Samenvatting Trendanalyse - Kngf

Samenvatting Trendanalyse
Inleiding
Dit is de samenvatting van de trendanalyse die gemaakt is voor het project Lange Termijn Visie van
het KNGF. Het originele document vindt u vindt deze link. In deze samenvatting komen in het kort de
belangrijkste ontwikkelingen binnen de zorg in het algemeen en de fysiotherapie in het bijzonder aan
bod. Wat is dit document niet Het is geen compleet document, het is onmogelijk om te voorspellen
hoe de toekomst er uit zal gaan zien. Het is wel een onderbouwde schatting hoe de ontwikkelingen
zullen gaan en wat eventuele gevolgen voor de fysiotherapie kunnen zijn. Dit document is ook geen
verzameling van standpunten van het KNGF. Deze (samenvatting van de) trendanalyse is bedoeld om
met elkaar te bepalen wat de belangrijkste ontwikkelingen zijn en welke uitdagingen deze
ontwikkelingen voor fysiotherapeuten kunnen hebben. In de trendanalyse wordt gesproken over
algemene trends binnen de maatschappij en de gezondheidszorg.
Meer vraag – minder geld
De kosten van de gezondheidszorg stijgen hard, harder dan de economische groei. De overheid grijpt
in. De vergoeding van fysiotherapie gaat voor een groot deel uit het basispakket en de overheid
verhoogt de premie van de basisverzekering. De overheid legt verantwoordelijkheid voor de
bereikbaarheid en de beschikbaarheid van de zorg meer lokaal (in gemeentelijke organisaties) neer
en koerst op een versterking van de eerste lijn. Sommige zorgverzekeraars bieden (een deel van) de
behandelingen fysiotherapie die uit de basisverzekering zijn gehaald aan in in aanvullende polissen .
De premies van deze aanvullende verzekeringen stijgen hierdoor. Fysiotherapeuten moeten op zoek
naar andere vormen van financiering van door hen geleverde zorg. Dit kan via burgers zelf, wanneer
deze zich aanvullend (bij)verzekeren, maar fysiotherapeuten kunnen denken aan samenwerking met
partijen buiten de zorg, bijvoorbeeld met gemeenten, bedrijven, sportorganisaties en –verenigingen
en private investeerders.
Meer preventie
De overheid vindt preventie belangrijk, maar is van mening dat dit vooral een aangelegenheid van de
burger zelf is. Het is de burger die beslissingen neemt. Hij bepaalt zelf in welke mate hij zich blootstelt
aan potentieel kwalijke gevolgen van slechte keuzen. De overheid ziet het wel als haar taak om de
omgeving zo in te richten dat het mogelijk is om ‘de gezonde keuze te maken’. De minister vindt het
onder andere de taak van de zorgverleners (en haar vertegenwoordigers) om dit beleid vorm te geven.
Zij is van mening dat de communicatie hierover via de zorgverleners moet lopen. Voor
fysiotherapeuten biedt dit veel aanknopingspunten. Ook zorgverzekeraars vinden preventie belangrijk
en geven de komende jaren veel aandacht aan dit onderwerp. Zorgverzekeraars vinden dat preventie
steeds meer onderdeel van het reguliere zorgproces wordt. Daarnaast is preventie voor
zorgverzekeraars ook een middel tot kostenbesparing. Zij vinden preventie zo belangrijk dat men het
wil opnemen in de aanvullende verzekering , daarnaast zoekt men naar mogelijkheden om contracten
rondom het realiseren van preventie af te sluiten met grote collectiviteiten uit bijvoorbeeld het
bedrijfsleven.
Samenvatting Trendanalyse KNGF 1

Zorg dichtbij
De overheid zet in op verschuiving van eenvoudigere behandelingen van tweedelijn naar eerstelijn.
Centraal wat moet, decentraal wat kan. In de wijk kan de fysiotherapeut zich positioneren als een
professional in de beweegzorg. Bij problemen met bewegen inventariseert de fysiotherapeut of er een
indicatie voor bewegen is of dat aanmelding voor beweegactiviteiten in de buurt volstaat. Door de
decentralisatie moeten fysiotherapeuten in de eerste lijn steeds meer gaan samenwerken met
andere partijen, ook met partijen buiten de zorg. Fysiotherapeuten in de tweede lijn zullen zich steeds
verder gaan specialiseren. Immers de eenvoudigere behandelingen verschuiven naar de eerste lijn,
waardoor de specialistische zorg nodig voor complexe problematiek in de tweede lijn blijft.
Meer transparantie
De overheid zet in op verschuiving van eenvoudigere behandelingen van tweedelijn naar eerstelijn.
Centraal wat moet, decentraal wat kan. De bekostiging zal meer plaatsvinden via producten en niet
meer per verrichting. Dit vraagt om een andere inzet van de zorgverlener. Daarnaast vraagt dit om
meer aandacht voor wetenschappelijke onderbouwing van het ‘domein van bewegen en gezondheid’
en de positionering van de fysiotherapeut hierin. Een goede en snelle diagnose door een
eerstelijnszorgverlener kan verergering van kwalen voorkomen. Voor een deel van de zorg waarvoor
de patiënt nu naar het ziekenhuis gaat, kan hij terecht bij een eerstelijnszorgverlener dicht in de buurt.
Huisartsenposten zullen meer taken van ziekenhuizen overnemen. Kleine operaties vinden dan plaats
in de wijk of de buurt van de patiënt. Binnen wijken en buurt ontstaan woon- en zorgcomplexen
waarbinnen wonen, zorg, sport en recreatie naast elkaar of naar behoefte worden geleverd. De
fysiotherapeut kan de ruimte die deze verschuiving oplevert invullen. Ook de fysiotherapeut kan als
poortwachter voor de tweedelijn optreden, waar het bewegen betreft.
Meer samenwerking
Samenwerking met collega`s is al langere tijd een goede en veel toegepaste manier om kwaliteit van
fysiotherapeutische zorg beter vorm te geven. De kwaliteit van fysiotherapeutische zorg wordt op
deze manier vanuit de beroepsgroep zelf ingevuld, bewaakt en geborgd. Voor het inrichten van
multidisciplinaire zorg is lokale, wijkgerichte en multidisciplinaire samenwerking de door overheid en
zorgverzekeraars gepropageerde weg voor de komende jaren. Landelijke en gemeentelijke
overheden zetten daar vol op in (door diverse besluiten, maatregelen en bekostiging). Dit maakt voor
fysiotherapie samenwerking landelijk met andere beroeps – en patiëntenorganisaties belangrijk voor
belangenbehartiging en communicatie. Op lokaal terrein is voor fysiotherapeuten samenwerking met
andere zorgverleners, in allerlei variaties, een belangrijke weg om de fysiotherapeut als poortwachter
van bewegen lokaal stevig te positioneren. De fysiotherapie is de spil in het domein van bewegen en
gezondheid. Het is van belang om niet alleen naar samenwerkingspartners binnen, maar juist ook
naar partners buiten de zorg te kijken.
Vaste beroepsdomeinen verdwijnen
Door de veranderende zorgvraag wordt een beroep gedaan op andere competenties en een grotere
diversiteit aan beroepen. De vaste beroepsdomeinen verdwijnen en de toekomst is aan een systeem
van bewezen losse competenties en een afgeslankte beroepenstructuur. Dit wordt door wetgeving
bekrachtigd. Verwacht wordt dat zorgverleners in de toekomst beter zijn toegerust voor preventie van
ziekte en langdurig ondersteunen van chronisch zieken. Voor fysiotherapeuten betekent dit dat ook
andere zorgverleners werkzaamheden kunnen uitvoeren die voorheen tot het domein van de
fysiotherapeut werden gerekend. Fysiotherapeuten moeten goed definiëren en onderbouwen wat zij
rekenen tot hun domein. Aan de andere kant biedt deze ontwikkeling de mogelijkheid om de expertise
Samenvatting Trendanalyse KNGF 2

van de fysiotherapeut in te zetten op werkzaamheden die voorheen werden gerekend tot het domein
van andere zorgverleners.
Meer technologie
Internet heeft een grote maatschappelijke invloed die iedereen dagelijks ervaart. Dat biedt perspectief,
want de zorg komt de komende jaren meer en meer professionele handen te kort door vergrijzing en
ontgroening. Door arbeidsbesparende technologieën met als doel zelfredzaamheid van patiënten te
vergroten zien we dat patiënten traditionele zorgverlenerstaken gaan overnemen. Een ander aspect
van technologische ontwikkelingen is de stijging van de vraag naar zorg en daarmee gepaard gaande
stijging van kosten. Immers, hoe meer mogelijk is, hoe meer ook wordt uitgevoerd. Door
technologische ontwikkelingen krijgt de zorgconsument meer mogelijkheden om actief partner in de
zorg te worden. De fysiotherapeut krijgt hierdoor te maken met een beter geïnformeerde cliënt
waardoor de relatie tussen zorgprofessional en cliënt verandert. Deze ontwikkelingen geven aan de
andere kant de fysiotherapeut de mogelijkheid om sneller en meer op maat in te spelen op de vraag
van de cliënt, denk bijvoorbeeld aan telemonitoring.
Samenvatting Trendanalyse KNGF 3