Deelrapport 3: Hoe Dionysos - Universiteit Twente

dit hoofdstuk meegaven. Hoewel er op 21 september 2012 geen doden zijn gevallen en er in
Nederland wel eens ergere rellen hebben plaats gehad, laten onze gesprekken zien dat veel bewoners
door ‘Haren’ zijn geïntimideerd. Dat brengen we met het onderstaande in kaart waarbij we,
omwille van een vergelijking met de verhalen van jongeren, qua onderwerp de volgorde van het
vorige hoofdstuk aanhouden.
1. Relschoppers of feestgangers
Veel volwassen respondenten benadrukken dat de rellen door ‘vreemd volk’ veroorzaakt zijn.
Vreemd in de zin dat ze er afwijkend uitzagen, maar ook vreemd omdat ze van elders naar Haren
toekwamen. Dat vreemde gedrag zou onder meer veroorzaakt zijn door het gebruik van drank en
drugs. Volgens een respondent werd er op straat cocaïne uitgedeeld. Hij zag jongeren met weggedraaide
pupillen die ‘compleet doorgedraaid’ waren (R50). Iemand anders zegt: ‘Ze waren allemaal
knetter high of wat het ook wezen mag. Neem maar van mij aan dat ik het herken als iemand strak
staat van de pillen. Ze liepen trouwens ook allemaal met flessen sterke drank’ (R24). Een derde
respondent stelt dat veel jongeren ‘totaal gedrogeerd’ waren (R34). In hoofdstuk 8 stelden we al vast
dat de getuigenissen over druggebruik elkaar tegenspreken. Bovendien vergt het vaststellen of
iemand bepaalde drugs heeft gebruikt een geoefend oog. De meeste leken kunnen het verschil
tussen het effect van ecstasy of cocaïne bijvoorbeeld niet onderscheiden. Verschillende jongere
respondenten gaven aan dat ze strak stonden van de adrenaline door de spanning en sensatie die
het hele gebeuren bij hen opriep, waardoor ze in een bepaalde roes kwamen. Daardoor kan iemand
eenzelfde verwilderde blik in de ogen krijgen als je ook wel bij het gebruik van bepaalde drugs
(amfetamine en cocaïne) ziet. Het is dus voorstelbaar dat volwassen toeschouwers ervan uit gingen
dat de jongeren onder invloed van drugs handelden.
Het ‘vreemde’ van de geweldplegers wordt ook op andere manieren aangeduid. Nogal wat informanten
benadrukken dat het om niet-Harenaren ging. Iemand die alles vanuit zijn tuin gevolgd
heeft, vertelt dat er rond 17.00 alleen gewone mensen uit Haren langs kwamen. Vanaf 19.00 uur ging
het om heel ander volk: mensen van buiten (R43). Zijn indruk wordt gedeeld door een ondernemer
die het niet vertrouwde. ‘Ik deed mijn winkel eerder dicht, want ik vond de sfeer niet goed. Ik vond
het maar vreemd spul met flessen cola en kratjes bier (…) Het punt was dat er groepen jongeren
rondliepen die hier normaal nooit rondlopen. Ze waren een beetje in een jolige bui, maar het was
geen prettige bui!’ (R49). De een wijst op het feit dat de aangehouden verdachten ‘vooral jongeren
van buiten’ zijn (R53) terwijl de ander spreekt over jongeren die bier drinken en ‘hier niet thuishoren’
(R51a). Tenslotte zijn er getuigen die het vreemde met een bepaald soort kleding of auto in verband
brengen. Een van hen zag veel mensen per auto naar Haren gaan en zegt: ‘Gezien het type auto dacht
ik al snel: Die komen om te rellen of voor geouwehoer’ (R26). Volgens een buurtgenoot van Merthe
was er de hele dag sprake van een verhoogde activiteit. ‘Er reden allemaal van die autootjes. Dat
waren Golfjes en mensen met petjes die regelmatig stopten. Dat was al de hele week gaande:
mensen die langsreden en dan even stopten’ (R43). Een respondent legt uit dat je dit type jongeren in
Haren niet zo snel tegenkomt: ‘Haren is wat dat betreft een beetje een uitzondering in deze omgeving.
Dat type jongens kom je natuurlijk in heel veel dorpen gewoon tegen’ (R63). Toch zijn er ook
bewoners die vonden dat het ‘gewone’ jongeren betrof: ‘Laten we niet weer stigmatiserend aan de
gang gaan. Het waren gewoon blanke jongetjes. Het is gewoon een algemene afspiegeling van de
maatschappij’ (R49).
116 | COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN