Publicaties algemeen - Growing up in Public

Stadsgezelschappen
Ook deze pijler van het als alternatief gepresenteerde
pamflet lijkt in tegenspraak met de brutale
gedachte van de bewuste discontinuïteit. Behalve
natuurlijk als aan het contract tussen stad en gezelschap
een beperkte tijdsduur is verbonden. De gedachte
van een stadsgezelschap is op zich niet verkeerd,
maar het is de vraag of interessante collectieven
als Mug met de gouden tand, Growing up in Public,
Bonheur, 't Barre Land, De Federatie, Dood
Paard of het Oranjehotel een serieuze sollicitatie
naar deze positie kunnen doen. De nadruk die de
commissie legt op het belang van de artistiek Leider
doet vrezen dat de commissie, die zegt over de toekomst
te waken, totnogtoe niet veel op heeft met
dergelijke moderne, flexibele, uiterst effectief en efficiënt
werkende organisatiestructuren.
Jong publiek
Is het toeval dat de onder het vorige kopje genoemde
collectieven, maar ook veel van hun meer
individueel werkende generatiegenoten (Peter Pluijmakers,
Carina Molier, Arie de Mol), de afgelopen
jaren een groeiende aantrekkingskracht hebben op
niet alleen een jonger maar ook een heel nieuw publiek
Nee, natuurlijk niet. Genoemde groepen en
individuen maken niet alleen prikkelend, relevant
theater over de wereld van vandaag, maar ze creëren
bovendien bewust een zo laag mogelijke drempel
tussen de voorstelling en de toeschouwer. De stelling
dat de nieuwe theatermakers van de jaren negentig
het vlakke vloerideaal uit de jaren zeventig
hebben geconcretiseerd en uitgewerkt tot hele nieuwe
opvattingen over theater, zijn vorm, zijn inhoud
en de wijze van produceren en organiseren, is gerechtvaardigd.
Een alternatief, maar vooral een modern toneelbeleid
zou niet moeten uitgaan van de schouwburgen,
waarvan er een hoop uit de vorige eeuw stammen.
Nee, 'de oproep tot herovering van het publiek'
zou als uitgangspunt moeten nemen het theater van
de moderne middenzalen. De vernieuwing die daaruit
voortkomt, zou natuurlijk wel moeten kunnen
doorstromen naar de schouwburgen.
Nationale gezelschappen
In het pamflet wordt gepleit voor twee nationale
instituties, maar elke argumentatie ontbreekt waarom
het Nederlandse toneel die twee reuzen op lemen
voeten eigenlijk nodig heeft. En wat deze toch in
vredesnaam zouden kunnen betekenen voor de zo
met klem gesignaleerde problemen van vergrijzing
en verstarring. De commissie poneert heel brutaal en
vooruitstrevend de gedachte van bewuste discontinuïteit
(die vreemd genoeg voornamelijk van de
godgelijke figuur van de artistiek leider lijkt af te
hangen, ooit van mondige acteurs gehoord) maar
haast zich onmiddellijk twee nieuwe, enorm geldverslindende
molochs van die gedachte uit te zonderen.
Hoe kan een vooruitstrevende commissie die
pretendeert zich met de toekomst bezig te houden,
anno 1998 de gedachte aan twee nationale gezelschappen
poneren als zijnde een van de pijlers van
een alternatief toneelbeleid
Nergens in het pamflet een woord over het
groeiende Eurocircuit van internationale coproducties
van groepen, steden en theaters. Zou het niet
veel interessanter zijn daar de schaalvergroting en
vernieuwing te zoeken in plaats van in het opnieuw
oprichten van het Publiekstheaterofde Hollandse
Comedie
Als de Commissie Toekomst Toneelbestel werkelijk
een 'mooie sanering' van de toneelsector voor
ogen heeft, dan zou zij de gedachte van bewuste discontinuïteit
tot axioma van haar beleidsvoorstellen
moeten maken. Het idee van nationale gezelschappen
is strijdig met dat axioma. Het idee van stadsgezelschappen
is als structuur bruikbaar, mits de invulling
ervan zal gaan verlopen via open sollicitatieprocedures
die openstaan voor collectieven en
voor individuele makers mits zij een organisatie met
zich meebrengen. De contracten tussen stad en collectiefzouden
dan wel een gelimiteerde tijdsduur
moeten hebben. Op deze wijze krijgt het particuliere
kunstenaarsinitiatief met overheidssteun een kans
en komt er ruimte voor eigenzinnig en divers theater
maken.
m