Lees de pdf - Museum Volkenkunde

31.12.2014 Views
GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFGOED IN HET MUSEUM NASIONAL INDONESIA EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde Slotwoord De Engelse uitdrukking Shared Cultural Heritage kan op twee manieren worden geïnterpreteerd: als gedeeld cultureel erfgoed of als gezamenlijk cultureel erfgoed. Hier worden bewust beide betekenissen gebruikt. De collecties die in het kader van het project zijn bestudeerd, zijn weliswaar ooit verdeeld tussen Batavia en Leiden, maar zijn tegelijkertijd afkomstig uit één en dezelfde bron: verzamelaar, schenker of archeologische vindplaats. Hoewel geproduceerd in de diverse Indonesische regio’s vormen de collecties een erfgoed dat Indonesië en Nederland gemeenschappelijk hebben en dat ook in gemeenschappelijkheid moet worden benaderd; zowel wetenschappelijk als politiek. Studie naar de verzamelcontexten is voor deze benadering essentieel. Alleen als we meer weten over de verzamelcontexten van historische, koloniale verzamelingen kunnen we met open vizier naar het heden kijken. Alleen dan kunnen we modellen gaan uitwerken die samenwerking in de toekomst mogelijk en vruchtbaar maken. We kunnen in dit project niet alles tegelijkertijd doen. Veel vragen blijven ook nu onbeantwoord. We willen echter wel expliciet aandacht vragen voor datgene wat voorheen vaak niet genoemd werd; uit angst voor de politiek/culturele consequenties of uit onwetendheid of omdat men niet het belang ervan inzag. Wij vragen expliciet aandacht voor het boeiende verhaal van de verzamelcontext: een stuk koloniale geschiedenis met de collecties als referentiepunten. Er is veel te leren van de geschiedenis van het verzamelen. Links een beeld van Prajnaparamita, godin van de opperste wijsheid, Singasari, Java, 13 e eeuw (MNI 1403-1587). Dit beeld heeft jarenlang als vast onderdeel en topstuk van de openbare opstelling in het museum te Leiden gestaan. In 1977 is het teruggeven aan Indonesië en sedertdien maakt het deel uit van de collectie van het Nationaal Museum. Rechts een voorouderfiguur, korwar, Biak, Nieuw-Guinea, in 1916 verzameld door W.K.H. Feuilletau de Bruyn (MNI 17632). 29

GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFGOED IN HET MUSEUM NASIONAL INDONESIA EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde Literatuur Bloembergen, M. Groot, J.P.M. 'Van de Grote Rivier naar het Koningsplein. Het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen 1778-1867' (2006) Müller, S. Rosenberg, C.B.H. von 1 NBG 1863: 150-151 2 NBG 1863: 151 3 NBG 1863: 151 4 NBG 1863: 143 5 Raffles, Sir Thomas Stamford Bingley, 1781–1826, British East Indian administrator. He was one of the founders of Britain's empire in East Asia. Beginning his career (1795) as a clerk in the British East India Company, he was sent to Pinang, Malaya (Malaysia), in 1805 as assistant secretary. Through his knowledge of the Malay language and customs he played a large part in planning the capture of Java from the Dutch. He ruled Java as lieutenant governor (1811–15) and reduced the power of native princes. Raffles also reorganized the administration, launched reforms in taxation, abolished forced labor and feudal dues, and provided security of land tenure. Recalled (1815) on the eve of Java's restoration to the Dutch, he returned to England, where his History of Java (1817) was published. While lieutenant governor of Bencooleen in Sumatra (1818–23), he introduced coffee and sugar cultivation and established schools. He secured the transfer (1819) of Singapore to the East India Company and initiated policies that contributed greatly to Singapore's vital role in the lucrative China trade. Raffles was outstanding for his liberal attitude toward peoples under colonial rule, his rigorous suppression of the slave trade, and his zeal in collecting historical and scientific information. He played the chief role in founding the Zoological Society of London and was its first president. He was knighted in 1817. 6 Koning Willem I nam na de Franse tijd het heft stevig in handen. Hij bevorderde niet alleen de handel sterk, maar had ook aandacht voor de wetenschap. Bij Koninklijk Besluit werd in 1820 de Natuurkundige Commissie opgericht. Deze had tot taak voorwerpen van natuur- en volkenkundige aard te verzamelen in Nederlands Indië. Daartoe werden mensen met overheidsgeld uitgezonden of werden contracten met verzamelaars afgesloten. De commissie heeft 18 leden geteld. Van dit achttiental overleden er 12 in Indië, vijf hiervan al binnen drie jaar. De commissie werd in 1850 opgeheven. De verzamelde natuurkundige voorwerpen werden in het Leids museum opgeslagen. Zij maakten van het museum een wereldcentrum voor de kennis van de fauna van Zuidoost-Azië. Vele latere inspanningen van het museum, tot en met de recente expedities, bouwen voort op de fundamenten die in de eerste helft van de 19de eeuw werden gelegd. 7 Heinrich Christian Macklot (1799 - 1832) was a German naturalist. Coenraad Jacob Temminck sent Macklot with Heinrich Boie and Salomon Müller to Asia to collect specimens for the Natural history museum of Leiden. Macklot visited New Guinea and the island of Timor from 1828 to 1830 on board Triton. 8 Dr Salomon Müller (1804 - 1864) was a German naturalist. Müller was the son of a saddler in Heidelberg. In 1823 Müller, along with Heinrich Boie and Heinrich Christian Macklot, was sent by Coenraad Jacob Temminck to collect specimens in the East Indies. Müller visited Indonesia in 1826, New Guinea and Timor in 1828, Java in 1831 and Sumatra between 1833 and 1835. 9 Coenraad Jacob Temminck (March 31, 1778 - January 30, 1858) was a Dutch aristocrat and zoologist. Temminck was the first director of the National Natural History Museum at Leiden from 1820 until his death. His Manuel d'ornithologie, ou Tableau systematique des oiseaux qui se trouvent en Europe (1815) was the standard work on European birds for many years. He inherited a large collection of bird specimens from his father, who was treasurer of the Dutch East India Company. Temminck was also the author of Histoire naturelle générale des Pigeons et des Gallinacées (1813-1817), Nouveau Recueil de Planches coloriées d'Oiseaux (1820-1839), and contributed to the mammalian sections of Philipp Franz von Siebold's Fauna japonica (1844-1850). 10 Georg Everard Rumphius (1627 - 1702) vertrok op 25 jarige leeftijd naar Ambon (Molukken) om koopman te worden in dienst van de VOC. Daar raakte hij echter bijzonder geïnteresseerd in de tropische flora en fauna. Hij bestudeerde de planten en kruiden, de schelpen, lagere zeedieren en stenen. Tot aan zijn dood in 1702 heeft hij ondanks blindheid nog prachtige wetenschappelijke boeken geschreven en bloemen en insecten getekend of laten tekenen. Rumphius bijnaam was dan ook toepasselijk de ‘blinde ziener van Ambon’. Tot zijn bekendste werken behoren onder anderen het 12-delige ‘Amboinsch kruidboek’ en ‘D'Amboinsche rariteitkamer’. Dit laatste werk is een van de weinige boeken die in de zeventiende eeuw verscheen over schelpen. Het eerste echte schelpenboek was van de Italiaan Fillipo Buonanni. Rumphius boek over de schelpen verscheen pas na zijn dood, in 1741. Het eerste deel van ‘Amboinsch kruidboek’ geeft een indruk van het imposante werk dat Rumphius leverde. Ook nu nog is het een veel geraadpleegde bron voor de natuur van de Molukken. 30

Page 1 and 2: Gedeeld Cultureel Erfgoed in het Mu

Page 3 and 4: GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFG













Page 29: GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFG

rijksmuseum

volkenkunde

genootschap

indonesia

nasional

cultureel

erfgoed

bataviaasch

gedeeld

digitale

lees

volkenkunde.nl

Lees de pdf - Museum Volkenkunde

Lees de pdf - Museum Volkenkunde ... View more Lees de pdf - Museum Volkenkunde

Delete template?

Save as template ?

Lees de pdf - Museum Volkenkunde Lees de pdf - Museum Volkenkunde