Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

Daarnaast is gebruikgemaakt van een onderzoek naar waarden dat in juni 2012 is gehouden in het
online StemPunt-panel van Motivaction onder 3212 respondenten van 15-70 jaar, waaronder 346
jongeren van 15-25 jaar.
3. Generaties en maatschappelijke verandering
In de publicaties over de grenzeloze generatie is gebruikgemaakt van de generatie-indeling van de
socioloog prof. Henk Becker. In onderstaand figuur is het zogeheten burgerschapsstijlenprofiel
weergegeven van de generaties die hij onderscheidt, met daaraan door Motivaction toegevoegd de
grenzeloze generatie die na 1986 is geboren. In het waardenonderzoek van Motivaction worden acht
Mentality-milieus onderscheiden op basis van overeenkomstige waarden en drijfveren. Deze 8
groepen zijn teruggebracht tot vier burgerschapsstijlen op basis van hun houding ten aanzien van
samenleving en overheid: plichtsgetrouwen, structuurzoekers, verantwoordelijken en zelfredzamen.
In de figuur valt op dat de plichtsgetrouwe groep Nederlanders sterk afneemt naarmate de generatie
later is geboren. De gestage individualisering bij de jongere generaties is duidelijk zichtbaar. Dit heeft
onder meer tot gevolg dat autoriteit al geruime tijd niet meer als vanzelfsprekend wordt geaccepteerd.
Voor een deel zijn deze patronen te verklaren vanuit de formatieve periode van de betreffende
generatie. De maatschappelijke omstandigheden en het opvoedingsklimaat waarin jongeren nu
opgroeien zijn fundamenteel anders dan ten tijde van de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog.
De afkalvende plichtsgetrouwheid is al enkele decennia een maatschappijbreed verschijnsel dat
samenhangt met processen als individualisering, ontkerkelijking en de opkomst van een permissieve
samenleving. Deze ontwikkeling is volop zichtbaar in het onderwijs, de publieke ruimte, op de
sportvelden, op de werkvloer, in de opvoeding, et cetera.
4. Opmars van de B.V. IK
Het ligt niet in de lijn der verwachting dat de plichtsgetrouwheid weer sterk zal
terugkomen naarmate de jongere generaties ouder worden. De samenleving is
grondig veranderd. Ook is er geen sprake meer van een generatieconflict en het
158 | COMMISSIE onderhandelingshuishouden ‘PROJECT X’ HAREN is opgekomen. Opvallend is dat de jongste generatie
bestaat uit 2 hoofdstromen: de zelfredzamen en structuurzoekers. Wanneer jongeren
van nu worden vergeleken met jongeren van ruim 10 jaar geleden dan valt op dat de