Lees de pdf - Museum Volkenkunde

More documents

Recommendations

Info

GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFGOED IN HET MUSEUM NASIONAL INDONESIA EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde 4. Archeologische vindplaatsen In Europa ontstond en bestond ten tijde van de Renaissance – ruwweg de 14 e tot de 17 e eeuw - een grote belangstelling voor de eigen antieke wereld en de oudheden die daar de tastbare getuigenissen van waren. Tegelijkertijd ontpopte zich in datzelfde Europa de haast ontembare drift tot het ontdekken en – zomogelijk - in bezit nemen van nieuwe werelddelen en landstreken. Als uitvloeisel en combinatie van die grenzenloze ontdekkings- en expansiedriften en de nieuwsgierigheid naar het verleden van het toenmalige heden, ging men op bescheiden schaal ook in de ‘nieuwe’ territoria speuren naar oudheden en kostbaarheden. Ook Nederlanders zijn met deze aandrang in het achterhoofd in Indonesië tot daden, vondsten en beschrijvingen gekomen. Een vroeg voorbeeld van een beschrijving van oudheidkundige zeldzaamheden is het verslag van Scippio uit 1687 over megalithische overblijfselen die waren gevonden in het Bogor-gebied, West- Java. Een ander voorbeeld is de beschrijving van bronzen en neolithische stenen bijlen van de hand van Georg Everard Rumphius (1627-1702) 10 , in 1705 gepubliceerd in zijn boek D’Amboinsche rariteitkamer. Later in de 18 e eeuw, maar vooral in de eerste helft van de 19 e eeuw, leidden voortschrijdend inzicht en groeiende belangstelling tot de ontdekking van en verhandelingen over omvangrijke ‘Heidensche Tempels van eene buitengewoone groote’ 11 , zoals de ruïnes van het Loro Jonggrang-tempelcomplex bij Prambanan in Centraal-Java, of de bouwval van de Borobudur in de binnenlanden van Kedu, ten noordwesten van Yogyakarta. Tezelfdertijd groeide langzaam maar zeker ook het besef deze nieuwe ontdekkingen zo verantwoord mogelijk te onderzoeken, te documenteren en te behouden. Een zeer belangrijk hulpmiddel hierbij - vooral vanaf de tweede helft van de 19 e eeuw en met betrekking tot de documentatie – bleek de fotografie te zijn. Om die reden vergezelde bijvoorbeeld de getalenteerde kunstenaar en fotograaf Isidoor van Kinsbergen 12 vanaf 1862 de archeologen bij hun opgravingen en maakte fraaie foto’s van de vindplaatsen en opgegraven objecten, ook van de voorwerpen die naar musea gingen. Zijn foto’s, samen met die van de Javaanse fotograaf Kassian Céphas 13 , zouden vanaf 1913 de kern vormen van de fotocollectie van de toen door het Indische gouvernement opgerichte ‘Oudheidkundige Dienst’. In overeenstemming met zijn status als een officieel overheidsorgaan kreeg die Oudheidkundige Dienst een zwaarder takenpakket, waartoe onder meer behoorden: het opstellen van archeologische inventarissen, het inspecteren van de omstandigheden waarin historische overblijfselen verkeerden, en het opzetten van een programma om monumenten en objecten te documenteren en voor de ondergang te behoeden. Er kwam ook een wettelijk instrumentarium tot stand om archeologische en historische overblijfselen te beschermen. Zo vaardigde het gouvernement in 1931 de Monumenten Ordonnantie uit. Deze regeling zou zestig jaar later, tijdens de Indonesische Republiek, worden omgezet in Undang-Undang tentang Benda Cagar Budaya, de ‘ Wet ter bescherming van materieel cultureel erfgoed’. Tot dit culturele erfgoed behoren inmiddels zeer vele grote en kleine, oude en nieuwe archeologische vindplaatsen in heel Indonesië en talloze objecten die daar in de loop der tijd zijn opgegraven. Over enkele van deze nog altijd indrukwekkende archeologische complexen, waarvan zowel in Jakarta als Leiden documentatie en artefacten worden beheerd, en over een spectaculaire recente archeologische vondst, kunt u meer lezen wanneer de pdf-files opent van: - Beeldhouwkunst uit de Singasari-periode - De puzzlestukjes van de Borobudur opnieuw bekeken - De boeddhabeelden van Combre en Puger Wetan - De vondsten van Muteran en Wonoboyo 13
GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFGOED IN HET MUSEUM NASIONAL INDONESIA EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde 5. Individuele verzamelaars, bestuursambtenaren, zendelingen en missionarissen In dit deel van het project staat de brede categorie van individuele verzamelaars centraal. Hoewel alle besproken figuren de koloniale context gemeenschappelijk hebben, zijn er grote individuele verschillen aan te wijzen. Niet alleen de persoonlijke achtergronden van de verzamelaars waren zeer verschillend, maar ook de manier van verzamelen varieerde sterk. Veel hangt eveneens af van de periode waarin een verzamelaar opereerde. Een verzamelaar van rond 1900 was, naar huidige maatstaven, op etnografisch gebied veel oppervlakkiger, trok minder ver het binnenland in en vergaarde minder gedetailleerde etnografische informatie dan een verzamelaar van een eeuw later. Bij wijze van illustratie noemen we één voorbeeld van een verzamelaar uit het midden van de 19 e eeuw: Carl Benjamin Hermann Baron von Rosenberg. Hij heeft voor zowel het museum in Batavia als voor het museum in Leiden verzameld. Helaas is nu in de collectie van het Nationaal Museum niet meer met zekerheid vast te stellen welke voorwerpen door hem zijn verzameld. Vooral twee 19 e - eeuwse omnummeringen van de Sumatra collecties van het Bataviaasch Genootschap hebben voor grote onduidelijkheid en vewarring gezorgd. Nader onderzoek is nodig om hierin helderheid te brengen. C.B.H. Baron von Rosenberg. Afbeelding uit zijn in 1878 verschenen boek Der Malayische Archipel. Rosenberg werd in 1817 in Darmstadt geboren. Hij was weliswaar een telg uit een oud adellijk geslacht, maar beschikte niet over de financiële middelen om zijn eigen gang te kunnen gaan. Als jongeman had hij al de wens naar verre landen af te reizen, maar een militaire loopbaan lag meer in de lijn der verwachtingen. Zijn studietijd was dan ook meer een voorbereiding op de militaire dienst dan op een academische toekomst. 14
Page 1 and 2: Gedeeld Cultureel Erfgoed in het Mu
Page 3 and 4: GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFG
Page 13: GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFG

Lees de pdf - Museum Volkenkunde

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?