Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Vervolgens maakten we op grond van de eerste twaalf interviews een lijst van onderwerpen die
regelmatig aan bod kwamen. We besloten ons daarop te concentreren omdat er anders een breed
uitwaaierende verzameling van uitspraken over de meest verschillende onderwerpen zou ontstaan.
Thema’s die in veel gesprekken aan bod kwamen waren de volgende: a) het optreden van de
overheid, b) communicatie van/met de gemeente; c) wel/geen alternatief feest; d) kenmerken van
relschoppers; e) ervaringen van jongeren; f) het omslaan van de sfeer, g) ervaringen van volwassenen;
h) het optreden van de politie; i) sociale en traditionele media; j) gebruik van drank en andere
middelen; k) voorgeschiedenis en aanloop naar het feest; l) interactie binnen de gezinnen.
Terwijl de onderzoekers zich bogen over deze onderwerpen, begonnen onze masterstudenten met
het uitwerken van de bandopnamen. Dat leverde een volledige transcriptie op inclusief de vele ehs…
en ahs… die gesproken taal nu eenmaal kent. Bij het opnemen van bepaalde passages in ons rapport
hebben we het gesproken woord enigszins gefatsoeneerd zonder ook maar iets af te doen van
datgene wat de respondent te zeggen had. Dat leidde tot een verzameling uitgeschreven interviews
die uiteindelijk 1523 pagina’s omvat. Deze teksten zijn beschikbaar voor wetenschappers die later
nog eens onderzoek naar de gebeurtenissen in Haren willen doen. Ze worden aan het archief van de
Commissie Haren toegevoegd en kunnen na toestemming worden ingezien.
Na het uitschrijven van de interviews stonden we voor de vraag hoe men deze enorme hoeveelheid
informatie op een verantwoorde manier tot maximaal 100 bladzijden konden terugbrengen. We
gingen daartoe uit van een bijgestelde lijst met centrale onderwerpen en sorteerden alle uitspraken
die door respondenten over deze onderwerpen waren gedaan. Data leidde tot een bestand met 2364
kortere tekstpassages die we als basis voor onze analyse hebben gebruikt. Toen deze verzameling
medio januari was voltooid, konden de tekstpassages in de verschillende hoofdstukken van het
rapport worden verwerkt. De meeste vindt de lezer in de vorm van korte of langere citaten in de
hoofdtekst terug.
Duiding van de gegevens
Behalve interviews hebben we voor deze rapportage ook gebruik kunnen maken van inzichten die
ons door deskundigen zijn aangereikt. Meer specifiek hebben we voor drie gebieden een expert
gevraagd om een essay te schrijven dat aan de problematiek van Haren raakt. Dat waren achtereenvolgens
Martijn Lampert van onderzoekbureau Motivaction die een analyse maakte van de voornaamste
trends die zich onder de Nederlandse jeugd aftekenen. Ten tweede Heidi de Mare die een
analyse van Project X en vergelijkbare films heeft gemaakt. Ten derde Ninette van Hasselt van het
Trimbos-instituut die uiteenzette welke effecten alcohol en andere drugs hebben op jongeren en hoe
dat in het uitgaansleven vaak tot agressie leidt. De integrale tekst van deze drie essays vindt de lezer
in bijlage 1 t/m 3 van dit rapport. In de hoofdtekst hebben we volstaan met een beknopte weergave
van hun inzichten.
Een ander belangrijke bron van kennis waren wetenschappelijke studies die licht wierpen op bepaalde
facetten van het complexe proces dat zich in Haren voltrokken heeft. Sommige van die studies
zijn tamelijk recent en gebonden aan problemen van de hedendaagse maatschappij. Maar er waren
ook publicaties bij die ik lang geleden en in een heel ander kader had bestudeerd. Tijdens het
onderzoek bleek dat deze soms een verrassend perspectief boden op datgene wat er rond 21
september 2012 was gebeurd. Gaandeweg werd duidelijk dat we ook binnen ons eigen deelonderzoek
het beste met een combinatie van meerdere disciplines konden werken. Dat is de reden
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 237