Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

waarom we de geraadpleegde literatuur in vier groepen hebben opgedeeld. De voornaamste van
deze invalshoeken komen op het volgende neer: a) Studies over de sociaalpsychologische ontwikkeling
van jongeren, met name in de leeftijd van 14 tot 24 jaar; b) Studies vanuit de culturele antropologie
die ingaan op de symbolische en rituele dimensie van menselijke gedragingen, met name waar
het om overgangsrituelen en omkeringsrituelen gaat; c) Cultuurfilosofische studies die vooral over
het stellen en overschrijden van normen gaan, waarbij de nadruk op het openbare leven ligt; d)
Studies die betrekking hebben op het besturen van professionele organisaties en lokale gemeenschappen,
met een nadruk op processen die een hoge graad van complexiteit kennen.
Op basis van deze wetenschappelijke literatuur, de drie essays, de uitkomsten van ons empirisch
onderzoek en de hypothesen die voortdurend werden besproken binnen de Commissie Haren, werd
in de periode van 15 januari tot 15 februari 2013 ons deelrapport geconcipieerd.
Een bijzonder onderzoek
Terugkijkend beseffen we dat het onderzoek naar de gebeurtenissen in Haren ook voor onszelf een
bijzondere ervaring was. Ik stip drie elementen aan.
In de eerste plaats is het niet erg waarschijnlijk dat de ongeregeldheden van 21 september 2012 zich
op een afzienbare termijn zullen herhalen, zeker op deze schaal. ‘Haren’ blijft waarschijnlijk een
eenmalige gebeurtenis en het is voor onderzoekers altijd heel bijzonder als je dat van zeer nabij kunt
meemaken. Men kan het vergelijken met een astronoom die een supernova ziet en daardoor de kans
krijgt om in één keer alle waarnemingen te doen die men anders uit vele observaties bij elkaar moet
sprokkelen. Wat we hebben onderzocht was een incident waarbij zich een even plotselinge als
leerzame botsing tussen de krachten van orde en chaos afspeelde. Dit incident zal bij het debat en de
beleidsvorming van de komende jaren nog vaak aangehaald worden.
Ten tweede omdat dit onderzoek tot een bijzondere combinatie van typen informatie heeft geleid. Er
zullen niet veel processen of gebeurtenissen zijn waarbij de zaak vanuit zo verschillende perspectieven
zijn bezien en waarbij zo diverse kennisbronnen zijn gebruikt. Er werden interviews gehouden
met bestuurders en professionals maar ook met bewoners en met jongeren. Er zijn documenten
bestudeerd maar ook video-opnamen en andere beelden die door vele partijen bij elkaar gebracht
werden. Er zijn analyses gemaakt van het verkeer op Facebook, Twitter en andere sociale media maar
ook van de berichten in de krant en op TV. Met andere woorden: we mogen het onderzoek zelf gerust
multimediaal noemen en denken dat Haren daardoor een van de best gedocumenteerde incidenten
is.
Ten derde is dit onderzoek uniek door de manier waarop we tot een rapport kwamen. We hadden
niet alleen van doen met een grote diversiteit aan inzichten, maar moesten die ook in een relatief
korte tijd (feitelijk drie maanden) verwerken. Door de publieke verwachtingen moesten we gedurende
het hele project onder grote tijdsdruk werken en nogal planmatig te werk gaan. Dat kan alleen
wanneer alle betrokkenen een hoge mate van persoonlijke en wetenschappelijke discipline opbrengen
en zich in dienst stellen van het onderzoek in zijn geheel. Daar komt nog eens bij dat we onze
bevindingen telkens moesten toetsen aan de inzichten die de twee andere deelonderzoeken voortbrachten,
wat intensieve besprekingen binnen de Commissie Haren tot gevolg had. Ik kijk met veel
genoegen terug op de even prettige als constructieve manier waarop dit gesprek onder leiding van
Job Cohen verlopen is.
238 | COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN