Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Wat hebben respondenten tijdens het veldwerk in en rond Haren over mobilisatie door de media gezegd
En hoe zien zij het verschil tussen traditionele en sociale media
2. Sociale en traditionele media
Voor verreweg de meeste van onze respondenten zijn sociale media een fact of life. Daaruit volgt niet dat ze
alles even interessant vinden of er actief aan deelnemen. ‘Ik doe niets met Twitter of Facebook’ zegt de
vader van een jongen die naar Haren was. ‘Maar in de media is die virtuele wereld wel de realiteit. Als je dat
niet snapt, loop je achter de feiten aan’ (R32). Voor een ambtenaar die bij de gemeente Haren werkt, is de
meeste informatie op Twitter niet interessant (R52). Desondanks beseft iedereen dat het gaat om een
onontkoombare realiteit die verstrekkende gevolgen heeft. ‘Een Facebook event heeft ontzettend veel
impact en gaat de hele wereld over’, merkt iemand op. ‘De grote vraag is hoe je daarmee om kunt gaan’
(R27). Haar woorden worden bevestigd door een ouder die zegt: ‘Mijn tienerdochter in Brazilië kreeg alle
berichten over Haren door. Ze heeft alles via Facebook kunnen volgen’ (R40).
Met betrekking tot de gebeurtenissen op 21 september zeggen sommigen dat er fouten zijn gemaakt. ‘De
kracht van Facebook en de snelheid waarmee jongeren communiceren is onderschat. Je moet sociale
media serieus nemen maar evengoed weten dat ze het prima kunnen relativeren’ aldus een mevrouw
die de rellen van nabij meemaakte (R39). Diverse professionals zeggen (terugkijkend op wat er is
gebeurd) dat de werking van sociale media sterker is dan ze van tevoren hadden ingeschat (R62, R53).
Maar het veelgehoorde idee dat ‘Haren’ door deze nieuwe media veroorzaakt is, wordt door geen van
onze respondenten ondersteund. Dat is wel opmerkelijk, gegeven het feit dat ze allemaal gezien
hebben hoe gemakkelijk een virtueel event ontspoort. Daarover is een van de ouders heel duidelijk. ‘De
schuld aan de sociale media geven, vind ik onterecht. Dat is achterhaald’, zegt hij (R25). Een tweede is
het daarmee eens en stelt: ‘Sociale media zijn slechts een doorgeefluik. [Indien nodig] moeten andere
instanties aan de rem trekken’(R30). Overigens merken diverse respondenten op dat bepaalde muziekzenders
eigenlijk actiever waren dan de sociale media. Een van de ouders betwijfelt of media als
Facebook of Twitter rond de gebeurtenissen op 21 september de voornaamste rol speelden. ‘Het waren
vooral de DJ’s van Q Music, Veronica of 3FM die aandacht voor het feest hadden’ (R26). Iemand anders
valt hem bij en zegt: ‘Het waren vooral hippe radiostations die zeiden dat het een vet of leuk feestje
werd’ (R41).
Tegelijkertijd lijkt er in en rond Haren een brede consensus te bestaan over het optreden van de
traditionele media. Jong en oud zijn het erover eens dat een deel van het echte probleem door hen
veroorzaakt is. Een jongen zegt: ‘Op school heeft iedereen die foto’s en filmpjes zitten bekijken. Via het
internet kwam het bij iedereen terecht. Doordat de oude media erbij kwamen, werd de aandacht nog
méér aangewakkerd. Dan heb je maar enkele minuten nodig of het wordt door honderdduizenden
gezien. De oude media gaven het zetje waardoor het explodeerde, denk ik. Als de oude media er niet bij
waren geweest, was het niet zo geëxplodeerd’ (R2). Met deze laatste aanname stemmen de respondenten
op verschillende manieren in. We volstaan met paar citaten uit onze gesprekken met jongeren.
‘Als het alleen op Facebook was gebleven, waren er minder mensen gekomen. Maar toen de andere
media erover gingen berichten, werd het een serieuze zaak. Dan gebeurt er vast wel iets…’ (R9). Een
ander jongere spreekt in meer algemene zin over de media en verklaart: ‘Was de media-aandacht niet
zo groot geweest, dan waren er lang niet zoveel mensen op af gekomen’ (R12). Een volgende meent dat
de nieuwsmedia met hun aandacht een versterkend effect hebben gehad: ‘Ik verwacht van de media
gewoon dat ze dit soort nieuws brengen. Dat is geen fout. Het is niet de radio die mensen ertoe aanzet
om te smijten met dranghekken. Veel mensen in het zuiden van Nederland hebben het niet via de
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 57