Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente
Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente
Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
5 Mobilisatie<br />
Sociale media en opwinding<br />
In dit hoofdstuk gaat het om de vraag welke functie zowel nieuwe als traditionele media bij de rellen<br />
in Haren hadden. We vragen ons met name af of zij het ontstaan van een gewelddadige massa<br />
hebben afgeremd dan wel gestimuleerd hebben. Veel mensen zijn vandaag de dag van de tweede<br />
optie overtuigd. Het is niet voor niets dat de gebeurtenissen van 21 september 2012 als<br />
‘Facebookrellen’ te boek staan. Sommigen geloven zelfs dat er zonder Facebook of vergelijkbare<br />
media nooit rellen in Haren waren geweest. Er is dus alle reden om ons te verdiepen in de betekenis<br />
van deze media. Daarbij past wel een voorname kanttekening. Dit hoofdstuk concentreert zich op de<br />
manier waarop de bewoners en ondernemers van Haren, jongeren die bij de rellen zijn geweest én<br />
hun ouders zich over deze media uitlaten. De meer objectieve vraag hoe de sociale media daadwerkelijk<br />
hebben gefunctioneerd en hun feitelijke interactie met de traditionele massamedia komt in het<br />
deelrapport De weg naar Haren aan bod. Wij houden ons vooral bezig met de manier waarop het<br />
functioneren van deze media door een aantal maatschappelijke actoren ervaren is en met de vraag of<br />
ze er een mobiliserende werking aan toeschrijven. Aan het slot van dit hoofdstuk voegen we daar<br />
nog een aantal opmerkingen over mobilisatie in ruimtelijke zin aan toe.<br />
1. Over de vloeibare samenleving<br />
Voordat we tot de media zelf overgaan, moeten we de bredere achtergrond van onze vraag uiteenzetten.<br />
Het zou namelijk een vergissing zijn te denken dat ‘mobilisatie’ alleen maar door nieuwsmedia<br />
gebeurt. Zaken als mobiliteit en flexibiliteit zijn kenmerkend voor het moderne leven in meer<br />
algemene zin. Wie zich wil verdiepen in de verstrekkende gevolgen ervan, vindt in het werk van<br />
sociologen als Richard Sennet of Zygmund Bauman boeiende literatuur (Sennet 2000, Bauman 2000<br />
en 2011). Zij benadrukken het enorme verschil tussen het oude type samenleving – waarvan het dorp<br />
een prototype is – en de levenswijze die we in de huidige, sterk urbane samenleving aantreffen. In<br />
het dorp brengen veel mensen hun leven met een beperkt aantal medemensen door, terwijl de<br />
moderne stedeling zich omgeven weet door miljoenen passanten die hij zelden kent. Deze twee<br />
typen van samenleven brengen heel andere vormen van sociale controle met zich mee, een ander<br />
soort betrokkenheid, een andere vorm van aanspreking en andere typen van normaliteit. Dat is van<br />
groot belang als men de gebeurtenissen in Haren in het juiste licht wil zien. We moeten oppassen<br />
voor de illusie dat men dergelijke rellen kan bestrijden of voorkomen door terug te grijpen op de<br />
middelen die uit het dorp afkomstig zijn. Men kan zelfs de vraag stellen of Haren wel een ‘dorp’ is. In<br />
een aantal opzichten natuurlijk wel. De gemeente Haren telt immers een bescheiden aantal inwoners<br />
die op allerlei manieren met elkaar verbonden zijn en wel degelijk als een vorm van gemeenschap te<br />
beschouwen zijn. Maar deze plaats is tegelijkertijd volledig opgenomen in de Nederlandse netwerkmaatschappij<br />
met alle gunstige en minder gunstige kenmerken van dien. Het is daarom niet misplaatst<br />
om enkele woorden te wijden aan de manier waarop we ‘mobilisatie’ anno 2013 moeten<br />
opvatten.<br />
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 55