Richtlijn-End-of-life-care-bij-IC-patiënten-de-verpleegkundige-zorg

End-of-life care bij IC-patiënten, de verpleegkundige zorg 2014
Communicatie tussen IC-patiënten, naasten en IC-verpleegkundigen
Kernaanbevelingen
1. Het is sterk aan te bevelen te streven naar een familiegesprek binnen 12 uur na ongeplande
opname op de IC, waarbij rekening gehouden wordt met de situatie van de patiënt. Bij het gesprek
zijn tenminste een IC-verpleegkundige, arts, medebehandelaars en de contactpersoon van de patiënt
aanwezig. Dit wordt regelmatig en afhankelijk van de situatie van de patiënt herhaald. Overwogen
kan worden om de huisarts van de IC-patiënt te betrekken bij het familiegesprek.
2. Het is sterk aan te bevelen dat IC-verpleegkundigen bij de patiënt en naasten nagaan wat hun
fysieke, emotionele, culturele, religieuze en spirituele wensen en behoeften zijn. Dit moeten zij doen
door hiernaar te vragen, en voorbeelden te geven van mogelijkheden ten aanzien van deze
behoeften. IC-verpleegkundigen brengen deze informatie in tijdens familiegesprekken en
multidisciplinaire overleggen over de patiënt en ondernemen zelf actie om op deze wensen en
behoeften in te gaan.
3. Het is sterk aan te bevelen dat IC-verpleegkundigen zorgen voor duidelijkheid in de
aanspreekpunten vanuit de patiënt, het verpleegkundig team en medisch team. Dit doen zij door één
of twee contactperso(o)n(en) vanuit de naasten te noteren in het verpleegkundig dossier. De
aanspreekpunten in het team maken zij duidelijk door aan het begin van elke dienst de naam van de
dienstdoende verpleegkundige en arts op een whiteboard in de patiëntenkamer te noteren, en door
tijdens de wisseling van diensten 'nieuwe' verpleegkundigen bij naasten te introduceren.
4. Het is sterk aan te bevelen dat IC-verpleegkundigen op een begrijpelijke, duidelijke, eenduidige,
eerlijke, empathische en rustige manier informatie aan naasten geven. Hierbij moeten woorden als
'dood' en 'sterven/ overlijden' gebruikt worden.
5. Het is sterk aan te bevelen om in het familiegesprek, waarbij de arts optreedt als gespreksleider en
IC-verpleegkundigen deelnemen aan het gesprek, de volgende onderwerpen aan bod te laten
komen:
• De situatie van de patiënt,
• De diagnose,
• De prognose,
• Het behandelplan,
• Duidelijke, reële en adequate zorgdoelen,
• Waarden en ideeën over 'kwaliteit van leven',
• Gedachten en voorkeuren van patiënt en naasten,
• Het verzekeren aan patiënt en naasten dat hun voorkeuren worden meegenomen in de
besluitvorming,
• Conflicten tussen naasten over de besluitvorming,
• Het proces rondom het staken van de behandeling,
• Het verzekeren van naasten dat zij bij de patiënt mogen zijn,
• Het verzekeren dat de patiënt comfortabel is,
• Culturele, religieuze en spirituele behoeften van naasten,
• Het betrekken van geestelijk verzorgers waar nodig,
• Het reageren op emoties van naasten.
6