Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Samenvatting van hoofdstuk 4
• Project X behoort tot het genre van de ‘adolescentenfilms’ die vanaf de jaren tachtig populair
werden. Deze films sluiten goed aan bij de verbeeldingswereld van jongeren. Ze bieden in feite een
leerzame blik op datgene wat adolescenten zoal bezig houdt.
• Het overtreden van sociale regels speelt bij deze films een centrale rol. We zien een conflict tussen
datgene wat er in een situatie wordt verwacht en datgene wat er gebeurt. Dat conflict is de basis
van het komische en maakt de kern van het genre uit.
• De humor is vaak grof terwijl dialogen doorgaans lomp of schunnig zijn. De visuele grap is favoriet.
De adolescentenfilm zet graag het mechanisme van de slapstick in. Een belangrijk voordeel
hiervan is dat het direct tot de verbeelding spreekt.
• Wat in het gewone leven onacceptabel is, wordt in de komische film juist getoond. In feite maakt
de film alles en iedereen belachelijk. Ze ondermijnt vooral de wereld der volwassenen.
Vertegenwoordigers van de bestaande orde delven steeds het onderspit.
• Deze films verwijzen ook naar een overgangsritueel en een omkeringsritueel. De eerste soort
omvat symbolische handelingen die plaatsvinden als iemand een andere positie krijgt.
Bijvoorbeeld de overgang van adolescentie naar volwassenheid.
• Omkeringsrituelen doen zich voor als een relatief zwakke groep spanningen ervaart die ze niet kan
oplossen. In dat geval wordt de bestaande orde symbolisch op zijn kop gezet. Dit gaat gepaard
met groteske grappen, maskerades, overdreven gedrag et cetera.
• Beide soorten rituelen komen in Project X aan bod. In die zin behoort de film eerder tot de orde
van het symbolische dan tot die van de sociale realiteit van alle dag. Men kan zelfs zeggen dat ze
loodrecht op die laatste orde staat.
• Een grap die de sociale orde respecteert is helemaal niet leuk. Het effect van de grap is juist dat er
een kortsluiting optreedt tussen datgene wat men normaliter verwacht en datgene wat er gebeurt.
• Als jongeren over de film spreken, duiken vaak dezelfde beelden op. Ze herinneren zich vooral dat
het om een volledig uit de hand gelopen feestje gaat. Dat vormt als het ware de kwintessens van
Project X en het wordt door iedereen herkend.
• Onze jonge respondenten begrepen goed dat er een verschil tussen fictie en realiteit bestaat.
Hoewel ze de ontsporing van het feestje in de film misschien opwindend, spannend of leuk
vonden, ging niemand ervan uit dat zoiets daadwerkelijk gebeurt.
• Het idee van een groot feest werd langzaam maar zeker geloofwaardiger. De vraag hoeveel
mensen er naar Haren zouden komen, sprak tot de verbeelding. De aanmeldingen gingen snel
omhoog omdat iedereen door iedereen uitgenodigd werd.
• Ongeveer een week voor 21 september bereikte het aantal verwijzingen naar Project X op
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 51