Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

1. Opgestookt, lopend vuurtje of een brandende kwestie 20
‘Merthes feestje had het momentum van de film Project X, die in maart in de Nederlandse bioscoop kwam.’
Heleen van Lier, de Volkskrant (24.09.2012: 7).
Dat het uit de hand gelopen feestje op 21 september 2012 in Haren te maken had met de recent
verschenen film PROJECT X (2012) staat buiten kijf. 21 In vrijwel geen enkel bericht of interpretatie
ontbreekt een verwijzing naar deze Hollywoodfilm. De naamgeving alleen al onderstreept het
vanzelfsprekende verband. 22 Dat is bekrachtigd in de kort daarop aangekondigde PROJECT X-feesten
in Amersfoort, Arnhem, Eindhoven en Amsterdam. Ook de vele beelden die de berichtgeving
begeleiden spreken duidelijke taal: het zijn vaak varianten op de filmposter en de persfoto’s lijken op
slotbeelden uit de film en het beginbeeld van de trailer. 23 In de reacties de eerste weken erna overheerst
de idee dat het nogal logisch is dat deze film aanzet tot wilde puberfeestjes die mede door de
sociale media onverbiddelijk in chaos, geweld en ravage uitmonden. 24 Men verwijst naar vergelijkbare
uit de hand gelopen feestjes van losgeslagen tieners in Australië, de VS, Duitsland en Frankrijk. 25
En ook een filmrecensent wees er kort na de lancering van de film in maart 2012 al op: ‘PROJECT X is
a warning to parents and police everywhere’. 26
Voor het overige wordt in de berichtgeving over het Harense event de film slechts in het voorbijgaan
aangestipt. Men neemt gewoon aan dat de film wordt nageaapt en nagevolgd: de film fungeert als
bron van inspiratie, bezit een vanzelfsprekende virale besmettelijkheid en voorspelt een soortgelijke
wanorde als waarop het filmverhaal uitloopt. 27 De causaliteit in het denken over het Harense slagveld
lijkt onvermijdelijk. 28 ‘De informatieketen die de Project X-rellen mede veroorzaakte, bestaat uit het
20
Deze metaforen zijn talrijk in het publieke debat: ‘lopend vuurtje’ (de Volkskrant, 24.09.2012: 7), ‘het vuurtje hebben aangewakkerd’
(de Volkskrant 26.09.2012: 31), ‘De sociale media hebben het vuurtje in Haren aangestoken, zoveel is zeker. Maar het zouden de
“klassieke media” zijn geweest die het vuurtje hebben opgepookt’ (de Volkskrant, 29.09.2012: 34) en ‘het licht van de camera’s voedt
het vuur van de rellen.’ (Trouw, 29.09.2012: 21).
21
Een greep: ‘Project X verwijst naar de populaire Amerikaanse film Project X (2012), waarin een feestje dankzij sociale media uit de
hand loopt’ (NRC, 19.09.2012: 33), ‘Project X is de titel van een film uit 2012, waarbij een stel tieners een feest aankondigen op
Facebook. Resultaat: de straat vol bezoekers, totale chaos.’ (de Volkskrant, 22.09.2012: 6); ‘Die naam is een knipoog naar de film
Project X (2012) waarin drie scholieren populair willen worden met een feest dat gierend uit de hand loopt.’ (NRC, 24.09.2012: 4). ‘ “Ze
wisten van Project X en ze kwamen om te rellen”.’ (NRC, 24.09.2012: 5); ‘De naam verwijst naar de film Project X (2012), waarin een
huisfeest volledig ontspoort.’ (de Volkskrant, 04.10.2012: 6).
22
In eigengemaakte leuke beelden die op Facebook verschenen (de Volkskrant, 04.10.2012: 7) en in de lollig bedoelde slogans die DJs
de wereld in stuurden werd dit ook bekrachtigd: ‘SLAM!FM maakt er zelfs een speciale leader bij: “The 21st of september”, klinkt het
voor het begin van het dagelijks Project-X-nieuws-blokje. “The party, that will bring an entire nation …. to the ground. Project X.” (NRC,
24.09.2012: 5).
23
De officiële Nederlandse trailer PROJECT X start met de slotbeelden uit de film en dat bepaalt de verwachting van de film die men
gaat zien (http://www.youtube.com/watchv=Tep-7KEEsj4).
24
Een greep: ‘Op Facebook hadden 30.000 mensen zich aangemeld voor ProjectXHaren, vernoemd naar de Amerikaanse film “Project
X” waarbij eenzelfde situatie enorm uit de hand loopt. Om te voorkomen dat de woning van Merthe en haar bezorgde ouders, net als
in de film, zou worden afgebroken, had de politie de straat al rond vier uur `s middags over een lengte van honderden meters afgezet.’
(Trouw, 22.09.2012: 3). ‘De Britse krant The Guardian noemde de film de “wildste partyfilm ooit”. Geen wonder dus dat de film
navolging kreeg.’ (de Volkskrant 24.09.2012: 7).
25
de Volkskrant, 24.09.2012: 7, waarin ook staat:’’De beelden van die avond [in Texas] vertonen grote overeenkomsten met de film:
jongeren werden dronken, klommen op huizen, er ontstonden brandjes en het liep volledig uit de hand.’ Voorafgaand (NRC,
20.09.2012: 8) worden al genoemd Duitsland (juni, juli en augustus 2012) en Frankrijk (juni 2012).
26
http://www.metacritic.com/movie/project-x/details
27
‘De film Project X, waarin een verjaardagsfeest volkomen ontspoort, diende op 21 september als inspiratie voor massale rellen in het
Groningse Haren’ (de Volkskrant, 20.10.2012: 3).
28
Enkelen zien de Harense rellen als een onvermijdelijk natuurverschijnsel. ‘De orkaan Project X, die al enige tijd in Europa woedt,
heeft in Haren veel schade aangericht.’ (NRC, 02.10.2012’: 15), ‘Het werd een perfect storm.’ (NRC, 25.09.2012: 33), overigens ook een
filmtitel.
COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 173