Er gaat niets boven een vrolijke lach...

Midden in het leven
De idealist
Ruim 42 jaar wachtte Anne-Marie Grijpma op de “verlossende diagnose”.
Sindsdien zet ze zich met hart en ziel in voor mensen met coeliakie: ze adviseert
nieuwe patiënten, geeft voorlichting aan “de buitenwereld” en doet nog veel meer!
In de afgelopen decennia is de voorlichting
over coeliakie sterk verbeterd. Hoe
“exotisch” deze veelvoorkomende autoimmuunziekte
40 of 50 jaar geleden nog
werd gevonden, laat het levensverhaal van
Anne-Marie Grijpma zien.
42 JAAR WACHTEN
Naar alle waarschijnlijkheid, zo vermoedt
de gepensioneerde analiste, heeft ze al
vanaf haar geboorte coeliakie. “Toen ik
twee weken oud was, werd er in het ziekenhuis
ontdekt dat mijn darmen niet goed
functioneerden.” Dat was in januari 1945.
Toen ze zes jaar was, werd Anne-Marie voor
drie maanden opgenomen. Maar ondanks
een paar grondige darmonderzoeken konden
de artsen niets vinden. “Mijn ouders
kregen te horen dat ik maar moest leren
leven met mijn klachten”, vertelt ze. “Pas 36
jaar later werd eindelijk de diagnose coe-
liakie gesteld. In totaal heb ik dus 42 jaar
16 yourlife
moeten afzien.” Anne-Marie had voortdurend
te kampen met ondergewicht. in 1986
woog ze nog maar 38 kg en voelde ze zich
“net een ondervoed kindje uit Afrika, met
een opgezwollen buik en dunne armpjes
en beentjes”.
GROTE OPLUCHTING
Toen de dokter Anne-Marie op haar tweeenveertigste
vertelde dat ze coeliakie had
en voortaan glutenvrij moest leven, ervoer
ze dat als een grote opluchting. “Mijn reactie
was: zie je wel, het zit niet tussen
m’n oren! Eindelijk heeft mijn ziekte een
naam.” Met behulp van glutenvrije voeding
probeerde ze zo snel mogelijk weer grip
te krijgen op haar leven. “Ik wilde eindelijk
met volle teugen gaan genieten”, licht de
Leeuwardense haar gemotiveerde instelling
toe. Met de omschakeling op een glutenvrij
dieet had ze dan ook geen enkele
Anne-Marie wandelt graag door het fraaie Leeuwarden
moeite. “Voor mij was het totaal geen probleem.
Ik ben ook meteen lid geworden
van de Nederlandse Coeliakie Vereniging.
Daar ben ik, zeker in het begin, heel goed
geholpen.”
BROOD WAARMEE JE SPIJKERS
IN DE MUUR KON SLAAN
In 1986, toen bij Anne-Marie de diagnose
coeliakie werd gesteld, waren er nog
maar heel weinig glutenvrije producten.
“Je moest alles zelf maken, koken en bakken.
Veruit de grootste uitdaging was altijd
brood: dat was doorgaans zo hard dat je
er een spijker mee in de muur kon slaan!”
Het recept voor dit eerste glutenvrije brood
was gebaseerd op boekweitmeel en rijstmeel.
Anne-Marie vond het relatief eenvoudig
om het dagelijkse leven aan te passen
aan een glutenvrij eetpatroon. “Het grote
voordeel was – en is – dat ik in m’n eentje
woon. Alles bij mij thuis is glutenvrij.” Van
haar destijds tachtigjarige moeder kreeg
ze alle denkbare steun. “Ze wilde meteen
alles weten over coeliakie en las alle informatie
waar ik de hand op kon leggen. En
als ik bij haar ging eten, stond er altijd een
glutenvrije maaltijd op tafel”, zegt Anne-
Marie met een glimlach. En kwam ze voor
de lunch, dan kreeg ze zelfs de boter op
een apart bordje. In de piepkleine keuken
smeerde eerst Anne-Marie haar boterhammen,
dan pas maakte haar moeder haar
eigen broodjes klaar. “Ze deed echt alles
om te voorkomen dat ik per ongeluk gluten
binnen zou krijgen.”
EEN TIJD VOL VERANDERINGEN
Als “coeliakiepatiënt van het eerste uur”
volgde Anne-Marie de ontwikkelingen op
het gebied van glutenvrij eten op de voet.
“In de loop der jaren zijn er steeds meer
glutenvrije producten op de markt gekomen.
Tegenwoordig kun je in bijna elke supermarkt
wel glutenvrije producten kopen;
soms is er zelfs een uitgebreid aanbod. Er
is dus steeds meer begrip voor mensen
met coeliakie. En zelfs in restaurants wordt