OPMAAK Ortho februari/uitdr - NVOS-Orthobanda

,REUMATOIDE ARTHRITIS:
EEN “OUD” ZIEKTEBEELD MET NIEUWE ONTWIKKELINGEN
Reumatoïde arthritis is een veel
voorkomende ziekte. Waar de voet
is aangedaan, kan de orthopedisch
schoentechnicus veel patiënten van
dienst zijn met goede schoenaanpassingen
of aangepaste schoenen.
De laatste tijd is er een aantal
ontwikkelingen in de medicamenteuze
behandeling van het ziektebeeld
waarvan het zinvol lijkt de
orthopedisch schoentechnicus hiervan
op de hoogte te stellen.
Deze gelegenheid wordt te baat
genomen om nog een aantal
aspecten van het ziektebeeld op
een rijtje te zetten.
Door: P.J.A. ten Hengel, revalidatiearts en Dr.
H.L.M. Brus, reumatoloog
18
W
AT IS REUMA
Reumatoïde arthritis
(hier verder reuma
genoemd) is een niet-bacteriële ontsteking
die vooral in gewrichten optreedt.
Daarnaast kan de ziekte zich in
vele andere organen manifesteren.
Door uitgebreid onderzoek is er
inmiddels veel van de ziekte bekend,
maar het is nog steeds niet helemaal
duidelijk hoe en waarom de ziekte
ontstaat. Het is wel duidelijk dat een
immunologische reactie een rol
speelt; onduidelijk is of een virus of
een bacterie of iets anders de aanmaak
van antilichamen in gang zet.
Het ziektebeeld treedt op in ongeveer
2 % van de bevolking en komt in
feite in iedere leeftijdsgroep voor.
Vrouwen worden 3 maal zo vaak
door de ziekte getroffen als mannen.
ZWELLING EN VERWOESTING
De ziekte begint meestal met een zwelling
(ontsteking) van het weefsel dat de
binnenzijde van het gewricht bekleedt
(synovia). Dit weefsel wordt rijker aan
bloedvaten en er worden cellen in
gezien die passen bij een ontsteking.
Het gehele gewricht raakt gezwollen,
mede door een toegenomen productie
van gewrichtsvloeistof. Door de ontsteking
en de verdikte synovia die over
het kraakbeen heen groeit treedt er
een destructie van het kraakbeen op.
Het bot wordt ook beschadigd meestal
beginnend op de plaats waar het gewrichtskapsel
aanhecht. Doordat het
kraakbeen verdwijnt en de banden
minder stevig worden, worden de
gewrichten minder stabiel en kunnen
er standsafwijkingen optreden. Bij de
hand kan de kenmerkende ulnair
deviatie van de vingers ontstaan die
mogelijk samenhangt met een rotatie
in de handwortel. Bij een voortschrijdend
ziektebeeld kan het gewricht
volledig te gronde gaan en blijft er
slechts wat bindweefsel tussen de
boteinden over of treedt er een volledige
verbening van het gewricht op.
IS HET WEL REUMA
In een aantal klassieke gevallen is het
niet moeilijk de diagnose te stellen. In
gevallen waar de ziekte wat meer sluipend
ontstaat en in wat meer atypische
gevallen kan de diagnose zeer lastig zijn.
Door de American College of Rheumatology
zijn een aantal criteria opgesteld
aan de hand waarvan de diagnose
gesteld kan worden. De criteria betreffen
een aantal bevindingen bij anamnese
en onderzoek van de patiënt (met
name ochtendstijfheid, zwelling van gewrichten
met name symmetrische
gewrichtszwelling etcetera). Daarnaast
spelen een aantal bevindingen bij röntgen
en laboratoriumonderzoek een rol.
In het bloed wordt onder andere gezocht
naar reumafactoren. Een negatieve
uitslag hiervan betekent niet dat de
patiënt geen reuma heeft; immers het is
slechts een van de factoren in het stellen
van de diagnose. Gezien de draagwijdte
van de diagnose en met name de consequenties
die het voor de patiënt heeft
zal de diagnose in het algemeen door
een reumatoloog gesteld worden.
REUMA: NIET ALLEEN IN DE
GEWRICHTEN
De ziekte kan zich buiten de gewrichten
in vele organen manifesteren. Zo komen
de subcutane noduli met name aan de
strekzijde van de gewrichten vooral de
ellebogen zo frequent voor dat ze een
onderdeel voor het stellen van de diagnose
geworden zijn (het betreft namelijk
een van de criteria). In vrijwel alle
organen kan de ziekte zich manifesteren
zoals pezen en peesscheden, de
huid, in hart en longen. Daarnaast kunnen
ook b.v. bloedvaten, zenuwen,
ogen en speekselklieren aangedaan zijn.
REUMA EN VOETEN
Reumatoïde arthritis kan zoals gesteld in
alle gewrichten voorkomen maar het
meeste wordt het gezien in de handen
en knieën maar daarnaast in een groot
percentage in de voeten. Het meest fre-