TOELICHTING - Bestuurszaken

Raamstatuut - Toelichting WV8 - 13/01/2006
37
Art. II 2. § 1. Personeelsleden hebben een principieel spreekrecht en in sommige
gevallen zelfs spreekplicht. Enkel in een limitatief bepaald aantal gevallen is er een
geheimhoudingsplicht; de opsomming vermeld in artikel 6 van het APKB is gelijklopend
met deze van artikel 8, § 1 van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de
openbaarheid van bestuur.
De in dit artikel geregelde geheimhoudingsplicht moet evenwel worden genuanceerd,
rekening houdend met het in artikel 32 van de Grondwet ingeschreven beginsel van
de openbaarheid van bestuursdocumenten en met de bepalingen betreffende de
passieve openbaarheid, opgenomen in de wet van 11 april 1994 betreffende de
openbaarheid van bestuur. Het spreekt immers vanzelf dat de bepalingen van het
APKB die een spreekverbod invoeren, slechts dwingend kunnen zijn ten aanzien van
de gemeenschappen en gewesten in zoverre de in dat besluit gehuldigde principes
verenigbaar zijn met de grondwettelijke en wettelijke bepalingen die de ambtenaren
tot spreken verplichten.
De gevallen waarin - zowel voor federale als voor niet-federale overheden - een uitzondering
bestaat op de plicht tot openbaarmaking, worden opgesomd in artikel 6, §§ 1 en 2, van de
genoemde wet van 11 april 1994. Die uitzonderingsgronden zijn relatief, in die zin dat de
daardoor beschermde belangen zich slechts tegen de openbaarmaking verzetten in zoverre
zij zwaarder wegen dan het belang van de openbaarheid (§ 1) of in zoverre daaraan afbreuk
gedaan zou worden door de openbaarheid (§ 2). (Raad van State - advies nr. L. 29.010/3
van 14 december 1999).
In artikel 6 van het APKB van 22 december 2000 werd een bijkomende uitzondering
toegevoegd aan de vrijheid van meningsuiting : het personeelslid mag voortaan ook
geen gegevens bekend maken die de concurrentiepositie van het organisme waarin
hij werkt in het gedrang kunnen brengen. In de beperkingen van het spreekrecht
werd in dit statuut ook het verbod op bekendmaking van feiten m.b.t. het vertrouwelijk
karakter van commerciële, intellectuele en industriële gegevens gehandhaafd (art. II
2, § 1 - 6°) ofschoon dit niet meer expliciet in het APKB voorkomt (tenzij het de bedoeling
was dit te laten overrulen door de voormelde bepaling i.v.m. de concurrentiepositie).
§ 2 voert een bescherming in voor de "klokkenluiders".
Indien personeelsleden het risico lopen op één of andere wijze gesanctioneerd te
worden indien ze nalatigheden, misbruiken of misdrijven aangeven of bekend maken,
zou dit het spreekrecht en de spreekplicht hypothekeren. De bescherming van deze
"klokkenluiders" is dan ook een belangrijke en essentiële aanvulling van het spreekrecht
en de spreekplicht van de personeelsleden. Indien zij in de uitoefening van hun
functie, nalatigheden, misbruiken of misdrijven signaleren, kunnen zij - buiten de gevallen
van kwade trouw, persoonlijk voordeel of valse aangifte welke een dienst of
persoon schade toebrengen - niet onderworpen worden aan een tuchtstraf of een
andere vorm van openlijke of verdoken sanctie (zoals ontslag, ontneming van bevoegdheden,
verwijdering van de dienst, overplaatsing naar een andere dienst of via
de evaluatie), om de enkele reden dat ze nalatigheden, misbruiken of misdrijven
aangeven of bekend maken.
Ter uitvoering van art. 34, § 3 van het kaderdecreet Bestuurlijk Beleid van 18 juli
2003, ingevoegd bij het decreet van 7 mei 2004 houdende wijziging van het decreet
van 7 juli 1998 houdende instelling van de Vlaamse Ombudsdienst, wat betreft de
Bijwerking 2007/2 - 30/09/2007