Richtlijn-End-of-life-care-bij-IC-patiënten-de-verpleegkundige-zorg
Richtlijn-End-of-life-care-bij-IC-patiënten-de-verpleegkundige-zorg Richtlijn-End-of-life-care-bij-IC-patiënten-de-verpleegkundige-zorg
Inleiding Patiëntenperspectief Het CBO raadt aan om bij richtlijnontwikkeling vertegenwoordigers van patiëntenverenigingen te laten participeren in de begeleidingscommissie. Voor (naasten van) overleden IC-patiënten bestaan dergelijke verenigingen niet. Daarom is de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) benaderd voor afvaardiging in de begeleidingscommissie. Echter, zij konden geen afvaardiging verzorgen. Om toch het perspectief vanuit de naasten mee te kunnen nemen, zijn twintig interviews met 26 naasten van overleden IC-patiënten afgenomen. Ervaringen van naasten zijn te vinden in elk hoofdstuk onder 'Overige overwegingen, Interviews'. Pilottoetsing De bruikbaarheid en toepasbaarheid van de richtlijn is getest met behulp van een vragenlijst over de ontwikkelde aanbevelingen. Deze vragenlijst is digitaal verspreid onder verschillende ICprofessionals. Het oordeel over de bruikbaarheid en toepasbaarhied van de richtlijn was overwegend positief. Opmerkingen van de IC-professionals zijn verwerkt in de richtlijn. Disseminatie Disseminatie vindt plaats door alle relevante beroepsgroepen en verenigingen te benaderen en de richtlijn te verspreiden. Daarnaast vond op 23 januari 2014 een minisymposium plaats, gericht op deze richtlijn. Hiervoor werden alle betrokkenen en andere geïnteresseerden uitgenodigd. In het Implementatieplan (zie Bijlage 6) wordt de disseminatie nader toegelicht. Juridische betekenis van richtlijnen Richtlijnen zijn wetenschappelijk onderbouwde inzichten en aanbevelingen waaraan zorgverleners moeten voldoen om kwalitatief goede zorg te kunnen verlenen. Richtlijnen kunnen dienen als leidraad en zijn geen wettelijk voorschrift. Richtlijnen gaan uit van 'gemiddelde' patiënten en situaties, waardoor zorgverleners de mogelijkheid hebben om af te wijken van de aanbevelingen. Wanneer van een richtlijn afgeweken wordt, moet dit echter worden beargumenteerd en gedocumenteerd. Herziening Het Lectoraat Acute Intensieve Zorg bepaalt uiterlijk in 2019 of deze richtlijn nog actueel is (de richtlijn is geldig tot vijf jaar na de introductie). Dat gebeurt na raadpleging van, of op advies van andere aan de richtlijn deelnemende verenigingen. Zo nodig wordt een nieuwe werkgroep geformeerd om (delen van) de richtlijn te herzien. De geldigheid van de richtlijn komt eerder te vervallen als nieuwe ontwikkelingen aanleiding zijn om de richtlijn te herzien. Het Lectoraat Acute Intensieve Zorg is verantwoordelijk voor het monitoren van mogelijke tussentijdse ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op deze richtlijn.
End-of-life care bij IC-patiënten, de verpleegkundige zorg 2014 Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-verpleegkundigen en artsen/ intensivisten en medebehandelaars 1.1 Inleiding Communicatie tussen professionals wordt in studies naar End-of-life care (EOLC) bij IC-patiënten als essentieel onderdeel van goede EOLC beschreven. Regelmatig blijkt deze communicatie (nog) onvoldoende adequaat om optimale EOLC te kunnen bieden (Halcomb, Daly, Jackson & Davidson, 2004; Nava, 2004). Communicatie tussen professionals behelst alle formele en informele overleggen tussen professionals, inclusief de besluitvorming over de meest optimale behandeling of zorg. Regelmatig is er sprake van gedeelde besluitvorming, waar IC-verpleegkundigen bij betrokken zijn. Bij gedeelde besluitvorming rondom het staken of nalaten van behandelingen bij een IC-patiënt kunnen verschillende disciplines betrokken worden, zoals IC-verpleegkundigen, intensivisten, medebehandelaars, maatschappelijk werkers, geestelijk verzorgers, fysiotherapeuten, logopedisten en leden van het palliatief consultteam en/of ethische commissie. In deze richtlijn wordt onder zorgverleners IC-verpleegkundigen en intensivisten (verpleegkundigen en artsen die direct bij de dagelijkse zorg voor de IC-patiënt betrokken zijn) verstaan, wanneer andere disciplines bedoeld worden, worden deze professionals specifiek benoemd. In dit hoofdstuk ligt de nadruk op de rol van IC-verpleegkundigen ten aanzien van de communicatie met artsen, intensivisten en medebehandelaars en de besluitvorming rondom EOLC. De uitgangsvraag die in dit hoofdstuk beantwoord wordt, is: Aan welke voorwaarden/ inhoud moet de communicatie tussen IC-verpleegkundigen en artsen, intensivisten en medebehandelaars voldoen, rondom besluitvorming en informatievoorziening bij End-of-life care op de intensive care Leeswijzer In dit hoofdstuk worden resultaten uit de beoordeelde artikelen samengevat die relevant zijn voor het beantwoorden van de uitgangsvraag van dit hoofdstuk. Ook kan het voorkomen dat een studie onder verschillende kopjes in dit hoofdstuk genoemd wordt,bij herhaling van een studie worden enkel de auteur, het doel en relevante resultaten beschreven. Uitkomstmaten communicatie Communicatie is een breed begrip. In de literatuur, die voor deze richtlijn beoordeeld is, wordt geen definitie van communicatie over EOLC gegeven. Om te kunnen toetsen of de communicatie adequaat is zijn in de beoordeelde literatuur uitkomstmaten opgesteld. De uitkomstmaten richten zich vooral op kennis over communicatie, zelfvertrouwen, tevredenheid, conflicten en stress. De volgende uitkomstmaten zijn geformuleerd in de EOLC-literatuur: Inhoud en frequentie van het (multidisciplinair) overleg 38
- Page 1: Richtlijn End-of-life care bij IC-p
- Page 4 and 5: Colofon Richtlijn ‘End-of-life ca
- Page 6 and 7: 2.4 Overige overwegingen ..........
- Page 8 and 9: Aanbevelingen en indicatoren patië
- Page 10 and 11: Aanbevelingen en indicatoren 6. Het
- Page 12 and 13: Aanbevelingen en indicatoren • De
- Page 14 and 15: Aanbevelingen en indicatoren 4. Het
- Page 16 and 17: Aanbevelingen en indicatoren 8. Het
- Page 18 and 19: Aanbevelingen en indicatoren onder
- Page 20 and 21: Aanbevelingen en indicatoren Type i
- Page 22 and 23: Aanbevelingen en indicatoren Voorst
- Page 24 and 25: Aanbevelingen en indicatoren • Ps
- Page 26 and 27: Ed van Mackelenberg, Seniorverpleeg
- Page 28 and 29: Inleiding De complexe besluitvormin
- Page 30 and 31: Inleiding Auteurs van bovengenoemde
- Page 32 and 33: Inleiding Kirchhoff, K.T., Song M.
- Page 34 and 35: Inleiding Samenstelling werkgroepen
- Page 36 and 37: Inleiding De knelpunten zijn geïnv
- Page 38 and 39: Inleiding hoge en lage methodologis
- Page 42 and 43: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 44 and 45: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 46 and 47: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 48 and 49: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 50 and 51: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 52 and 53: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 54 and 55: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 56 and 57: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 58 and 59: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 60 and 61: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 62 and 63: Hoofdstuk 1 Communicatie tussen IC-
- Page 64 and 65: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 66 and 67: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 68 and 69: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 70 and 71: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 72 and 73: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 74 and 75: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 76 and 77: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 78 and 79: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 80 and 81: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 82 and 83: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 84 and 85: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 86 and 87: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
- Page 88 and 89: Hoofdstuk 2 Communicatie tussen IC-
<strong>End</strong>-<strong>of</strong>-<strong>life</strong> <strong>care</strong> <strong>bij</strong> <strong>IC</strong>-<strong>patiënten</strong>, <strong>de</strong> <strong>verpleegkundige</strong> <strong>zorg</strong> 2014<br />
Ho<strong>of</strong>dstuk 1 Communicatie tussen <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n en artsen/<br />
intensivisten en me<strong>de</strong>behan<strong>de</strong>laars<br />
1.1 Inleiding<br />
Communicatie tussen pr<strong>of</strong>essionals wordt in studies naar <strong>End</strong>-<strong>of</strong>-<strong>life</strong> <strong>care</strong> (EOLC) <strong>bij</strong> <strong>IC</strong>-<strong>patiënten</strong> als<br />
essentieel on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el van goe<strong>de</strong> EOLC beschreven. Regelmatig blijkt <strong>de</strong>ze communicatie (nog)<br />
onvoldoen<strong>de</strong> a<strong>de</strong>quaat om optimale EOLC te kunnen bie<strong>de</strong>n (Halcomb, Daly, Jackson & Davidson,<br />
2004; Nava, 2004).<br />
Communicatie tussen pr<strong>of</strong>essionals behelst alle formele en informele overleggen tussen<br />
pr<strong>of</strong>essionals, inclusief <strong>de</strong> besluitvorming over <strong>de</strong> meest optimale behan<strong>de</strong>ling <strong>of</strong> <strong>zorg</strong>.<br />
Regelmatig is er sprake van ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> besluitvorming, waar <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n <strong>bij</strong> betrokken zijn. Bij<br />
ge<strong>de</strong>el<strong>de</strong> besluitvorming rondom het staken <strong>of</strong> nalaten van behan<strong>de</strong>lingen <strong>bij</strong> een <strong>IC</strong>-patiënt kunnen<br />
verschillen<strong>de</strong> disciplines betrokken wor<strong>de</strong>n, zoals <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n, intensivisten,<br />
me<strong>de</strong>behan<strong>de</strong>laars, maatschappelijk werkers, geestelijk ver<strong>zorg</strong>ers, fysiotherapeuten, logopedisten<br />
en le<strong>de</strong>n van het palliatief consultteam en/<strong>of</strong> ethische commissie. In <strong>de</strong>ze richtlijn wordt on<strong>de</strong>r<br />
<strong>zorg</strong>verleners <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n en intensivisten (<strong>verpleegkundige</strong>n en artsen die direct <strong>bij</strong> <strong>de</strong><br />
dagelijkse <strong>zorg</strong> voor <strong>de</strong> <strong>IC</strong>-patiënt betrokken zijn) verstaan, wanneer an<strong>de</strong>re disciplines bedoeld<br />
wor<strong>de</strong>n, wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze pr<strong>of</strong>essionals specifiek benoemd.<br />
In dit ho<strong>of</strong>dstuk ligt <strong>de</strong> nadruk op <strong>de</strong> rol van <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n ten aanzien van <strong>de</strong> communicatie<br />
met artsen, intensivisten en me<strong>de</strong>behan<strong>de</strong>laars en <strong>de</strong> besluitvorming rondom EOLC. De<br />
uitgangsvraag die in dit ho<strong>of</strong>dstuk beantwoord wordt, is:<br />
<br />
Aan welke voorwaar<strong>de</strong>n/ inhoud moet <strong>de</strong> communicatie tussen <strong>IC</strong>-<strong>verpleegkundige</strong>n en<br />
artsen, intensivisten en me<strong>de</strong>behan<strong>de</strong>laars voldoen, rondom besluitvorming en<br />
informatievoorziening <strong>bij</strong> <strong>End</strong>-<strong>of</strong>-<strong>life</strong> <strong>care</strong> op <strong>de</strong> intensive <strong>care</strong><br />
Leeswijzer<br />
In dit ho<strong>of</strong>dstuk wor<strong>de</strong>n resultaten uit <strong>de</strong> beoor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> artikelen samengevat die relevant zijn voor<br />
het beantwoor<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> uitgangsvraag van dit ho<strong>of</strong>dstuk. Ook kan het voorkomen dat een studie<br />
on<strong>de</strong>r verschillen<strong>de</strong> kopjes in dit ho<strong>of</strong>dstuk genoemd wordt,<strong>bij</strong> herhaling van een studie wor<strong>de</strong>n<br />
enkel <strong>de</strong> auteur, het doel en relevante resultaten beschreven.<br />
Uitkomstmaten communicatie<br />
Communicatie is een breed begrip. In <strong>de</strong> literatuur, die voor <strong>de</strong>ze richtlijn beoor<strong>de</strong>eld is, wordt geen<br />
<strong>de</strong>finitie van communicatie over EOLC gegeven.<br />
Om te kunnen toetsen <strong>of</strong> <strong>de</strong> communicatie a<strong>de</strong>quaat is zijn in <strong>de</strong> beoor<strong>de</strong>el<strong>de</strong> literatuur<br />
uitkomstmaten opgesteld. De uitkomstmaten richten zich vooral op kennis over communicatie,<br />
zelfvertrouwen, tevre<strong>de</strong>nheid, conflicten en stress.<br />
De volgen<strong>de</strong> uitkomstmaten zijn geformuleerd in <strong>de</strong> EOLC-literatuur:<br />
Inhoud en frequentie van het (multidisciplinair) overleg<br />
38
Change language