkomt
bij mensen die van hem houden en goede ouders worden. Ik zit nog op
school. Ik kan het niet doen.
Juno: Krijg je die babyspulletjes niet van ‘n geboortelijst Toen Bren zwanger
was van mijn zusje kreeg ze ‘n miljoen cadeaus. Stomme dingen, dus was ik
niet jaloers.
Vanessa: Ik denk niet dat wij iets krijgen.
- Waarom niet
- De mensen weten zich geen raad met de situatie omdat het niet... duidelijk is.
- Wat niet Nee. Je denkt toch niet dat ik terugkrabbel
- Nee. We hadden al een situatie die niet doorging. Van mening veranderd.
— juno — — 14 —

Trouwen met Bleeker
Juno: Vanessa. Wat kom jij hier doen
Vanessa: Ik kwam shoppen met mijn vriendinnen.
Leah: Ben je lesbisch
Vanessa: Nee.
Juno: Let niet op haar.
Vanessa: Hoe is het met je
- Prima. Alles is dik in orde. Hij duwt de snoozeknop eruit.
- Dat is fantastisch.
- God...
- Wat
- Hij schopt. Hij schopt erop los.
- Zou ik... eens mogen voelen
- Ben je gek, vooruit! Op school willen ze allemaal aan mijn buik voelen. Het
is maf.
- Ik voel niets. Hij beweegt niet voor mij.
- Praat ertegen. Het schijnt dat ze je horen. Al is het wel zoals 10 000 mijl
onder zee.
- Hallo, baby. Ik ben het. Vanessa. Ik snak ernaar je te ontmoeten. Hoor je
me, baby Lief engeltje Ik heb het gevoeld! Dat was magisch. Dank je...
Dank je.
Steve Rendazzo: Je map valt uiteen.
Juno: Ja.
- Ze zal je gezicht gezien hebben.
- Eigenlijk geilt Steve Rendazo op me. Haantjes willen altijd rare meisjes.
Meisjes met ‘n dikke bril, diervriendelijke schoenen en gothic make-up.
Meisjes die cello spelen, literaire magazines lezen en bibliothecaresse willen
worden. O ja, daar vallen haantjes helemaal voor. Maar voor hun imago
doen ze alsof ze op cheerleaders vallen. Zoals Leah. Zij valt dan weer op
leraars.
Leah (tegen leerkracht): Ik ook! Ik ben gek op Woody Allen.
Juno: Ik haat de term “seksueel actief ”. Word ik dan op ‘n dag uitgeschakeld
of is het een permanente toestand Misschien werd Bleeker die bewuste avond
aangeknipt en keek hij daarom zo.
— juno — — 15 —

Juno: Ik reed naar St. Cloud met de echo voor Mark en Vanessa. Ik bleef ‘n
paar uur.
Bren: Een paar uur Wat moest je daar in feite
- Ze wilden alles weten en ik beloofde hen op de hoogte te houden. En dat
deed ik.
- Je kon de foto ook opsturen. Waarom reed je ‘n uur naar Sint-Weetikwaar
- Weet ik veel. Zomaar. Terwijl we op Vanessa wachtten, keek ik met Mark
naar The wizard of gore en toen brandde hij wat cd’s met rare muziek voor
me. Hij is wel cool.
- Je kunt niet zomaar bij ze binnenvallen.
- Het stelde niks voor. Hij vond ‘t prima.
- Je snapt het niet. Mark is getrouwd. Er zijn grenzen.
- Kom, zeg. Luister... Brenda. Je doet alsof jij degene bent die dit doormaakt.
Alsof jij dik moet worden en ‘n kind voor iemand anders moet krijgen. En
ik mag getrouwde vrienden hebben.
- Zo werkt ‘t niet. Je weet niet hoe ‘n huwelijk werkt.
- Jij weet niks over mij!
Juno: Weet je, ik ga er binnenkort als een dikke worst uitzien. Zul je me dan
nog leuk vinden
Bleeker: Ik vind je altijd leuk. Ik vind je mooi.
- Jezus, Bleek.
- Het is waar. Als dit voorbij is, moeten we ons bandje weer oprichten.
- Ja, dat zou cool zijn. Als Tino z’n drum repareert, kunnen we weer rocken.
- En wij kunnen ook weer samen zijn.
- Da’s een optie. Waren we samen
- Ja, we zijn samen geweest. Die keer.
- En Katrina De Voort Je kunt met haar gaan.
- Ik vind Katrina niks. Ze ruikt naar soep. Heb je haar al geroken Haar
hele huis ruikt naar soep!
— juno — — 16 —

Juno: Ga je echt met Katrina naar het bal Leah zegt dat je met haar gaat.
Bleeker: Ja. Ik heb het haar gevraagd. We gaan met de ploeg bij Benihana
eten en na het bal naar Vijays weekendhuisje. We huren een limousine.
- Je ma zal blij zijn dat je niet met mij gaat.
- Je bent kwaad. Waarom ben je kwaad
- Ik ben niet kwaad. Ik ben superblij. Hoewel ik in ‘n olifantenkostuum
rondloop en iedereen me achter mijn rug uitlacht en jouw lief me gisteren
een stinkoog gaf in de tekenles.
- Ze is m’n lief niet en gaf je geen stinkoog. Dat is gewoon hoe haar gezicht is.
- Welja, ga maar naar ’t bal met dat soepkieken. Ik weet ‘n hoop leukere dingen
te bedenken. Mijn voeten verzorgen, naar de sullige kerk van Bren gaan,
me door de vuilniswagen laten overrijden. Allemaal exponentieel cooler dan
met jou naar het bal gaan.
- Je doet onvolwassen. Je hebt geen reden om kwaad te zijn. Jij brak mijn
hart. Ik hoor eigenlijk kwaad te zijn op jou. En niet meer met je te praten.
- Omdat ik me verveelde en seks met je had, en dan niet met je wilde trouwen
- Ik zou nooit met ‘n tang trouwen. En je verveelde je die dag niet. Er was
van alles op de tv. Ze gaven The Blair Witch Project en jij zei: “Die moeten
we zeker zien. Of nee, we gaan toch maar vrijen.”
- Ga dan met Katrina Lellebel naar het bal. Jullie zullen je feestelijk amuseren.
- Ik heb je slipje nog.
- Ik heb jouw maagdelijkheid nog.
- Hou je mond.
- Schaam je je over wat we deden
- Nee.
- Jij draagt het bewijs niet onder je trui. Ik ben een planeet.
- Wacht, ik draag je tas wel.
- Het komt niet op vijf kilo aan.
Mac: Je kijkt behoorlijk somber. Wat zit je dwars
Juno: Ik verlies mijn geloof in de mensheid.
- Kun je even wat specifieker zijn
- Ik vraag me af of twee mensen eeuwig samen kunnen blijven.
- Als een stel, bedoel je
- Ja, mensen die van elkaar houden.
- Heb je problemen met ‘n jongen Daten in jouw toestand keur ik niet goed.
Het is wat bizar.
- Nee, pa, dat is niet...
- Onwijs. Zeggen jullie dat zo niet Erover
- Hou op.
- Niet goed bezig
- Dat is het niet. Ik wil gewoon weten of het mogelijk is dat twee mensen
samen gelukkig kunnen blijven.
- Makkelijk is het zeker niet. En zelf ben ik geen wereldrecordhouder. Maar
ik ben nu tien jaar met je stiefmoeder en ik kan je wel zeggen dat we
gelukkig zijn. Luister... volgens mij kun je het best iemand zoeken die van
je houdt zoals je bent. Goedgeluimd, slechtgehumeurd, lelijk, mooi, knap,
weet ik veel. Voor de ware schijnt de zon uit je kont. Bij zo iemand moet je
blijven.
- Ik denk dat ik hem gevonden heb.
- Zeker weten. Je dierbare ouwe p-a-p-a. Ik blijf je steunen, in welke nesten
je ook zit. Duidelijk.
- Ik ga effe weg, maar ik ben op tijd weer thuis.
- Je had het toch over mij, hè
Op www.lesseninhetdonker.be vind je een document met de originele,
Engelstalige dialogen.
— juno — — 17 —

Stijlkenmerken
Muziek
De muziek speelt een grote rol in deze film: ze fungeert onder meer
als raakpunt tussen Mark en Juno. Juno weet perfect welke stijl ze
graag hoort, wanneer het hoogtepunt van rock’n roll was (in 1977!)
Het heeft weinig belang dat je niet alle bands kent die ze opnoemt
en natuurlijk komt haar smaak niet overeen met die van de huidige
generatie.
De regisseur vroeg aan Kimya Dawson om speciaal voor de film
muziek te componeren. Die behoort tot een genre (of subgenre) dat
een mengeling bevat van punk en folk, vol politiek engagement en
ironie.
Maar in de film krijgen we nog een aantal andere nummers/ genres
te horen: klassiekers als Besame mucho en A well respected Man van
de Kinks uit 1963 én gitaarmuziek. Die zorgt dan voor de luchtige
air in de film. Op het moment dat Juno bevalt, horen we het nummer
‘Anyone Else But You’ van The Moldy Peaches, een ballade die hier
bijna als een kinderwijsje gebruikt wordt. De muziek bepaalt dus letterlijk
en figuurlijk de toon van de film: vaak klinkt die een tikkeltje
ironisch, dikwijls ook maakt muziek de film wat lichter op dramatische
momenten. En hoewel het gebruik van muziek niet altijd opvalt
omdat ze vooral in de overgangen een belangrijke rol speelt, kan ze
toch cruciaal zijn bij het overbrengen van emoties.
Licht
Licht heeft heel wat eigenschappen. Zo kan je de richting bepalen,
de soort (natuurlijk of kunstmatig), het karakter (hard of zacht: hard
licht geeft meer schaduwen dan diffuus licht)
En dan heb je ook de kleur van licht, waar Jason Reitman als cineast
gretig gebruik van maakt. Je kan niet enkel kleur brengen in een
film door middel van decors of kledij, maar dus ook met licht. Jason
Reitman: “Ik ben een perfectionist op het vlak van licht. Het moest goed zijn!
Die eerste scène waar Juno op het gazon van haar buurvrouw staat, hebben
we vier maal opnieuw opgenomen, omdat het zonlicht nooit goed zat.”
— juno — — 18 —

De kleur van licht is niet de hele dag hetzelfde. Als wij om ons heen
kijken corrigeren onze hersenen dit verschil, waardoor wij de hele
dag een soort ‘wit, neutraal’ licht zien. Film kan dit niet corrigeren,
dus zie je een aantal verschillende kleuren. Dit wordt ook wel
de kleurtemperatuur genoemd (en uitgedrukt in graden Kelvin). Zo
onderscheiden we warm en koud licht.
Een kaars, gloeilamp of laag zonlicht bijvoorbeeld geven een warm,
aangenaam licht (rood/ oranje/ geel). TL lampen en gewoon daglicht
geven een koeler licht (groen/ blauw)
Voorbeeld van warm licht.
Voorbeeld van warm licht: roodtinten overheersen.
Combinatie van de twee: op dit beeld zie je duidelijk het koude licht
van de koelkast en het warme licht van een gloeilamp die boven de
tafel hangt. (Weerspiegelt het blauw het gemoed van Juno)
Voorbeeld van koud licht.
Kleur
De film overloopt de vier seizoenen. Voor de regisseur was het dan
ook van cruciaal belang dat dit zou weerspiegeld worden in de kleuren
die je op het scherm ziet. Opvallend zijn ook de kleuren van het
schooluniform: goud en bordeaux. En natuurlijk ook Juno die in haar
felle, rode kaptrui door een wereld van trieste bruintinten loopt.
WEETJE
De film speelt zich af tijdens de vier seizoenen. Maar de film werd
opgenomen op 31 dagen. Alles werd dus in scène gezet. De regisseur
had bijvoorbeeld zakken met nepbladeren die hij met een grote ventilator
door het beeld liet dwarrelen. De boom waaraan Juno zich als grap wil
ophangen, stond er oorspronkelijk niet, Reitman liet de boom planten.
— juno — — 19 —

Set designer en kostuums
De set designer (production designer of set decorateur) is een belangrijke
schakel in het productieproces. Die persoon is na samenspraak
met de regisseur en de cameraman verantwoordelijk voor de decors
en de algemene sfeer van de film. Soms spreekt men van ‘filmarchitect’.
Hij/zij ontwerpt de studiodecors, overziet de bouw ervan en
voorziet de set van alle accessoires waar het draaiboek of scenario
om vraagt.
Elk personage heeft een eigen stijl en karakter. Dit duidelijk in beeld
brengen is dus de taak van de set designer. Zo heb je bijvoorbeeld
het huis van de ouders van Juno dat vol hondenprullaria staat en de
kamer van Juno, vol accessoires en foto’s. Er is de kamer van Leah,
waarvan de muren bekleed zijn met foto’s van oudere mannen (Prins
Charles opgemerkt)
Je hebt natuurlijk ook het huis van de Lorings, supernetjes en hypermodern.
Het lijkt alsof Vanessa elk interieurmagazine heeft doorgenomen
en heeft proberen te kopiëren. Het leuke zit hem vaak in
de details: Bij Mark en Vanessa thuis hangen enkele foto’s aan de
muur uit de tijd dat ze trouwden, beiden in het wit gekleed, gemaakt
romantisch en gelukkig. Die kleine details en accessoires zeggen heel
veel over een personage. (Wat vond je van het autobed van Bleeker)
WEETJE
De slaapkamermuren van Leah zijn behangen met foto’s van oudere mannen.
De crew moest de toestemming krijgen van elk van die mannen!
Elke filmproductie heeft ook een kostuumverantwoordelijke, die
zorgt dat elk personage zijn/haar eigen stijl krijgt. Iemand die we
duidelijk zien evolueren op het vlak van kledij is Mark. Bij Juno’s
eerste bezoek gaat Mark heel burgerlijk gekleed. Je krijgt direct het
gevoel dat Vanessa hem heeft aangekleed. Naar het einde van de film
gaat hij zich losser kleden en gaat hij meer en meer lijken op Juno.
— juno — — 20 —

Titelsequens
Elke minuut in een film is van belang, want een film heeft maar een
beperkte speelduur. Daarom maakt Jason Reitman gebruik van de
generiek om al een stijl mee te geven aan de film: jong, luchtig en
grappig.
De openingsanimatie werd gemaakt door Shadowplay Studios. Ze
lieten Ellen Page over een loopband stappen en maakten er beelden
van. Daarna werd elk frame gefotokopieerd (zo krijg je dat korrelige
beeld) en achter elkaar geplakt zoals in een gewone stop-motionanimatie.
Het maken van dit filmpje heeft bijna even lang geduurd als het
maken van de hele film.
Meer weten
http://www.shadowplaystudio.com/juno/
http://www.flickr.com/photos/shadowplaystudio/
sets/72157603777361412/
Voice- over
De regisseur gebruikt af en toe een voice-over. Dit is een commentaarstem
die het verhaal vertelt. Je hoort wat die persoon zegt, maar
je ziet hem nooit. Bij een speelfilm is de voice-over vaak de stem
van één van de hoofdrolspelers die optreedt als ‘verwoorder’ van de
gedachten van de speler. Zo ook bij Juno: we krijgen het gevoel dat
we haar gedachten horen en een beetje in haar hoofd kruipen.
Taal en humor
We kunnen tal van grappige momenten citeren uit de dialogen in
de film. Elke toeschouwer herinnert zich wel één of ander grappig
moment.
De dialogen komen dan wel heel spontaan over op het scherm, toch
zijn ze het werk van een scenariste, Diablo Cody. En natuurlijk hebben
we de meest grappige dialogen te danken aan het personage van
Juno, die zoals haar vader het verwoordt: een genetische aanleg heeft
voor humor. Haar gave om zich zo sterk verbaal uit te drukken maakt
haar uitzonderlijk en onderscheidt haar van alle andere personages.
Juno bevat ook enkele visuele grappige momenten (die meestal ondersteund
worden door muziek/geluid). Wanneer Bren Juno vraagt of
zij toevallig in haar mooie urne heeft overgegeven, antwoordt Juno
resoluut ‘nee’, maar zien we haar ondertussen in de vaas kotsen. Zo
heb je ook haar opmerking over de ‘pork swords’ van de atletiekjongen
en zien we de Tic Tacs uit de brievenbus van Bleeker stromen.
Op www.lesseninhetdonker.be staat een document met de leukste
quotes uit de film.
Insert
Jason Reitman maakt heel vaak gebruik van inserts. Een insert is een
soort functionele, sfeerbepalende close-up, meestal van details
van voorwerpen (bv. een foto, een krantenkop of handelingen). Zo’n
close-up staat los van de eigenlijke handeling en kan apart worden
opgenomen om later te worden toegevoegd aan de montage.
— juno — — 21 —

Herinner je de volgende inserts:
»» de details in Juno’s slaapkamer die de een na de ander in close-up
worden getoond;
»» de handen van Bleeker die een doosje Tic Tacs openen;
»» de routine van Bleeker voor hij gaat lopen;
»» wanneer Juno het heeft over ‘being sexually active’, zien we een
beeld van een leraar seksuele opvoeding die een condoom over een
banaan laat glijden;
»» in de abortuskliniek focust Juno zich op de nagels van de mensen
in de wachtkamer;
»» wanneer Juno het heeft over Steve Rendazzo die heimelijk verliefd
is op haar, zien we inserts van het type meisjes waar hij op valt;
»» Vanessa maakt haar huis klaar voor het bezoek van Juno.
Vragen
»» Juno wil zich ophangen met dropveter, maar bijt hem door. Vond
je dit grappig Had je gezien dat het een snoepveter was
»» Vond je het protest voor de abortuskliniek grappig
»» Wat vond je van het animatiefilmpje in de titelsequens van Juno
»» Werd er gebruik gemaakt van voice-overs Van wie was de stem
»» Wat vond je van de muziek Heb je erop gelet Vond je ze passen
bij de film Vond je de muziek aangrijpend of eerder storend
»» Is je het gebruik van inserts opgevallen
Bronnen
www.fanpop.com/spots/juno
www.imdb.com
In deze lesmap werden een aantal elementen opgenomen uit het dossier
van Ecran large sur tableau noir (www.grignoux.be), zij zijn
de Waalse collega’s van Lessen in het donker. Ze presenteren eveneens
een filmprogramma voor scholen en de bijhorende dossiers voor
de Franstalige Gemeenschap. Contact 04/222 27 78 of contact@
grignoux.be
Fiche voor de leerlingen:
Op de volgende pagina vind je een fiche voor de leerlingen. Daarop
staan een aantal trefwoorden, citaten en vragen die met de film te
maken hebben. Je kan deze fiche gebruiken als leidraad tijdens de
bespreking van de film.
— juno — — 22 —

Fiche voor de leerlingen
JUNO
Hey. I’m just calling to procure a hasty abortion.
BREN EN MAC MACGUFF
- Did you see that coming
Yeah... but I was hoping she was expelled, or into hard drugs.
- That was my first instinct too. Or a DWI... anything but this!
VANESSA EN MARK LORING
Vanessa: Your shirt is stupid. Grow up. If I have to wait for you to
become Kurt Cobain, I’m never gonna be a mother.
BLEEKER
No, I don’t like Katrina De Voort. She smells like soup. Have you
ever smelled her Her whole house smells like soup.
LEAH
It’s probably just a food baby. Did you have a big lunch
Bekijk zeker eens:
http://www.foxsearchlight.com/juno/
http://www.junodvd.be/index_nl.html website over de dvd (met
clips, soundtrack…)
http://www.fanpop.com/spots/juno/videos (bloopers en clips)
Wij horen graag je reactie bij deze film. Laat die achter op:
www.lesseninhetdonker.be (selecteer de film op de homepage).
— juno — — 23 —

Verwerkingstips
VOOR DE FILM
Normaal gezien volstaan herinneringen om een goede filmbespreking
te houden. Het is nochtans ook interessant vooraf enkele kijktips
mee te geven. Verdeel de klas en geef elk groepje een bepaald
aandachtspunt mee. De aandachtspunten zijn heel divers, zoals: de
muziek, dialogen, humor, en de kleding van de hoofdpersonages.
Je kunt er eventueel ook voor zorgen dat de muziek gaat naar iemand
die zich voor muziek interesseert.
Enkele aandachtspunten
1. In Juno speelt de muziek een grote rol. Een hoofdrolspeler speelt
zelf gitaar, hij discussieert vaak met vrienden over muziek. Maar
de regisseur gebruikt ook ondersteunende muziek in de film,
muziek die de personages zogezegd niet horen. Dat zorgt voor
sfeer en het geeft een bepaalde toets aan de film (komisch, ontroerend,
niet zo ernstig). Merk op hoe belangrijk de muziek is in de
film en schenk vooral aandacht aan de verschillende muziekstijlen.
Probeer ook aan te voelen hoe muziek een scène kan beïnvloeden.
2. De wereld die je ziet in de film is de dagelijkse wereld van een jong
Amerikaans meisje. Maar bij enkele personages zal je een aantal
bizarre karaktertrekken zien, lichtjes geflipte, ongewone, provocerende
en overdreven gedragingen. Soms worden die rare gedragingen
of gewoontes nog meer in de verf gezet door de camera of
regie. Weet je er enkele te vinden
3. Juno is een komedie met heel wat grappige dialogen. Probeer je
er enkele te herinneren. Daarom niet letterlijk zijn, maar wel in
grote lijnen. En wanneer heb je het hardst gelachen
4. Juno is de ‘heldin’ uit de film. Ze praat heel graag, maar zegt niet
altijd wat ze echt voelt. Zo zijn jullie al een beetje gewaarschuwd.
Probeer tijdens enkele belangrijke momenten te bedenken wat
Juno echt voelt. Of wanneer jullie denken dat ze zaken zegt die ze
eigenlijk niet meent.
5. Juno is een komedie, maar er zijn ook een aantal emotionele
momenten (al dan niet ingehouden emoties van een personage).
Onthoud er enkele.
6. Weten jullie hoe een “insert” eruitziet Bijvoorbeeld wanneer
twee mensen discussieren over iets, krijg je plots een close-up te
zien van iets dat één van de twee in zijn hand vasthoudt. Zo’n
close-up wordt een insert genoemd. Soms lijkt een insert helemaal
niets te maken te hebben met de scène. In Juno gebruikt de regisseur
vaak inserts om verborgen gedachten weer te geven van een
personage. Zoek enkele voorbeelden!
7. Juno is een komedie over het leven van een tienermeisje, de film
bevat dus ook niet veel verbluffende beelden of special-effects.
Toch zitten er in Juno enkele opmerkelijke manieren om iets in
beeld te brengen of worden enkele beeldmiddelen gebruikt om
iets grappig te maken. Ga op zoek naar ongebruikelijke, speciale
technieken of beelden die je zijn bijgebleven.
8. Juno is een realistische film: de “heldin” is een Amerikaans tienermeisje,
die zich ook aankleedt als haar leeftijdsgenoten. Ook
in het decor kan je dingen opmerken (de slaapkamers en de huizen
van de personages!). Die zaken zien er niet zo uit per toeval,
alles is een bewuste keuze van de filmmakers. Probeer jullie enkele
elementen te herinneren die iets bijdragen aan de ‘body’ van de
personages.
De regie
De regie van de film kunnen we onder andere bespreken aan de
hand van de aandachtspunten / kijktips die je de leerlingen voor de
film hebt meegegeven. Laat de leerlingen die de tip hebben gekregen
vertellen wat ze hebben gezien, en laat de andere leerlingen commentaar
geven en eventueel aanvullen.
De functie van de leerkracht is de leerlingen te laten stilstaan bij de
interpretatie van de besproken elementen en niet te blijven hangen
bij louter observatie. Daarna kan iedereen zijn appreciatie
formuleren. Het is dan ook goed dat de leerkracht de leerlingen aanzet
om van het ene niveau naar het andere over te schakelen. ‘Juno
rookt pijp’ is een objectieve observatie, maar wat wilde de regisseur
hiermee vertellen En wat vinden jullie hiervan
— juno — — 24 —

Als je het hebt over appreciatie en interpretatie kun je twee belangrijke
elementen onderscheiden: die van het personage en van de
filmmakers (meestal de regisseur en de scenarist). Op die manier
is de pijp die Juno rookt, een onderdeel van het karakter van Juno,
of een bewuste keuze van de filmmaker, die ons iets wil duidelijk
maken.
Op www.lesseninhetdonker.be vinden jullie een document met wat
meer informatie bij elk aandachtspunt.
EERSTE REACTIES VERZAMELEN BIJ DE LEERLINGEN
Op tien
Laat de leerlingen de film een score geven op 10 en hun keuze motiveren.
Eerste reacties: de babbelbox
Je kunt ervoor zorgen dat er na de filmvoorstelling een camera klaar
staat aan de deur (aan de filmzaal of in de klas). Op die manier kunnen
de leerlingen een eerste reactie geven. Het is niet de bedoeling
dat ze een lange redevoering houden maar snel even reflecteren over
wat zich in de film afspeelde. Bedoeling is om verder met deze beelden
aan de slag te gaan in de klas bij de bespreking. De nadruk ligt
op de spontane reactie van de leerlingen. Het is niet de bedoeling dat
ze de opname voorbereiden.
Methode met 4 flappen
Deze methode van verwerking is een goed instrument om een discussie
of gesprek over de film op gang te brengen. (Laat de leerlingen
eventueel in een cirkel zitten.)
De bedoeling is een inventaris te maken van de emoties van de leerlingen,
de meest beklijvende momenten, alle mogelijke vragen waar
ze mee blijven zitten en de vormelijke aspecten die zijn opgevallen.
Op elke flap van het schoolbord schrijf je één van de vier onderstaande
vragen:
De film maakt mij…
Leerlingen kunnen hun emoties kwijt, gevoelens van appreciatie of
afkeuring uiten. (Ik was droevig, onverschillig, opgelucht, verveeld…)
Beklijvende momenten
Alle momenten die bijbleven, die de leerlingen het meest aangesproken
of getroffen hebben.
Vorm
Opvallende aspecten noteren qua geluid, muziek, cameravoering,
kleur, licht, acteerprestaties.
Vragen
Leerlingen formuleren zoveel mogelijk vragen over zaken die ze niet
begrepen hebben, vragen over de inhoud, vragen aan de regisseur,
de personages, de acteurs, kortom alle vragen die bij hen leven.
Vragenlijst
Het kan interessant zijn om onderstaande vragenlijst uit te delen aan
de leerlingen en ze individueel te laten invullen, of ze mondeling te
overlopen. Zo krijg je de mening van jouw leerlingen te horen.
— juno — — 25 —

Jullie eerste reacties...
Juno rookt pijp...
het is belachelijk
ze wil opvallen
ander antwoord
Begrijpen jullie dat ze abortus wil plegen als ze net gehoord heeft
dat ze zwanger is
ze heeft gelijk, het is het meest voor de hand liggende (evidente) wat ze
kan doen in zo’n situatie.
ze handelt zonder na te denken
ander antwoord:
Lijkt het jullie makkelijk om zo’n beslissing te nemen (abortus plegen
of niet)
ja
het is iets wat je wel angstig maakt
het zorgt voor gewetensproblemen
je moet in zo’n situatie zitten voor je zoiets kan beslissen
ander antwoord:
Hoe vind je dat Juno zich gedraagt tegenover Bleeker in het begin
van de film
ze spot met hem, want ze is niet verliefd
ze probeert hem te domineren en houdt hem aan het lijntje
eigenlijk wil ze dat hij haar bijstaat en helpt
ander antwoord:
Zouden jullie hetzelfde doen als Juno: besluiten abortus te plegen
zonder iets te zeggen tegen je ouders
ja, het is haar leven, zij beslist
het is beter om het te vertellen, je ouders kunnen helpen en raad geven
nee, het zijn de ouders die moeten beslissen
ander antwoord:
Vinden jullie het normaal dat Juno beslist haar kind af te staan bij
de geboorte
ja, het is een aanvaardbare reactie in zo’n situatie
nee, ze denkt enkel aan zichzelf, en niet aan haar kind
het lijkt wat onecht, want niemand reageert met zoveel vastberadenheid.
ander antwoord:
Juno’s stiefmoeder vindt het niet normaal dat Juno de namiddag
doorbrengt met Mark. Wat vinden jullie
het is een gestoorde relatie
ze doen niks verkeerd, ze zijn gewoon vrienden
Juno is ondanks haar karakter heel naïef : zij veroorzaakt de breuk tussen
Mark en Vanessa
ander antwoord:
In de winkelhal raakt Vanessa de buik van Juno aan om de bewegingen
van de baby te voelen.
dit is een ongemakkelijke scène.
je voelt de emotie tussen Juno en Vanessa
de houding van Juno is vreemd, het is alsof de baby niet van haar is
ander antwoord
Na een gesprek met haar vader gaat Juno Bleeker opzoeken en vertelt
hem dat ze echt van hem houdt.
ze weet niet wat ze wil en verandert de hele tijd van mening
ze werd geraakt door de woorden van Bleeker die haar vertelde dat ze zijn
hart brak.
ze hield al van bij het begin van hem, maar bleef twijfelen tot dat moment
ander antwoord:
Vonden jullie haar beslissing om geen abortus te plegen geloofwaardig
nee, het lijkt op een bevlieging
ja, ze wordt angstig, het is een hindernis die ze niet kan nemen.
ander antwoord:
Juno geeft haar baby aan Vanessa.
zij is trouw gebleven aan de afspraak, in tegenstelling tot Mark.
Juno heeft spijt en huilt
je snapt haar gedrag niet echt.
ander antwoord:
— juno — — 26 —

BEGRIJPEN: het verhaal van Juno
Laten we nog even teruggaan naar het verhaal van Juno. Niet dat het
zo ingewikkeld is dat je het niet begrijpt, maar Juno verandert twee
keer van mening, op belangrijke momenten. De beslissingen die ze
neemt worden natuurlijk niet klaar en duidelijk in beeld gebracht, ze
blijven impliciet. Dat intrigeert sommige kijkers. Het brengt je ook
bij de regisseur en de scenarist en wat ze met de film wilden vertellen.
Het is misschien goed om met de leerlingen stil te staan bij twee
belangrijke beslissingen die Juno neemt.
»» niet doorgaan met een abortus en beslissen om het kind te krijgen.
»» het terug goed maken met Bleeker en hem zeggen dat ze van hem
houdt.
Natuurlijk kunnen er ook andere vragen worden gesteld (Waarom
beslist ze haar kind toch aan Vanessa te geven nu die weer single is)
Gebruik deze twee vragen als aanleiding tot een gesprek dat voornamelijk
gaat over de beweegredenen van Juno, die je eigenlijk in de
film niet ziet. Laat de leerlingen stilstaan bij hoe zij het aanpakken
als ze belangrijke keuzes moeten maken.
EN VERDER …
Juno’s zwangerschap was een onverwachte gebeurtenis, waardoor ze
moest stilstaan bij haar toekomst. Dit kan een goed beginpunt zijn
om met de leerlingen stil te staan bij de manier waarop ze hun eigen
leven zien, in het heden en in de toekomst.
Een anonieme vragenlijst
Op de volgende bladzijde vind je een vragenlijst die de leerlingen
individueel en anoniem kunnen invullen. Er zijn natuurlijk geen
goede of foute antwoorden.
De leerkracht kan de antwoorden bijhouden, waarna de leerlingen
op de resultaten kunnen reageren. Het doel van deze opdracht is niet
om juiste antwoorden te zoeken op de gestelde vragen, maar wel de
leerlingen te laten stilstaan bij het feit dat er in een groep heel wat
verschillende opvattingen heersen.
Terwijl de leerkracht de resultaten verwerkt kunnen de leerlingen
nadenken over welke vraag hen het meest heeft geraakt (de abortus,
het liefdesverhaal) Zo weet je zeker dat er geen ‘valse’ debatten worden
gehouden, met vragen die de leerlingen weinig interesseren.
Een scène naspelen
Een film kan de leerlingen doen nadenken over ‘modelsituaties’ en
ze kunnen hun eigen reacties vergelijken met die van de personages.
Dergelijke reflectie blijft relatief abstract, in tegenstelling tot een situatie
die ze zelf hebben beleefd. Om de leerlingen de gelegenheid te
geven zich beter in te leven in zo’n situatie is het leuk om ze enkele
scènes te laten naspelen.
Je kan op die manier twee of drie korte situaties uit de film nemen:
Juno vertelt aan Bleeker dat ze zwanger is, Juno vertelt aan haar
ouders dat ze zwanger is, Mark vertelt aan Vanessa dat hij weggaat
en het kind niet wil adopteren.
Het gaat er niet om de scène perfect na te spelen, maar ze kunnen op
die manier aantonen hoe zij die situatie zouden aanpakken, hoe zij
zich zouden gedragen. De andere ‘acteurs’ kunnen daarop reageren
in het theaterstukje. (Het meisje krijgt geen woord over haar lippen,
de vader wordt kwaad, Vanessa krijgt een zenuwinzinking…)
Je kunt ook aan de rest van de klas vragen om hierop te reageren.
Met als bijgedachte: hoe zou ik me zelf gedragen in die situaties
— juno — — 27 —

Vragenlijst: Juno en ik
Hieronder staan enkele gebeurtenissen opgesomd uit Juno. Hoe zouden
jullie hier persoonlijk op reageren Duid één vakje aan. (Als je er
meerdere aanduidt, geef dan ook aan door middel van cijfers welk
antwoord voor jou op de eerste plaats komt, daarna welk antwoord
op de tweede vraag …)
1. In het begin van de film beseft Juno dat ze zwanger is.
Wat had ze volgens jou moeten doen
abortus plegen
het kind houden
het kind laten adopteren
2. Wanneer Juno hem vertelt dat ze zwanger is en abortus wil plegen,
blijft Bleeker heel rustig. Hij laat de beslissing over aan Juno. Bij
een koppel
moeten de beslissingen met zijn tweeën genomen worden
neemt elk de beslissingen die hem of haar aanbelangen
is er altijd één die domineert en één die volgt
3. Juno heeft één keer gevreeën met Bleeker, maar ze vindt niet dat ze
‘samen zijn’. Wat denk je daarvan
het is normaal, ze is niet gebonden aan hem, heeft hem nooit verteld dat ze
van hem hield
het is niet oké, ze speelt met hem, zonder rekening te houden met zijn gevoelens
ze had niet met hem mogen slapen als ze niet echt zijn vriendinnetje was
4. Wanneer Juno ontdekt dat ze zwanger is, praat ze er eerst over
met haar vriendin Leah, daarna met Bleeker en dan pas met haar
ouders. Als je geconfronteerd werd met zo’n probleem, met wie zou
jij eerst praten
met een vriend(in)
met mijn lief
met één van mijn ouders
met iemand anders van mijn familie (broer, zus, tante, oma, opa…)
met een vreemde (sociaal werkster, psycholoog, leerkracht…)
ik weet het niet
5. Mark, die het kindje van Juno wilde adopteren, verandert van
mening en beslist om te breken met zijn vrouw. Hij wil muzikant
worden. Wat denk je hiervan
hij heeft gelijk: als je een passie hebt, moet je er volledig voor gaan
hij is gek: hij heeft geen enkele kans om een bekend muzikant te worden
je moet niet alles opgeven voor een passie en hij is niet loyaal tegenover
Vanessa.
6. Nadat ze heeft vernomen dat Mark weggaat bij Vanessa, vraagt
Juno aan haar vader of het mogelijk is dat twee personen voor altijd
gelukkig samen kunnen blijven. Wat zou jij geantwoord hebben
zeker, eeuwige liefde bestaat
romantische liefde kent maar één tijd: het heden
liefde bestaat niet
7. Onbegrip, ruzies en verzoening: Het duurt een tijdje eer Juno en
Bleeker toegeven aan hun liefde voor elkaar. Voor jou is liefde…
makkelijk, het gaat goed
nogal moeilijk
wisselvallig
ingewikkeld
zonder belang
8. Juno weet niet goed wat ze wil: een kind hebben of niet. Wat is het
doel in jouw leven
een gezin stichten
spannende zaken beleven
slagen in mijn studies
vrienden hebben met wie ik me goed voel
van iemand houden
een goede job hebben, waar ik me goed voel
ik weet het niet
Ik ben
een jongen
een meisje
— juno — — 28 —