Werknemersvaardigheden - Toolbox 'arbeidsontwikkeling' - SBCM

Toolbox SBCM 

www.toolbox.sbcm.nl 

Praktische activiteiten 

Werknemersvaardigheden

Inhoudsopgave 

0 – 2 UUR VOORBEREIDINGSTIJD 

PERSOONLIJKE HYGIËNE EN GEZOND WERKEN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 

Bijlage bij: persoonlijke hygiëne bespreekbaar maken ...............................................................................6 

TRAINING ARBEIDSBELASTING SW (TAS) .................................................................................................9 

TAALMAATJE: SAMEN WERKEN AAN LEREN VAN NEDERLANDSE TAAL .........................................................10 

Bijlage 1 bij Taalmaatje: Stappenplan ...................................................................................................11 

Bijlage 2 Taalmaatje: Voorbereiding kennismaking ..................................................................................12 

Bijlage 3 Tips voor taalleren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 

MAAK GEZAMENLIJK EEN INWERKPROGRAMMA VOOR NIEUWE COLLEGA’S OP DE AFDELING. ...........................15 

Bijlage 1: Stappenplan Samenstellen van een inwerkprogramma ................................................................16 

STAFMEDEWERKERS INTERVIEWEN ......................................................................................................18 

Bijlage bij ‘Interview stafmedewerkers’ ................................................................................................19 

INTERNE INFORMATIEBIJEENKOMSTEN .................................................................................................21 

Bijlage bij kaart Interne informatiebijeenkomsten ...................................................................................22 

MAAK MET UW MEDEWERKERS EEN QUIZ OVER HET BEDRIJF. ....................................................................23 

Bijlage 1 Maak een eigen Quiz over het bedrijf ........................................................................................24 

Bijlage 2 Maak zelf uw quiz over het bedrijf ...........................................................................................25 

QUIZ: KEN JE BEDRIJF! ......................................................................................................................26 

DE VAKANTIE- EN VERLOFQUIZ ............................................................................................................27 

Bijlage vakantie- verlofquiz ...............................................................................................................28 

WERKBLADEN JUF HANNAH ...............................................................................................................30 

E-LEARNING OP DE WERKVLOER ..........................................................................................................31 

Bijlage E-learning op de werkvloer ......................................................................................................32 

DE IDEALE WERKNEMER ....................................................................................................................33 

Bijlage Trainersdocument De ideale werknemer .....................................................................................34 

Bijlage Opdracht de ideale werknemer .................................................................................................36 

REKENEN OP DE WERKVLOER .............................................................................................................37 

Bijlage Leskist meten en wegen .........................................................................................................38 

Bijlage Het Grote Rekenspel ..............................................................................................................39 

EXTRA VAKGERICHTE INSTRUCTIE ........................................................................................................40 

EDUCATIEVE BORD- EN KAARTSPELLEN ................................................................................................41 

Bijlage Spellen ...............................................................................................................................42 

INDIVIDUEEL ONTWIKKELPLAN: EXTRA TIJD EN RUIMTE VOOR LEREN ..........................................................44 

Bijlage Checklist werknemersvaardigheden ..........................................................................................45 

EXTRA OEFENEN MET DIVERSE WERKNEMERSVAARDIGHEDEN . ..................................................................48 

Bijlage Opdrachten: Samenwerken en opkomen voor jezelf .......................................................................49 

Bijlage Overwerk (privétijd, compensatie) extra werk, afmaken van je werk ...................................................51 

Bijlage Sociale verplichtingen (na het werk café, feesten, etc.) 

Nederlands en eigen taal/dialect, roddel/grapjes, wat vertel je wel/niet van je privé .........................................52 

Bijlage Omgaan met kritiek, commentaar krijgen, reageren op het maken van fouten . ......................................53 

Bijlage Opdracht Afspraken en regels ..................................................................................................54 

GOED GEDRAG OP DE WERKVLOER .......................................................................................................55 

Bijlage Gedragscode Goed gedrag op de werkvloer . .................................................................................56 

Werknemersvaardigheden (www.toolbox.sbcm.nl) 

2

WWW.MIJNABC.NL: SAMENWERKEN EN KLANTVRIENDELIJK WERKEN .........................................................61 

Bijlage: www.mijnabc.nl ....................................................................................................................62 

BORDSPEL SOCIALE VAARDIGHEDEN: ACT-IT-OUT ....................................................................................64 

Act-It-Out: Het Spel .........................................................................................................................65 

‘HET VISITEKAARTJE VAN...’ .................................................................................................................66 

2 - 4 UUR VOORBEREIDINGSTIJD 

MINDER WERK MEER LEREN! .............................................................................................................68 

Bijlage Voorbeeld uitwerking: Minder werk Meer leren! . ..........................................................................69 


3




Werknemersvaardigheden 

0-2 uur voorbereidingstijd


Persoonlijke hygiëne en 

gezond werken 

Korte uitleg: 

Medewerkers aanspreken op persoonlijke verzorging en 

hygiënisch werken vindt niet iedereen gemakkelijk. In de 

bijlage tips voor werkvormen die hier hulp bij bieden. De 

werkvormen hebben zowel betrekking op hygiëne op het 

werk als op persoonlijke verzorging. 

Individueel/groep (aantal): 

Individueel/2-6 personen/7-12 personen 

Doel: 

Persoonlijke verzorging en hygiënisch werken op open 

wijze bespreekbaar maken. 

Resultaat: 

Meer open cultuur om elkaar aan te spreken op schoon en 

gezond werken. 

Randvoorwaarden uitvoering 

Eisen aan de begeleiding: 

Belangrijk is dat de leidinggevende/begeleider open 

en zonder schaamte het thema bespreekbaar maakt. 

Hoe ‘normaler’ het onderwerp wordt ingebracht, zoveel 

normaler reageren ook de medewerkers. De verschillende 

werkvormen vragen verder verschillende vaardigheden. 

Zie daarvoor de bijlagen. 

Duur activiteit: 

0-2 uur 

Ruimte: 

Afhankelijk van de gekozen werkvorm 

Materialen: 

Zie bijlage: Persoonlijke verzorging 

Kosten: 

Boekje: Gewoon zo!: € 8,50 

Overig materiaal is kosteloos 

Verkrijgbaar bij: 

Gewoon zo! ISBN : 978-90-8696-071-2 

Eenvoudig Communiceren 

Postbus 10208 

1001 EE AMSTERDAM 

020-5206070http://www.eenvoudigcommuniceren.nl/info@ 

eenvoudigcommuniceren.nl 

Referenties: 

Voorbereidingstijd begeleiding 

Voorbereiding activiteit: 

0-2 uur 

Indien van toepassing: houd de eerste keer rekening met 

levertijd. 

- methode ‘Gewoon zo!’ is te bestellen. 

- alle andere activiteiten zijn als bijlage bijgevoegd of te 

downloaden van internet. 


5

Bijlage bij: Persoonlijke hygiëne 

bespreekbaar maken 

Vooraf: 

Als Werkleiding/begeleider is het van belang vooraf de vraag te stellen: waarom en voor wie wil ik het onderwerp 

bespreekbaar maken 

• Is er eigenlijk een enkele medewerker op wie het thema betrekking heeft Dan is een eerlijk persoonlijk gesprek de 

beste route. Zie suggestie 1. 

• Zijn er een aantal medewerkers die zich niet goed verzorgen 

Wat is daarvoor de reden Is er een verschil in normen en waarden Is het onacceptabel in de zin dat de omgeving er 

last van heeft Of is het een kwestie van stijl/smaak/persoonlijke opvattingen Zie suggestie 2 voor een werkwijze. 

• Voor een aanpak van informatie over persoonlijke verzorging: zie suggestie 3. 

• Wanneer het gaat over hygiënisch en gezond werken: zie suggestie 4. 

Suggestie 1: 

In principe is het aanspreken van een medewerker op zijn persoonlijke verzorging vergelijkbaar met een ‘slecht nieuws’ 

gesprek. Voor de aanpak van uw gesprek betekent dat het volgende: 

• Maak een korte inleiding, bijv.: ‘Ik wil je persoonlijk iets vertellen. Ik doe dat omdat het jouw werk/samenwerking met 

collega’s in de weg staat. Ik vind het niet gemakkelijk, maar alleen als we het erover hebben, kan er een oplossing 

komen.’ 

• Ik wil het met je hebben over je uiterlijk/je lichaamsgeur/je mondgeur/je handen met vieze nagels. Ikzelf (en 

misschien ook wel anderen) vinden dat lastig. Het belemmert mij/ het maakt dat ik …even stilte.. 

Ben jij je ervan bewust dat je soms/vaak op anderen als overkomt Wist je dit zelf 

• Ik zeg dit ook omdat ik graag voor jou wil dat het beter wordt omdat collega’s .. werkgevers… 

• Wat vind je er zelf van Kun je het je voorstellen wat ik zeg 

Wil je het zelf anders Wat heb je er al aan gedaan Wat zou je eraan kunnen doen 

Wat zijn tips/trucs om het te laten veranderen… 

Belangrijk is om het persoonlijke vast te houden, naast de medewerker te gaan staan, en ook na het gesprek de 

medewerker te complimenteren als het lukt, of aan te spreken als het toch nog niet goed genoeg is. 

Suggestie 2 

(vergelijkbaar met werkvormen Kleur bekennen: zie daarvoor tips voor werkvormen met het spel Kleur bekennen) 

In het spel Kleur bekennen zijn stellingen opgenomen om gewenst/ongewenst gedrag bespreekbaar te maken. Deze 

werkwijze kan ook worden toegepast op persoonlijke hygiëne. 

Voorbeelden van stellingen: 

- Zwarte lange nagels zijn geen probleem op het werk 

- Lichaamsgeur is menselijk, een beetje geur moet kunnen 

- Even een deo’tje is genoeg om weer fris te zijn 

Suggestie 3 

‘Gewoon zo!’ is een serie lesmateriaal voor onder andere leerlingen in het praktijkonderwijs en cursisten in het NT1- en 

NT2-onderwijs. Het is tevens geschikt voor verstandelijk gehandicapten. Gewoon zo! is een educatieve boekenreeks 

speciaal voor mensen die moeilijk lezen en hulp kunnen gebruiken bij het regelen van dagelijkse zaken zoals jezelf 

verzorgen, een baan zoeken of vriendschappen onderhouden. Elk deel behandelt een onderwerp waarmee de leerling in 

zijn dagelijks leven te maken krijgt. De boekjes bevatten tips, uitleg, praktische informatie en verwijzingen naar hulp en 

advies. Ze stellen de lezer in staat de informatie te verwerken en toe te passen op de eigen leefsituatie. De teksten zijn 

kort en worden verduidelijkt met tekeningen. 

Bron: © 2012 SLO Nationaal Expertisecentrum voor Leerplanontwikkeling | Disclaimer 


6

Suggestie 4 

Op de site van Allevo een checklist voor hygiënisch werken, een instructie in pictogrammen over gezond werken en 

andere onderwerpen. 

De onderstaande checklist hygiëne (of een aantal items eruit) kan een goede inspiratie zijn om met uw medewerkers 

een gesprek aan te gaan over persoonlijke hygiëne en hygiënisch werken. 

Voorbeeldvragen die u bij de items zou kunnen stellen: 

- Doe jij het ook 

- Wat kan er gebeuren als je het niet doet 

- Wat zijn redenen waarom het soms toch niet gebeurt 

- Wat is nodig om het wel te laten gebeuren 

Persoonlijke hygiëne 

• Ik was mijn handen volgens voorschrift 

• Ik was mijn handen na toiletgang 

• Ik draag handschoenen bij de uitvoering van mijn werk 

- wasgoed sorteren 

- sanitair reiniging 

- bij contact met lichaamsvocht 

• Ik was mijn handen voor de voedselbereiding 

• Ik was mijn handen na contact met rauwe producten (vlees, groenten, vis, enz.) 

• Ik was mijn handen voordat ik de cliënt help bij de maaltijd 

• Ik bedek eigen wondjes en huidbeschadiging met een pleister 

• Ik draag geen sieraden tijdens het werk 

• Ik draag zonodig mijn haar opgestoken/ bijeengebonden 

• Ik draag kleding die goed wasbaar is 

• Ik draag zonodig extra beschermende kleding in situaties die daar om vragen 

• Ik draag geen open schoenen 

• Ik gebruik wegwerp zakdoeken 

Hygiënisch werken 

• Ik houd me zo veel mogelijk aan de richtlijnen 

• Ik gebruik zo veel mogelijk allesreiniger om organisch vuil aan te pakken (zie werkwijzer) 

• Ik gebruik zo veel mogelijk kalkoplossers in sanitaire ruimten (zie werkwijzer) 

• Ik gebruik een toiletreiniger voor de wc-pot 

• Ik gebruik de voorgeschreven doseringen van de schoonmaakmiddelen 

• Ik gebruik liever geen azijn, groene zeep of soda 

• Ik houd me aan de werkvolgorde 

• Ik vervang keukendoeken en handdoeken tijdig 

• Ik was mijn poetsdoeken op 90°C 

Opletten 

• Ik let goed op de cliënt ten aanzien van hygiëne 

• Ik let goed op de leefomgeving van de cliënt ten aanzien van hygiëne 

• Ik let goed op wijzigingen bij de cliënt 

• Ik let op de aanwezigheid van ongedierte 

• Ik let op veiligheid in de woning van de cliënt 


7

Beschermen 

• Ik gebruik alle beschermende middelen die nodig zijn: handschoenen, overkleding, overschoenen enz 

• Ik vermijd risico’s bij zwangerschap (toxoplasmose) 

Bron: http://www.allevo.nl/werken_leren/vak/hygienisch_werken 

0 omgaan met de cliënt 

0 hoe en hoe vaak maak je iets schoon 

0 hygiënisch werken 

0 hygiëne in de keuken 

0 veiligheid 

0 gezond werken 

Bron: http://www.allevo.nl/werken_leren/vak/hygienisch_werken 

Afwassen 

Gezond Werken 

Aardappelen schillen 

Stofzuigen 

Tillen 

Wassen 

Was ophangen 


8


Training Arbeidsbelasting SW (TAS) 



Doorloop zelf het programma zodat u bekend bent met 

de inhoud. U kunt de opdrachten op maat van iedere 

deelnemer downloaden. Via SBCM bestaat de mogelijkheid 

voor het volgen van een ‘train de trainer-cursus’. 



0-2 uur 

Korte uitleg: 

De sector zet sterk in op het terugdringen van verzuim. 

Het E-learningprogramma ‘Training Arbeidsbelasting SW 

(TAS)’ van SBCM, bestaat uit een film, gesproken tekst, 

foto’s en tekeningen. Het programma is met name gericht 

op medewerkers in Industrie en Dienstverlening. 


Individueel en groep 

Doel: 

Het voorkomen en verminderen van fysieke en psychische 

belasting van de SW-medewerker. 

Resultaat: 

De SW-medewerker loopt minder risico op klachten door 

arbeidsbelasting. 


0-2 uur 2-4 uur 

(afhankelijk van het aantal opdrachten dat u erbij laat 

uitvoeren) 

Ruimte: 

Grootte van de ruimte is afhankelijk van de groepsgrootte. 

Materialen: 

U heeft per deelnemer een computer met geluidkaart en 

internetaansluiting nodig. 

Kosten: 

Geen 


http://www.sbcm.nl/kb-items/tas.html 

Referenties: 

nvt 


9


Taalmaatje: samen werken aan 

leren van Nederlandse taal 

Korte uitleg: 

De medewerkner wordt een taalmaatje van een van de 

(allochtone of analfabete) collega’s. Het taalmaatje helpt 

bij het oefenen van Nederlands op de werkvloer. Maakt ook 

tijd voor de collega om bijvoorbeeld één keer in de week 

tijdens de lunch met elkaar te oefenen.. 


2-6 personen 

Doel: 

Het doel is verbeteren van de Nederlandse taal van de 

allochtone/analfabete medewerkers. Anderzijds kunnen 

de taalmaatjes de eigen kennis en kwaliteiten inzetten 

voor hulp aan een collega. Doel voor de sw-organisatie is 

vormgeven van maatschappelijk ondernemerschap. 

Resultaat: 

Allochtone collega’s spreken beter Nederlands. 

Autochtone collega’s werken aan het verbeteren van leesen/of 

schrijfvaardigheid. De taalmaatjes ondersteunen 

collega’s, maar ontwikkelen daardoor ook nieuwe 

competenties of andere netwerken. Door taalmaatjes 

ontstaat meer begrip en integratie van medewerkers van 

verschillende culturen op de werkvloer. 



Belangrijk bij de begeleiding van de taalmaatjes is zorgen 

voor een goede match. Mogelijk is ondersteuning van de 

medewerker nodig bij het in de praktijk brengen van het 

“taalmaatje” zijn. 



0-2 uur 


4 uur of meer 

Ruimte: 

Mogelijkheid om apart te zitten. Dat kan op de afdeling, 

maar ook in de kantine. 

Materialen: 

- Stappenplan ter ondersteuning van het taalmaatje 

(Bijlage 1) 

- Voorbereiding kennismaking (Bijlage 2) 

- Tips voor Taalleren (Bijlage 3) 

Kosten: 

Geen 


nvt 

Referenties: 

nvt 


10

Bijlage 1 bij Taalmaatje: Stappenplan 

Stappenplan 

Stap 1 

Het kennismakingsgesprek: het taalmaatje bereidt het gesprek voor. 

Bijlage 2 geeft hiertoe een aanzet. 

Voorwaarde voor de samenwerking is dat er een basis gelegd wordt door middel van een gesprek over wederzijdse 

achtergronden voor verdere samenwerking en wederzijds vertrouwen 

Stap 2 

Maak aan het einde van het eerste gesprek een afspraak over het ritme waarin de taalmaatjes elkaar gaan ontmoeten. 

- Hoe vaak per week/maand 

- Op welk moment 

- Hoe lang duurt een ontmoeting 

- Voor welke periode spreken we dit af (2 maanden, 3 of 6) 

Stap 3 

Inhoud van de afspraken: 

- Vooral spreken/luisteren 

- Vooral lezen 

- Vooral schrijven 

Stap 4 

Doorlezen van de aanwijzingen behorend bij de onderdelen die geoefend moeten worden. Er mee aan de slag. 

Stap 5 

Na een maand in gesprek met taalmaatje en werkleider over de samenwerking en of het lukt om tot resultaten te komen. 

Dit is een evaluatiemoment. Hier kunnen de taalmaatjes in overleg met de werkleider besluiten of zij door willen gaan. 

Stap 6 

Bij doorgang: verder gaan met het afgesproken traject. Evalueren na afloop van de afgesproken termijn. 


11

Bijlage 2 Taalmaatje: Voorbereiding 

kennismaking 

De start van een Taalmaatjestraject is een uitgebreid kennismakingsgesprek tussen de maatjes. Dit gesprek is de basis 

voor een goede samenwerking. Vertrouwen en wederzijdse interesse is van groot belang. 

Het Taalmaatje stelt vragen maar vertelt ook over de eigen achtergrond. Maak er een wederzijds informatief gesprek van. 

Daarom: Beantwoord de vragen ook zelf! Let op uw taalgebruik. Verstaat uw taalmaatje alle woorden 

De onderstaande lijst kan u helpen voor het eerste gesprek. 

1. Hoelang woont u in Nederland 

- Waar woont u 

- Hoe is de buurt 

2. Hoe is uw leefsituatie 

- wel of niet getrouwd 

- wel/geen kinderen (leeftijd van de kinderen, 

welke scholen, Gaat het de kinderen goed) 

3. Hoe lang werkt u bij deze organisatie 

- op welke afdeling 

- welke werkzaamheden 

Ook op andere afdelingen gewerkt 

4. Hebt u eerder bij een ander bedrijf gewerkt 

- bij welk bedrijf 

- op welke afdeling 

- wat heeft u daar gedaan 

- hoe vond u dat 

5. Volgt u wel eens opleidingen 

6. Welke opleidingen heeft u gevolgd (Nederland èn/of 

land van herkomst) 

7. Hoe vindt u uw werk 

(Neem geen genoegen met leuk of goed of niet leuk, 

vraag erbij waarom het leuk is wat ze er leuk aan 

vinden of juist niet) 


12

8. Wat wilt u leren met het Nederlands Schrijven 

Schrijven, hoe zullen we dat doen 

We kunnen dictee doen. Leg dan uit wat een dictee is. 

Je kunt een verhaal laten schrijven of een opstel. dat 

kan je dan nakijken en bespreken. 

9. Woordenschat vergroten 

Door samen de Spits of de Libelle te lezen ben je bezig 

met de woordenschat vergroten. Je laat de ander lezen 

en vraagt uit te leggen wat er beschreven is. Of de 

sw-krant voor deelnemers. Of de huisregels van het 

sw.bedrijf 

10. Spreken, uitspraak verbeteren 

Dat betekent dat jullie gesprekken gaan voeren en je 

daarbij de uitspraak gaat verbeteren. 


13

Bijlage 3: Tips voor taalleren 

Vooral spreken 

Tips 

Wanneer het gaat om het spreken van je taalmaatje is het belangrijk dat je attent blijft op het taalgebruik van je maatje. 

- Let op “indianentaal” ............jij goed koken! Het moet natuurlijk zijn: Jij kookt goed! 

- Let op de uitspraak: Goed verstaan betekent niet dat het goed is uitgesproken. 

- Vraag eens om de zin in andere woorden te zeggen. 

- Vraag eens om een woord te omschrijven. Bijvoorbeeld vuilnisbak: wat is dat paraplu, zeef, gebaksvorkje, nagels, 

cursus. 

- Maak het niet te moeilijk. Het is fijn wanneer iemand een goed resultaat behaald! 

Vormen die je kunt gebruiken. 

1. Heb je thuis een memoriespel. het spel met de twee kaartjes die bij elkaar gezocht moeten worden. De kaartjes 

kunnen goed gebruikt worden voor de taal. Wat staat er op het kaartje Bij de vlinder kan je vragen Welke kleur 

heeft de vlinder je taalmaatje moet altijd met een zin antwoorden. Dus hier zijn er de volgende antwoorden te geven: 

antwoord 1: Op het kaartje staat een vlinder. antwoord 2: De kleur van de vlinder is blauw. 

2. Voer een gesprek over het vieren van feesten. In Nederland hebben we Sinterklaas, kerst en pasen.... wat hebben ze 

in ..... Hoe wordt dat gevierd moet je dat altijd met je familie doen of kan je ook kiezen om op vakantie te gaan 

3. Wat vind je leuk aan Nederland vertel eens waarom Wat heeft dat jou gebracht Wat mis je uit je voormalige 

vaderland. Heb je dat in Nederland kunnen vervangen 

4. Gebuik de vragen van PIMPAMPET om te oefenen. 

5. Vraag je collega om over zijn of haar werk, de machines, de gewoonten en regels te vertellen. 

Vooral lezen 

Tips bij het lezen 

- Let op uitspraak 

- Vraag regelmatig even tussen door aan je taalmaatje om met eigen woorden te vertellen waar het nu over gaat. 


5. Lees het personeelsblad van de organisatie met elkaar en kijk wat er in staat. 

6. Lees een artikel uit de Spits of ochtendblad bespreek dat met elkaar 

7. Neem een leesboek mee van een van de kinderen of vraag aan je maatje of hij/zij 

zelf iets mee wil nemen wat hij/zij aan het lezen is. 

Vooral schrijven 

Tips 

- Let natuurlijk op de schrijffouten 

- Let op de volgorde van de woorden. Is het een nette zin 


8. Geef een dictee. Gebruik het personeelsblad van het sw-bedrijf om zinnen uit te halen. 

9. Vraag aan je taalmaatje een brief te schrijven aan jou over zijn/haar leven als tiener. Wat deed hij/zij toen, hoe woonde 

hij/zij toen, vrienden/..... 

10. Lees een stukje uit de krant voor (de spits) en vraag of de ander kan neerschrijven wat je hebt voorgelezen. 


14


Maak gezamenlijk een inwerkprogramma 

voor nieuwe collega’s op de afdeling. 

Korte uitleg: 

Op de afdeling komen steeds nieuwe mensen werken. Een 

vast inwerkprogramma helpt de nieuwe mederwerkers 

om snel zich thuis te voelen op de afdeling en alle regels 

van de afdeling te snappen. Tijdens het inwerken kunnen 

dan verschillende collega’s een deel van de taak op zich 

nemen. 


Individueel 2-6 personen 7-12 personen 

onbeperkt 

Doel: 

Door medewerkers zelf een inwerkprogramma samen te 

laten stellen worden de volgende doelen bereikt: 

- medewerkers zijn zij zich bewust van alle regels en 

ongeschreven regels op de afdeling. 

- medewerkers zijn zich bewust van de positie en 

‘onwetenheid’ van nieuwe collega’s. detacheringen, 

OR, arbo, etc. 

- medewerkers kunnen een deel van het 

inwerkprogramma uitvoeren. 

Resultaat: 

Er is een inwerkprogramma voor de afdeling, nieuwe 

collega’s worden gestructureerd ingewerk. 



Zie ook de bijlage. 

Van belang is bij de opdracht te starten met de juiste 

verwachtingen. De keuze is om duidelijk te begeleiden 

bij het maken van het plan of als alternatief een groepje 

zelfstandig te laten starten, waarbij vooraf duidelijk wordt 

gemaakt dat er later nog wijzigingen/bijstellingen kunnen 

komen. 

Voorbereidingstijd begeleiding: 


0-2 uur 


2-4 uur 

Ruimte: 

Een ruimte waar je kan schrijven en overleggen 

Materialen: 

- Bijlage 1: stappenplan 

- flappen en stiften 

- schildersplakband 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t 

Referenties: 

n.v.t 


15

Bijlage 1: Stappenplan Samenstellen van 

een inwerkprogramma 

Inleiding 

Het maken van een inwerkprogramma voor de afdeling kan samen met alle of met een deel van de medewerkers 

opgepakt worden. Door de afdeling in groepjes te verdelen kunnen zij allemaal aan een eigen voorstel voor een 

inwerkprogramma gaan werken. Als werkleider zorg je voor structuur tijdens het werken hieraan. 

Je geeft telkens een opdracht om aan te werken in groepjes en daarna bespreek je deze plenair met elkaar. Wat hebben 

de verschillende groepjes bedacht.... Er zullen grote overeenkomsten zijn, sommige zaken zullen er niet bij horen. Dat 

laat je de medewerkers samen bespreken en soms hak jij als werkleider een knoop door. 

Stap 1. Subgroepen samenstellen 

Stel groepjes samen waarin verschillende kwaliteiten vertegenwoordigd zijn. (praters, denkers, zwijgers en roepers, 

schrijvers ...) 

Stap 2. Inventariseren 

Geef iedere groep een flap en laat alles wat zij kunnen bedenken bij inwerken op de flap zetten. Geef daarbij zelf ook twee 

voorbeelden: 

- koffie drinken, hoe doen we dat en wanneer 

- werkoverleg, wat is dat 

Er zijn nog heel veel andere dingen te bedenken. Doe dat in je groepje en schrijf het op de flap. 

Stap 3: Thema’s vaststellen 

Plenair alle flappen bespreken. Het is handig om ze op te hangen, zodat iedereen ze kan zien. Laat een 

vertegenwoordiger van het groepje de flap toelichten. 

Stap 4: Uitwerken voorstellen: hoe doen we het.. 

Het uitwerken van de verschillende programmaonderdelen is de volgende stap. De vraag die aan de orde is: Hoe pakken 

we het aan Bijvoorbeeld: Koffiedrinken, je kunt een nieuwe medewerker vertellen hoe dat gaat, maar je kan ook 

afspreken dat een van de collega’s je de eerste week zal oppikken op je werkplek om je mee te nemen naar het koffie 

drinken. Zo kan voor alle onderwerpen manieren verzonnen worden om het aan te pakken. 

Weer in groepjes uit elkaar en aan de slag met de hoe-vraag. Wanneer het veel onderwerpen zijn en de tijd wat kort, is 

het wijs keuze maken welke groep welke onderwerpen behandelt. Op de flap met steekwoorden weergeven hoe je het wil 

doen. (leg evt. uit wat een steekwoord is!) 

Stap 5. Keuze voor de aanpak 

Plenair bespreken op welke wijze de hoe-vraag is beantwoord voor de verschillende inwerkonderdelen. Mogelijk een 

keuze maken voor een van de aangeleverde manieren. 

Stap 6. Samenstellen van programma 

Input samenvoegen tot inwerkprogramma van de afdeling. Afhankelijk van de mogelijkheden van de medewerkers kan 

dit door een van de werkleiders of assistenten gedaan worden of door een werkgroepje van medewerkers. 


16

Stap 7. Communicatie over het eindresultaat en bespreken of het werkt 

Tijdens een werkoverleg van de afdeling wordt het nieuwe inwerkprogramma gepresenteerd. Iedereen krijgt een 

kopie ervan. De eerste keren dat met het nieuwe programma gewerkt wordt, wordt het naderhand besproken in het 

werkoverleg. Wat werkt Wat kan beter anders 


17


Stafmedewerkers interviewen 

Korte uitleg: 

Medewerkers maken kennis met stafmedewerkers en 

hun werk door het houden van een kort interview van 

maximaal 1 uur. 


Individueel 2-6 personen 7-12 personen 

Doel: 

Werknemers informeren over aspecten van het werk in uw 

bedrijf die bij hen niet zo bekend zijn, maar waar ze wel 

mee te maken hebben. 

Resultaat: 

De werknemers hebben meer informatie over 

verschillende onderwerpen die hen als werknemer van het 

SW-bedrijf aangaan. 



De begeleider legt de contacten en maakt afspraken met 

de te interviewen stafmedewerkers, of informeert hen 

over het doel van de opdracht en het feit dat medewerkers 

van de afdeling contact zullen zoeken. De begeleider 

instrueert de medewerkers en helpt bij het voorbereiden 

van het interview. Verder voert hij/zij nagesprekken met de 

medewerkers: wat heeft men geleerd wat is interessant 

om ook aan anderen te laten weten Hoe deel je de 

informatie verder 


Voorbereiding activiteit: 0-2 uur 2-4 uur 

Afhankelijk van aantal te interviewen personen. 


2-4 uur 

Ruimte: 

Rustige ruimte waarin kan worden geïnstrueerd en waarin 

de werknemers de vragen kunnen voorbereiden. Na de 

interviews groepsruimte voor nabespreking. 

Materialen: 

Zie bijlage 1 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

n.v.t. 


18

Bijlage bij ‘Interview stafmedewerkers’ 

Onderstaand een uitwerking om met de hele afdeling een aantal interviews met stafmedewerkers te doen. 

Vanzelfsprekend kan dit ook met een deel van de medewerkers, of niet alles tegelijk maar na elkaar. 

Stap 1: vaststellen hoeveel interviews/stafmedewerkers 

Voor deze activiteit is het nodig dat u weet met hoeveel stafmedewerkers een interview wordt afgenomen. Het is 

wenselijk om een interviewgroepje uit niet meer dan 3 à 4 personen te laren bestaan. Als u weet hoeveel medewerkers 

er meedoen, weet u hoeveel stafmedewerkers geïnterviewd kunnen worden. 

Stap 2: organiseren afspraken 

Hieronder vindt u een aantal mogelijke staffuncties, die benaderd kunnen worden voor een interview. U hoeft niet per se 

allemaal verschillende functies te hebben, u kunt ook meerdere personen binnen een afdeling laten interviewen. Leg de 

afspraken vast voor het moment dat u verwacht dat de groepjes het interview gaan afnemen. 

Voorbeeldmail: 

Beste collega, 

Binnenkort gaan we met groepjes medewerkers intern interviews afnemen bij stafafdelingen. Onze medewerkers hebben 

vaak niet zo’n goed beeld wat er door jullie gedaan wordt. Daarover zal dus het interview gaan: wat doen jullie voor werk 

Bent u hiervoor beschikbaar op ....dag (datum) om ..... uur U kunt een groepje van maximaal 4 personen verwachten. 

Het interview zal tussen 1 en 3 kwartier duren. Laat u mij weten of u beschikbaar bent 

Met vriendelijke groet, 

Hieronder vindt u mogelijke afdelingen om te benaderen. 

- Afdeling Personeelszaken 

- Afdeling loonadministratie 

- Vertrouwenspersoon 

- Arbeidsontwikkeling 

- Directie 

- OR 

Stap 3: instructie 

Vertel de deelnemers wat de bedoeling is van de activiteit. U heeft inmiddels een overzicht van beschikbare personen om 

te interviewen. Neem 1 persoon als voorbeeld, en bereid groepsgewijs de vragen voor. Maar ook: hoe ga je je voorstellen, 

hoe begin je het interview, en hoe rond je het interview af. 

Mogelijke vragen: 

- Wat is de naam van uw functie 

- Welke opleiding heeft u gedaan om dit werk te kunnen doen 

- Wat is het belangrijkste doel van uw werk 

- Hoe ziet een dag van u er uit 

- Wie zijn uw collega’s Doen die hetzelfde als u 

- Kunt u laten zien wat u doet voor werk 

Laat de medewerkers vantevoren afspreken of en wie er aantekeningen maakt. 


19

Stap 4: interview 

De werknemers gaan nu in groepjes de interviews afnemen op de afgesproken locaties. 

Stap 5: nabespreking 

Na de interviews komen de medewerkers terug, en vertellen elkaar wat ze hebben gehoord. 


20


Interne informatiebijeenkomsten 

Korte uitleg: 

In uw eigen SW-bedrijf werken veel medewerkers, van wie 

de werkzaamheden interessant genoeg zijn om erover te 

vertellen aan collega’s. Laat hen een workshop over hun 

eigen werk geven aan uw medewerkers. Denk bijvoorbeeld 

aan collega’s van P&O, de OR, de vertrouwenspersoon, 

de salarisadministratie, trajectenbureau, afdeling 

opleidingen, etc. Zie ook de bijlage voor voorbeelden van 

de inhoud. 

Individueel/ groep (aantal): 

2-6 personen 7-12 personen onbeperkt 

Doel: 

Werknemers informeren over aspecten van het werk in uw 

bedrijf die bij hen niet zo bekend zijn, maar waar ze wel 

mee te maken hebben. 

Resultaat: 

De werknemers hebben meer informatie over 

verschillende onderwerpen die hen als werknemer van het 

SW-bedrijf aangaan. 

Randvoorwaarden uitvoering: 


Zorgen dat de randvoorwaarden (uitnodiging, plannen 

ruimte, uitleg van de bedoeling) zijn geregeld. 

De workshop wordt vervolgens uitgevoerd door de collega. 

U bent als procesbegeleider aanwezig. 


0-2 uur. 

Levertijd: 

n.v.t. 


0-2 uur. 

Ruimte: 

Afhankelijk van grootte van de groep. 

Materialen: 

Aan te geven door verzorger workshop. Bijlage: suggesties 

van uit te nodigen sprekers en onderwerpen. 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

n.v.t. 


21

Bijlage bij kaart Interne informatiebijeenkomsten 

Mogelijke workshops, afdelingen en onderwerpen 

Afdeling Personeelszaken 

Verzuimbeleid: wat doen we en waarom 

Beoordelingsbeleid, functieprofielen 

Werving en selectie, hoe gaat dat 

Afdeling loonadministratie 

Hoe komt iedere maand je loon op je rekening, wat is 

daarvoor nodig Wat staar er op je loonstrook, wat 

betekent dat 

Vertrouwenspersoon 

Waarvoor kun je bij een vertrouwenspersoon terecht 

Arbeidsontwikkeling 

Waarom arbeidsontwikkeling, wat is de visie erachter 

Wat doet deze afdeling, waar zijn ze mee bezig 

Goede voorbeelden van wat al is gedaan. 

Directie 

Waar houdt een directeur zich mee bezig, hoe ziet een dag 

van een directeur eruit, wat zijn de plannen waar hij/zij 

mee bezig is 

OR 

Wat doet een OR, wie zitten er in, hoe kun je in de OR 

komen, waar is de OR op dit moment mee bezig, wat mag 

een OR wel en wat niet 

Training en coaching 

Wat doet deze afdeling Hoe kun je deze afdeling als 

werknemer van het SW- bedrijf gebruiken om jezelf te 

ontwikkelen 

Werkwijze 

1. benader een collega die een workshop zou kunnen geven 

2. leg uit wat de bedoeling is 

3. vraag of hij/zij beschikbaar is 

4. als dat zo is, spreek af wanneer de workshop wordt gehouden, en vraag wat hij/zij nodig heeft aan ondersteunend 

materiaal (computer, beamer, of alleen een flapover) 

5. regel ruimte en materiaal 


22


Maak met uw medewerkers een 

quiz over het bedrijf. 



Overige voorwaarden 

Deelnemers kunnen voldoende lezen om advertenties 

te scannen, als het een groepsactiviteit betreft, of 

deelnemers kunnen elkaar helpen bij het doornemen van 

de kranten 



0-2 uur 

Korte uitleg: 

Medewerkers bedenken allerlei vragen over het eigen 

bedrijf en spelen een quiz met de afdeling. De quiz kan een 

leuke manier zijn voor medewerkers om zelf meer over 

het bedrijf te weten te komen, of een aanleiding om een 

thema te agenderen in een apart overleg. 

Doel: 

Het vergroten van de kennis over het eigen bedrijf. 


Onbeperkt 

Resultaat: 

Medewerkers kennen het eigen bedrijf beter, doordat ze 

vragen hebben verzonnen en vragen hebben beantwoord. 


2-4 uur. 

Levertijd: 

n.v.t. 

Ruimte: 

Ruimte waar je kunt lezen, schrijven, informatie kan 

verzamelen en waar je met de hele afdeling een quiz kan 

spelen. 

Materialen: 

- Download bijlage 1 stappenplan 

- Download bijlage 2 voorbeeld vragen 

- Stiften en flappen Pen en papier 

- Gekleurd papier 

- Flapover 

- Evt: prijsjes of eeuwige roem 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

n.v.t. 


23

Bijlage 1: Maak een eigen Quiz over 

het bedrijf 

De activiteit: korte omschrijving 

Maak en speel vervolgens met de hele afdeling een quiz over het bedrijf. Voorbeeld van aanpak: Je verdeelt de afdeling in 

groepjes, laat ze vragen opstellen. Iedere vraag komt per groep op een ander gekleurd kaartje (blauwe groep, rode groep 

groene groep, etc.). De blauwe groep mag niet de eigen blauwe vragen beantwoorden, de rode niet de rode enzovoorts. 

Iedere groep stelt 15 vragen op. Je stelt iemand aan die op een flap over de score bij mag houden. Jijzelf als werkleider 

bent quizmaster! 

Stap 1: 

Maak gelijkwaardige groepjes van 5/6 medewerkers. Geef alle groepen een eigen kleur papier . 

Stap 2: 

Leg uit hoe jullie de middag is ingevuld: eerst quiz maken, daarna quiz spelen. 

Wat kan je winnen Is er een bedrijfspresentje De groep die het bedrijf het beste kent krijgt een bedrijfspresentje. 

Stap 3: 

De groepen gaan de vragen maken. Zij krijgen de bijlage 2 waarop een aantal voorbeeld vragen staan. 

De werkleider/assistent werkleiders lopen langs om hier en daar het denkproces op gang te brengen. 

Stap 4: 

Verzamel de vragen. Las een pauze in om even de benen te strekken. 

Stap 5 

De quiz. Lees de vragen voor en maak bij iedere vraag duidelijk welke groep nu niet mag antwoorden. Het beantwoorden 

van de vragen gaat mogelijk het beste op papiertjes opschrijven en daarna oplezen wat je hebt opgeschreven. 

Stap 6 

Wie heeft er gewonnen 

Stap 7 

De prijsuitreiking. Wellicht is het mogelijk om nog samen te vatten welke nieuwe dingen we nu weten van het bedrijf. 

Of te kijken over welke onderwerpen men nog meer wil weten. 

Succes! 


24

Bijlage 2: Maak zelf uw quiz over 

het bedrijf 

Voorbeeldvragen 

Leg uit hoe jullie de middag is ingevuld: eerst quiz maken, daarna quiz spelen. Wat kan je winnen Is er een 

bedrijfspresentje De groep die het bedrijf het beste kent krijgt een bedrijfspresentje. 

- Noem zoveel mogelijk medewerkers met een voor of achternaam die begint met een t 

- Noem zoveel mogelijk afdelingen van het bedrijf op 

- Hoe heet de directeur, hoofd Groen, de mevrouw achter de kassa in de kantine.... 

- Kan je een vraag bedenken over - brand in het gebouw 

- ziekmelden 

- de werkleider 

- detacheringen 

- Welke regels zijn er in het bedrijf en lukt het om daar vragen over te bedenken 

- Welke vaste afspraken zijn er op de afdeling Zijn hier vragen over te bedenken 

- Flauwe vragen zijn ook leuk: wat hangt er in de kamer van de werkleider, op de gang, op de afdeling allemaal aan de 

muur 


25


Quiz: Ken je Bedrijf! 



- Er is één quizmaster nodig, en een assistent om de 

score bij te houden. Zorg voor voldoende stemvolume 

of microfoon. Maak er een happening van, maar houd 

het ook gestructureerd. 

- Het is aan te bevelen ondersteuning te vragen op 

thema’s waarvan u misschien zelf minder goed op 

hoogte bent, zoals bijvoorbeeld een P&O-consulent. 

- Let op: Kijk vooraf de vragen na op passendheid binnen 

uw organisatie, en wijzig, verwijder of voeg vragen toe. 

Enkele vragen zult u voor uw eigen organisatie moeten 

bewerken! 

Korte uitleg: 

Quiz waarin werknemers getest worden op hun kennis 

over de eigen werkorganisatie, de afdelingen, de mensen, 

de regels en regelingen. Doel is de blik te verbreden, maar 

ook om medewerkers meer zelfstandig hun weg te laten 

vinden in het bedrijf. 


Onbeperkt 

Doel: 

Vergroten van kennis over de eigen werkorganisatie. 

Vergroten van de zelfstandigheid en activeren tot bewegen. 

Resultaat: 

De deelnemers hebben hun kennis over hun eigen 

werkorganisatie vergroot. Zij weten wie waarvoor 

aanspreekpunt is, en kunnen meer gericht aan de slag 

met eigen vragen. 



0-2 uur 


0-2 uur 

Ruimte: 

Groepsruimte met beamer en computer/laptop. 

Materialen: 

- Bijlage: powerpoint quiz, waarin onder de notitie de 

Instructie voor quizmaster en assistent 

- Flap-over/stiften als scorebord, bel of rammelaar, evt. 

kaarten en stiften voor schriftelijke antwoorden. 

Kosten: 

Eventuele prijs voor de winnaar(s) 


n.v.t. 

Referenties: 

Josien van Haperen, PSW, j.v.haperen@psw.nl 


26


De vakantie- en verlofquiz 



0-2 uur 

Let op: Kijk vooraf de vragen na op passendheid binnen 

uw organisatie, en wijzig of verwijder eventueel vragen of 

antwoorden. 


0-2 uur 

Ruimte: 

Groepsruimte met beamer en computer/laptop 

Korte uitleg: 

Een quiz over rechten en plichten rond vakantie en 

verlof. De quiz kan een goede aanleiding zijn voor een 

teamgesprek over verantwoordelijkheid voor werk, 

afspraken rond aanvragen van vakanties en spreiding, 

omgaan met bijzonder verlof, etc. 


Onbeperkt. De quiz kan met individuen gespeeld worden, 

of met groepjes die tegen elkaar strijden. 

Doel: 

Vergroten van kennis over de secundaire 

arbeidsvoorwaarden vakantie en verlof. 

Resultaat: 

De werknemers zijn beter op de hoogte van de inhoud van 

de vakantie- en verlofregelingen in het bedrijf. 



Er is één quizmaster nodig, en een assistent om de 

score bij te houden. Zorg voor voldoende stemvolume of 

microfoon. Maak er een happening van, maar houd het ook 

gestructureerd. 

Materialen 

Download 

http://www.abvakabofnv.nl/docs/bijlagen/200903/Pdf_ 

folder_CAO_sw.pdf 

Nb: bovenstaande link betreft de CAO tot 1-3-2010. Let op: 

gebruik nieuwe download en 

controleer quizvragen en –antwoorden bij nieuwe CAO! 

http://www.abvakabofnv.nl/PDF/3944/23242/tekst-caosociale-werkvoorziening.pdf 

is de pdf met de CAO-tekst voor achtergrondinformatie. 

Artikel 41 tot en met 47 gaan over verlof. 

Bijlage: powerpoint quiz, waarin onder de notitie de 

Instructie voor quizmaster en assistent 

http://www.toolbox.sbcm.nl/fileadmin/user_upload/ 

toolbox/documenten/werknemersvaardighe 

den/4.0__bijlage_Vakantie_en_verlof.ppt 

Kosten: 

Eventuele prijs voor de winnaar(s) 


- 

Referenties: 

Josien van Haperen, PSW, j.v.haperen@psw.nl 


27

Bijlage vakantie- verlofquiz 



Werknemersvaardigheden (www.toolbox.sbcm.nl) 29 



28




29


Werkbladen Juf Hannah 



Moet kunnen schatten welk niveau van de opdrachten 

past bij de werknemer. Bij de meeste werkbladen is een 

antwoordblad beschikbaar, vooraf controleren. 



0-2 uur 


0-2 uur 2-4 uur 4 uur of meer 

Korte uitleg: 

Op de site www. juf-hannah worden werkbladen 

aangeboden niveau bovenbouw basisonderwijs, op de 

gebieden rekenen, taal en zaakvakken. 


Individueel 

Doel: 

Opfrissen of bijleren kennis basisonderwijs. 

Resultaat: 

Hoger niveau kennis basisschoolcompetenties. 

Ruimte: 

Een rustige ruimte. 

Materialen: 

www.juf-hannah.nl 

Kosten: 

Geen 


- 

Referenties: 

- 


30


E-learning op de werkvloer 



Begeleider is handig met internet en e-learning. 

Begeleider heeft de sites voor e-learning zelf bezocht en 

een aantal oefeningen gedaan. 

Korte uitleg: 

Met de computer, op eenvoudige wijze, medewerkers 

rekenen taalvaardigheden laten vergroten. 


Individueel 

Doel: 

Individueel insteken op aanleren van vaardigeden die van 

belang zijn voor het functioneren op de werkvloer. 

Resultaat: 

Werknemers functioneren beter. Werknemers hebben 

kennisgemaakt met e-learning. De eerste stap naar de 

digitale werkomgeving is gemaakt. 



0-2 uur 

Indien van toepassing: houd de eerste keer rekening met 

levertijd. 


0-2 uur met herhalingsmogelijkheden 

Ruimte: 

Computer met internet beschikbaar. 

Materialen: 

Computers met internetaansluiting. 

Websites: 

www.rekenweb.nl en www.startspelletje.nl. Bij de laatste 

vind je als educatieve onderdelen rekenen en taal. 


31

Bijlage E-learning op de werkvloer 

Stap 1. 

Begeleider zorgt voor werkplek met computer met internet. Deze moet staan op een plaats waar of de begeleider in de 

buurt aanwezig is of een andere medewerker die bij vragen even de werknemer op weg kan helpen. 

Stap 2. 

Begeleider heeft de verschillende e-learningprogramma’s bekeken en een aantal oefeningen gemaakt. 

Begeleider snapt hoe de pagina’s werken. 

Stap 3. 

De e-learningsprogramma’s staan opgeslagen onder favorieten op internet. 

Stap 4. 

De begeleider helpt de meewerker met het starten van het voor hem of haar bedoelde elearningsprogramma. 

Stap 5. 

Begeleider bespreekt de ervaringen met de werknemer na en maakt afspraken voor een volgende keer. 

Denk aan: 

- Wat ging er goed vandaag 

- Wat zou je beter willen kunnen 

- Wat zou je nog meer willen leren 

- Wanneer ga je daar mee aan de slag 

Websites: 

www.rekenweb.nl Het RekenWeb is een website voor rekenen-wiskunde op het basisonderwijs. Informatie voor 

leerkrachten, spelletjes en werkbladen voor gebruik in de klas www.startspelletje.nl , categorie rekenen en taal 


32


De ideale werknemer 

In kleine groepjes krijgen mensen de opdracht een 

bedrijf te bedenken waarvan zij de directeur zouden 

willen zijn. Vanuit dit bedrijf gaan ze nadenken over welke 

vaardigheden de werknemers bij dat bedrijf zouden 

moeten hebben. Hoe ziet voor hen de ideale werknemer 

eruit. Vervolgens bespreken ze wat ze moeten veranderen 

of doen om hier zelf aan te beantwoorden en benoemen ze 

1 of 2 ontwikkelpunten. 


In groepjes van 2-3 personen 

Doel: 

* Medewerkers denken na over de ideale werknemer 

voor een bedrijf 

* Medewerkers zien dat zij ook de kwaliteiten hebben om 

de ideale werknemer te zijn 

* Medewerkers denken met de blik van de werkgever na 

over eigen ontwikkelpunten 

Resultaat: 

Deelnemers hebben meer zicht op hoe een bedrijf een 

ideale werknemer ziet en hebben voor zichzelf 1 of 2 

ontwikkelpunten benoemd 



Deze opdracht vraagt van de begeleider: 

* stimulerend zijn en de juiste vragen stellen om de 

medewerkers zelf aan het denken te zetten. 

* zicht op beelden bij een ideale werknemer. 

* vaardigheid om met de deelnemer het ideaalbeeld te 

vertalen naar eigen ontwikkelpunten. 


Groepsactiviteit 

0-2 uur 

Duur activiteit 

2-4 uur 

Ruimte: 

Trainingsruimte en vergaderkamers voor kleine groepjes 

Materialen: 

* Flap en stiften 

* deelnemersopdrachten 

* Trainersdocument (pdf, 694 K) 

* Opdrachtformulier (pdf, 421 K) 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

Sonja van Kooten, sonja.van.kooten@licom.nl 

tel. 045-5666140, 06-15033342, www.licom.nl 


33

Bijlage Trainersdocument 

De ideale werknemer 

Achtergrond 

De deelnemers wordt gevraagd aan een opdracht te gaan werken: 

Kruip in de huid van de werkgever om na te denken over de ideale werknemer. 

Doel: medewerkers bewust maken van wat ze al te bieden hebben en bewust maken van eventuele ontwikkelpunten. 

Stap 1 

- De werkleider maakt groepjes van 2 a 3 personen die samen werken aan de opdracht. 

Aandachtspunt: altijd iemand in het groepje die makkelijk leest en schrijft. 

- de werkleider zorgt voor voldoende kopieën van het invuldocument. 

Stap 2 

De werkleider loopt met het volgende verhaal soepel door de gehele opdracht heen. 

Even iedereen ervoor interesseren om hier mee aan de slag te gaan. 

De werkleider vraagt de deelnemers het volgende: 

Als je een eigen bedrijf zou beginnen… Wat voor een bedrijf zou dat dan zijn 

Heeft iedereen een bedrijf in gedachten Stel nu je hebt dat eigen bedrijf………. 

Je hebt al je geld gestoken in het opbouwen van dit bedrijf, je hebt zelfs een lening opgenomen. Na een jaar hard, bijna 

dag en nacht, te hebben gewerkt loopt het bedrijf goed en kun je leven van het inkomen dat je iedere maand binnenhaalt 

(dit was de eerste maanden wel anders). Je maakt zelfs winst. Sterker nog je kunt het werk alleen niet meer aan! 

Je hebt hulp nodig, personeel. Je moet personeel gaan zoeken en aannemen. Het liefst natuurlijk iemand die langere 

tijd voor je kan blijven werken zodat je niet steeds een nieuwe hoeft in te werken. Dat is wat jij graag wilt. Je hebt een 

advertentie in de krant gezet en je hebt 10 brieven gekregen. 5 mensen heb je uitgenodigd voor een gesprek. 

Hoe presenteer je je tijdens dit gesprek als werkgever 

- wat doe je aan 

- hoe stel je je voor 

- wat is je houding 

- hoe spreek je 

Waar ga je het gesprek houden Hoe moet de ruimte eruit zien en wat heb je nodig 

Wat moet de medewerker kennen Kennis 

Wat moet de medewerker kunnen Vaardigheden 

Hoe moet de medewerker er uit zien 

- kleding 

- verzorging 

Hoe moet de medewerker zich gedragen 

Wat zou voor jou de doorslag geven om een persoon een contract aan te bieden 


34

Stap 3 

- De deelnemers krijgen de opdracht met de vragen. 

- De opdracht kort doornemen 

- Deelnemers trekken zich in kleine groepjes terug. 

Maak een afspraak hoelang de groepjes werken aan de opdracht. 

Wanneer dat teveel is voor de groep, kun je ook de opdracht in van te voren. Stuur de groepjes met de eerste helft op pad. 

Voordeel: overzichtelijker. Als je kiest voor deze werkwijze: na de eerste ronde even kijken of alle groepen goed aan de 

gang zijn. Vervolgens twee en verder. 

Stap 4 

Uitkomsten van de opdracht met alle groepjes gezamenlijk bespreken. Ieder groepje vertelt wat hij of zij op de 

verschillende vragen heeft De belangrijkste kreten worden op een flap geschreven. Bij deze opdracht is het belangrijk 

dat iedereen de tijd krijgt om gebruiken. Het gaat erom dat de deelnemers zich daadwerkelijk werkgever. Het is dan 

ook belangrijk tijd vrij te maken om ook de hebben gekozen te bespreken en daarbij aandacht te hebben voor Daarnaast 

is het belangrijk door te vragen op detail en de antwoorden zodat er kreten ontstaan die op de flap-over geschreven 

worden. beeld/beelden van de ideale werknemer. 

Stap 5 

Wanneer de beelden van ‘de ideale werknemer’ besproken zijn, gesteld worden: 

- Wat heb jij al in huis van de ideale werknemer 

- Wat kun jij doen/ontwikkelen/veranderen om nog meer de ideale 

Probeer bij iedereen 1 of 2 ontwikkelpunten vast te stellen. 


35

Bijlage Opdracht de ideale werknemer 

Ga in groepjes van 2 á 3 personen aan onderstaande opdracht werken. 

De opdracht bestaat uit verschillende vragen. 

Het is de bedoeling dat je met elkaar overlegt over de antwoorden. Niet iedereen hoeft mee te schrijven. We kunnen na 

afloop de opdracht even kopiëren voor de andere leden van de groep. 

Vraag 1: 

Stel je voor dat je een eigen bedrijf gaat starten. Wat zou dat dan voor een bedrijf zijn 

Bedenk samen een bedrijf waar alle groepsleden het over eens zijn. 

Vraag 2: 

Wat is de naam van dit bedrijf en waarom 

Nog even de tekst: 

Kies samen 1 persoon uit de werkgroep die onderstaande tekst nog een keer hardop voor zal lezen. Stel je nu voor dat 

het bedrijf echt van jou is en jij dus de baas bent. Je hebt al je geld gestoken in het opbouwen van dit bedrijf. Je hebt zelfs 

een lening opgenomen. Je hebt een jaar lang dag en nacht keihard gewerkt. Het bedrijf loopt nu goed en je kunt nu ook 

leven van het inkomen dat binnenkomt. Dit was de eerste maanden wel anders! Je maakt nu zelfs winst. Sterker nog je 

kunt het werk alleen niet meer aan. Je besluit personeel aan te nemen. Het liefst natuurlijk iemand die langere tijd voor 

je kan blijven werken zodat je niet steeds opnieuw aan iemand hoeft te wennen. Het is dus belangrijk dat jij de goede 

keuze maakt. Je hebt een advertentie in de krant gezet en je hebt 10 brieven gekregen. Je hebt ze gelezen en 5 mensen 

uitgenodigd voor een gesprek. Uiteraard komt iedereen 1 voor 1 op gesprek. Het eerste gesprek is vanmiddag. 

Vraag 3: 

Je gaat een sollicitatiegesprek voeren. Hoe kleed jij je voor dit gesprek Overleg het antwoord met je groepje. 

Vraag 4: 

Hoe stel je je voor aan de sollicitant 

Vraag 5: 

Kun je iets zeggen over je houding tijdens het gesprek 

Vraag 6: 

Waar ga je het gesprek houden, hoe moet de ruimte er uitzien Wat heb je nodig tijdens het gesprek 

Vraag 7: 

Wat moet de eventuele nieuwe medewerker kennen (kennis) 

Vraag 8: 

Wat moet de eventuele nieuwe medewerker kunnen (vaardigheden) 

Vraag 9: 

Hoe moet de eventuele nieuwe medewerker er uit zien 


36


Rekenen op de werkvloer 


Eisen aan de begeleiders: 

De begeleider dient inzicht te hebben in de mogelijkheden 

van de verschillende spelvormen. 


0-2 uur. 

Levertijd: 

Houd de eerste keer rekening met levertijd materialen. 

Korte uitleg: 

Verbeteren van rekenvaardigheden van een medewerker 

passend bij de eisen die aan de medewerker gesteld 

kunnen worden. Hierbij kunt u gebruik maken van 

de Leskist meten en wegen of allerlei spellen met 

rekenelementen inzetten, zoals rummicub. 


2-4 personen, meerdere groepen tegelijkertijd mogelijk 

Doel: 

Werknemers op aantrekkelijke wijze aan de slag laten 

gaan met het verbeteren van de rekenvaardigheden. 

Resultaat: 

Werknemers verbeteren hun rekenvaardigheden. 


0-2 uur. 

De spellen kunnen in een uur gespeeld worden. Hieraan 

kunnen ongeveer vier mensen tegelijk spelen. De leskist 

kan voor diverse typen rekenopgaven gebruikt worden. Het 

verdient de voorkeur dit in tweetallen te doen. 

Ruimte: 

Trainingsruimte/ vergaderruimte, maar ook een tafel in de 

werkomgeving voldoet. 

Materialen: 

Leskist meten en wegen ( bijlage). 

Rekenspellen (bijlage). 

Kosten: 

Leskist meten en wegen kost € 265, -. 

Spellen als rummicub en het grote rekenspel kosten 

tussen € 20 - € 40 per spel. 


• Edukatheek 

• Scala bv 

• http://www.educatheek.nl/ 

Leskist+Meten+en+Wegen_521.html 

• www.scalaleukerleren.nl 

Referenties: 

n.v.t. 


37

Bijlage Leskist meten en wegen 

Omschrijving: 

Leskist met meetinstrumenten om praktisch rekenen in de schoolomgeving toe te passen. 

Handleiding + opdrachten scoreformulieren aanwezig. 

Gebruikersinformatie 

De leskist bevat alle hulpmiddelen om praktisch rekenen in de schoolomgeving vorm te geven. Door eerst te schatten en 

later te meten wordt het denken in dimensies gestimuleerd. 

Het omgaan met verschillende instrumenten, zoals stopwatch, rekenmachine, waterpas, boomhoogtemeter enzovoort, 

versterkt vaardigheden en vergroot de uitdaging om met toegepast rekenen aan de slag te gaan. 

De begeleidende map bevat instructies voor leerkrachten en opdrachten scoreformulieren voor de leerling. 

In de leskist meten en wegen zit het volgende materiaal: 

1 map met opdrachten, handleiding en scoreformulieren en diverse hulpmiddelen 

- 2 meetlinten van 20 meter 1 boomhoogtemeter 

- 3 dobbelstenen 2 linialen 

- 1 kompas 1 krijtje 

- 1 maatcilinder 3 voorwerpen (aluminium blokje, knikker, moer) 

- 1 stopwatch 1 thermometer 

- 1 waterpas 1 weegschaal 

- 1 rekenmachine 1 rolmaat 

- 1 centimeterlint 1 plankje 

- 1 schuifmaat 1 spijker 

- 1 plastic pijp 

Prijs € 265,00 

Levertijd: 5 werkdagen 

Contactgegevens: 

Edukatheek 

Postbus 9393 

3506 GJ Utrecht 

030 711 03 17 

info@educatheek.nl 

http://www.educatheek.nl/Leskist+Meten+en+Wegen_521.html 


38

Bijlage Het Grote Rekenspel 

Met dit superspannende spel is rekenen echt hartstikke leuk! Reken maar als je durft. Kies slim de getallen waarmee je 

gaat spelen. Zo kun je hoog scoren en vliegensvlug naar het einddoel. 

Wie er het eerst op 100 is! 

Maak slimme sommen met je getallenfiches. Onderweg kun je meer getallen winnen door allerlei vragen te 

beantwoorden. Maar let goed op, want je kunt in de val lopen. Misschien heb je geluk en krijg je een kansvraag. Dan kun 

je echt supergemakkelijk extra getallen krijgen óf mag je sneller vooruit. T 

Het speelbord heeftwee speelkanten 

Kant 1 is wat gemakkelijker 

en kant 2 wat moeilijker. 

Inhoud 

Prachtig geïllustreerd dubbelzijdig spelbord, 

4 pionnen, 10 rekenfiches, 100 getallenfiches, 4 sterren, 4 geometrische figuren, spelregels. 

Plus 120 vragenkaarten met ruim 700 afwisselende vragen (plus antwoorden en uitleg). 

voor 2-4 spelers of teams 

Spelkant 1: groep 3-4 (5) 

Plus en min, klok en kalender, geld, meten, de eerste tafels alle vragen op 2 niveaus 

Spelkant 2 – groep 5-8 

Optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen, procenten, breuken, kommagetallen, geld, tijd, meten en meetkunde, 

redactiesommen. 

alle vragen op 3 niveaus 

Prijs: 

€ 32,95 

Bestellen 

www.scalaleukerleren.nl 

Scala leuker leren bv 

Postadres 

Postbus 1786 

9701 BT Groningen 

Telefoon 

+31 (0)50 3128372 

Mail 

info@scalaleukerleren.nl 


39


Extra vakgerichte instructie 

Korte uitleg: 

Vrijvallende tijd biedt ook kansen. Opfrissen van kennis 

van de SW-medewerkers, medewerkers de kans geven 

nieuwe taken in het werk aan te leren. Voorbeelden van 

ideeën waarvoor ruimte ontstaat: 

• instructie in instellen/ beheer/ onderhoud machine 

• introductie van nieuwe machine of werkwijze 

• intern opleiden voor borging bezetting aan bepaalde 

machine, opleiden op de werkplek 

• starten van een kwalificerend programma dat 

bijdraagt aan kwaliteit en kwaliteitscontrole, veiligheid 

of anders, bijvoorbeeld VCA, sociale hygiëne, 

klantvriendelijkheid, etc. 

Tip is om eventueel ook het team te betrekken bij de 

inventarisatie. 


Afhankelijk van het programma. 

Doel: 

• Vrijvallende tijd wordt productief in het verbeteren van 

werkkwaliteit op de langere termijn. 

• Medewerkers worden planmatig en op maat in 

een leertraject gezet dat past bij het persoonlijke 

ontwikkelplan. 

Resultaat: 

Het beschikbare werk wordt opgerekt en onderdeel van 

het ontwikkelen van vaardigheden van medewerkers. 

Mogelijk zelfs het voorkomen van stilstand. 



De begeleiding heeft zicht op verbeterpunten in het werk 

op de afdeling en ontwikkelmogelijkheden en ambities 

van de medewerkers. Samenwerking met een collega van 

binnen of buiten de afdeling kan helpen om kansen te zien. 

Nadat het plan is gemaakt, vragen de verschillende opties 

tijd voor uitwerking. 


0-4 uur (of meer, afhankelijk van activiteit) 

Levertijd: 

Houd rekening met beschikbaarheid van derden. 


Nader te bepalen. 

Ruimte: 


Materialen: 


Kosten: 



n.v.t. 

Referenties: 

n.v.t. 


40


Educatieve bord- en kaartspellen 



De begeleider is in staat om: 

• het spel gestructureerd en helder uit te leggen; 

• de groepen zo in te delen dat een leereffect kan 

ontstaan, evt. door speciale taken toe te wijzen (bijv. 

Pimpampet in tweetallen) 

Korte uitleg: 

Pimpampet om taal te oefenen, Koehandel voor 

tellen en onderhandelen, zakgeldspel of speciale 

educatieve bordspellen voor rekenen en taal: 

werknemersvaardigheden ontwikkelen in een spel kan een 

goed alternatief zijn als er even minder werk is. Sommige 

spellen zijn ook aan te passen aan het werk: maak 

bijvoorbeeld Pimpampet-vragen over de eigen organisatie. 

(Bijv: noem een veiligheidsmiddel, welke producten maakt 

het bedrijf, naam van een collega.) 


2-6 personen, overigens kunnen verschillende groepjes 

met verschillende spellen bezig zijn. 

Doel: 

• Op een leuke wijze bezig zijn met 

werknemersvaardigheden. 

• Door observatie krijgt werkleiding ook een goed beeld 

van andere competenties: wie neemt de leiding aan 

een speltafel, wie helpt anderen 

Resultaat: 

Werknemers leren spelenderwijs op het gebied van taal, 

rekenen en sociale vaardigheden. 


0-2 uur. 

Levertijd: 

Houd de eerste keer rekening met levertijd materialen. 


0-2 uur. 

Ruimte: 

Zitruimte met tafels waar men omheen kan zitten. 

Materialen: 

Het grote rekenspel/ Het grote taalspel van Scala. Zie voor 

meer spellentips: 

http://toolbox.sbcm.nl 

Zie bijlage: Spellen. 

Kosten: 

Afhankelijk van het gekozen spel (altijd eenmalig). 


• http://www.slimmespelletjes.nl 

• http://www.scalaleukerleren.nl 

• spelotheek in uw regio 

• betere speelgoedwinkels 

Referenties: 

Sluisgroep 

Mw. E. Kansel 

E: kansele@sluisgroep.nl 


41

Bijlage Spellen 

Alle spellen zijn te spelen onder begeleiding van een leidinggevende. Er kunnen 2 tot 6 mensen aan meedoen. Het rekenen 

taalspel hebben we gespeeld. Vooral kant 1 is erg geschikt voor medewerkers die kunnen oefenen om tot niveau 

MBO 1 te komen. Het werkplezier is geschikt voor allerlei niveaus evenals het veilighedenspel. Het is aan te passen per 

niveau. 

Het grote rekenspel Uitgeverij Scala 

Dit rekenspel is bedoeld om allerlei rekenonderdelen te oefenen. Er zijn 2 spelkanten. 

Kant 1 richt zich op de onderdelen: plus en min, klok en kalender, geld, meten en de eerste tafels. 

Kant 2 richt zich op de onderdelen: optellen, aftrekken, vermenigvuldigen, delen, procenten, breuken, kommagetallen, 

geld, tijd, meten en meetkunde en redactiesommen. 

Het grote Rekenboek Uitgeverij Scala 

Dit boek is een naslagwerk waarin allerlei rekenregels uitgelegd staan. Het gaat vooral om stof uit de bovenbouw van het 

basisonderwijs. Te gebruiken voor werkleiding om rekenvragen uit te leggen. 

Het grote taalspel Uitgeverij Scala 

Dit is een spel waarin door middel van vragenkaartjes verschillende taalonderdelen aan bod komen: 

Alfabetkaartjes 

Spellingkaartjes 

Taalvariakaartjes 

Uitdrukkingskaartjes 

Het taalspel heeft ook een taalhulpkaart waarop een aantal taalregels staan uitgelegd. 

Het breukenlaboratorium Uitgeverij Schubi 

Het werken met het breukenlaboratorium ondersteunt het inzicht op de gebieden visualiseren en lezen-schrijven van 

breuken, gelijkwaardigheid van breuken, optellen en aftrekken met breuken. Het is individueel te gebruiken en ook als 

spelvorm in groepje. ( Goed te gebruiken voor de mensen die de verpakkingscursus doen) 

Er hoort ook een boek met kopieerbladen bij. 

Pim Pam Pet 

Dit vraag-antwoordspel is aan te passen met eigen vragenkaartjes. Bijvoorbeeld met zaken die relevant zijn voor je eigen 

organisatie. 

Pim Pam Picto 

Dit spel is eigenlijk het zelfde als Pim Pam Pet met als verschil dat de spelers zo snel mogelijk een afbeelding aanwijzen 

die begint met de letter die te zien is op de draaischijf. 

Woordmix 

De spelers moeten zoveel mogelijk woorden maken met de letter die ze op tafel gooien. 

1001 verhalen. Vertelspel Uitgeverij Dubbelzes 

Dit spel bestaat uit vier soorten (wie iets doet, wat er gebeurt, een bijzonderheid, met wie of wat) kaarten met woorden 

daarop. Het is de bedoeling van het spel om zoveel mogelijk kloppende titels te verzamelen waarbij een passend verhaal 

bedacht en ook verteld kan worden. Voorwaarden: deelnemers moeten kunnen lezen en in korte zinnen een verhaaltje 

kunnen vertellen. Goed communicatiespel. 


42

Bekend bij iedereen 

- Rummikub 

- Galgje 

- Wie is het 

- Koehandel 

- Zakgeldspel 

Vaardighedenspel 

Met dit spel is op speelse wijze na te gaan of medewerkers over de juiste vaardigheden beschikken om de omgang met 

zichzelf en anderen zo prettig mogelijk te maken. 

Werkplezierspel 

Het uitgangspunt van dit spel is dat werkplezier samenhangt met de redenen waarom je werkt (werkmotieven) en 

het gedrag van jezelf en anderen. Het spel gaat in het algemeen over de vraag of je plezier het in het werk dat je doet. 

Tijdens het spelen kan er bijvoorbeeld nagegaan worden waar het aan ligt dat een medewerker niet met plezier werkt of 

hoe je het werk zo kunt houden dat je er plezier aan hebt. 


43


Individueel ontwikkelplan: Extra 

tijd en ruimte voor leren 

Korte uitleg: 

Bij verminderde productiedruk ontstaat ruimte om meer 

aandacht aan de persoonlijke ontwikkelpunten van de 

SW-medewerkers te besteden. Sommige medewerkers 

kunnen wat vaker van de werkplek om te leren, andere 

kunnen wat extra hulp of uitleg krijgen van een collega. 

Om de tijd effectief te benutten is het van belang met 

elke medewerker afspraken op maat te maken over de 

wijze waarop de ontwikkeling wordt ingezet, begeleid 

en vastgelegd. Idealiter zijn in het IOP/POP van de 

medewerker al ontwikkelpunten benoemd. Als dat niet 

zo is, kan de checklist werknemersvaardigheden worden 

gebruikt. Met elke medewerker wordt een concrete 

afspraak gemaakt voor de aanpak van het ontwikkelpunt. 


Individueel. 

Doel: 

Vrijvallende productietijd benutten om meer te 

leren van het werk. Focus op het ontwikkelen van 

werknemersvaardigheden. 

Resultaat: 

SW-medewerkers ontwikkelen algemene 

werknemersvaardigheden. Dit kan gaan om relatief kleine 

stappen in het ontwikkelplan. Eventueel bezien of de inzet 

van een maatje of buddy ondersteunend kan werken. 



Afhankelijk van de functieverdeling in het bedrijf voert 

de werkleider/ P&O functionaris een ontwikkelgesprek 

met de SW-medewerker aan de hand van een checklist 

die is ingevuld door de medewerker zelf, de functionaris 

of door beiden. De begeleider heeft de mogelijkheid 

smart afspraken te maken voor de werkwijze waarop het 

gekozen ontwikkelpunt wordt uitgewerkt. 


Voorbereiding per gesprek: 

0-2 uur 

Levertijd: 

n.v.t. 

Tijdsduur activiteit: 

0-2 uur (gesprek). 

Vervolgens afspraken op maat. 

Ruimte: 

Gespreksruimte voor twee personen. 

Materialen: 

POP/IOP materiaal van de eigen organisatie. 

Checklist werknemersvaardigheden (bijlage) 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

n.v.t. 


44

Bijlage Checklist 

werknemersvaardigheden 

Checklist werknemersvaardigheden 

1. Werkmotivatie Definitie: 

Enthousiast aan een opdracht werken, je best doen om een 

opdracht goed te doen, extra werk doen. 

omschrijving Nooit Soms Altijd 

1.1 Ik doe mijn werk zo goed mogelijk 

1.2 Ik blijf aan het werk, ook als ik me 

niet zo lekker voel 

1.3 Ik ga meteen aan het werk, als hetwerk is 

uitgelegd. Ik heb geenaansporing nodig 

1.4 4. Ik doe extra werk als dat nodig is 

1.5 5. Ik blijf aan het werk ook als ik het 

niet zo leuk vind 

Opmerkingen: 

2. Leermotivatie Definitie: 

De motivatie om actief aan je ontwikkeling te werken 


2.1 Ik zeg wat ik goed kan en wat ik niet goed kan 

2.2 Ik maak haalbare plannen 

2.3 Als ik iets fout heb gedaan, doe ik hetde 

volgende keer goed 

2.4 Ik toon doorzettingsvermogen als ik 

wat moet leren 

2.5 Ik werk actief mee aan mijn eigen ontwikkeling 

Opmerkingen: 

3. Zelfstandigheid: Definitie: 

Je verantwoordelijk voelen voor je werk en zorgen 

dat er voortgang in blijft. 


3.1 Als het werk klaar is, kijk ik of ik het 

goed heb gedaan 

3.2 Ik werk zelfstandig als duidelijk is wat 

ik moet doen. Ik heb dan geen hulp nodig 

3.3 Ik neem verantwoordelijkheid voor de werkzaamheden 

door te melden als iets niet goed gaat 

3.4 Als het werk klaar is zorg ik dat ik 

ander werk kan gaan doen 

3.5 Ik zoek bij problemen eerst zelf een oplossing 

Opmerkingen: 


45


4. Opkomen voor jezelf: Definitie: 

Correct durven zeggen wat je wilt of niet wilt, correct 

zeggen wat je vindt 


4.1 Ik zeg wat ik wil of niet wil 

4.2 Ik zeg het als ik tijdens mijn werk last 

heb van anderen 

4.3 Ik vraag hulp als ik dat nodig heb 

4.4 Ik reageer op kritiek. Ik zeg op een 

rustige manier wat ik er van vind 

4.5 Ik geef aan als er problemen in mijn 

werk zijn 

Opmerkingen: 

5. Communicatie: Definitie: 

In begrijpelijk Nederlands communiceren. Dat wil 

zeggen: informatie ontvangen, verwerken en overbrengen 

voor een goede uitvoering van het werk 


5.1 Ik spreek begrijpelijk Nederlands 

5.2 Ik kan werken volgens schriftelijke 

instructies 

5.3 Ik stel uit mezelf vragen als ik iets 

niet weet of begrijp 

5.4 Ik geef uit mezelf informatie door die 

in het belang is van het werk. Ook luister ik 

naar anderen en reageer op hun mening 

5.5 Ik pas mijn houding (lichaamstaal), woordkeuze 

en gesprekstoon aan de situatie aan 

Opmerkingen: 

6. Stressbestendigheid Definitie: 

Gewoon aan het werk blijven, ook als het druk is of 

er problemen zijn 


6.1 Ik blijf rustig bij storingen in het productieproces 

6.2 Ik blijf rustig als er iets onverwachts gebeurt 

6.3 Ik blijf rustig aan het werk als anderen 

me opjagen 

6.4 Ik blijf aan het werk, ook als er problemen zijn 

6.5 Ik doe mijn werk goed, ook onder tijdsdruk 

Opmerkingen: 


46


7. Samenwerking: Definitie: 

Samen met anderen in een ruimte werken en het 

werk afstemmen met de werkleiding 


7.1 Ik help anderen als de werkleiding me dat vraagt 

7.2 Ik laat zien dat ik samen kan werken 

7.3 Ik doe wat samen is afgesproken 

7.4 Ik toon belangstelling en respect voor anderen 

7.5 Ik lever een positieve bijdrage aan de 

sfeer in de groep 

Opmerkingen: 

8. Je houden aan regels Definitie: 

Doen zoals de regels van het werk zeggen 


8.1 Ik houd me aan regels en afspraken, bijvoorbeeld 

niet roken, aan- en afmelden, op tijd komen 

8.2 Ik werk veilig en houd mijn werkplek 

schoon en opgeruimd 

8.3 Ik spreek collega’s aan op pesten of roddelen 

8.4 Ik ga zorgvuldig om met de spullen waarmee ik 

werk (gereedschap, middelen en materialen) 

8.5 Ik besteed aandacht aan mijn uiterlijke 

verzorging 

Opmerkingen: 

9. Flexibiliteit: Definitie: 

Je eigen werk aanpassen aan veranderingen in het 

werk zelf, plaats of tijd 


9.1 Ik pas me aan als ik op een andere plaats moet 

werken. Ik maak hierover niet veel problemen 

(met woorden of in gedrag) 

9.2 Ik doe ander werk als dat nodig is. Ik maak 

hierover niet veel problemen 

(met woorden of in gedrag) 

9.3 Ik kan in één dag snel overschakelen 

van het ene werk naar het andere 

9.4 Ik pas me aan als ik een keer op een andere tijd 

moet werken. Ik maak hierover niet veel 

problemen (met woorden of in gedrag) 

9.5 Ik verander mijn werkwijze als de werkleider 

zegt dat het dan beter of sneller kan 

Opmerkingen: 


Bron: De items in deze lijst zijn overgenomen uit de toolbox 

werknemersvaardigheden Breed/Lander/Sbcm 

47


Extra oefenen met diverse 

werknemersvaardigheden 

Korte uitleg: 

Werknemers hebben vaak moeite om eerlijk en open op 

te komen voor de eigen belangen in het team. Gemopper, 

slachtoffergedrag en een negatieve sfeer op de werkvloer 

kunnen het gevolg zijn. Met extra vrijkomende tijd is het 

mogelijk deze thema’s eens apart te bespreken met het 

hele team of met medewerkers voor wie dit speelt. Aan de 

hand van het gesprek kunnen ontwikkelafspraken worden 

gemaakt voor wie dat betreft. Het samen oefenen of een 

collega als maatje kan helpen. 


2-6 personen. Bij een groter team is werken in subgroepen 

aan te bevelen. 

Doel: 

• Aan de hand van denkbeeldige situaties de 

communicatiestijl en functioneren van de SWmedewerkers 

bespreekbaar maken. 

• Vanuit het voorbeeld bespreken van het functioneren in 

de werkelijkheid van het bedrijf. 

• Met individuele medewerkers worden leeropdrachten 

voor de toekomst afgesproken. 

Collega’s kunnen evt. als maatje ingezet worden. 

Resultaat: 

Thema’s als samenwerken, opkomen voor jezelf en 

omgaan met conflict komen op een open manier aan de 

orde. Met als resultaat afspraken voor het ontwikkelen van 

leerpunten. 



De begeleiding is in staat om: 

• De begeleider kan een veilige gesprekssfeer creëren, 

waarin ruimte ontstaat voor het bespreken van ieders 

reactie op de opdracht. 

• Antwoorden zijn altijd goed, met de medewerkers 

samen worden kleine doelen voor verbetering gesteld. 

Aan de doelen worden ook concrete voorstellen voor 

het hoe gekoppeld. 



0-2 uur. 

Levertijd: 

n.v.t. 


0-2 uur. 

Het materiaal biedt voldoende stof om vaker in gesprek te 

gaan. 

Ruimte: 

Groepsruimte waarin in kleine groep een veilig gesprek 

kan worden gevoerd, zonder storing van buitenaf. 

Materialen: 

Voorbeelden van situaties rond de thema’s: 

• Samenwerken en opkomen voor jezelf (bijlage) 

• Verantwoordelijkheid en overwerk (bijlage) 

• Sociale verplichtingen (bijlage) 

• Omgaan met kritiek (bijlage) 

• Afspraken en regels (bijlage) 

De begeleider kan een keuze maken uit de genoemde 

situaties en deze in het team of met een groep 

medewerkers bespreken. 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

PSW 

Paul van Pelt 

E: P.v.pelt@psw.nl 


48

Bijlage Opdrachten: 

Samenwerken en opkomen voor jezelf 

Beantwoord de volgende vragen. Schrijf op wat je zou doen. 

Vervelend werk/klusjes, meehelpen, wensen uitspreken, onderhandelen, eigen tijd/werk indelen 

1. Jij werkt al enkele maanden bij de afdeling industrie. Bij het opruimen zie je dat sommige collega’s niets doen, terwijl jij 

wel altijd werkt tot alles klaar is. Je vindt dit niet eerlijk. 

Wat doe je Hoe pak je het aan 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

Ben je daar zelf tevreden mee 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

Hoe zou je het anders willen ..................................................................................................................... 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

2. Je werkt al enkele maanden op de houtafdeling. Je doet het werk goed, maar zou wel eens op een andere afdeling willen 

werken. Mag je dit vragen Aan wie Hoe vraag je zoiets 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


49

3. Jouw collega vraagt vaak om jouw hulp. Je helpt hem dan ook goed. Maar als je zijn hulp nodig hebt, heeft hij nooit tijd. 

Je vindt dit niet leuk. Wat doe je 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

4. Je moet vandaag van je baas 50 dozen inpakken en klaarmaken. Na een uur zegt je ploegbaas dat je moet helpen bij 

een collega bij de snijmachine. Wat doe je nu Je weet dat als je de collega gaat helpen, jij de 50 dozen niet afkrijgt. 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


50

Bijlage Overwerk (privétijd, compensatie) 

extra werk, afmaken van je werk 

1. Het is een drukke tijd voor het bedrijf in de zomer. Er moeten veel ijsjes worden gemaakt. De baas vraagt aan iedereen 

om de hele week 2 uur over te werken. Je wilt best overwerken (je krijgt hiervoor extra betaald), maar op woensdag ga je 

trainen met je voetbalclub. Wat doe je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

2. Je baas vraagt of je ‘s avonds kan overwerken, want het is erg druk op het werk. Je krijgt hiervoor extra betaald. Je zou 

wel willen, maar durft als vrouw niet ‘s avonds op straat zo ver te fietsen. Wat doe je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

3. Je krijgt je werk vandaag niet op tijd klaar. De baas verwacht van je dat je voordat je naar huis gaat eerst je werk 

afmaakt. Dit kost je nog een half uurtje, maar dit krijg je niet uitbetaald. Wat doe je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


51

Bijlage Sociale verplichtingen (na het werk café, 

feesten, etc.) Nederlands en eigen taal/dialect, 

roddel/grapjes, wat vertel je wel/niet van je privé 

1. Na het werk is er een feest georganiseerd door de baas met een etentje erbij. Je bent pas nieuw op het werk en kent 

nog bijna niemand. Ga je naar het feest toe 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

2. Je werkt samen met een paar landgenoten/mensen uit je eigen dorp. Jullie praten graag met elkaar in je eigen taal/ 

dialect. De baas vindt het niet goed dat jullie op het werk in je eigen taal/dialect spreken. Wat doe je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

3. Je collega’s vragen of je mee gaat naar het café, maar je drinkt geen alcohol en hebt eigenlijk ook niet zo veel zin. Ga je 

met hen mee naar het café 

. ......................................................................................................................................................... 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

4. Je collega is geïnteresseerd in je privéleven. Hij vraagt allemaal dingen van je verleden die je liever niet wilt vertellen. 

Hoe pak je dit aan 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


52

Bijlage Omgaan met kritiek, commentaar 

krijgen, reageren op het maken van fouten 

1. De afgelopen week was het heel slecht weer. Je bent deze week de tweede keer tien minuten te laat gekomen, omdat 

er een file stond. Je baas zegt dat het niet kan dat je steeds te laat komt. Wat zeg je tegen je baas 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

2. Je werkt bij een logistiek bedrijf samen met acht collega’s. In de orders van de vorige week zaten fouten. Drie klanten 

hebben geklaagd. Je baas komt tijdens het werk naar jou en een collega en begint over de klachten. Hoe reageer je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

3. Je vindt het fijn om tijdens het werk naar de radio te luisteren. Als je de kans krijgt, zet je de radio hard aan. Je bent ‘s 

ochtends als eerste op het werk en zet de radio keihard aan. Je collega komt binnen en snauwt ‘kan dat niet wat zachter’ 

en zet de radio uit. Wat doe je, Hoe reageer je 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


53

Bijlage Opdracht Afspraken en regels 

In werksituaties structuren regels en afspraken het werk en de wijze waarop werknemers en de werkgever met elkaar 

omgaan. Regels geven duidelijkheid en bieden veiligheid. Hoe je omgaat met regels, heeft veel te maken met de wijze 

waarop je tegen regels aan kijkt. 

1 Je werkt in een verfspuiterij. Het is zomer en een warme dag. Volgens de voorschriften moet iedereen handschoenen, 

een veiligheidsbril en een zuurstofmasker dragen. Enkele collega’s vinden het te warm, ze hebben de deur open gezet en 

dragen geen zuurstofmasker. Wat doe jij En waarom 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

2 Je werkt als vloerlegger voor een parketbedrijf. Deze keer heb je een klus vijf kilometer van huis. Vandaag moet je 

een vloer schuren. De afspraken zijn dat je tijdens het schuren van vloeren gehoorsbescherming draagt en een stofkap 

voor je mond doet. Het is een grote vloer en je werkt samen met een collega. Jij bent je gehoorbescherming en stofkap 

vergeten. Wat doe je En waarom 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

3 Je werkt bij een metaal bedrijf. Iedere laatste vrijdag van de maand is er een borrel om half vijf. Jij sport op 

vrijdagmiddag om vijf uur. Die borrel komt je niet goed uit. Wat doe je En waarom 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 


54


Goed gedrag op de werkvloer 

Korte uitleg: 

Wat zijn voorwaarden voor prettig werken Wanneer werk 

je niet fijn Aan de hand van deze twee vragen start een 

teamgesprek. De ingebrachte punten worden verzameld 

en daarmee komt een eigen lijst van waarden en normen 

voor de werkvloer tot stand. Iedere medewerker kiest 

vervolgens een aandachtspunt voor de eigen ontwikkeling 

of teamontwikkeling in bijvoorbeeld de eerstkomende 

twee weken. Daarna wordt geëvalueerd. De gedragscode 

die voor de sector is ontwikkeld is in de digitale toolbox 

opgenomen en geeft voorbeelden van de verschillende 

thema’s die in een gedragscode kunnen worden 

opgenomen. 


7-12 personen. 

Wanneer het team groter is, zoeken naar mogelijkheid om 

met subgroepen te werken. 

Doel: 

• Medewerkers gaan met elkaar in gesprek over 

gewenste omgangsvormen en regels op de werkvloer. 

• Bestaande afspraken zijn bekrachtigd, verbeterpunten 

zijn vastgelegd. 

• In een persoonlijk actieplan wordt ieders bijdrage 

vastgelegd. 

Resultaat: 

• Medewerkers voelen zich veiliger op de werkplek. 

• De nieuwe afspraken zijn aanknopingspunt voor leer- en 

ontwikkelopdrachten op de werkvloer. 



De begeleider is in staat: 

• een groepsgesprek te leiden en veilige werkomgeving 

te creëren door methodische aanpak van het thema; 

• leeropdrachten te destilleren voor de SWmedewerkers 

gerelateerd aan het aanleren van meer 

gewenst gedrag bij een medewerker, door ofwel 

collega’s een rol te geven in het leren van anderen of 

het team. 


0-2 uur. 

Levertijd: 

n.v.t. 


0-2 uur. 

Vervolgens begeleiding en opvolging van individuele 

werkafspraken. 

Ruimte: 

Trainingsruimte/ vergaderruimte/ overlegmogelijkheid op 

de werkvloer. 

Materialen: 

Voorbeeld gedragscode Haeghe Groep (bijlage) 

Gedragscode van de eigen SW-organisatie. 

Kosten: 

n.v.t. 


n.v.t. 

Referenties: 

Haeghe groep, Den Haag 

Alexandra Koeze 

E: a.koeze@haeghegroep.nl 


55

Bijlage Gedragscode Goed gedrag 

op de werkvloer 

VOORWOORD 

Wanneer je aan je collega’s zou vragen waarom zij naar het werk gaan, dan geven zij vast verschillende antwoorden. De 

één wil bijvoorbeeld veel geld verdienen, terwijl de ander het juist belangrijk vindt om een vak te leren. Maar we hebben 

ook iets gemeenschappelijks: iedereen wil prettig werken. 

Om te bevorderen dat iedereen zich prettig voelt tijdens het werk zorgt de werkgever voor goede arbeidsvoorwaarden, 

arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingen. Tot die laatste behoort onder andere hoe we op het werk met elkaar 

omgaan. Daarom hebben we regels op papier gezet. Deze regels beschrijven hoe wij binnen de Haeghe Groep met elkaar 

om willen gaan. 

Al deze regels samen noemen we een ‘gedragscode’. Dit klinkt misschien streng, maar eigenlijk zijn er heel gewone 

regels opgenomen. Zo staat er ‘Groet elkaar’ of ‘Kom schoon op je werk’ of ‘Geen drugs of alcohol op de werkvloer’. 

Het is goed dat deze regels zijn opgeschreven, zodat iedereen kan nalezen wat van hem of haar wordt verwacht. De 

gedragscode vormt zo voor iedereen een geheugensteuntje. Juist omdat het in de gedragscode om hele gewone regels 

gaat, verwachten wij dat iedereen zich aan deze regels houdt. Ook verwachten wij dat collega’s elkaar aanspreken 

wanneer iemand de regels overtreedt. Zo maken we gezamenlijk een prettiger 

Algemeen directeur 

Directeur sociale zaken 


56

WEES VRIENDELIJK EN COLLEGIAAL 

Groeten 

Het is een kleine moeite, maar het is heel belangrijk: groeten. Veel mensen vinden het fijn om gegroet te worden. Zeg 

dus wanneer je ergens binnenkomt‘goedemorgen’, ‘goedemiddag’ of ‘goedenavond’.Mensen vinden dat prettig. 

Luisteren 

Wanneer je met iemand werkt, is het leuk om elkaar beter te leren kennen. Maak tijdens de pauzes eens een praatje met 

iemand. Je vertelt bijvoorbeeld wat je in het weekend hebt gedaan. Ook je collega’s maken van alles mee. En zij willen 

daar graag over vertellen. Luister daarom naar je collega’s. Geef ze de tijd om hun verhaal te vertellen door ze uit te laten 

spreken. Om misverstanden te voorkomen is het verstandig om op de werkvloer altijd Nederlands te spreken. Dat 

verstaan we ten slotte allemaal. 

Complimenten geven 

Je werkt hard voor de Haeghe Groep. En als je dat goed doet dan krijg je van je leidinggevende een compliment. Maar 

jij kunt ook iemand een compliment geven. Bijvoorbeeld, wanneer je ziet dat een collega iets goeds heeft gedaan. Een 

compliment is niet alleen leuk om te krijgen, maar ook om te geven. 

KOM SCHOON OP HET WERK 

Wassen 

Het is belangrijk dat je goed voor jezelf zorgt. Dit betekent niet alleen gezond eten en drinken,maar ook jezelf wassen. 

Nare luchtjes zijn heel vervelend. Je merkt het misschien zelf niet, maar het is vervelend voor de collega’s die bij je in de 

buurt werken. Ga dus regelmatig onder de douche. 

Tandenpoetsen 

Elke dag tandenpoetsen is belangrijk. Het is goed voor je gebit en voor een frisse adem. Poets dus elke dag tenminste 

twee keer je tanden: ‘s Ochtends voor je naar je werk gaat en ‘s avonds voordat je gaat slapen. 

Schone kleren 

Ook regelmatig schone kleren aan trekken is belangrijk. Wanneer je lang hetzelfde t-shirt aan hebt, gaat het vies ruiken. 

Het maakt dan niet uit dat je jezelf goed wast. Trek dus regelmatig schone kleren aan en natuurlijk ook schone sokken en 

ondergoed. 

VEILIGHEID OP JE WERK 

Veiligheidsvoorschriften bij machines 

Bij de Haeghe Groep maken we producten waarbij soms gevaarlijke machines worden gebruikt. Om ervoor te zorgen dat 

er geen ongelukken gebeuren, zijn er veiligheidsvoorschriften. Vraag bij je leidinggevende welke veiligheidsvoorschriften 

voor jou belangrijk zijn. 

Beschermende kleding 

De Haeghe Groep vindt het erg belangrijk dat er geen ongelukken gebeuren. Om het echt veilig te maken hebben we 

naast veiligheidsvoorschriften ook jouw hulp nodig. Help daarom collega’s eraan te herinneren dat ze beschermende 

kleding moeten dragen, zoals handschoenen of oordopjes. 


57

ALCOHOL & DRUGS 

Alcohol & drugs 

Als je ’s avonds thuis een glaasje alcohol drinkt, is dit je eigen keuze. Maar onder invloed van alcohol op je werk 

verschijnen of alcohol drinken op het werk is verboden. Je concentratie wordt minder waardoor de veiligheid van jou en je 

collega’s in gevaar komt. 

Ook drugs zijn verboden bij de Haeghe Groep. Onder invloed van drugs op je werk komen, drugs op het werk gebruiken of 

drugs bij je hebben is verboden. Wanneer je je hier niet aan houdt, word je bestraft. 

HELP ELKAAR 

Samenwerken 

Bij de Haeghe Groep werk je niet alleen. Door samen te werken met je collega’s kun je mooie producten maken. Het 

maakt niet uit hoe groot of hoe klein dat product is. 

Help je collega’s 

Bij samenwerken is het belangrijk dat je iemand helpt wanneer dit nodig is. Maar sommige mensen vinden het moeilijk 

om hulp te vragen. Wanneer je ziet dat iemand iets moeilijk vindt, kun je vragen of je kan helpen. 

Laat collega’s je helpen 

Soms zijn je taken ingewikkeld en moet je iets doen wat je niet helemaal begrijpt. Dan kan je gerust iemand om hulp 

vragen. Soms zien collega’s dat je wel wat hulp kan gebruiken. Wanneer je collega’s hulp aanbieden,hoef je daar niet 

boos om te worden. 

TOON RESPECT VOOR ELKAAR 

Geen agressie 

Boos worden we allemaal wel eens. Maar hoe we daar mee omgaan is voor iedereen anders. DeHaeghe Groep vindt 

agressief gedrag niet goed, want het lost geen problemen op. Je mag niet vechten, schoppen of gooien met spullen. Ook 

iemand uitschelden of bedreigen wordt bestraft. Dit geldt ook voor het bij je hebben of gebruiken van wapens. Als iemand 

agressief tegen je is geweest, moet je dit aan je leidinggevende of de vertrouwenspersoon vertellen. Zij kunnen je helpen 

om het probleem op te lossen. 

Seksualiteit 

Werk is iets anders dan privé. Dit betekent ook dat er dingen zijn die je niet op het werk mag doen die je thuis wel doet. 

Zoals knuffelen en vrijen, een arm om iemand heen slaan, tegen iemand aan gaan staan of iemand zo maar aanraken. Dit 

zijn vormen van seksualiteit die niet op de werkvloer thuis horen. 

Je mag je collega’s ook niet lastig vallen met vieze woorden, (seks)plaatjes of gebaren. En natuurlijk is ook het bezoeken 

van internetsites waarop porno staat, niet toegestaan. Dit kun je ook nalezen in het reglement dat is opgesteld met 

betrekking tot e-mail en internetgebruik. 

Discriminatie 

Geen mens is hetzelfde. Iedereen ziet er anders uit, met een andere kleur haar, ogen of huid. En niet iedereen draagt 

dezelfde kleding. Je ziet soms vrouwen met en zonder een hoofddoek. Ook mannen dragen verschillende kleren, zoals 

een djellaba of een spijkerbroek. Maar in één ding is iedereen gelijk: Iedereen heeft recht om met respect te worden 

behandeld. Wanneer je iemand zonder respect behandelt, kun je hiervoor bestraft worden. Als je zelf wordt 

gediscrimineerd dan kun je bij je leidinggevende of bij de vertrouwenspersoon terecht. Zij kunnen je helpen om het 

probleem op te lossen. 


58

Intimidatie 

Het is niet toegestaan om collega’s intimideren. Dit betekent dat je een ander niet mag dwingen om dingen te doen die 

ze eigenlijk niet willen doen, zoals bijvoorbeeld geld lenen. Pesten is ook niet toegestaan. Pesten betekent dat iemand 

wordt bespot, wordt getreiterd of voor schut wordt gezet. Pesten is dus iets anders dan een grapje maken. Iemand die 

gepest wordt, kan hier erg onder lijden en komt niet meer met plezier naar het werk. Het pesten van collega’s wordt niet 

getolereerd. Heb je het gevoel dat jij wordt geïntimideerd, gepest of op een andere manier onder druk wordt gezet Ga 

dan naar je leidinggevende of naar de vertrouwenspersoon. 

WEES ZORGVULDIG 

Diefstal en vernieling 

Tijdens het werk gebruik je gereedschap en andere spullen, zoals: zagen, schroevendraaiers, plakband, papier, enz. 

Deze spullen kun je soms thuis ook goed gebruiken. Maar je mag geen spullen mee naar huis nemen of verkopen. Dat is 

diefstal en heling en dat is nu eenmaal verboden. Ook de spullen van je collega mag je niet kapot maken of zomaar mee 

naar huis nemen. Wees voorzichtig met de spullen van collega’s en de spullen op het werk. 

Lenen 

Ook als je materialen die van de Haeghe Groep zijn tijdelijk wilt lenen moet je dit aan je leidinggevende vragen. Alleen 

als hij toestemming geeft, mag je iets lenen. En lenen betekent natuurlijk: teruggeven na het gebruik. Wanneer je geen 

toestemming hebt gevraagd, wordt dit gezien als diefstal. 

Werktijd 

Je moet zorgvuldig omgaan met je werktijd. Je bent tenslotte in de eerste plaats op het werk om je taken uit te voeren. 

Maar het kan voorkomen dat je soms even iets voor jezelf moet regelen. Bijvoorbeeld de tandarts bellen voor een 

afspraak. Wanneer je dit vooraf tegen de leidinggevende zegt, mag je natuurlijk even bellen. Maar dit is een uitzondering. 

Normaal gesproken mag je niet bellen onder werktijd. Ook niet met je eigen mobiel. Zet je privémobiel 

tijdens werktijd dus uit. 

Roken is alleen toegestaan als je leidinggevende hiervoor toestemming geeft. Zorg er wel voor dat je alleen rookt op de 

daarvoor bestemde plekken: de abri’s. Het is vervelend voor bezoekers als je vlak voor de ingang staat te roken. Houd 

daar rekening mee! 

OVERTREDEN VAN REGELS 

Wanneer je de gedragsregels overtreedt wordt je hier door je leidinggevende of door een collega op aangesproken en 

eventueel gestraft. De straffen kunnen uiteen lopen van een waarschuwing tot ontslag. Wat voor soort straf je krijgt, 

hangt af van de overtreding en of je wel eens eerder bent gewaarschuwd of bestraft. Welke straf je kan krijgen, staat in 

de CAO. In bepaalde gevallen wordt direct overgegaan tot het opleggen van een straf. Soms is het noodzakelijk om de 

politie in te schakelen, bijvoorbeeld bij diefstal of mishandeling. In die gevallen wordt er altijd aangifte gedaan. 


59

HULP NODIG OF VRAGEN 

Wanneer je wordt gestraft voor je gedrag wordt dit in een officiële brief vastgelegd. Ben je het niet eens met de straf dan 

kan je daar bezwaar tegen maken. Hoe dat moet, staat in de brief die je ontvangt. Een commissie van deskundigen zal 

de zaak dan bekijken en adviseren of de gegeven straf terecht is of niet. Wanneer je één van de onderstaande personen 

vertelt wat je probleem is, dan zullen zij je zo veel mogelijk proberen te helpen. 

Je kunt contact opnemen met: 

je leidinggevende of 

de personeelsafdeling of 

bedrijfsmaatschappelijk werk of 

de vertrouwenspersoon of 

de klachtenfunctionaris 

TOT SLOT NOG DIT 

De Haeghe Groep streeft naar een plezierige werkomgeving voor haar medewerkers. Met deze gedragscode wordt hier 

een bijdrage aan geleverd. Wanneer iedereen zich aan de regels houdt, komen we dichter bij ons doel: De gedragscode 

is gericht op hoe medewerkers van de Haeghe Groep zich behoren te gedragen. Gedrag dat niet alleen betrekking heeft 

op omgang met collega’s, maar ook richting klanten en bezoekers. Natuurlijk verwachten wij ook van hen dat zij zich aan 

deze gedragscode houden. 

Wij hopen dat je de onderwerpen uit de gedragscode bespreekt met je leidinggevende, collega’s en met mensen in je 

omgeving. 

Veel werkplezier! 

COLOFON 

Opdrachtgever 

Directie Haeghe Groep Gemeente Den Haag 

Maart 2006 

Haeghe Groep Kerketuinenweg 24 2504 AB Den Haag Postbus 43070 

a.koeze@haeghegroep.nl telefoon: 070 353 77 70 

www.haeghegroep.nl 


60


www.mijnabc.nl: Samenwerken en 

Klantvriendelijk werken 

Korte uitleg: 

http://www.mijnabc.nl/werk gaat in eenvoudige taal 

in op onderwerpen zoals: Samenwerken, Klantgericht 

werken, Beroep kiezen, en Solliciteren. In een A-4 worden 

de elementen van klantvriendelijk werken uitgelegd. 

Deze informatie kan als basis worden gebruikt voor een 

groepsgesprek, een handleiding voor een rollenspel, of als 

geheugensteuntje ‘achter de kassa’. 

Naast het thema ‘Werk’ zijn ook praktische opdrachten 

beschikbaar over ‘omgaan met geld’, ‘gezondheid’, 

‘vrije tijd’, ‘natuur en techniek’ en ‘wonen’. Al deze 

onderwerpen zijn onderverdeeld in deelonderwerpen en 

geven praktische tips in eenvoudig taalgebruik over deze 

thema’s. 


Individueel/2-6 personen/7-12 personen 

Doel: 

Medewerkers in eenvoudige stappen kennis laten nemen 

van een werkwijze. Per stap steeds een korte toelichting 

waarom het zo belangrijk is. 

Resultaat: 

Medewerkers kunnen benoemen welk gedrag hoort bij 

samenwerken en klantvriendelijkheid. 



Het materiaal biedt vooral kansen wanneer het wordt 

verbonden naar praktische voorbeelden. Bijvoorbeeld 

een rollenspel met twee medewerkers, waarbij de andere 

deelnemers controleren wat goed ging en wat kan beter. 

Of bijvoorbeeld in een IOP waarin feedback wordt gegeven 

naar aanleiding van een concreet praktijkvoorbeeld: een 

voorbeeld waar het juist heel goed ging, of juist niet. De 

formats helpen om te spiegelen: wat deed jij toen Klopt 

dat met wat hier staat Wat zou je anders kunnen doen 



0-2 uur 


0-2 uur 

Materiaal kan evt bij herhaling worden gebruikt. 

Ruimte: 

Geen specifieke eisen. Wel is een PC nodig met 

internetaansluiting. Alternatief daarvoor is evt. een 

printversie van het materiaal. 

Materialen: 

Bijlage: checklist samenwerken en klantvriendelijkheid 

http://www.mijnabc.nl/klantgericht-werken.aspx 

http://www.mijnabc.nl/samenwerken.aspx 

Kosten: 

N.v.t. 


www.mijnabc.nl 

Referenties: 


61

Bijlage: www.mijnabc.nl 

SAMENWERKEN 

Of u nu op school zit of werkt: overal moet u samenwerken met anderen. Soms is dat lastig. Want niet iedereen denkt 

hetzelfde over dingen. Maar goed samenwerken is wel belangrijk. Want samen kan men meer dan alleen. 

Salade 

Stel u voor, u werkt in de keuken van een restaurant. En u moet samen met een collega een salade maken. Maar uw 

collega doet het heel anders. Hij wast de sla niet goed. En de stukjes komkommer zijn te groot. En hij vindt uw dressing 

te zuur. Hoe kunt u dan toch samen een lekkere salade maken, zonder ruzie te krijgen Door beter samen te werken! 

Overleg 

Samenwerken begint met overleg. Neem hier genoeg tijd voor. Het is belangrijk om goed naar collega’s te luisteren. 

Wat is hun mening Neem de mening van je collega’s serieus. Ook als die mening heel anders is dan die van u. Maak 

een plan. Wat maken we Hoe pakken we het aan Bepreek goed wie wat doet. Wie is waar goed in En doet iedereen 

ongeveer evenveel 

Met elkaar eens 

Ga pas aan de slag als iedereen weet wat er van hem of haar wordt verwacht. En als u het met elkaar eens bent. Lukt het 

niet om het eens te worden Probeer dan allebei een beetje toe te geven. Bijvoorbeeld: we snijden de komkommer op 

jouw manier. Maar dan maken we de dressing op mijn manier. 

Kritiek 

Vindt u dat een collega het niet goed doet Dan kunt u dat best zeggen. Zeg het wel op het moment dat u het ziet. Dus 

niet pas achteraf. Beschrijf duidelijk wat er volgens u verkeerd gaat. Wees ook duidelijk dat u degene bent die kritiek 

heeft. Zeg dus niet: ‘Iedereen vindt dat jij de sla niet goed wast’. Maar: ‘Ik vind dat jij de sla niet goed wast.’ 

Commentaar 

Soms krijgt u zelf kritiek van collega’s. Dat is niet leuk, maar het hoort wel bij samenwerken. Probeer uzelf niet meteen 

te verdedigen. Maar luister naar het commentaar. U kunt er namelijk veel van leren. Niemand is perfect. Durf naar uzelf 

te kijken. En naar uw eigen werk. Het kan altijd beter! 

ZO WERKT U KLANTGERICHT 

Bijna iedereen die werkt, krijgt te maken met klanten. Het is daarom belangrijk dat u klantgericht bent. Of u nu in 

een winkel, een garage of een restaurant. Iemand is klantgericht als hij of zij vriendelijk is en de klanten goed helpt. 

Hieronder leest u hoe u dat doet. 

Groeten 

Stel, u werkt in een winkel. En er komt een klant binnen. U kunt dan het best de klant vriendelijk begroeten. Zodat hij of 

zij zich welkom voelt. Zeg bijvoorbeeld: ‘Goedemiddag, meneer.’ Groet klanten ook als ze weer weggaan. 

Aankijken 

Als u met een klant praat, kijk hem of haar dan aan. Zo laat u zien dat je geïnteresseerd bent. Daardoor voelt de klant 

zich serieus genomen. Heeft de klant een vraag voor u Laat hem dan rustig uitpraten. En luister vooral ook goed. Zo 

komt u er snel achter wat de klant precies wil. 


62

Excuses 

Soms wil een klant iets hebben wat er niet is. In een supermarkt kan een klant bijvoorbeeld vragen om verse tomaten. 

Terwijl die zijn uitverkocht. Wat kunt u dan doen Eerst biedt u natuurlijk uw excuses aan. Daarna bedenkt u welk artikel 

de klant kan kopen in plaats van verse tomaten. Dan kunt u bijvoorbeeld zeggen: ‘Het spijt me, de verse tomaten zijn 

helaas uitverkocht. Maar we hebben wel tomaten in blik.’ 

Beleefd 

De klant is koning. Dat is een bekende uitspraak. Het betekent dat bijvoorbeeld dat u altijd beleefd moet zijn tegen de 

klant. Spreek de klant met ‘u’ aan. En zeg niet: ‘Dat is 5 euro.’ Maar: ‘Dat is 5 euro alstublieft.’ Het gaat er om dat u altijd 

uw best doet om de klant zo goed mogelijk te helpen. 

Bron: WWW.MIJNABC.NL 


63


Bordspel Sociale Vaardigheden: 

Act-it-Out 



Bij Act-it-Out is het mogelijk om zonder specifieke kennis 

van trainingsmethodieken en zonder veel voorbereiding, 

met een groep te oefenen. 

Korte uitleg: 

Act-it-Out is een bordspel, gericht op het oefenen van 

sociale vaardigheden. Het spel kan ingezet worden binnen 

elke situatie waar behoefte is aan een eenvoudige maar 

effectieve methode om sociale vaardigheden te oefenen. 


2-6 personen/7-12 personen 

Doel: 

Op speelse wijze (en met humor) oefenen van sociale 

vaardigheden. 

Resultaat: 

Trainen van sociale vaardigheden en aan de hand van 

voorbeelden van medespelers alternatieve vormen van 

gedrag zien. 



0-2 uur 

Houd de eerste keer rekening met levertijd van het spel. 


0-2 uur 

Ruimte: 

Een ruimte waar korte rollenspellen kunnen worden 

gedaan, zonder dat overlast voor anderen optreedt. 

Materialen: 

Bijlage: beschrijving spel 

Kosten: 

€ 198,- (excl. BTW) 


Bestellen via: http://www.actitout.nl/bestellen.php 

Referenties: 

Referentie: Martine Sandifort Westhoff 

Alescon Werkwinkel, team opleidingen 

E: msandifort@alescon.nl 

M: 06 516 806 13 


64

Act-it-Out: Het Spel 

Act-it-Out wordt als bordspel gespeeld. Met behulp van gekleurde pionnen en een dobbelsteen doorlopen de spelers 

een parcours met gekleurde vlakken. Hierbij wordt gebruik gemaakt van kaarten met opdrachten en kaarten met 

aandachtspunten. 

Opdrachten 

Op de opdrachtkaarten staat steeds per vaardigheid een opdracht, zes opdrachten per kaart dus, die qua kleur 

overeenstemmen met het spelbord. De met de kleur corresponderende vaardigheid wordt, door degene die aan de beurt 

is, in een rollenspel geoefend. De ‘actieve rol’ is voor degene die de opdracht krijgt. De trainer wijst eventuele bijrollen 

toe. 

De opdrachten zijn steeds een korte omschrijving van een sociale situatie, ze laten veel ruimte voor improvisatie over de 

details van de situatie. Indien nodig instrueert de trainer de deelnemers over deze details. 

Daarnaast is het mogelijk eigen situaties in te brengen d.m.v. het hier te downloaden formulier. 

Aandachtspunten 

Elke speler heeft een kaart met daarop de aandachtspunten per vaardigheid. 

Aandachtspunten zijn tips die je kunnen helpen de vaardigheid correct uit te voeren. 

Het toepassen van die aandachtspunten leidt tot min of meer adequaat gedrag in de meeste situaties. Na uitvoering van 

de opdracht reageren trainer en andere spelers kort op de uitvoer van de opdracht. (welke aandachtspunten werden 

gebruikt, en eventuele aanvullende tips). 

De rol van de trainer 

• De trainer doet (bij voorkeur) zelf niet mee aan het spel, 

• De trainer kan meedoen met rollenspelen om de correcte toepassing van de aandachtspunten te demonstreren. 

• De trainer zorgt voor een serieuze werkhouding van de groep tijdens de rollenspelen. 

• Hij zorgt voor het correcte verloop van het spel, en houdt het tempo erin. 

• Hij wijst de tegenspeler(s) aan en instrueert de spelers over de details van hun rol en de toepassing van de 

aandachtspunten. 

• Hij geeft (positieve) feedback op de uitvoering van de opdrachten en de eventuele toepassing van de aandachtspunten, 

en vraagt de andere spelers en toeschouwers dat ook te doen. 

Uitvoering 

Een spel dat intensief gebruikt wordt, moet tegen een stootje kunnen. 

Vandaar dat we in de uitvoering hebben gekozen voor zeer duurzame materialen. 

• Het spelbord is, gebruikmakend van een nieuwe techniek, rechtstreeks geprint op een paneel berkenmultiplex. 

Daaroverheen zijn 2 lagen blanke lak aangebracht wat resulteert in een slijtvast en degelijk geheel. 

• De speelstukken en speelkaarten worden geleverd in een stevige plastic box met scharnierdeksel. 

• Alle speelkaarten zijn gelamineerd met transparant plasticfolie. 


65


‘HET VISITEKAARTJE VAN..’ 

Korte uitleg: 

Hoe leg je aan nieuwe werknemers uit hoe je je als 

werknemer verzorgt, hoe je communiceert met je collega’s 

en klanten en wat gewenst en ongewenst gedrag is op de 

werkvloer WNK heeft een korte cursus ontwikkeld waarin 

nieuwe werknemers leren wat er van hen verwacht wordt 

en hoe ze het ‘visitekaartje’ van het bedrijf kunnen worden. 

Deze cursus kan eventueel worden aangepast aan de 

vormgeving van het eigen SW-bedrijf en aangevuld worden 

met eigen ‘inhoud’. 


2-6 personen/7-12 personen 

Doel: 

Doel is SW-werknemers via een korte cursus te 

informeren over wat het bedrijf van ze verwacht als het 

gaat om persoonlijke verzorging en omgaan met klanten 

en collega’s. 

Omdat iedereen standaard deze cursus krijgt worden deze 

thema’s goed bespreekbaar in de organisatie. Indien nodig 

kan de organisatie er later op teruggrijpen. 

Resultaat: 

- SW-werknemers zijn op een heldere en toegankelijke 

manier geïnformeerd over wat er op het gebied van 

persoonlijke hygiëne en omgangsvormen van hun 

verwacht wordt. 

- De informatie uit de cursus kan gebruikt worden als 

‘standaard’ in de organisatie. 

, 



0-2 uur 

Bekijken van de PowerPointpresentatie, cursusruimte 

met laptop en beamer regelen, groep samenstellen en 

deelnemers uitnodigen. 

2-4 uur 

Zie hierboven. Daarbij ook: aanpassen van de 

PowerPointpresentatie aan standaarden van het eigen SWbedrijf, 

zowel qua vormgeving als inhoud. 


2-4 uur, neem de tijd voor inbreng uit de groep 

Ruimte: 

Rustige cursusruimte met laptop en beamer. 

Materialen: 

PPT ‘Het visitekaartje van WNK’ 

Kosten: 

Nvt 


Nvt 

Referenties: 

Annabel Grooteman, WNK 

a.grooteman@wnk.nl 



De leidinggevende is in staat om met behulp van 

de PowerPointpresentatie in heldere woorden de 

belangrijkste lesstof te verwoorden en toe te lichten. 

Daarnaast is de leidinggevende in staat te stimuleren dat 

de deelnemers over al deze onderwerpen zelf meepraten, 

ervaringen inbrengen e.d. 


66




Werknemersvaardigheden 

2-4 uur voorbereidingstijd 

67


Minder werk meer leren! 

Korte uitleg: 

Als er veel werk is, is er niet altijd tijd voor leren en 

ontwikkelen van de SW-medewerker. Als er minder werk 

is ontstaan kansen om doelen te combineren. Tijdens 

een werkoverleg aan het begin van de dag wordt het doel 

van de dag bepaald: een bepaalde productietarget, een 

gedragsregel die centraal staat, taakroulatie-afspraken, 

etc. Aan het eind van de dag wordt geëvalueerd: wat gaat 

goed, wat gaat niet goed, welke leerpunten zien we zelf, 

hoe gaan we daar morgen aan werken Teamopdrachten 

of opdrachten voor ontwikkelpunten van de individuele 

medewerker kunnen het vervolg zijn. 


7-12 personen. 

Doel: 

• Meer oog voor het ontwikkelen van vaardigheden en 

competenties van medewerkers. 

• Tijd steken in het leren van medewerkers. 

• Gedeelde verantwoordelijkheid. 

Resultaat: 

• De ontwikkeling van medewerkers krijgt ruimte. 

• Beschikbaar werk wordt in de tijd verspreid, 

waardoor minder lege uren overblijven. 



De begeleiding is in staat om: 

• helder, eenduidig doel voor de dag te formuleren; 

• nabespreking te leiden op constructieve wijze; 

• aandachtspunten voor verbetering ook om te zetten 

naar leeropdrachten voor medewerkers en werkvorm 

om met de leeropdracht aan de slag te zijn. 


2-4 uur. 

Levertijd: 

n.v.t. 


0-2 uur. 

Regelmatig herhalen heeft grote meerwaarde. 

Ruimte: 

Rustige zitplek voor uitleg en nabespreking. Afweging 

kan zijn om de werkvloer zo in te richten dat er ook een 

leerhoek ontstaat. 

Materialen: 

Voorbeeld Uitwerking minder werk, meer leren (bijlage) 

Voorbeeld van aanpak en observatiehulpmiddelen: 

http://toolbox.sbcm.nl 

Checklist werknemersvaardigheden (bijlage) 

Uit de eigen organisatie: werkinstructie, gedragscode, 

subonderdelen van competentielijst etc. 

Kosten: 

Geen. 


n.v.t. 

Referenties: 

Sluisgroep. 

Mw. E. Kansel 

E: kansele@sluisgroep.nl 


68

Bijlage Voorbeeld uitwerking: 

Minder werk Meer leren! 

Voorbereiding 

Begeleiding kiest een thema met een bijpassende opdracht voor tijdens het werk. 

Eventuele hulpmiddelen/werkinstructie wordt gemaakt. 

Voorbereiding van de bespreking. 

Voorbeelden: 

thema opdracht Punten voor nabespreking 

Tempo van werken produceer met je (sub)team - waarom wel/niet gehaald 

XX Producten in XXTijd 

- welke verbeterpunten 

(bijv. veel afleiding, beter 

samenwerken, vaak fouten moeten 

verbeteren, beter plannen, etc.) 

Kwaliteit van werken produceer met je (sub)team Hoeveel gemaakt 

XX Producten in XXTijd, 

Hoeveel goed/fout 

Let daarbij op kwaliteit. 

Wat kun je doen om minder fouten 

te maken (bijv. meer zelfcontrole, 

elkaar helpen, vragen als het niet 

duidelijk is, elkaar minder storen 

bij het werk, etc.) 

Opkomen voor jezelf - I edereen werkt aan op de Vraag: wat liep lekker, wie was 

gewone manier in de productie, 

goed aan het werk Bij wie ging 

zonder instructie vooraf 

het niet lekker 

- productie wordt gestopt voor Vooral tweede groep: 

extra overleg 

wat doe je om de volgende 

keer zelf te zorgen dat je minder 

last hebt 


69

Uitvoering in het werk 

Stap 1: 

Extra werkoverleg/werkinstructie 

Stap 2: 

Begeleiding is op de werkvloer en observeert. Evt een extra Time-out: hoe loopt het in de verschillende opdrachten 

Stap 3: 

Nabespreking van de opdracht 

Stap 4: 

Afspraken over de mogelijke verbeterpunten per medewerker, in de samenwerking, etc. Belangrijk is om deze gelijk 

smart te maken, in een opdracht (bij wijze van spreken) voor de volgende dag, met ook hulp erbij. 

Extra 

- Voor de uitvoering van sommige opdrachten kan het handig zijn externe hulp in te schakelen: rol voor assistentwerkleiding, 

p&o, consulent, etc. 

- Via http://toolbox.sbcm.nl zijn observatie-instrumenten te vinden, meer en minder uitgebreid, die wellicht (ook in 

onderdelen) te gebruiken zijn. 


70

Werknemersvaardigheden - Toolbox 'arbeidsontwikkeling' - SBCM

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?