Lees de pdf - Museum Volkenkunde

GEMEEN GOED. GEDEELD CULTUREEL ERFGOED IN HET MUSEUM NASIONAL INDONESIA
EN HET RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE
Digitale publicaties van het Rijksmuseum voor Volkenkunde
Het etnografische deel van Temminck’s publicatie werd onder redactie van Salomon Müller in 1857
heruitgegeven, met weglating van de meeste illustraties.
Een dorp op Timor. Afbeelding uit het verslag van Salomon Müller.
Salomon Müller’s tekst geeft een enkele keer een indruk van hoe men etnografisch materiaal
verzamelde. Vaak waren het toevallige omstandigheden die bepaalden of er al of niet werd
verzameld. Er was absoluut geen sprake van a-select, goed gedocumenteerd verzamelen. Tijdens
een tocht naar de zuidkust van Nieuw-Guinea in 1828, het gebied waar de Marind Anim wonen, werd
contact gelegd met de lokale bevolking. Salomon Müller beschreef de voorzichtige manier waarop dit
alles plaatsvond. Uren van communicatie met gebarentaal - de Molukse tolken begrepen de lokale taal
niet - leken goed te verlopen; totdat de expeditieleden besloten terug te gaan naar de boot vanwege
de zonsondergang. De lokale bevolking trachtte de expeditieleden te verhinderen met de sloep terug
te varen en toen dat mislukte ging men met speren gooien. Er werd teruggeschoten, maar niemand
werd gedood. Uit angst rende de groep lokale bewoners het bos in waarbij sommigen hun speer in de
modder staken en achterlieten. De expeditieleden keerden terug naar de oever om de achtergelaten
wapens mee te nemen.
Verreweg de meeste deelnemers aan de expedities van de Natuurkundige Commissie overleefden
hun tochten niet. Het tropische klimaat eiste aan het begin van de 19 e eeuw nog een zware tol.
Salomon Müller was één van de weinigen die het heeft kunnen navertellen.
Met – letterlijk – andere vertrekpunten, reisdoelen, doelstellingen, deelnemers, middelen, resultaten en
dergelijke, zijn naast en na de activiteiten van de Natuurkundige Commissie ook andere
wetenschappelijke expedities op touw gezet en wetenschappers de hort op gegaan. Ook hiervan zijn
tastbare getuigenissen in zowel Jakarta als Leiden terug te vinden. Noemenswaardig in dit verband
zijn:
- de Midden-Sumatra expeditie;
- de expedities van A.W. Nieuwenhuis;
- de Noord Nieuw-Guinea expeditie van G.J. van der Sande;
- de expedities van P. Wirz.
12