2. Depressies, fronten en hogedrukgebieden - Kees Floor

More documents

Recommendations

Info

Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 15:36 Pagina 18 Depressie boven de Noordzee tussen Schotland en Denemarken. De bewolking van het bijbehorend koufront ligt over Duitsland, België en Frankrijk. Boven het westen van Nederland is het al weer opgeklaard. Ochtendbeeld in ware kleuren van de satelliet Terra, 9 januari 2005. Bron: NASA/GSFC MODIS Land Rapid Response Team. Depressiekrul boven Midden-Europa, 11 september 2003. Dergelijke ‘zuivere’ krulvormen zijn meestal alleen boven de oceaan te zien. Boven IJsland en de Britse Eilanden bevindt zich de bewolking van een koufront. Over het oostelijk deel van de Middellandse Zee waait Saharastof naar Turkije. Het kunstmatig ingekleurde beeld is samengesteld uit drie afzonderlijke beelden. De informatie ervoor werd verzameld tijdens opeenvolgende overkomsten van een NOAA-weersatelliet. Bij de beeldbewerking zijn de overgangen tussen de verschillende onderdelen van het beeld weggewerkt. Bron: NOAA/ DLR Institut für Physik der Atmosphäre, Oberpfaffenhofen (Duitsland). 18 HET WEER OP SATELLIETBEELDEN
▲ Opmaak-Satelliet-pam 20-06-2005 15:36 Pagina 19 achterzijde van de warme lucht vormt tevens de voorste begrenzing van koudere polaire lucht, die aan de achterzijde van de oceaandepressie met noordwestenwinden naar het zuiden stroomt. Dit zogenoemde koufront wordt afgebeeld als een blauwe lijn met driehoekjes. Het koufront trekt sneller van west naar oost dan het warmtefront van dezelfde depressie. Het warmtefront wordt daardoor ingehaald en de warme tong aan het aardoppervlak versmalt. Het deel van het warmtefront dat is ingelopen door het koufront, wordt occlusiefront genoemd; de warme subtropische lucht is er opgetild en losgekomen van de grond. Een weerkaart toont een occlusiefront als een paarse lijn met zowel de halve bolletjes van het warmtefront als de driehoekjes van het koufront. Het polaire front en de daarvan deel uitmakende warmte- en koufronten worden gemarkeerd door op satellietbeelden goed zichtbare bewolking. Dat komt doordat bij fronten steeds lucht wordt opgetild. Bij warmtefronten wordt de warmere lucht gedwongen op te glijden tegen de koudere lucht die op het punt staat verdreven te worden. Bij koufronten wrikt de koude, oprukkende lucht zich onder de warme lucht voor het front uit; ook hier wordt dus de warmere, vochtiger lucht gedwongen op te stijgen. Al eerder werd vermeld dat bij occlusiefronten warme lucht wordt opgetild, zodat in alle gevallen wolkenvorming verwacht mag worden op de posities die op de weerkaart met frontlijnen zijn aangegeven. Depressiekrullen De warmte- en koufronten die gezamenlijk het polaire front vormen, kunnen als een slingerende band op satellietbeelden worden herkend. Plaatselijk is de wolkenband verdicht of tot een krul gespiraliseerd. In het laatste geval hebben we te maken met een depressie. Zo’n mooie krul zou echter niet mogelijk zijn als de bewolking ter plaatse niet eerder aanzienlijk was verdicht. Deze verdichtingen hangen samen met kenmerken van het stromingspatroon op enkele kilometers hoogte in de atmosfeer en zijn een gevolg van daardoor veroorzaakte stijgbewegingen. Stijgende lucht koelt af, raakt verzadigd voor waterdamp zodat er druppelvorming optreedt die het begin vormt van wolkenvorming. Doordat dergelijke processen zich afspelen bij depressies, wordt als het ware zichtbaar waar zo’n lagedrukgebied zich aan het ontwikkelen is. De verdichte en verbrede wolkenband wordt geleidelijk opgekruld door de lucht die rond het lagedrukcentrum cirkelt, zoals geïllustreerd in bijgaand diagram (zie tekening rechtsboven). Aanvankelijk bevindt de meeste bewolking (blauw) zich in de warme lucht aan ▲ 1 ▲ ▲ Vervorming van een wolkenpatroon (blauw) door luchtbewegingen rond een zich ontwikkelende depressie. de zuidzijde van het polaire front. De beide cirkels markeren de positie van de depressie. De windsnelheid rond het lagedrukgebied hangt af van de afstand tot de depressiekern. Midden in een lagedrukgebied is de luchtdruk weliswaar laag, maar de luchtdrukverschillen zijn klein; de luchtdruk is er overal ongeveer even laag. De windsnelheid hangt af van luchtdrukverschillen; in de buurt van de depressiekern staat dus niet veel wind. Zelfs tijdens het langstrekken van de actiefste stormdepressie valt de wind helemaal weg op het moment dat de depressiekern zich boven de waarneemlocatie bevindt. Op enige afstand van de depressiekern treffen we ter hoogte van de binnencirkel het gebied aan met de hoogste windsnelheden. Gaan we nog verder van de depressiekern weg, dan komen we in een gebied waar de wind sterk is teruggevallen. Het diagram illustreert tevens de gevolgen van dit luchtstromingspatroon voor de oorspronkelijke wolkenband. De egale bewolking in de zachte, vochtige lucht die in de figuur grijs is weergegeven, fungeert als tracer voor de optredende luchtverplaatsingen. De bewolking maakt het gemakkelijk om zachte lucht van boven af bezien te blijven volgen. Ze blijft zich op haar weg rond de depressiekern helder aftekenen tegen de koudere lucht met opklaringen die eveneens rond het lagedrukcentrum cirkelt. De afgebeelde satellietbeelden laten dit proces duidelijk zien. Overigens is de koude lucht niet egaal donker; er bevinden zich talrijke witte vlekken in. Dat zijn stapelwolken, die in koude polaire lucht boven relatief warm oceaanwater gemakkelijk tot ontwikkeling komen. De stapelwolken doen zich doorgaans voor in een markante groepering, zoals in wolkenstraten of in celvormige patronen. Deze bewolkingspatronen worden in latere hoofdstukken getoond en besproken. Hogedrukgebieden ▲ ▲ 2 ▲ 5 6 7 8 ▲ De wervels die rond lagedrukgebieden zichtbaar zijn, vinden geen analogon in vergelijkbare patronen rond ▲ ▲ 3 ▲ ▲ ▲ ▲ 4 ▲ ▲ DEPRESSIES, FRONTEN EN HOGEDRUKGEBIEDEN 19
Page 1: ▲ Opmaak-Satelliet-pam 21-06-2005

2. Depressies, fronten en hogedrukgebieden - Kees Floor

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?