Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

3. Van elders naar Haren toe
Tot zover onze analyse van de verschillende uitspraken die respondenten over het functioneren van
de media hebben gedaan. Ze betreffen een proces van mobilisatie dat vrij lang heeft geduurd. Al een
aantal weken voor het beoogde feest verschenen er berichten in de sociale media terwijl de traditionele
media zeker een week lang de aandacht op het Harense gebeuren vestigden. Men kan echter
ook de vraag stellen hoe de mobilisatie op de dag zelf in haar werk ging. Hoe kwamen al die mensen
eigenlijk naar Haren toe En van welke vervoersmiddelen maakten ze gebruik Helaas kunnen we
deze laatste vraag maar gedeeltelijk beantwoorden. Wij kunnen niet meer vaststellen hoeveel
jongeren er op 21 september een bezoek aan Haren hebben gebracht. Op basis van het deelrapport Er
is geen feest nemen wij aan dat het in totaal om zo’n 5000 mensen ging. Een deel van hen woonde in
Haren zelf, een ander deel kwam van elders naar het dorp toe. Er zijn berichten over een lange rij
auto’s die via de Rijksstraatweg kwamen aanrijden, maar precieze aantallen zijn niet bekend. Er zijn
ook berichten over een groep van circa 800 jongeren die later op de avond te voet vanuit Groningen
naar Haren liepen.
Vast staat in elk geval dat velen met de trein kwamen. Dat ligt om drie redenen nogal voor de hand. Ten
eerste heeft Haren een station waar elk half uur een trein uit Assen en een trein uit Groningen stopt.
Ten tweede is de trein heel geschikt voor feestgangers. Men kan onbekommerd drinken omdat
niemand met de auto hoeft. Ten derde zal een flink deel van de betrokken jongeren een studentenkaart
voor het openbaar vervoer hebben gehad, zodat niemand met extra kosten werd geconfronteerd. Een
en ander maakte de drempel om een bezoek aan Haren te brengen heel laag. Toen de ongeregeldheden
eenmaal een feit waren, kwam de vraag of het treinverkeer moest worden stilgelegd. Achteraf zijn
daarover verwijten aan het adres van de gemeente en NS gemaakt. ‘Het is onbegrijpelijk dat ze de
treinen bij ons [in Haren] lieten stoppen’, roept een respondent uit (R42). Toch is deze mogelijkheid op
21 september 2012 wel degelijk besproken. Een medewerker van de NS vertelt dat de argumenten voor
en tegen serieus zijn gewogen. ‘Uiteindelijk hebben wij unaniem geadviseerd om de treinenloop niet te
veranderen. Als we het treinverkeer hadden stilgelegd, zouden er problemen zijn ontstaan op de
stations van Assen of Groningen (…) Politie en gemeente namen ons advies over (…) Ik sta nog steeds
achter de beslissing om de treinenloop niet te stoppen. Ik vond het een erg goed besluit’ (R57). Intussen
hield het personeel van de NS de aantallen reizigers bij. Naar verluidt heeft men die avond zo’n 2000
personen naar Haren gebracht, terwijl er later op de avond 1200 mensen per trein zijn vertrokken. De
ochtend na de rellen bracht men nog eens 600 personen uit Haren weg. Dat gebeurde allemaal binnen
de reguliere dienstregeling (R57).
Dat er inderdaad grote aantallen reizigers in het geding waren, blijkt eveneens uit de woorden van een
toezichthouder die bij Prorail werkt. ‘Aan het begin van de avond waren we met vier mensen van Prorail
bij een briefing van de KLPD in Groningen. Daar ging men uit van drie scenario’s: bij een aantal van 600
personen of minder zou opschaling niet nodig zijn, bij een aantal van 1100 of meer juist wel. Tegen 20
uur was al duidelijk dat er een grote massa aankwam en dat er moest worden opgeschaald. Achteraf
beseften we dat er meer blauw op straat had moeten zijn. De ME was er te laat en ook met te weinig
manschappen . De politie had verder moeten opschalen omdat er een mediahype gaande was…’ (R56).
Los van de aantallen is er de vraag in welke stemming al die reizigers naar Haren toegingen. De al
aangehaalde NS-medewerker zegt het zo:
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 61