<strong>Proceedings</strong> NIOC 2011 2.3 RESULTATEN VOORONDERZOEK Gedurende het vooronderzoek hebben HBO-studenten van verschillende opleidingsrichtingen ‘Divergent Thinking Tests’ uitgevoerd. Vooraf moet worden opgemerkt dat de tests die zijn uitgevoerd bij het vooronderzoek eigenlijk waren bedoeld om het experimentmodel te valideren. Dat de resultaten nu worden ingezet om verschillen tussen studenten Informatica en studenten van andere vakrichtingen te vergelijken is een geval van serendipiteit. 2.4 METHODE VOORONDERZOEK Tijdens het vooronderzoek was de aanpak als volgt: iedere student (c.q. proefpersoon: PP, meervoud PPN) heeft één keer een ‘Divergent Thinking Test’ (DDT) uitgevoerd. Een DDT bestaande uit twee opdrachten á 7 minuten: een ‘Verbal-Task’ (VT) en een ‘Figural- Task’ (FT). Bij de VT is het de bedoeling dat PPN de antwoorden opschrijven. FT is een tekenopdracht. Gedurende het vooronderzoek werd telkens een combinatie van een VT en een FT aan de PPN voorgelegd. Één combinatie bestond uit VT: ”Wat kan er allemaal gebeuren als mensen niet zouden slapen”; en FT: ”Wat kan er allemaal met een cirkel”. De andere combinatie bevatte VT: “Wat kan er allemaal gebeuren als mensen op de maan zouden wonen”; en FT: ”Wat kan er allemaal met een kruis”. FIGUUR 1 Praktijkvoorbeeld van een ‘figural-task’ (FT) In totaal hebben 157 PPN aan het vooronderzoek meegewerkt. 86 PPN waren studenten HBO-informatica. De overige PPN (71) volgden een andere opleiding. HBO studenten (mv) task fluency informatica non-informatica ∆ Mu i or ni verbal niet slapen 13,25 13,94 0,69 5,2 ni maan 11,19 10,88 0,31 2,9 i figural cirkel 12,60 17,82 5,22 41,4 ni kruis 10,50 13,94 3,44 32,7 ni Bovenstaand schema toont dat studenten informatica (i) significant minder ideeën bedenken middels een DDT dan studenten van andere studierichtingen (ni). Enkel bij de VT (maan) scoren informaticastudenten hoger – bovendien met het kleinste verschil (delta: ∆ = 0,31 en percentage: Mu = 2,9). In de tabel is te zien dat ni-verschillen aanzienlijk groter zijn. Bij FT genereren niet-informatica studenten maarliefst 41,4% meer ideeën dan informaticastudenten. 38
<strong>Proceedings</strong> NIOC 2011 Dit duidt op een mogelijke ‘achterstand’ van informaticastudenten bij het genereren van ideeën. Opmerkelijk, omdat informatici belangrijk zijn bij de totstandkoming van innovaties. In de wetenschap dat daar veel ideeën voor noodzakelijk zijn. 2.5 DISCUSSIE Het is goed mogelijk dat de data van de latere experimenten voornoemde resultaten kunnen wijzigen. Ook dienen leeftijd en geslacht nog nader te worden beschouwd. Dit betekent dat voorschrijdend inzicht zal ontstaan op basis van latere resultaten van experimenten die binnen dit onderzoek nog zullen worden uitgevoerd. De huidige conclusies zijn wellicht van tijdelijke aard, maar vooralsnog niet minder treffend. 3 Conclusie De volgende samengevatte punten verantwoorden de keuze om creatief denken bij studenten HBO-informatica te stimuleren en creativiteitstraining in curricula op te nemen. – Innovatie is essentieel voor de hedendaagse maatschappij en economie. – ICT speelt een cruciale rol bij innovatie en onze kennismaatschappij. – Er zijn veel ideeën noodzakelijk om innovaties te realiseren. – Studenten informatica hebben een achterstand bij het genereren van ideeën. – Creativiteitstraining helpt het stimuleren van het bedenken van ideeën. Noten 1 Onderwijs en Opleiding 2010, Europese Commissie, Brussel, Belgium, EU. 2 Encyclopedia of Creativity (1999), Runco and Pritzker, Academic Press, San Diego, (CA) USA; Managing Innovation, Design and Creativity (2008), Dr. Bettina von Stamm, John Wiley & Sons Ltd. West Sussex, UK. 3 Encyclopedia of Creativity (1999), Runco and Pritzker, Academic Press, San Diego, (CA) USA; The Cambridge Handbook of Creativity (2010), Kaufman and Sternberg, Cambridge University Press, New York, USA; Innovation and Creativity in Education and Training in the EU member states, (2009), Ferrari, Cachia and Punie, JRC, IPTS, European Commission, Luxembourg, EU; On Creativity (2008), Villalba, JRC, IPSC, European Commission, Luxembourg, EU; The Creative Mind: Myths and Mechanisms (2 nd edition, 2004), Prof. Margaret A. Boden, Routledge, London, EU. 4 Creativity in Context (1996), T.M. Amabile, Westview, USA. 5 The Cambridge Handbook of Creativity (2010), Kaufman and Sternberg, Cambridge University Press, New York, USA. 6 Ideeën, de ontwikkeling van het menselijk denken (4e druk 2008), Peter Watson, Spectrum, Houten, NL, EU; 25 Eeuwen westerse filosofie (8e druk 2008), Jan Bor, Boom, Amsterdam, NL, EU; De geschiedenis van het denken (4e druk 2005), André Klukhuhn, Bakker, Amsterdam, NL, EU, 1001 Uitvindingen, die onze wereld veranderd hebben (2010), Jack Challoner, Librero, Kerkdriel, NL, EU. 7 Succesvolle intelligentie – hoe praktische en creatieve intelligentie succes bepalen (2002), Robert J. Sternberg, Swets & Zeitlinger Publishers, Lisse, Nederland. 8 Creativity an Divergent Thinking (1993), John Baer, Lawrence Erlbaum Associates, Inc., Publishers, Hillsdale, USA.; The Cambridge Handbook of Creativity (2010), Kaufman and Sternberg, Cambridge University Press, New York, USA. Encyclopedia of Creativity (1999), Runco and Pritzker, Academic Press, San Diego, (CA) USA. 9 The Cambridge Handbook of Creativity (2010: p252, 322, 325, 332, 343, 418, 469), Kaufman and Sternberg, Cambridge University Press, New York, USA. 39
- Page 1 and 2: Proceedings NIOC 2011 7 en 8 april
- Page 4 and 5: Sponsoren Programmaraad NIOC 2011 T
- Page 7: Voorwoord NIOC 2011 Grenzeloos ICT
- Page 10 and 11: Naar een open repository met inform
- Page 12 and 13: Proceedings NIOC 2011 2 Thema’s B
- Page 14 and 15: Proceedings NIOC 2011 Veel aanbiede
- Page 16 and 17: Proceedings NIOC 2011 2.5 COMMUNITY
- Page 18 and 19: Bouw een intelligente robot in de k
- Page 20 and 21: Proceedings NIOC 2011 Dwengo vzw on
- Page 22 and 23: Proceedings NIOC 2011 Deze workshop
- Page 24 and 25: Overbruggen van de tweede digitale
- Page 26 and 27: Proceedings NIOC 2011 Uit onderzoek
- Page 28: Proceedings NIOC 2011 En daarmee is
- Page 31 and 32: Free Technology Academy: Europees o
- Page 33 and 34: Proceedings NIOC 2011 6 Resultaten
- Page 35 and 36: Ideeën, wat moeten we zonder Inlei
- Page 37: Proceedings NIOC 2011 2 Afbakening
- Page 42 and 43: De Open Generatiekloof Auteurs Emie
- Page 44 and 45: Proceedings NIOC 2011 Het conceptue
- Page 46 and 47: Proceedings NIOC 2011 4.1 RELATIEF
- Page 48 and 49: Proceedings NIOC 2011 Als laatste s
- Page 50: Proceedings NIOC 2011 ECABO is het
- Page 53 and 54: Mogelijke opzet voor een cursus Duu
- Page 55 and 56: Proceedings NIOC 2011 Hiervoor is k
- Page 57 and 58: MathDox Interactive Mathematics in
- Page 59 and 60: Proceedings NIOC 2011 4 MathDox sof
- Page 61 and 62: Proceedings NIOC 2011 16
- Page 63 and 64: Proceedings NIOC 2011 From the stud
- Page 65 and 66: Versiebeheer en de kwaliteit van te
- Page 67 and 68: Proceedings NIOC 2011 We hebben dri
- Page 69 and 70: Proceedings NIOC 2011 Ook hier geld
- Page 71 and 72: Proceedings NIOC 2011 FIGUUR 3 Boxp
- Page 73 and 74: Proceedings NIOC 2011 Met name bij
- Page 76 and 77: InfVO - een Amsterdamse steun in de
- Page 78 and 79: Proceedings NIOC 2011 De leerlingen
- Page 80 and 81: Proceedings NIOC 2011 5 De uitvoeri
- Page 82 and 83: Ontwerp van een 1-jarige Master Sof
- Page 84 and 85: Proceedings NIOC 2011 3 Kaders De g
- Page 86 and 87: Proceedings NIOC 2011 FIGUUR 3 Soft
- Page 88 and 89:
Proceedings NIOC 2011 9 OU Master S
- Page 90 and 91:
Proceedings NIOC 2011 13 Toelatings
- Page 92 and 93:
Modularisering van Sterk Afhankelij
- Page 94 and 95:
Proceedings NIOC 2011 De 4 vakken w
- Page 96 and 97:
Proceedings NIOC 2011 3 Alle GipHou
- Page 98:
Proceedings NIOC 2011 2 weken voora
- Page 101 and 102:
Informatica in het VO: hoe verder 1
- Page 103 and 104:
Proceedings NIOC 2011 5 Bestuurlijk
- Page 105 and 106:
Hoe weet een opleiding wat het bero
- Page 107 and 108:
Proceedings NIOC 2011 NVAO beoordel
- Page 109 and 110:
Proceedings NIOC 2011 4.1 ZORG, WEL
- Page 111 and 112:
Proceedings NIOC 2011 Schön, Donal
- Page 113 and 114:
Human-Computer Interaction onderwij
- Page 115 and 116:
Proceedings NIOC 2011 2.3 ROL VAN D
- Page 117 and 118:
Proceedings NIOC 2011 Naast DevThis
- Page 119 and 120:
MUMIE, een internationaal wiskundig
- Page 121 and 122:
Proceedings NIOC 2011 - 80% of the
- Page 123 and 124:
Ervaringen met het Gebruik van Soci
- Page 125 and 126:
Proceedings NIOC 2011 De combinatie
- Page 128 and 129:
Getting Things Done Auteur C.J. Koc
- Page 130:
Proceedings NIOC 2011 Hoe start je
- Page 133 and 134:
Rendement van objectgeoriënteerd p
- Page 135 and 136:
Proceedings NIOC 2011 2.1 ATTITUDE
- Page 137 and 138:
Proceedings NIOC 2011 3.2.2.1 Gebru
- Page 139 and 140:
Proceedings NIOC 2011 4.1.2 Motivat
- Page 141 and 142:
Proceedings NIOC 2011 100% Tussento
- Page 143 and 144:
Gebruik meth. add Creatie obj. in m
- Page 145 and 146:
Proceedings NIOC 2011 Bij het imple
- Page 147 and 148:
Proceedings NIOC 2011 Schmidt, 2007
- Page 149 and 150:
Een tijd-(en grenze)loze manier van
- Page 151 and 152:
Proceedings NIOC 2011 Active Studen
- Page 153 and 154:
Proceedings NIOC 2011 Het totaal aa
- Page 156 and 157:
De computer verdwijnt, lang leve am
- Page 158 and 159:
Proceedings NIOC 2011 Om ambient in
- Page 160 and 161:
Proceedings NIOC 2011 De effectivit
- Page 162 and 163:
Proceedings NIOC 2011 6 Uitdagingen
- Page 164 and 165:
Ervaringen met ICT-onderzoek in het
- Page 166 and 167:
Proceedings NIOC 2011 4 Welke onder
- Page 168 and 169:
Math-Bridge, een internationale wis
- Page 170 and 171:
Proceedings NIOC 2011 Math-Bridge k
- Page 172 and 173:
Proceedings NIOC 2011 FIGUUR 4 Lesm
- Page 174 and 175:
Wat kunnen we leren van Wikileaks A
- Page 176:
Proceedings NIOC 2011 3 Beperken va
- Page 179 and 180:
Ambacht en Inspiratie Digi-shoppen,
- Page 181 and 182:
Proceedings NIOC 2011 Veel van de o
- Page 183 and 184:
Toepassing van Ambient Intelligent
- Page 185 and 186:
Proceedings NIOC 2011 3 Aanpak Voor
- Page 187 and 188:
Proceedings NIOC 2011 5 Conclusies
- Page 189 and 190:
Cameratoezicht voor valdetectie: he
- Page 191 and 192:
Proceedings NIOC 2011 In deze huisk
- Page 193 and 194:
Proceedings NIOC 2011 Willems, J.,
- Page 195 and 196:
Onderzoek van onderwijs door lerare
- Page 197 and 198:
Proceedings NIOC 2011 Uitvoeringsfa
- Page 199 and 200:
Proceedings NIOC 2011 De methode wa
- Page 201 and 202:
De Propedeuse: meer dan een eerste
- Page 203 and 204:
Proceedings NIOC 2011 2.3 VERBETERI
- Page 205 and 206:
Proceedings NIOC 2011 Tijdens het w
- Page 207 and 208:
Proceedings NIOC 2011 Noten 1 We ge
- Page 209 and 210:
Semantic wiki’s voor Semantic web
- Page 211 and 212:
Proceedings NIOC 2011 In het vijfde
- Page 213 and 214:
Onderzoekend wat je allemaal niet h
- Page 215 and 216:
Proceedings NIOC 2011 8 Conclusie:
- Page 217 and 218:
Imagoverbetering van ict, gebruik v
- Page 219 and 220:
Proceedings NIOC 2011 2.1.4 De Carr
- Page 222 and 223:
Het curriculum van het hoger IT ond
- Page 224 and 225:
Proceedings NIOC 2011 Studenten heb
- Page 226 and 227:
Proceedings NIOC 2011 Maar is het o
- Page 228 and 229:
De clientkant van webapplicaties in
- Page 230 and 231:
Proceedings NIOC 2011 JavaScript we
- Page 232 and 233:
Proceedings NIOC 2011 Eenzelfde ont
- Page 234 and 235:
Future Store: de (ambient) winkel v
- Page 236 and 237:
Proceedings NIOC 2011 6 Vervolgens
- Page 238 and 239:
Proceedings NIOC 2011 Van een aanta
- Page 240:
Proceedings NIOC 2011 7 Tenslotte D
- Page 243 and 244:
Proceedings NIOC 2011 From Computer
- Page 245 and 246:
Proceedings NIOC 2011 Dit Utrechtse
- Page 247 and 248:
Proceedings NIOC 2011 Hieronder vol
- Page 250 and 251:
Oracle helpt studenten klaarstomen
- Page 252 and 253:
Gedicht in binaire code Leo van Moe
- Page 254:
Trefwoordenregister 1-jarige master