Nieuwsbrief 8 - Politieacademie

Wie zijn doorgaans de mensen die het Politiemuseum Zaandam bezoeken
‘De hoofdgroep wordt gevormd door mensen die tijdens onze reguliere openingstijden binnenlopen. Daarnaast
stellen wij het museum ook op afspraak open voor middelbare scholieren en voor kinderpartijtjes. Zo kan de jeugd
kennis maken met de wereld van de politie. En daarmee heb je meteen de mogelijkheid om tot een interessante
dialoog te komen: Bijvoorbeeld: wat kan en mag je van de politie verwachten en waarom En wat moet je zelf als
burger regelen Waarop mag je vertrouwen Dat soort thema’s kun je uiteraard ook onder de aandacht brengen bij
de volwassen bezoeker die geïnteresseerd is in de politie. Omdat de mensen die bij ons politiemuseum werken
doorgaans allemaal zelf als politieman op straat hebben gelopen of dat nog steeds doen, levert dat vaak levendige
dialogen op.’
En mensen uit de politieorganisatie
‘Zowel mensen uit de praktijk als mensen van de politieopleiding komen hier hun licht opsteken. Wat de studenten
van politieacademie betreft zijn we tot een interessante samenwerking gekomen.
In eerste instantie hebben we gekeken of het ook vanuit hun beleving nuttig was om in het kader van
beroepsoriëntatie een bezoek te brengen aan het politiemuseum. Nou, die vraag werd meteen heel positief
beantwoord. Vervolgens zijn we gaan kijken welk moment in de opleiding het meest geschikt is om naar het
politiemuseum te komen en iets te vernemen over de politiegeschiedenis. We hebben toen met de directie van de
opleidingsschool in Amsterdam afgesproken dat het nuttig is als de studenten al enkele modulen hebben
doorlopen, zodat ze in ieder geval enigszins vertrouwd zijn met de politiewereld. Vervolgens hebben we ook een
leerdoelstelling vastgesteld en daar omheen een aantal thema’s benoemd waar je tegenaan loopt als je het
museum bezoekt.’
Over welke thema’s gaat het
‘Onder meer het thema ‘ondergeschiktheid aan het bevoegd gezag’. Daarvoor verwijzen we naar de Tweede
Wereldoorlog, waarbij studenten de vraag voorgelegd krijgen waar de grenzen van de legitimiteit zijn. ‘Ist Befehl
Befehl’. Het bevoegd gezag lag op dat moment in de handen van de Duitsers. Maar moest je op dat moment alles
doen wat de Duitsers verlangden en bevalen Met andere woorden: moet je alles zomaar opvolgen of moet je altijd
zelf blijven nadenken en verantwoordelijkheid nemen
Een ander thema is ‘integriteit’, dat gaat tot de verbeelding spreken als je vertelt dat in de periode voor 1960 het
salaris van een politiefunctionaris aan de zeer magere kant was, hetgeen uiteraard in de hand werkte dat iedereen
er bij de politie allerlei klusjes bij deed. Verder werden kerstpakketten nog al eens aangevuld met bijdragen van
winkeliers. Dus: je onafhankelijkheid kwam in het geding.
Ook het thema ‘gezagsuitstraling’ krijgt aandacht. Bijvoorbeeld door het te hebben over uiterlijke verschijning: hoe
draag je je uniform Wat waren de opvattingen die in de loop der tijd daarover hebben gespeeld Kijk, op die
manier worden studenten geconfronteerd met de verschillende thema’s die vroeger ook al speelden. Vervolgens
gaan ze daar over nadenken en moeten zij er ter afsluiting een paper over schrijven die in hun beoordeling
meetelt.’
En op welke manier steken mensen uit de praktijk hun licht op bij het politiemuseum
‘Wat wij bijvoorbeeld onder meer aan groepen aanbieden, is een bezoek aan het museum tijdens een dagje
teambuilding of een dagje beroepsoriëntatie. Het doel is dan dat ze een beeld krijgen van de dagelijkse
politiepraktijk in het verleden. Een heleboel politiemensen heeft daar helemaal geen weet van. Zo hangt er
bijvoorbeeld in het museum een ingelijst besluit dat een politieman straf kreeg omdat de man stond te ‘nodelozen’.
En dat hield in dat hij zonder noodzaak met het publiek had gesproken. Een praatje maken met de burger paste
destijds op geen enkele manier in het ideaalplaatje van politiewerk. Aan de hand van dit soort documenten word je
aan het denken gezet over de verschillende houdingen die je kan aannemen ten aanzien van de burger en op
welke manier je gezag moet doen laten gelden. Waar zijn wij voor Hoe presenteren wij ons bij het publiek Hoe
maken wij contact met het publiek Hoe geven we toelichting op wat wij met ons werk beogen Hoe leggen we
verantwoording af Dat soort vragen. Dat is nu van een heel andere orde dan vroeger. Kijk, daar word je heel erg
mee geconfronteerd op het moment dat je kijkt naar hoe het in het verleden was. Op die manier lok je vragen uit bij
huidige politiemensen als: waarom zijn wij er eigenlijk als politie En dat bewustzijn nemen ze vervolgens mee in
de beroepspraktijk.’
Tommy van Es is als onderzoeker verbonden aan het Lectoraat Politiegeschiedenis.